บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
3. Vajjivagga 1- 1. Sarandadasuttavannana [21] Tatiyassa pathame sarandade cetiyeti evamnamake vihare. Anuppanne kira tathagate tattha sarandadassa yakkhassa nivasanatthanam cetiyam ahosi, athettha bhagavato viharam karesum. So sarandadacetiyantveva sankhyam gato. Yavakivancati yattakam kalam. Abhinham sannipatati divasassa tikkhattum sannipatantapi antarantara sannipatantapi abhinham sannipatava. Sannipatabahulati "hiyyopi purimadivasampi sannipatamha, puna ajja kimattham sannipatama"ti vosanam anapajjanena sannipatabahula. Vuddhiyeva licchavi vajjinam patikankha no parihaniti abhinham asannipatanta hi disasu agatam sasanam na sunanti, tato "asukagamasima va nigamasima va akula, asukatthane cora pariyutthita"ti na jananti. Corapi "pamatta rajano"ti natva gamanigamadini paharanta janapadam nasenti. Evam rajunam parihani hoti. Abhinham sannipatanta pana tam tam pavuttim sunanti, tato balam pesetva amittamaddanam karonti. Corapi "appamatta rajano, na sakka amhehi vaggabandhena vicaritun"ti bhijjitva palayanti. Evam rajunam vuddhi hoti. Tena vuttam "vuddhiyeva licchavi vijjinam patikankha no parihani"ti samaggatiadisu sannipatabheriya niggataya "ajja me kiccam atthi mangalam atthi"ti vikkhepam karonta na samagga sannipatanti nama. Bherisaddam pana sutvava bhunjamanapi alankurumanapi vatthani nivasayamanapi addhabhutta addhalankata vattham nivasentava sannipatanta samagga sannipatanti nama. Sannipatita pana cintetva mantetvava kattabbam katva ekatova avutthahanta @Footnote: 1 cha.Ma. vajjisattakavagga Na samagga vutthahanti nama. Evam vutthitesu hi ye pathamam gacchanti, tesam evam hoti "amhehi bahirakathava suta, idani vinicchayakatha bhavissati"ti. Ekato vutthahanta pana samagga vutthahanti nama. Apica "asukatthane gamasima va nigamasima va akula, cora va pariyutthita"ti sutva "ko gantva amittamaddanam karissati"ti vutte "aham pathamam aham pathaman"ti vatva gacchantapi samagga vutthahanti nama. Ekassa pana kammante osidamane sesa puttabhataro pesetva tassa kammantam upatthambhayamanapi agantukarajanam "asukassa geham gacchatu, asukassa geham gacchatu"ti avatva sabbe ekato sanganhantapi ekassa mangale va roge va annasmimpi va pana tadise sukhadukkhe uppanne sabbe tattha sahayabhavam gacchantapi samagga vajjikaraniyani karonti nama. Appannattantiadisu pubbe akatam sunkam va balim va dandam va aharapenta appannattam pannapenti nama. Poranappaveniya agatameva pana aharapenta 1- pannattam na 2- samucchindanti nama. Coroti gahetva dassite vinicchinitvava 3- chejjabhejjam anusasanta poranam vajjidhammam samadaya vattanti nama. 4- Tesam appannattam pannapentanam abhinavasunkadipilita manussa "atiupaddutamha, ke imesam vijite vasissanti"ti paccantam pavisitva cora va corasahaya va hutva janapadam hananti. Pannattam samucchindantanam paveniagatani sunkadini agganhantanam koso parihayati, tato hatthiassabalakayaorodhadayo yathanibaddham vattam alabhamana thamabalena parihayanti. Te neva balayuddhakkhama 5- honti na paricariyakkhama. Poranam vajjidhammam samadaya avattantanam vijite manussa "amhakam puttam pitaram bhataram acoramyeva coroti katva chindimsu bhindimsu"ti kujjhitva paccantam pavisitva cora va corasahaya va hutva janapadam hananti. Evam rajunam parihani @Footnote: 1 cha.Ma. anaharapenta 2 cha.Ma. ayam saddo na dissati 3 cha.Ma. avicinitva @4 cha.Ma. na vattanti nama 5 cha.Ma. yuddhakkhama Hoti. Appannattam na pannapentanam pana "paveniagatamyeva rajano karonti"ti manussa hatthatuttha kasivanijjadike kammante sampadenti. Pannattam asamucchindantanam paveniagatani sunkadini ganhantanam koso vaddhati, tato hatthiassabalakayaorodhadayo yathaniddham vattam labhamana thamabalasampanna yuddhakkhama ceva paricariyakkhama ca honti. Porane vajjidhamme samadaya vattantanam manussa na ujjhayanti. "rajano poranappaveniya karonti, atthakusalasenapatiuparajuhi 1- parikkhitam sayampi parikkhipitva pavenipotthakam vacapetva anucchavikameva dandam pavattayanti, etesam doso natthi, amhakamyeva doso"ti appamatta kammante karonti. Evam rajunam vuddhi hoti. Sakkarissantiti yankinci tesam sakkaram karonta sundarameva karissanti. Garukarissantiti garubhavam paccupatthapetva karissanti. Manessantiti manena piya bhavissanti. 2- Pujessantiti paccayapujaya pujessanti. Sotabbam mannissantiti divasassa dve tayo vare upatthanam gantva tesam katham sotabbam saddhatabbam mannissanti. Tattha ye evam mahallakanam rajunam sakkaradini na karonti, ovadatthaya va nesam upatthanam na gacchanti, te tehi vissattha anovadiyamana 3- kilapasuta rajjato parihayanti. Ye pana tatha patipajjanti, tesam mahallaka rajano "idam katabbam, idam na katabban"ti poranappavenim acikkhanti. Sangamam patvapi "evam pavisitabbam, evam nikkhamitabban"ti upayam dassenti. Te tehi ovadiyamana yathaovadam patipajjamana sakkonti rajjappavenim sandharetum. Tena vuttam "vuddhiyeva licchavi vajjinam patikankha"ti. Kulitthiyoti kulagharaniyo. Kulakumariyoti anivittha 4- tasam dhitaro. Okkassati va pasayhati va pasayhakarassevetam nama. Okasatipi pathanti. Tattha okkassati @Footnote: 1 cha.Ma. vattakulikasenapati... 2 cha.Ma. manena piyayissanti 3 Si. atthe @anovadiyamana 4 cha.Ma. anividdha Avakasitva akaddhitva. Pasayhati abhibhavitva ajjhottharitvati ayam vacanattho. Evanhi karontanam vijite manussa "amhakam gehe puttabhataropi, khelasinghanikadini mukhena apanetva samvaddhita dhitaropi ime balakkarena gahetva attano ghare vasenti"ti kupita paccantam pavisitva cora va corasahaya va hutva janapadam hananti. Evam akarontanam pana vijite manussa appossukka sakani kammani karonta rajakosam vaddhenti. Evamettha vuddhihaniyo veditabba. Vajjinam vajjicetiyaniti vajjirajunam vajjiratthe cittikatatthena cetiyaniti laddhanamani yakkhatthanani. Abbhantaraniti antonagare thitani. Bahiraniti bahinagare thitani. Dinnapubbam katapubbanti pubbe dinnanca katanca. No parihapessantiti ahapetva yathapavattameva karissanti. Dhammikabalim parihapentananhi devata arakkham susamvihitam na karonti, anuppannam sukham 1- uppadetum asakkontiyopi uppannakasasisarogadim vaddhenti, sangame patte sahaya na honti. Aparihapentanam pana arakkham susamvihitam karonti, anuppannam sukham uppadetum asakkontiyopi uppannakasasisarogadim haranti, sangamasise sahaya hontiti. Evamettha vuddhihaniyo veditabba. Dhammikarakkhavaranaguttiti ettha rakkhaeva yatha anicchitam nagacchati, evam avaranato avaranam. Yatha icchitam na nassati, evam gopayanato gutti. Tattha balakayena parivaretva rakkhanam pabbajitanam dhammikarakkhavaranagutti nama na hoti. Yatha pana viharassa upavanarukkhe na chindanti, vapika vapam 2- na karonti, pokkharanisu macche na ganhanti, evam karanam dhammikarakkhavaranagutti nama. Kintiti kena nu kho karanena. Tattha ye anagatanam arahantanam agamanam na icchanti, te assaddha honti @Footnote: 1 cha.Ma. dukkham 2 cha.Ma. vajika vajam Appasanna. Pabbajite sampatte paccuggamanam na karonti, gantva na passanti, patisantharam na karonti, panham na pucchanti, dhammam na sunanti, danam na denti, anumodanam na sunanti, nivasanatthanam na samvidahanti. Atha nesam avanno uggacchati "asuko nama raja assaddho appasanno, pabbajite sampatte paccuggamanam na karoti .pe. Nivasanatthanam na samvidahati"ti. Tam sutva pabbajita tassa nagaradvarena gacchantapi nagaram na pavisanti. Evam anagatanam arahantanam anagamanameva hoti. Agatanam pana phasuvihare asati yepi ajanitva agata, te "vasissamati tava cintetva agatamha, imesam rajunam imina niharena ke vasissanti"ti nikkhamitva gacchanti. Evam anagatesu anagacchantesu agatesu dukkham viharantesu so deso pabbajitanam anavaso hoti. Tato devatarakkha na hoti, devatarakkhaya asati amanussa okasam labhanti, amanussa ussanna anuppannam byadhim uppadenti. Silavantanam dassanapanhapucchanadivatthukassa punnassa anagamo hoti. Vipariyayena yathavuttakanhapakkhaviparitassa sukkapakkhassa sambhavo hotiti evamettha vudadhihaniyo veditabba.The Pali Atthakatha in Roman Book 16 page 166-170. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=16&A=3695&modeTY=2 อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=16&A=3695&modeTY=2 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=22&i=19 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=22&A=279 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=22&A=280 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=22&A=280 Contents of The Tipitaka Volume 22 http://84000.org/tipitaka/read/?index_22
|
บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]