ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 15 : PALI ROMAN An.A. (manoratha.2)

                        8. Ariyavamsasuttavannana
     [28] Atthamassa attajjhasayiko 1- nikkhePo. Imam kira mahaariyavamsasuttantam
bhagava jetavanamahavihare dhammasabhayam pannattapavarabuddhasane 2- nisinno attanopi
parapuggalanampi ajjhasayavasena parivaretva nisinnapi cattalisabhikkhusahassani
"bhikkhave"ti amantetva cattarome bhikkhave ariyavamsati arabhi. Tattha ariyavamsati
ariyanam vamsa. Yatha hi khattiyavamso brahmanavamso vessavamso suddavamso samanavamso
kulavamso rajavamso, evam ayampi atthamo ariyavamso ariyatanti ariyappaveni 3- nama
hoti. So kho panayam vamso 4- imesam vamsanam mulagandhadinam kalanusarigandhadayo
viya aggamakkhayati.
     Ke pana te ariya, yesam ete vamsati? ariya vuccanti buddha ca
Paccekabuddha ca tathagatasavaka ca, etesam ariyanam vamsati ariyavamsa. Ito
pubbe hi satasahassakappadhikanam catunnam asankheyyanam matthake tanhankaro
medhankaro saranankaro dipankaroti cattaro buddha uppanna, te ariya, tesam
ariyanam vamsati ariyavamsa. Tesam buddhanam parinibbanato aparabhage asankheyyam
atikkamitva kondanno nama buddho uppanno .pe. Imasmim kappe kakusandho
konagamano kassapo amhakam bhagava gotamoti cattaro buddha uppanna, tesam
ariyanam vamsati ariyavamsa. Apica atitanagatapaccuppannanam sabbabuddhapaccekabuddha-
buddhasavakanam ariyanam vamsati ariyavamsa.
@Footnote: 1 cha.Ma. ajjhasayiko    2 cha.Ma. pannattavarabuddhasane
@3 cha.Ma. ariyapaveni     4 cha.Ma. ariyavamso
     Te kho panete aggannati 1- aggati janitabba, rattannati 1- digharattam
pavattati janitabba, vamsannati 1- vamsati janitabba. Poranati 1- na
adhunuppattika. Asamkinnati 1- avikinna anapanita. Asamkinnapubbati 1-
atitabuddhehipi na sankinnapubba, "kim imehi"ti na apanitapubba. Na samkiyantiti
idanipi na apaniyanti. Na samkiyissantiti anagatabuddhehipi na apaniyissanti. Ye
loke vinnu samanabrahmana, tehi appatikuttha, samanehi brahmanehi vinnuhi
anindita agarahita.
     Santuttho hotiti paccayasantosavasena santuttho hoti. Itaritarenati na
thulasukhumalukhappanitathirajinnanam yena kenaci, athakho yathaladdhadinam itaritarena yena
kenaci santuttho hotiti attho. Civarasminhi tayo santosa yathalabhasantoso
yathabalasantoso yathasaruppasantosoti. Pindapatadisupi eseva nayo. Tesam vittharakatha
"santutthassa bhikkhave anuppanna ceva kusala dhamma uppajjanti"ti imasmim
sutte vuttanayeneva veditabba. Iti ime tayo santose sandhaya "santuttho
hoti itaritarena civarena, yathaladdhadisu yena kenaci civarena santuttho hoti"ti
vuttam.
     Ettha ca civaram janitabbam, civarakkhettam janitabbam, pamsukulam janitabbam,
civarasantoso janitabbo, civarapatisamyuttani dhutangani janitabbani. Tattha civaram
janitabbanti khomadini cha civarani dukuladini cha anulomani civarani ca 2-
janitabbani. Imani dvadasa kappiyacivarani. Kusacivaram vakacivaram phalakacivaram 3-
kesakambalam valakambalam potthako cammam ulukapakkham rukkhadussam latadussam erakadussam
kadalidussam veludussanti evamadini 4- ca akappiyacivarani.
@Footnote: 1 cha. iti-saddo na dissati        2 cha.Ma. ayam saddo na dissati
@3 cha.Ma. kusaciram...ciram...ciram      4 Ma. evarupani
     Civarakkhettanti "samghato va ganato va natito va mittato va attano
va dhanena, pamsukulato 1- va"ti evam uppajjanato cha khettani, atthannanca matikanam
vasena atth khettani janitabbani.
     Pamsukulanti sosanikam papanikam rathiyam sankaracolakam 2- sotthiyam nhanam 3-
tittham gatapaccagatam aggidaddham  gokhayitam upacikhayitam undurakhayitam antacchinnam
dasacchinnam dhajahatam thupam samanacivaram samuddiyam abhisekiyam 4- pathikam vatahatam
iddhimayam devadattiyanti tevisati pamsukulani veditabbani. Ettha ca sotthiyanti
gabbhamalaharanam. Gatapaccagatanti matakasariram parupitva susanam netva anitacivaram.
Dhajahatanti dhajam ussapetva tato anitam. Thupanti vammike pujitacivaram.
Samuddiyanti samuddavicihi thalam papitam. 5- Pathikanti patham 6- gacchantehi corabhayena
pasanehi kottetva parutacivaram. Iddhimayanti ehibhikkhucivaram sesam pakatamevati.
     Civarasantosoti visati civarasantosa civare vitakkasantoso gamanasantoso
pariyesanasantoso patilabhasantoso mattapatiggahanasantoso loluppavivajjanasantoso
yathalabhasantoso yathabalasantoso yathasaruppasantoso udakasantoso dhovanasantoso
karanasantoso parimanasantoso suttasantoso sibbanasantoso rajanasantoso kappasantoso
paribhogasantoso sannidhiparivajjanasantoso vissajjanasantosoti.
     Tattha sadakabhikkhuna temasam nibaddhavasam vasitva masamattam 7- vitakketum vattati.
So hi pavaretva civaramase civaram karoti, pamsukuliko addhamaseneva karoti.
Iti 8- masaddhamasamattam vitakkanam vitakkasantoso nama. Vitakkasantosena pana
santutthena bhikkhuna pacinakhandarajivasikapamsukulikattherasadisena bhavitabbam.
@Footnote: 1 cha.Ma. pamsukulam          2 cha.Ma. sankarakutakam     3 cha.Ma. sinanam
@4 Ma. abhisekikam         5 Si. thale patitam       6 cha.Ma. pantham
@7 cha.Ma. ekamasamattam     8 cha.Ma. idam
     Thero kira "cetiyapabbatavihare cetiyam vandissami"ti agato cetiyam vanditva
cintesi "mayham civaram jinnam, bahunnam vasanatthane labhissami"ti. So mahaviharam
gantva samghattheram disva vasanatthanam pucchitva tattha vuttho punadivase civaram
adaya agantva theram vandi. Thero "kim avuso"ti aha. Gamadvaram bhante
gamissamiti. Ahampavuso gamissamiti. Sadhu bhanteti gacchanto mahabodhidvarakotthake
thatva "punnavantanam vasanatthane manapam labhissami"ti cintetva "aparisuddho
me vitakko"ti tatova patinivatti.  punadivase pennambanasamipato 1- punadivase
mahacetiyassa uttaradvarato tatheva patinivattitva catutthadivasepi 2- therassa santikam
agamasi. Thero "imassa bhikkhuno vitakko na parisuddho bhavissati"ti civaram gahetva
tena saddhimyeva panham pucchamano gamam pavisi. Tanca rattim eko manusso
uccarapalibuddho satakeyeva vaccam katva tam sankaratthane chaddesi. Pamsukulikatthero
tam nilamakkhikahi samparikinnam disva anjalim paggahesi. Mahathero  "kim avuso
sankaratthassa anjalim pagganhasi"ti. Naham 3- sankaratthanassa anjalim pagganhami,
mayham pitu dasabalassa pagganhami, punnadasiya sariram parupitva chadditam pamsukulam
gahetva 4- tumbamatte panake vidhunitva susanato ganhantena 5- dukkaram katam
bhanteti. Mahathero "parisuddho vitakko pamsukulikassa"ti cintesi. Pamsukulikat-
theropi tasmimyeva thane thito vipassanam vaddhetva tini phalani patto tam satakam gahetva
civaram katva parupitva pacinakhandarajim gantva aggaphalam arahattam papuni.
     Civaratthaya gacchantassa pana "kattha labhissami"ti acintetva kammatthanasiseneva
gamanam gamanasantoso nama. Pariyesantassa pana yena va tena va saddhim
apariyesitva lajjim pesalam bhikkhum gahetva pariyesanam pariyesanasantoso nama.
@Footnote: 1 cha.Ma. ambanganasamipato     2 cha.Ma. catutthadivase
@3 cha.Ma. naham bhante        4 cha.Ma. ayam patho na dissati    5 Ma. gacchantena
Etam 1- pariyesantassa ahariyamanam civaram duratova 2- disva "etam manapam bhavissati,
etam amanapan"ti evam avitakketva thulasukhumadisu yathaladdheneva santussanam
patilabhasantoso nama. Evam laddham ganhantassapi "ettakam dupattassa bhavissati,
ettakam ekapattassa"ti attano pahonakamatteneva santussanam mattapatiggahana-
santoso nama. Civaram pariyesantassa pana "asukassa gharadvare manapam labhissami"ti
acintetva dvarapatipatiya caranam loluppavivajjanasantoso nama.
     Lukhappanitesu yena kenaci yapetum sakkontassa yathaladdheneva yapanam
yathalabhasantoso nama. Attano thamam janitva yena yapetum sakkoti, tena
yapanam yathabalasantoso nama. Manapam annassa datva attana yena kenaci
yapanam yathasaruppasantoso nama.
     "kattha udakam manapam, kattha amanapan"ti avicaretva yena kenaci dhovanupakena 3-
udakena dhovanam udakasantoso nama. Pandumattikagerukaputipannarasakilitthani 4- pana
udakani vajjetum vattati. Dhovantassa pana muggaradihi apaharitva hatthehi
madditva dhovanam dhovanasantoso nama. Tatha asujjhantam pannani pakkhipitva
tapitaudakenapi dhovitum vattati. Evam dhovitva karontassa "idam thulam, idam
sukhuman"ti akopetva pahonakanihareneva karanam karanasantoso nama. Timandalapaticchadana-
mattasseva karanam parimanasantoso nama. Civarakaranatthaya pana manapam suttam
pariyesissamiti avicaretva rathikadisu va  devatthanesu 5- va aharitva padamule
va thapitam yankincideva suttam gahetva karanam suttasantoso nama.
     Kusibandhanakale pana angulamatte sattavare vijjhitabbam. 6- Evam karontassa
hi yo bhikkhu sahayo na hoti, tassa vattabhedopi natthi. Tiangulamatte pana
@Footnote: 1 cha.Ma. evam    2 cha.Ma. durato     3 Ma. dhovanarupakena, cha. dhovanupagena
@4 Ma....putipannasamkilitthani    5 cha.Ma. devatthane   6 cha.Ma. na vijjhitabbam
Sattavare vijjhitabbam. Evam karontassa maggapatipannenapi sahayena bhavitabbam. Yo
na hoti, tassa vattabhedo, ayam sibbanasantoso nama. Rajantena pana kalakacchadini 1-
pariyesantena rajitabbam, somabakkaladisu yam labhati, tena rajitabbam. Alabhantena pana
manussehi aranne vakam gahetva chadditarajanam va bhikkhuhi pacitva chadditakasatam 2-
va gahetva rajitabbam. Ayam rajanasantoso nama. Nilakaddamakalasamesu yankinci
gahetva hatthipitthe nisinnassa pannayamanakappakaranam kappasantoso nama.
     Hirikopinapaticchadanamattavasena paribhunjanam paribhogasantoso nama. Dussam pana
labhitva suttam va sucim va karakam va alabhantena thapetum vattati, labhantena
pana 3- na vattati. Tampi 4- sace antevasikadinam datukamo hoti, te ca asannihita,
yava agamana thapetum vattati. Agatamattesu  databbam. Datum asakkontena
adhitthatabbam. Annasmim ticivare 5- sati paccattharanampi adhitthatum vattati.
Anadhitthitameva hi sannidhi hoti, adhitthitam na hotiti mahasivatthero aha. Ayam
sannidhaparivajjanasantoso nama. Vissajjantena pana mukham oloketva na databbam,
saraniyadhamme thatva vissajjetabbanti ayam vissajjanasantoso nama.
     Civarapatisamyuttani dhutangani nama pamsukulikanganceva tecivarikanganca. Tesam
vittharakatha visuddhimagge 6- veditabba. Iti civarasantosamahaariyavamsam purayamano
bhikkhu imani dve dhutangani gopeti. Imani gopento civarasantosamahaariyavamsavasena
santuttho hoti. 7-
     Vannavaditi eko santuttho hoti, santosassa vannam na katheti. Eko
na santuttho hoti, santosassa vannam katheti. Eko neva santuttho hoti,
@Footnote: 1 cha.Ma. kalakacchakadini            2 Si. chadditakasavam
@3 cha.Ma. ayam saddo na dissati        4 cha.Ma. katampi
@5 cha.Ma. civare     6 visuddhi. 1/77 dhutanganiddesa   7 cha.Ma. hotiti
Na santosassa vannam katheti. Eko santuttho ceva hoti, santosassa ca vannam
katheti. Tam dassetum "itaritaracivarasantutthiya ca vannavadi"ti vuttam.
     Anesananti duteyyapahinagamananuyogappabhedam nanappakaram anesanam. Appatirupanti
ayuttam. Aladdha cati alabhitva. Yatha ekacco "katham nu kho civaram labhissami"ti
punnavantehi bhikkhuhi saddhim ekato hutva kohannam karonto uttasati paritassati,
santuttho bhikkhu evam aladdhava 1- civaram na paritassati. Laddha cati dhammena samena
labhitva. Agadhitoti vigatalobhagiddho. 2- Amucchitoti adhimattatanhaya muccham
anapanno. Anajjhapannoti 3- tanhaya anotthato apariyonaddho. Adinavadassaviti
anesanapattiyanca gadhitalabhaparibhoge 4- ca adinavam passamano. Nissaranapannoti
"yavadeva sitassa patighataya"ti vuttanissaranameva pajananto.
     Itaritaracivarasantutthiyati yena kenaci civarena santutthiya. Nevattanukkamsetiti
"aham pamsukuliko, maya upasampadamalakeyeva 5- pamsukulikangam gahitam, ko maya sadiso
atthi"ti attukkamsanam na karoti. No param vambhetiti "ime pananne bhikkhu na
pamsukulika"ti va "pamsukulikangamattampi etesam natthi"ti va evam param na vambheti.
Yo hi tattha dakkhoti yo tasmim civarasantose vannavaditadisu 6- dakkho cheko
byatto. Analasoti sataccakiriyaya alasiyavirahito. Sampajano patissatoti
sampajanapannaya ceva satiya ca yutto. Ariyavamse thitoti ariyavamse patitthito.
     Itaritarena pindapatenati yena kenaci pindapatena. Etthapi pindapato
janitabbo, pindapatakkhettam janitabbam, pindapatasantoso janitabbo,
pindapatapatisamyuttam dhutangam janitabbam. Tattha pindapatoti odano kummaso sattu
@Footnote: 1 cha.Ma. aladdha          2 ka. vigatalobhagantho       3 cha.Ma. anajjhopannoti
@4 cha.Ma. gedhitaparibhoge     5 cha.Ma. upasampadamaleyeva   6 cha.Ma. vannavadadisu va
Maccho mamsam khiram dadhi sappi navanitam telam madhu phanitam yagu khadaniyam sayaniyam
lehaniyanti solasa pindapata.
     Pindapatakkhettanti samghabhattam uddesabhattam nimantanam salakabhattam pakkhikam
uposathikam patipadikabhattam agantukabhattam gamikabhattam gilanabhattam gilanupatthakabhattam
dhurabhattam kutibhattam varakabhattam 1- viharabhattanti pannarasa pindapatakkhettani.
     Pindapatasantosoti pindapate vitakkasantoso gamanasantoso pariyesana-
santoso patilabhasantoso patiggahanasantoso mattapatiggahanasantoso loluppavivajjana-
santoso yathalabhasantoso yathabalasantoso yathasaruppasantoso upakara-
santoso parimanasantoso paribhogasantoso sannidhiparivajjanasantoso vissajjana-
santosoti pannarasa santosa.
     Tattha sadako bhikkhu mukham dhovitva vitakketi. Pindapatikena pana ganena saddhim
carata sayam therupatthanakale "sve kattha pindaya carissamati. Asukagame bhante"ti
ettakam cintetva tato patthaya na vitakketabbam. Ekacarikena vitakkamalake
thatva vitakketabbam. Tato patthaya vitakkento ariyavamsa cuto hoti paribahiro.
Ayam vitakkasantoso nama.
     Pindaya pavisantena 2- pana 3- "kuhim labhissami"ti acintetva kammatthanasisena
gantabbam. Ayam gamanasantoso nama. Pariyesantena yam va tam va aggahetva
lajjim pesalameva gahetva pariyesitabbam. Ayam pariyesanasantoso nama. Duratova
ahariyamanam disva "etam manapam etam amanapan"ti cittam na uppadetabbam.
Ayam patilabhasantoso nama. "idam 4-  manapam ganhissami, idam amanapam na
ganhissami"ti acintetva yankinci yapanamattam gahetabbameva. Ayam patiggahana-
santoso nama.
@Footnote: 1 cha.Ma. varabhattam              2 Si. carantena
@3 cha.Ma. ayam saddo na dissati      4 cha.Ma. imam
     Ettha pana deyyadhammo bahu, dayako appam datukamo, appam gahetabbam.
Deyyadhammo bahu, dayakopi bahum datukamo, pamaneneva gahetabbam. Deyyadhammo na bahu,
dayakopi appam datukamo, appam gahetabbam. Deyyadhammo na bahu, dayako pana bahum
datukamo, pamanena gahetabbam. Patiggahanasmim hi mattam ajananto manussanam pasadam
makkheti, saddhadeyyam vinipateti, sasanam na karoti, vijatamatuyapi cittam gahetum
na sakkoti. Iti mattam janitvava patiggahetabbanti ayam mattapatiggahanasantoso nama.
Addhakulaniyeva 1- agantva dvarapatipatiya gantabbam. Ayam loluppavivajjanasantoso
nama. Yathalabhasantosadayo  civare vuttanayaeva.
     Pindapatam paribhunjitva "samanadhammam anupalessami"ti evam upakaram natva
paribhunjanam upakarasantoso nama. Pattam puretva anitam na patiggahetabbam.
Anupasampanne sati tena gahapetabbam, asati  harapetva patiggahanamattam
gahetabbam. Ayam parimanasantoso nama. "jigucchaya pativinodanam idamettha
nissaranan"ti evam paribhunjanam paribhogasantoso nama. Nidahitva na paribhunjitabbam. 2-
Ayam sannidhiparivajjanasantoso nama. Mukham anoloketva saraniyadhamme thitena
vissajjetabbam. Ayam vissajjanasantoso nama.
     Pindapatappatisamyuttani pana panca dhutangani pindapatikangam sapadanacarikangam
ekasanikangam pattapindikangam khalupacchabhattikanganti. Tesam vittharakatha
visuddhimagge 3- vutta. Iti pindapatasantosamahaariyavamsam purayamano bhikkhu
imani panca dhutangani gopeti, imani gopento pindapatasantosamahaariyavamsavasena 4-
santuttho hoti. Vannavaditiadini vuttanayeneva veditabbani.
@Footnote: 1 cha.Ma. addhakulaniyeva      2 cha.Ma. paribhunjitabbanti
@3 visuddhi. 1/82 dhutanganiddesa, pindapatikangakatha
@4 cha.Ma....mahaariyavamsena. evamuparipi
     Senasanenati idha senasanam janitabbam, senasanakkhettam janitabbam,
senasanasantoso janitabbo, senasanapatisamyuttadhutangani janitabbani. 1- Tattha
senasananti manco pitham bhisi bimbohanam viharo addhayogo pasado hammiyam
guha lenam atto malo velugumbo rukkhamulam yattha va pana bhikkhu patikkamantiti
imani pannarasa senasanani.
     Senasanakkhettanti samghato va ganato va natito va mittato va attano
va dhanena pamsukulam vati cha khettani.
     Senasanasantosoti senasane vitakkasantosadayo pannarasa santosa. Te
pindapate vuttanayeneva veditabba. Senasanappatisamyuttani pana panca dhutangani
arannikangam rukkhamulikangam abbhokasikangam sosanikangam yathasanthatikanganti. Tesam
vittharakatha visuddhimagge 2- vutta. Iti senasanasantosamahaariyavamsam purayamano
bhikkhu imani panca dhutangani gopeti, imani gopento senasanasantosamahaariyavamsa-
vasena santuttho hoti.
     Gilanapaccayo pana pindapateyeva pavittho.  tattha yathalabhayathabalayathasaruppa-
santoseneva santussitabbam. Nesajjikangam bhavanaramaariyavamsam bhajatiti. 3- Vuttampi
cetam:-
             "panca  senasane vutta      panca aharanissita
              eko viriyasannutto 4-      dve ca civaranissita"ti.
     Iti bhagava pathavim pattharamano viya sagarakucchim purayamano viya akasam
vittharayamano viya ca pathamam civarasantosam ariyavamsam kathetva candam utthapento
@Footnote: 1 cha.Ma. senasanapatisamyuttam dhutangam janitabbam
@2 visuddhi. 1/97 dhutanganidesa, yathasanthatikangakatha
@3 cha.Ma. bhajati     4 cha.Ma. viriyasamyutto
Viya suriyam ullanghento viya ca dutiyam pindapatasantosam kathetva sinerum
ukkhipanto viya tatiyam senasanasantosam ariyavamsam kathetva idani sahassanaya-
patimanditam catuttham bhavanaramam ariyavamsam kathetum puna caparam bhikkhave bhikkhu bhavanaramo
hotiti desanam arabhi.
     Tattha aramanam 1- aramo, abhiratiti attho. Bhavanaya aramo assati
bhavanaramo. Bhavanaya ratoti bhavanarato. Pancavidhe pahane aramo assati
pahanaramo. Apica bhavento ramatiti bhavanaramo. Pajahanto ramatiti pahanaramo.
Evamettha attho veditabbo. 2- Ayanhi cattaro satipatthane bhavento ramati, ratim
vindatiti attho. Tatha cattaro sammappadhane. Cattaro iddhipade, pancindriyani,
panca balani, satta bojjhange, satta anupassana, attharasa mahavipassana,
sattatimsa bodhipakkhiyadhamme atthatimsa arammanavibhattiyo bhavento ramati, ratim vindati.
Kamacchandadayo pana kilese pajahanto ramati, ratim vindati.
     Imesu pana catusu ariyavamsesu purimehi tihi terasannam dhutanganam catupaccaya-
santosassa ca vasena sakalam vinayapitakam kathitam hoti, bhavanaramena avasesapitakadvayam.
Imam pana bhavanaramam ariyavamsam kathentena bhikkhuna patisambhidamagge nekkhammapaliya
kathetabbam, 3- dighanikaye dasuttarasuttantapariyayena kathetabbam, 3- majjhimanikaye
satipatthanasuttantapariyayena kathetabbam, 3- abhidhamme niddesapariyayena kathetabbam. 3-
     Tattha patisambhidamagge nekkhammapaliyati:-
              "so 4- nekkhammam bhavento ramati, kamacchandam pajahanto ramati.
         Abyapadam, byapadam. Alokasannam, thinamiddham. Avikkhepam, uddhaccam.
@Footnote: 1 cha.Ma. aramanam      2 cha.Ma. datthabbo
@3 cha.Ma. kathetabbo    4 cha.Ma. ayam patho na dissati
            Dhammavavatthanam, vicikiccham. Nanam, avijjam. Pamujjam, aratim. Pathamajjhanam,
        panca nivarane. Dutiyajjhanam, vitakkavicare. Tatiyajjhanam, pitim. Catutthajjhanam,
        sukhadukkhe.   akasanancayatanasamapattim   bhavento  ramati,  rupasannam
        patighasannam  nanattasannam pajahanto ramati.  vinnanancayatanasamapattim .pe.
        Nevasannanasannayatanasamapattim bhavento  ramati,  akincannayatanasannam
        pajahanto ramati.
             Aniccanupassanam bhavento ramati, niccasannam pajahanto ramati.
        Dukkhanupassanam, sukhasannam. Anattanupassanam, attasannam. Nibbidanupassanam,
        nandim. Viraganupassanam, ragam. Nirodhanupassanam, samudayam.
        Patinissagganupassanam, adanam. Khayanupassanam, ghanasannam. Vayanupassanam,
        ayuhanam. Viparinamanupassanam, dhuvasannam. Animittanupassanam, nimittam.
        Appanihitanupassanam, panidhim. Sunnatanupassanam, abhinivesam. Adhipanna-
        dhammavipassanam, saradanabhinivesam. Yathabhutananadassanam, sammohabhinivesam.
        Adinavanupassanam, alayabhinivesam. Patisankhanupassanam, appatisankham.
        Vivattanupassanam, samyogabhinivesam. Sotapattimaggam, ditthekatthe
        kilese. Sakadagamimaggam, olarike kilese. Anagamimaggam, anusahagate
        kilese. Arahattamaggam bhavento ramati, sabbakkilese pajahanto ramati"ti 1-
   evam patisambhidamagge nekkhammapaliya kathetabbo.
        Dighanikaye dasuttarasuttantapariyayenati:-
             "ekam dhammam bhavento ramati, ekam dhammam pajahanto ramati.
        .pe. Dasa dhamme bhavento ramati, dasa dhamme pajahanto ramati.
@Footnote: 1 khu.pati. 31/246/158 nanakatha (sya) (atthato samanam)
        Katamam ekam dhammam bhavento ramati? kayagatasatim satasahagatam, imam
        ekam dhammam bhavento ramati. Katamam ekam dhammam pajahanto ramati? asmimanam,
        imam ekam dhammam pajahanto ramati. Katame dve dhamme .pe. Katame
        dasa dhamme bhavento ramati? dasa kasinayatanani, ime dasa dhamme
        bhavento ramati. Katame dasa dhamme  pajahanto ramati? dasamicchatte,
        ime dasa dhamme pajahanto ramati. Evam kho bhikkhave bhikkhu bhavanaramo
        hoti"ti. 1-
Evam dighanikaye dasuttarasuttantapariyayena kathetabbo.
     Majjhimanikaye satipatthanasuttantapariyayenati:-
              "ekayano ayam bhikkhave maggo .pe. Yavadeva nanamattaya
         patissatimattaya. Anissito ca viharati, na ca kinci loke upadiyati.
         Evampi kho bhikkhave bhikkhu bhavanaramo hoti bhavanarato. Pahanaramo
         hoti pahanarato. Puna caparam bhikkhave bhikkhu gacchanto va
         gacchamiti pajanati .pe. Puna caparam bhikkhave bhikkhu seyyathapi
         passeyya sariram sivathikaya chadditam. .pe. Putini cunnakajatani. So
         imameva kayam upasamharati `ayampi kho kayo evamdhammo evambhavi
         evamanatito'ti. 2- Iti ajjhattam va kaye kayanupassi viharati .pe.
         Evampi kho bhikkhave bhikkhu bhavanaramo hoti"ti. 3-
Evam majjhimanikaye satipatthanasuttantapariyayena kathetabbo.
     Abhidhamme niddesapariyayenati sabbepi sankhate dhamme 4- "aniccato dukkhato
rogato gandato .pe. Sankilesikadhammato passanto ramati, evam kho bhikkhu 5-
@Footnote: 1 di.pa. 11/252/242 dasuttarasutta (atthato samanam)       2 Si. etam anatitoti
@3 Ma.mu. 12/106/77 mahasatipatthanasutta   4 cha.Ma. ayam patho na dissati
@5 Ma. ayam bhikkhave bhikkhu
Bhavanaramo hoti"ti 1- evam niddesapariyayena kathetabbo.
     Nevattanukkamsetiti "ajja me satthi va sattati va 2- vassani aniccam dukkham
anattati vipassanaya kammam karontassa ko maya sadiso atthi"ti evam attukkamsanam
na karoti. No param vambhetiti "aniccam dukkhanti vipassanamattampi natthi, kim
ime vissatthakammatthana caranti"ti evam paravambhanam na karoti. Sesam vuttanayameva.
     Ime kho bhikkhave cattaro ariyavamsati bhikkhave ime cattaro ariyavamsa
ariyatantiyo ariyappaveniyo ariyanjasa ariyavatumaniti suttantam vinivattetva
idani mahaariyavamsaparipurakassa bhikkhuno vasena issaram 3-  dassento imehi ca pana
bhikkhavetiadimaha. Tattha sveva aratim sahatiti soyeva aratim anabhiratim ukkanthitam
sahati abhibhavati. Na tam arati sahatiti tam pana bhikkhum ya esa pantesu senasanesu
adhikusalanam dhammanam bhavanaya arati nama hoti, sa sahitum abhibhavitum 4-
na sakkoti. Aratiratisahoti aratinca pancakamagunaratinca sahati, 5- abhibhavitum sakkoti.
     Idani gathahi kutam ganhanto naratitiadimaha. Tattha dhiranti viriyavantam.
Narati dhiram sahatiti 6- idam purimassa karanavacanam. Yasma sa dhiram na sahati
nappahoti 7- dhiram sahitum abhibhavitum  na sakkoti, tasma narati sahati dhiram. Dhiro
hi aratimsahoti 8- aratissahatta hi so dhiro nama, tasma aratim sahatiti attho.
Sabbakammavihayinanti sabbam tebhumikakammam cajitva paricchinnam parivatumam katva
thitam. Panunnam ko nivarayeti kilese panuditva thitam ko nama rago va doso
va nivareyya. Nekkham jambonadasseva, ko tam ninditumarahatiti
@Footnote: 1 khu.maha. 29/62/61 guhatthakasuttaniddesa, khu. cula. 30/248/128
@upasivamanavakapanhaniddesa      2 Si. satthim va sattatim va
@3 Ma. vasena nisaram, cha. vasanadisa   4 cha.Ma. adhibhavitum   5 Ma. sahitum
@6 Si.,ka. dhirasamhatiti     7 Si.,ka. dhirasamhati na hoti     8 cha.Ma. aratissahoti
Jambonadasankhatassa jatirattasuvannassa 1- nikkhasadisam garahitabbadosavimuttam ko tam
puggalam ninditum arahati. Brahmunapi pasamsitoti mahabrahmunapi esa puggalo
pasamsitoyevati. Desanapariyosane cattalisa bhikkhusahassani arahatte patitthahimsu.



             The Pali Atthakatha in Roman Book 15 page 311-325. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=15&A=7205&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=15&A=7205&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=20&i=207              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=20&A=1059              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=20&A=1027              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=20&A=1027              Contents of The Tipitaka Volume 20 http://84000.org/tipitaka/read/?index_20

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]