ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 16 : PALI ROMAN An.A. (manoratha.3)

                        7. Gopalasuttavannana
     [17] Sattame tisso katha ekanalika caturassa nisinnavattikati. Tattha
palim vatva ekekassa padassa atthakathanam ekanalika nama. Apanditagopalakam
dassetva, apanditabhikkhum dassetva, panditagopalakam dassetva, panditabhikkhum
dassetvati catukkam bandhitva kathanam caturassa nama. Apanditagopalakam dassetva
pariyosanagamanam, apanditabhikkhum dassetva pariyosanagamanam, panditagopalakam dassetva
@Footnote: 1 cha.Ma. pavattehiti  2 cha.Ma. pavattetva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page389.

Pariyosanagamanam, panditabhikkhum dassetva pariyosanagamananti ayam nisinnavattika nama. Ayam idha sabbacariyanam acinna. Ekadasahi bhikkhave angehiti ekadasahi agunakotthasehi. Gogananti gomandalam. Pariharitunti gahetva 1- vicaritum. Phatim katunti vuddhim apadetum. Idhati imasmim loke. Na rupannu hotiti gananato va vannato va rupam na janati. Gananato na janati nama attano gunnam satam va sahassam vati sankhyam na janati, so gavisu hatasu va palatasu va goganam ganetva "ajja ettaka na dissanti"ti dve tini gamantarani va atavim va vicaranto na pariyesati. Annesam gavisu attano goganam pavitthasupi goganam gahetva "ima ettika gavo na amhakan"ti yatthiya pothetva na niharati. Tassa nattha gaviyo natthava honti. Paragaviyo gahetva carati. Gosamika disva "ayam ettakam kalam amhakam dhenu duhi"ti tajjetva attano gaviyo gahetva gacchanti. Tassa goganopi parihayati, panca gorasaparibhogatopi paribahiro hoti. Vannato na janati nama "ettika gavi ratta, ettika seta, ettika kala, ettika odata, ettika kabara, ettika patalati 2- na janati. So gavisu hatasu va palatasu va .pe. Pancagorasaparibhogatopi paribahiro hoti. Na lakkhanakusalo hotiti 3- gavinam sarire katam dhanusattisuladibhedam lakkhanam na janati. So gavisu hatasu va palatasu va "ajja asukalakkhana ca asukalakkhana ca gavo na dissanti"ti .pe. Pancagorasaparibhogatopi paribahiro hoti. Na asatikam satetati gunnam janukantakadihi pahatatthanesu vano hoti. Tattha nilamakkhika andakani thapenti, tesam asatikani nama. 4- Tani dandakena @Footnote: 1 cha.Ma. pariggahetva 2 cha.Ma. nilati @3 cha.Ma. na lakkhanakusaloti 4 cha.Ma. asatikati namam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page390.

Apanetva bhesajjam databbam hoti, balo gopalako tatha na karoti. Tena vuttam "na asatikam sateta 1- hoti"ti. Tassa gunnam vana vaddhanti, gambhira honti, panaka kucchim pavisanti, gavo gelannabhibhuta neva yavadattham tinam khaditum na paniyam patum sakkonti. Tattha gunnam khiram chijjati, gonanam javo hayati, ubhayesampi jivitantarayo hoti. Evamassa goganopi parihayati .pe. Panca gorasatopi paribahiro hoti. Na vanam paticchadeta hotiti gunnam vuttanayeneva sanjate vane 2- bhesajjam datva vakena va cirakena va bandhitva paticchadetabbo hoti. Balagopalako tam na karoti. Athassa 3- gunnam vanehi yusa paggharati, ta annamannam nighamsanti. Tena annesampi vana jayanti. Evam gavo gelannabhibhuta neva yavadattham tinani khaditum .pe. Paribahiro hoti. Na dhumam katta hotiti antovasse damsamakasadinam ussannakale gogane vajam pavitthe tattha tattha dhumo katabbo hoti. Apanditagopalako tam na karoti, gogano sabbarattim damsadihi upadduto niddam alabhitva punadivase aranne tattha tattha rukkhamuladisu nipajjitva niddayati. Neva yavadattham tinani khaditum .pe. Paribahiro hoti. Na tittham janatiti titthampi samanti va visamanti va sagahanti va niggahanti va na janati. So atitthena gaviyo otareti. Tasam visamatitthe pasanadini akkamantinam pada bhijjanti. Sagaham gambhiratittham otinne kumbhiladayo gavo ganhanti. "ajja ettika gavo nattha, ajja ettika gavo nattha"ti vattabbatam apajjanti. Evamassa goganopi parihayati .pe. Pancagorasatopi paribahiro hoti. @Footnote: 1 cha.Ma. hareta 2 cha.Ma. sanjato vano 3 Si. avassam, pa.su @2/346/166 mahagopalakasutta

--------------------------------------------------------------------------------------------- page391.

Na pitam janatiti pitampi apitam na janati. Gopalakena hi "imaya gaviya pitam, imaya na pitam, imaya paniyatitthe okaso laddho, imaya na laddho"ti evam pitapitam janitabbam hoti. Ayam pana divasabhage aranne goganam rakkhitva "paniyam payessami"ti nadim va talakam va ogahetva gacchati. Tattha mahausabha ca anusabha ca balavagaviyo ca 1- dubbalani ceva mahallikani ca gorupani singehi va phasukahi va paharitva attano okasam katva uruppamanam udakam pavisitva yathakamam pivanti. Avasesa okasam alabhamana tire thatva kalalamissakam udakam pivanti va apitaeva va honti. Atha so gopalako pitthiyam paharitva puna arannam paveseti. Tattha apita gaviyo pipasaya sussamana yavadattham tinani khaditum na sakkonti. Tattha gunnam khiram chijjati. Gonanam javo hayati .pe. Paribahiro hoti. Na vithim janatiti "ayam maggo samo khemo, ayam visamo sasanko sappatibhayo"ti na janati. So samam khemam maggam vajjetva goganam itaram maggam patipadeti. Tattha gavo sihabyagghadinam gandhena coraparassayena ca abhibhuta bhantamigasappatibhaga givam ukkhipitva titthanti, neva yavadattham tinani khadanti, na paniyam pivanti. Tattha gunnam khiram chijjati .pe. Paribahiro hoti. Na gocarakusalo hotiti gopalakena hi gocarakusalena bhavitabbam, pancahikacaro va sattahikacaro va janitabbo. Ekaya disaya goganam caretva punadivase tattha na caretabbo. Mahata hi goganena acinnatthanam 2- bheritalam viya suddham hoti nittinam, udakampi alulissati. 3- Tasma pancame va sattame va divase puna tattha caretum vattati. Ettakena hi tinampi pativiruhati, udakampi pasidati, ayam pana imam pancadikacaram va sattahikacaram va na janati, divase divase rakkhitatthaneyeva @Footnote: 1 Si. mahavasabha ca 2 cha.Ma. cinnatthanam 3 cha.Ma. aluliyati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page392.

Rakkhati. Athassa gogano haritatinam na labhati, sukkhatinam khadanto kalalamissakam udakam pivati. tattha gunnam khiram chijjati .pe. Paribahiro hoti. Anavasesadohi ca hotiti panditagopalakena hi yava vacchakassa mamsalohitam santhati, tava ekam dve thane thapetva savasesadohina bhavitabbam. Ayam vacchakassa kinci asesetva 1- duhati. Khirapako 2- vaccho khirapipasaya sussati, santhatum asakkonto kampamano matu parato patitva kalam karoti. Mata puttakam disva "mayham puttako attano matukhiram patum na labhati"ti puttasokena neva yavadattham tinani khaditum na paniyam patum sakkoti, thanesu khiram chijjati. Evamassa goganopi parihayati .pe. Pancagorasatopi paribahiro hoti. Gunnam pititthanam karontiti gopitaro. Gavo parinayanti yatharucim gahetva gacchantiti goparinayaka. Te na atirekapujayati pandito gopalako evarupe usabhe atirekapujaya pujeti, panitam gobhattam deti, gandhapancangulikehi mandeti, malam pilandheti, singesu suvannarajatakosake ca thapeti, 3- rittim padipam jaletva celavitanassa hettha sayapeti. Ayam pana tato ekasakkarampi na karoti. Usabha atirekapujam alabhamana goganam na rakkhanti, parissayam na varenti. Evamassa goganopi parihayati .pe. Pancagorasatopi paribahiro hoti. Idhati imasmim sasane. Na rupannu hotiti "cattari ca mahabhutani catunnanca mahabhutanam upadayarupan"ti evam vuttam rupam dvihakarehi na janati gananato va samutthanato va. Gananato na janati nama:- "cakkhvayatanam sotaghanajivhakayarupa- saddagandharasaphotthabbayatanam, itthindriyam purisindriyam jivitindriyam kayavinnatti vacivinnatti akasadhatu apodhatu rupassa lahuta, muduta, kammannata, @Footnote: 1 cha.Ma. anavasesetva 2 Ma. khirupako 3 cha.Ma. dhareti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page393.

Upacayo, santati, jarata, rupassa aniccata, kavalinkaro aharo"ti evam paliyam 1- agata pancavisati rupakotthasati na janati. Seyyathapi so gopalako gananato gunnam rupam na janati, tathupamo ayam bhikkhu. So gananato rupam ajananto rupam pariggahetva arupam vavatthapetva ruparupam pariggahetva paccayam sallakkhetva lakkhanam aropetva kammatthanam matthakam papetum na sakkoti. So yatha tassa gopalakassa gogano na vaddhati, evam imasmim sasane silasamadhivipassanamaggaphalanibbanehi na vaddhati. Yatha ca so gopalako pancahi gorasehi paribahiro hoti, evamevayam asekhena silakkhandhena asekhena samadhipannavimuttivimuttinanadassanakkhandhenati pancahi dhammakkhandhehi paribahiro hoti. Samutthanato na janati nama:- "ettakam rupam ekasamutthanam, ettakam dvisamut- thanam, ettakam tisamutthanam, ettakam catusamutthanam, ettakam nakutocisamutthanan"ti na janati. Seyyathapi so gopalako vannato gunnam rupam na janati, tathupamo ayam bhikkhu. So samutthanato rupam ajananto rupam pariggahetva arupam vavatthapetva .pe. Paribahiro hoti. Na lakkhanakusalo hotiti "kammalakkhano balo, kammalakkhano pandito"ti evam vuttam kusalakusalakammam panditabalalakkhananti na janati. So evam ajananto bale vajjetva pandite na sevati. Bale vajjetva pandite asevanto kappiya- kappiyam kusalakusalam savajjanavajjam garukalahukam satekicchatekiccham karanakaranam na janati. Tam ajananto kammatthanam gahetva vaddhetum na sakkoti. So yatha tassa gopalakassa gogano na vaddhati, evam imasmim sasane yathavuttehi siladihi na vaddhati. So gopalako viya pancahi gorasehi, pancahi dhammakkhandhehi paribahiro hoti. @Footnote: 1 abhi.sam. 34/595/181 rupakanda

--------------------------------------------------------------------------------------------- page394.

Na asatikam sateta hotiti "uppannam kamavitakkan"ti evam vutte kama- vitakkadayo na vinodeti. So imam akusalavitakkam asodhetva 1- vitakkavasiko hutva vicaranto kammatthanam gahetva vaddhetum na sakkoti. So yatha tassa gopalakassa .pe. Paribahiro hoti. Na vanam paticchadeta hotiti "cakkhuna rupam disva nimittaggahi hoti"ti- adina nayena sabbarammanesu nimittam ganhanto yatha so gopalako vanam na paticchadeti, evam samvaram na sampadeti. So vivatadvaro vicaranto kammatthanam gahetva vaddhetum na sakkoti .pe. Paribahiro hoti. Na dhumam katta hotiti so gopalako dhumam viya dhammadesanadhumam na karoti, dhammakatham va sarabhannam va upanisinnakatham va anumodanam va na karoti, tato nam manussa "bahussuto gunava"ti na jananti. Te gunagunam ajananta catuhi paccayehi sangaham na karonti. So paccayehi kilamamano buddhavacanam sajjhayam katum vattapativattam puretum kammatthanam gahetva vaddhetum na sakkoti .pe. Paribahiro hoti. Na tittham janatiti titthabhute bahussutabhikkhu na upasankamati. Anupasankamanto "idam bhante byanjanam katham puretabbam, 2- imassa bhasitassa ko attho, imasmim thane pali kim vadati, imasmim thane attho kim dipeti"ti evam na paripucchati na paripanhati, na janapetiti attho. Tassa te evam aparipucchita avivatam 3- na vivaranti, bhajetva na dassenti, anuttanikatam 4- na uttanikaronti, apakatam na pakatam karonti. Anekavihitesu ca kankhatthaniyesu dhammesuti anekavidhasu kankhasu ekam kankhampi na pativinodenti. Kankhayeva hi kankhatthaniya dhamma nama. Tattha ekam kankhampi @Footnote: 1 cha.Ma. asatikam aharetva 2 cha.Ma. ropetabbam 3 cha.Ma. avivatanceva @4 cha.Ma. anuttatanikatanca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page395.

Na niharantiti attho. So evam bahussutatittham anupasankamitva sakankho kammatthanam gahetva vaddhetum na sakkoti. Yatha va so gopalako tittham na janati, evam ayampi bhikkhu dhammatittham na janati. Ajananto avisaye panham pucchati, abhidhammikam upasankamitva kappiyakappiyam pucchati, vinayadharam upasankamitva ruparupaparicchedam pucchati. Te avisaye puttha kathetum na sakkonti. So attana sakankho kammatthanam gahetva vaddhetum na sakkoti .pe. Paribahiro hoti. Na pitam janatiti yatha so gopalako pitapitam na janati, evam dhammupasanhitam pamujjam na janati na labhati. Savanamayam punnakiriyavatthum nissaya anisamsam na vindati, dhammassavanaggam gantva sakkaccam na sunati, nisinno niddayati, katham katheti, annavihitako hoti. So sakkaccam dhammam assunanto kammatthanam gahetva vaddhetum na sakkoti .pe. Paribahiro hoti. Na vithim janatiti so gopalako maggamaggam viya "ayam lokiyo, ayam lokuttaro"ti ariyam atthangikam maggam yathabhutam nappajanati. Ajananto lokiyamagge abhinivisitva lokuttaram nibbattetum na sakkoti .pe. Paribahiro hoti. Na gocarakusalo hotiti so gopalako pancahikasattahikacaram viya cattaro satipatthane "ime lokiya, ime lokuttara"ti yathabhutam nappajanati. Ajananto sukhuma- kammatthanesu 1- attano nanam apanametva lokiyasatipatthane abhinivisitva lokuttaram nibbattetum na sakkoti .pe. Paribahiro hoti. Anavasesadohi hotiti patiggahane mattam ajananto anavasesam duhati. Niddesa- vare panassa abhihatthum pavarentiti abhiharitva pavarenti. Ettha dve abhihara vacabhiharo paccayabhiharo ca. Vacabhiharo nama manussa bhikkhussa santikam gantva @Footnote: 1 cha.Ma. sukhumatthanesu

--------------------------------------------------------------------------------------------- page396.

"vadeyyatha bhante yena attho"ti pavarenti. Paccayabhiharo nama vatthadini va sappinavanitadini va gahetva bhikkhussa santikam gantva "ganhatha bhante yavatakena attho"ti vadanti. Tatra bhikkhu mattam na janatiti bhikkhu tesu paccayesu pamanam na janati. "dayakassa vaso veditabbo, deyyadhammassa vaso veditabbo, attano thamo veditabbo"ti imina nayena pamanayuttakam aggahetva yam aharanti, tam sabbam ganhatiti attho. Manussa vippatisarino na puna abhiharitva pavarenti. So paccayehi kilamanto kammatthanam gahetva vaddhetum na sakkoti .pe. Paribahiro hoti. Te na atirekapujaya pujeta hotiti so gopalako mahausabhe viya te there bhikkhu imaya avi ceva raho ca mettakayakammadikaya atirekapujaya na pujeti. Tato te thera "ime amhesu garucittikaram na karonti"ti navake bhikkhu dvihi sangahehi na ganhanti, neva dhammasangahena sanganhanti na amisasangahena sanganhanti, civarena va pattena va pattapariyapannena va vasanatthanena va kilamante nappatijagganti, palim va atthakatham va dhammakathabandham va gulhagantham va na sikkhapenti. Navaka theranam santika sabbaso ime dve sangahe alabhamana imasmim sasane patitthatum na sakkonti. Yatha tassa gopalakassa gogano na vaddhati, evam siladihi na vaddhanti. Yatha ca so gopalako pancahi gorasehi, evam pancahi dhammakkhandhehi paribahira honti. Sukkapakkho kanhapakkhe vuttavipallasa- vasena yojetva veditabbo. 1- Sesam imasmim ceva vagge ito ca uttari sabbasuttesu


             The Pali Atthakatha in Roman Book 16 page 388-396. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=16&A=8703&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=16&A=8703&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=22&i=213              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=22&A=5901              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=22&A=5928              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=22&A=5928              Contents of The Tipitaka Volume 22 http://84000.org/tipitaka/read/?index_22

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]