|
| บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
4. Pupphavaggavaṇṇanā ------- 1. Paṭhavīkathāpasutapañcasatabhikkhuvatthu. (33) "ko imaṃ paṭhaviṃ vijessatīti imaṃ dhammadesanaṃ satthā sāvatthiyaṃ viharanto paṭhavīkathāpasute pañcasate bhikkhū ārabbha kathesi. Te kira bhagavatā saddhiṃ janapadacārikaṃ caritvā jetavanaṃ āgantvā sāyaṇhasamaye upaṭṭhānasālāyaṃ nisinnā attano 1- gatagataṭṭhāne "asukagāmato asukagāmagamanaṭṭhāne samaṃ visamaṃ kaddamabahulaṃ sakkharabahulaṃ kāḷamattikaṃ tambamattikanti paṭhavīkathaṃ kathesuṃ. Satthā āgantvā "kāya nuttha bhikkhave etarahi kathāya sannisinnāti pucchitvā, "bhante amhehi vicaritaṭṭhāne paṭhavīkathāyāti vutte, "bhikkhave esā bāhirapaṭhavī nāma, tumhehi ajjhattikapaṭhaviyaṃ parikammaṃ kātuṃ vaṭṭatīti vatvā imā dve gāthā abhāsi "ko imaṃ paṭhaviṃ vijessati yamalokañca imaṃ sadevakaṃ? ko dhammapadaṃ sudesitaṃ kusalo pupphamiva pacessati? sekho paṭhaviṃ vijessati yamalokañca imaṃ sadevakaṃ. @Footnote: 1. Sī. Ma. Yu. attanā. Sekho dhammapadaṃ sudesitaṃ kusalo pupphamiva pacessatīti. Tattha "ko imanti: ko imaṃ attabhāvasaṅkhātaṃ paṭhaviṃ. Vijessatīti: attano ñāṇena vijānissati paṭivijjhissati sacchikarissatīti attho. Yamalokañcāti: catubbidhaṃ apāyalokañca. Imaṃ sadevakanti: imaṃ manussalokañca devalokena saddhiṃ ko vijessati vijānissati paṭivijjhissati sacchikarissatīti pucchati. Ko dhammapadaṃ sudesitanti: yathāsabhāvato kathitattā sudesitaṃ sattattiṃsabodhipakkhiyadhammasaṅkhātaṃ dhammapadaṃ kusalo mālākāro pupphaṃ vicinanto viya ko vicessati vicinissati upaparikkhissati paṭivijjhissati sacchikarissatīti attho. Sekhoti: "adhisīlasikkhā adhicittasikkhā adhipaññāsikkhāti imā tisso sikkhā sikkhanato sotāpattimaggaṭṭhaṃ ādiṃ katvā yāva arahattamaggaṭṭhā sattavidho sekho imaṃ attabhāvasaṅkhātaṃ paṭhaviṃ arahattamaggena tato chandarāgaṃ apakaḍḍhanto vijessati vijānissati paṭivijjhissati sacchikarissati. Yamalokañcāti: tathā vuttappakāraṃ yamalokañca imaṃ manussalokañca saha devehi sadevakaṃ sveva vijessati vijānissati paṭivijjhissati sacchikarissati. Sekhoti: sveva sattavidho sekho. Yathā nāma kusalo mālākāro pupphārāmaṃ pavisitvā taruṇamakulāni pāṇakaviddhāni ca milātāni ca gaṇṭhikajātāni ca pupphāni vajjetvā sobhaṇāni sujātāni pupphāni vicināti; evameva imaṃ sukathitaṃ suniddiṭṭhaṃ bodhipakkhiyadhammapadaṃpi paññāya pacessati Vicinissati upaparikkhissati paṭivijjhissati sacchikarissatīti. Satthā sayameva pañhaṃ vissajjesi. Desanāvasāne pañcasatā bhikkhū saha paṭisambhidāhi arahattaṃ pāpuṇiṃsu. Sampattaparisāyapi sātthikā desanā ahosīti. Paṭhavīkathāpasutapañcasatabhikkhuvatthu. ---------- 2. Marīcikammaṭṭhānikattheravatthu. (34) "pheṇūpamanti imaṃ dhammadesanaṃ satthā sāvatthiyaṃ viharanto aññataraṃ marīcikammaṭṭhānikaṃ bhikkhuṃ ārabbha kathesi. So kira satthu santike kammaṭṭhānaṃ gahetvā "samaṇadhammaṃ karissāmīti araññaṃ pavisitvā ghaṭitvā vāyamitvā arahattaṃ pattuṃ asakkonto "visesetvā kammaṭṭhānaṃ kathāpessāmīti satthu santikaṃ āgacchanto antarāmagge marīciṃ disvā "yathāyaṃ gimhasamaye uṭṭhitā marīci dūre ṭhitānaṃ rūpagataṃ viya paññāyati, santikaṃ āgacchantānaṃ neva paññāyati; ayaṃ attabhāvopi uppādavayatthena evarūpoti marīcikammaṭṭhānaṃ bhāvento āgantvā maggakilanto aciravatiyaṃ nahāyitvā ekasmiṃ caṇḍasotatīre chāyāya nisinno udakavegābhighātena uṭṭhahitvā mahante pheṇapiṇḍe bhijjamāne disvā "ayaṃ attabhāvopi uppajjitvā bhijjanatthena evarūpoyevāti ārammaṇaṃ aggahesi. Satthā gandhakuṭiyaṃ ṭhitova taṃ theraṃ disvā "evameva bhikkhu evarūpovāyaṃ Attabhāvo pheṇapiṇḍo viya marīci viya uppajjanabhijjanasabhāvoevāti vatvā imaṃ gāthamāha "pheṇūpamaṃ kāyamimaṃ viditvā marīcidhammaṃ abhisambudhāno chetvāna mārassa papupphakāni adassanaṃ maccurājassa gaccheti. Tattha "pheṇūpamanti: 1- imaṃ kesādisamuhasaṅkhātaṃ kāyaṃ abaladubbalaanaddhaniyatāvakālikatthena pheṇapiṇḍasarikkhakoti viditvā. Marīcidhammanti: yathā marīci dūre ṭhitānaṃ rūpagataṃ viya gayhupagā viya hoti, santike upagacchantānaṃ rittā tucchā agayhupagā sampajjati; evaṃ khaṇikaittarapaccupaṭṭhānatthena ayaṃ kāyopi marīcidhammoti abhisambudhāno bujjhanto jānantoti attho. Mārassa papupphakānīti: mārassa papupphakasaṅkhātāni tebhūmikāni vaṭṭāni ariyamaggena chinditvā khīṇāsavo bhikkhu maccurājassa adassanaṃ avisayaṃ amataṃ mahānibbānaṃ gaccheyyāti. Gāthāpariyosāne thero saha paṭisambhidāhi arahattaṃ patvā satthu suvaṇṇavaṇṇaṃ sarīraṃ thomento vaṇṇento vandanto āgatoti. Marīcikammaṭṭhānikattheravatthu. ------------ @Footnote: 1. Sī. Yu. imanti. 3. Viḍūḍabhavatthu. (35) "pupphāni heva pacinantanti imaṃ dhammadesanaṃ satthā sāvatthiyaṃ viharanto saparisaṃ oghena ajjhottharitvā māritaṃ viḍūḍabhaṃ 1- ārabbha kathesi. Tatrāyaṃ anupubbīkathā: "sāvatthiyaṃ mahākosalarañño putto pasenadikumāro nāma, vesāliyaṃ licchavikumāro mahāli nāma, kusinārāyaṃ mallarājaputto bandhulo nāmāti ime tayo disāpāmokkhassācariyassa santike sippuggahaṇatthaṃ takkasilaṃ gantvā bahinagare sālāyaṃ samāgatā aññamaññassa āgatakāraṇañca kulañca nāmañca pucchitvā sahāyakā hutvā ekatova ācariyaṃ upasaṅkamitvā na cirasseva uggahitasippā ācariyaṃ āpucchitvā ekatova nikkhamitvā sakasakaṭṭhānāni agamaṃsu. Tesu pasenadikumāro pitu sippaṃ dassetvā pasannena pitarā rajje abhisitto. Mahālikumāro licchavīnaṃ sippaṃ dassento mahantena ussāhena dassesi. Tassa akkhīni bhijjitvā agamaṃsu. Licchavirājāno "aho vata amhākaṃ ācariyo akkhivināsaṃ patto, na taṃ pariccajissāma upaṭṭhahissāma nanti tassa satasahassuṭṭhānakaṃ ekaṃ dvāraṃ adaṃsu. So taṃ nissāya pañcasate licchavirāputte sippaṃ sikkhāpento vasi. Bandhulakumāro saṭṭhī veḷū gahetvā majjhe ayasalākaṃ pakkhipitvā saṭṭhikalāpe ussāpetvā ṭhapite, mallarājakulehi "ime kappetūti @Footnote: 1. viṭṭubhantipi padaṃ dissati. Vutte, asītihatthaṃ ākāsaṃ ullaṅghitvā asinā kappento agamāsi. So osānakalāpe ayasalākāya "kirīti saddaṃ sutvā "kimetanti pucchitvā sabbakalāpesu ayasalākānaṃ ṭhapitabhāvaṃ sutvā asiṃ chaḍḍetvā rodamāno "mayhaṃ ettakesu ñātisuhajjesu ekopi sasineho hutvā imaṃ kāraṇaṃ nācikkhi; sace hi ahaṃ jāneyyaṃ, ayasalākāya saddaṃ anuṭṭhāpentova chindeyyanti vatvā "sabbepime māretvā rajjaṃ kāressanti mātāpitūnaṃ kathesi, "paveṇirajjaṃ nāma tāta idaṃ, na labbhā evaṃ kātunti nānappakārena vārito "tenahi mama sahāyassa santikaṃ gamissāmīti sāvatthiṃ agamāsi. Pasenadirājā tassāgamanaṃ sutvā paccuggantvā mahantena sakkārena nagaraṃ pavesetvā senāpatiṭṭhāne ṭhapesi. So mātāpitaro pakkosāpetvā tattheva vāsaṃ kappesi. Athekadivasaṃ rājā uparipāsāde ṭhito antaravīthiṃ olokayamāno "anāthapiṇḍikassa cūḷaanāthapiṇḍikassa visākhāya suppavāsāyāti etesaṃ gehe bhattakiccatthāya gacchante anekasahasse bhikkhū disvā "kahaṃ ayyā gacchantīti pucchitvā, "deva anāthapiṇḍikassa gehe niccabhattasalākabhattagilānabhattādīnaṃ atthāya devasikaṃ dve bhikkhusahassāni gacchanti, cūḷaanāthapiṇḍikassa gehaṃ pañcasatā bhikkhū niccaṃ gacchanti, tathā visākhāya, tathā suppavāsāyāti vutte, sayaṃpi bhikkhusaṅghaṃ upaṭṭhahitukāmo vihāraṃ gantvā bhikkhusahassena saddhiṃ satthāraṃ nimantetvā sattāhaṃ sahatthā dānaṃ datvā sattame divase Satthāraṃ vanditvā "bhante pañcahi me bhikkhusatehi saddhiṃ nibaddhaṃ bhikkhaṃ gaṇhathāti āha. "mahārāja buddhā nāma ekaṭṭhāne nibaddhaṃ bhikkhaṃ na gaṇhanti, bahū buddhānaṃ āgamanaṃ paccāsiṃsantīti. "tenahi ekaṃ bhikkhuṃ nibaddhaṃ pesethāti. Satthā ānandattherassa bhāramakāsi. Rājā "bhikkhusaṅghe āgate, pattaṃ gahetvā ime nāma parivisantūti avicāretvā sattāhaṃ sayameva parivisitvā aṭṭhame divase vikkhitto papañcaṃ akāsi. Rājakule ca nāma anāṇattā āsanāni paññāpetvā bhikkhū nisīdāpetvā parivisituṃ na labhanti. Bhikkhū "na mayaṃ idha ṭhātuṃ sakkhissāmāti bahū pakkamiṃsu. Rājā dutiyadivasepi pamajji. Dutiyadivasepi bahū pakkamiṃsu. Tatiyadivasepi pamajji. Tadā ānandattheraṃ ekakameva ṭhapetvā avasesā pakkamiṃsu. Puññavantā nāma kāraṇavasikā honti kulānaṃ pasādaṃ rakkhanti. Tathāgatassa ca "sārīputtatthero mahāmoggallānattheroti dve aggasāvakā, "khemā uppalavaṇṇāti dve aggasāvikā, upāsakesu "citto gahapati hatthako āḷavakoti dve aggasāvakā, upāsikāsu "veḷukaṇṭakī nandamātā khujjuttarāti dve aggasāvikā; iti ime aṭṭha jane ādiṃ katvā ṭhānantarappattā sabbepi sāvakā ekadesena dasannaṃ pāramīnaṃ pūritattā mahāpuññā abhinīhārasampannā. Ānandattheropi kappasatasahassapūritapāramī abhinīhārasampanno mahāpuñño attano kāraṇavasikatāya kulassa pasādaṃ rakkhanto aṭṭhāsi. Taṃ ekakameva nisīdāpetvā parivisiṃsu. Rājā bhikkhūnaṃ Gatakāle āgantvā khādanīyabhojanīyāni tatheva ṭhitāni disvā "kiṃ ayyā nāgamiṃsūti pucchitvā "ānandatthero ekakova āgato devāti sutvā "addhā ettakamme chedanamakaṃsūti bhikkhūnaṃ kuddho satthu santikaṃ gantvā "bhante mayā pañcannaṃ bhikkhusatānaṃ bhikkhā paṭiyattā, ānandatthero kira ekakova āgato, paṭiyattabhikkhā tatheva ṭhitā, pañcasatā bhikkhū mama gehe saññaṃ na kariṃsu; kinnu kho kāraṇanti āha. Satthā bhikkhūnaṃ dosaṃ avatvā "mahārāja mama sāvakānaṃ tumhehi saddhiṃ vissāso natthi, tena na gatā bhavissantīti vatvā kulānaṃ anupagamanakāraṇañca upagamanakāraṇañca pakāsento bhikkhū āmantetvā imaṃ suttamāha 1- "navahi bhikkhave aṅgehi samannāgataṃ kulaṃ anupagantvā ca 2- nālaṃ upagantuṃ upagantvā ca 3- nālaṃ upanisīdituṃ. Katamehi navahi? na manāpena paccuṭṭhenti, na manāpena abhivādenti, na manāpena āsanaṃ denti, santamassa pariguyhanti, bahukamhi 4- thokaṃ denti, paṇītamhi 5- lūkhaṃ denti, asakkaccaṃ denti no sakkaccaṃ, na upanisīdanti dhammassavanāya, bhāsantassa 6- na rañjiyanti. 7- Imehi kho bhikkhave navahi aṅgehi samannāgataṃ kulaṃ anupagantvā ca 8- nālaṃ upagantuṃ upagantvā ca 9- nālaṃ upanisīdituṃ. @Footnote: 1. aṅ. navaka. 23/401. 2-3. pāliyaṃ casaddaṭṭhānesu vāsaddo dissati. @4. bahukampi. 5. paṇītampi. 6. bhāsitamassa. 7. ramissanti. 8-9. pāliyaṃ @casaddaṭṭhānesu vāsaddo dissati. sukkapakkhe pana ekasadisameva. ña. va. Navahi bhikkhave aṅgehi samannāgataṃ kulaṃ anupagantvā ca alaṃ upagantuṃ upagantvā ca alaṃ upanisīdituṃ. Katamehi navahi? manāpena paccuṭṭhenti, manāpena abhivādenti, manāpena āsanaṃ denti, santamassa na pariguyhanti, bahukamhi bahukaṃ denti, paṇītamhi paṇītaṃ denti, sakkaccaṃ denti no asakkaccaṃ, upanisīdanti dhammassavanāya, bhāsantassa rañjiyanti. Imehi kho bhikkhave navahi aṅgehi samannāgataṃ kulaṃ anupagantvā ca alaṃ upagantuṃ upagantvā ca alaṃ upanisīditunti. "iti kho mahārāja mama sāvakā tumhākaṃ santikā vissāsaṃ alabhantā na gatā bhavissanti: porāṇakapaṇḍitā hi avissāsanīyaṭṭhāne sakkaccaṃ upaṭṭhiyamānāpi maraṇantikaṃ vedanaṃ patvā vissāsikaṭṭhānameva gamiṃsūti, "kadā bhanteti raññā puṭṭho atītaṃ āhari: "atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente, kesavo nāma rājā rajjaṃ pahāya isipabbajjaṃ pabbaji. Taṃ pañca purisasatāni anupabbajiṃsu. So kesavatāpaso nāma ahosi. Pasādhanakappako panassa anupabbajitvā kappako nāma antevāsiko ahosi. Kesavatāpaso parisāya saddhiṃ aṭṭha māse himavante vasitvā vassāratte loṇambilasevanatthāya bārāṇasiṃ patvā bhikkhāya nagaraṃ pāvisi. Atha naṃ rājā disvā pasīditvā cātummāsaṃ attano santike vasanatthāya paṭiññaṃ gahetvā uyyāne vasāpento sāyaṃ pātaṃ tassa upaṭṭhānaṃ gacchati. Avasesā tāpasā katipāhaṃ vasitvā hatthisaddādīhi Ubbāḷhā "ācariya ukkaṇṭhitamhā, gacchāmāti āhaṃsu. "kahantātāti. "himavantaṃ ācariyāti. "rājā amhākaṃ āgatadivaseyeva cātummāsaṃ idha vasanatthāya paṭiññaṃ gaṇhi, kathaṃ gamissatha tātāti. "tumhehi amhākaṃ anācikkhitvāva paṭiññā dinnā, mayaṃ idha na sakkoma vasituṃ, ito avidūre tumhākaṃ pavattissavanaṭṭhāne vasissāmāti vanditvā pakkamiṃsu. Kappakantevāsikena saddhiṃ ācariyo ohiyi. Rājā upaṭṭhānaṃ āgato "kuhiṃ ayyāti pucchi. "ukkaṇṭhitamhāti vatvā himavantaṃ gatā mahārājāti. Kappakopi na cirasseva ukkaṇṭhitvā ācariyena punappunaṃ vāriyamānopi "na sakkomīti vatvā pakkāmi. Itaresaṃ pana santikaṃ agantvā ācariyassa pavattiṃ suṇanto avidūre ṭhāne vasi. Aparabhāge ācariyassa antevāsike anussarantassa kucchirogo uppajji. Rājā vejjehi tikicchāpeti. Rogo na vūpasammati. Tāpaso āha "mahārāja icchasi me rogaṃ vūpasamitunti. "bhante sacāhaṃ sakkuṇeyyaṃ, idāneva vo phāsukaṃ kareyyanti. "mahārāja sace me phāsukaṃ icchasi, maṃ antevāsikānaṃ santikaṃ pesehīti. Rājā "sādhu bhanteti taṃ mañcake nipajjāpetvā nāradāmaccappamukhe cattāro amacce "mama ayyassa pavattiṃ ñatvā mayhaṃ sāsanaṃ pahiṇeyyāthāti uyyojesi. Kappakantevāsiko ācariyassāgamanaṃ sutvā paccuggamanaṃ katvā, "itare kahanti vutte, "asukaṭṭhāne kira vasantīti āha. Tepi ācariyassāgatabhāvaṃ sutvā tattheva samosaritvā ācariyassa uṇhodakaṃ datvā phalāphalaṃ adaṃsu. Taṃkhaṇaññeva rogo vūpasami. So Katipāheneva suvaṇṇavaṇṇo ahosi. Atha naṃ nārado pucchi "manussindaṃ jahitvāna sabbakāmasamiddhinaṃ kathannu bhagavā kesi kappassa ramasi assameti. "sādūni ramaṇīyāni, santi rukkhā manoramā, subhāsitāni kappassa nārada ramayanti manti. "sālīnaṃ odanaṃ bhutvā sucimaṃsūpasecanaṃ kathaṃ sāmākanivārā aloṇā sādayanti tanti. "asāduṃ yadivā sāduṃ appaṃ vā yadivā bahuṃ, vissaṭṭho yattha bhuñjeyya vissāsaparamā rasāti. Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ 1- samodhānento "tadā rājā moggallāno ahosi, nārado sārīputto, kappakantevāsiko ānando, kesavatāpaso ahamevāti vatvā "evaṃ mahārāja pubbe paṇḍitā maraṇantikaṃ vedanaṃ patvā vissāsikaṭṭhānaṃ agamaṃsu, mama sāvakā tumhākaṃ santike vissāsaṃ na labhanti maññeti āha. Rājā "bhikkhusaṅghena saddhiṃ mayā vissāsaṃ kātuṃ vaṭṭati, kathannukho karissāmīti, "sammāsambuddhassa ñātidhītaraṃ gehe kātuṃ vaṭṭati, evaṃ sante, daharā ca sāmaṇerā ca `sammāsambuddhassa ñāti rājāti mama santikaṃ vissaṭṭhā nibaddhaṃ āgamissantīti cintetvā "ekaṃ me dhītaraṃ dentūti sākyānaṃ santikaṃ sāsanaṃ pesesi, "katarasakkassa dhītāti pucchitvā āgaccheyyāthāti vatvā dūte āṇāpesi. Dūtā @Footnote: 1. khu. jā. catukka. 27/160. tadaṭṭhakathā. 4/405. Gantvā sākiye dārikaṃ yāciṃsu. Te sannipatitvā "pakkhantariyo rājā; sace na dassāma, vināsessati no; na kho pana amhehi kulena sadiso; kinnu kho kātabbanti cintayiṃsu. Mahānāmo "mama dāsiyā kucchismiṃ jātā vāsabhakhattiyā nāma dhītā rūpasobhaggappattā atthi, taṃ dassāmāti vatvā dūte āha "sādhu rañño dārikaṃ dassāmāti. "kassa dhītāti. "sammāsambuddhassa cūḷapitu puttassa mahānāmasakkassa dhītā vāsabhakhattiyā nāmāti. Te gantvā rañño ārocayiṃsu. Rājā "yadi evaṃ sādhu, sīghaṃ ānetha; khattiyā ca nāma bahumāyā dāsīdhītaraṃpi pahiṇeyyuṃ, pitarā saddhiṃ ekabhājane bhuñjantiṃ āneyyāthāti pesesi. Te gantvā "deva tumhehi saddhiṃ ekato bhuñjantiṃ rājā icchatīti āhaṃsu. Mahānāmo "sādhu tātāti taṃ alaṅkārāpetvā attano bhuñjanakāle taṃ 1- pakkosāpetvā tāya saddhiṃ ekato bhuñjanākāraṃ dassetvā dūtānaṃ niyyādesi. Te taṃ ādāya sāvatthiṃ gantvā taṃ pavattiṃ rañño ārocesuṃ. Rājā tuṭṭhamānaso taṃ pañcannaṃ itthīsatānaṃ jeṭṭhakaṃ katvā aggamahesiṭṭhāne abhisiñci. Sā na cirasseva suvaṇṇavaṇṇaṃ puttaṃ vijāyi. Athassa nāmaggahaṇadivase rājā [2]- ayyikāya santikaṃ pesesi "sākyarājadhītā vāsabhakhattiyā puttaṃ vijātā, kimassa nāmaṃ karontūti. Taṃ pana sāsanaṃ gahetvā gato amacco thokaṃ badhiradhātuko. So gantvā rañño ayyikāya ārocesi. Sā taṃ pavattiṃ sutvā "vāsabhakhattiyā puttaṃ avijāyitvāpi sabbaṃ @Footnote: 1. Sī. Ma. Yu. "tanti natthi. 2. Sī. Yu. etthantare "attanoti atthi. Dhanaṃ abhibhavi, idāni pana rañño ativiya vallabhā bhavissatīti āha. Badhirāmacco "vallabhāti vacanaṃ dussutaṃ sutvā "viḍūḍabhoti sallakkhetvā rājānaṃ upagantvā "deva kumārassa `viḍūḍabhoti nāmaṃ karothāti āha. Rājā "porāṇakaṃ no kulasantakaṃ nāmaṃ bhavissatīti cintetvā "viḍūḍabhoti nāmaṃ akāsi. Athassa daharakāleyeva rājā "satthu piyaṃ karomīti senāpatiṭṭhānaṃ adāsi. So kumāraparihārena vaḍḍhanto sattavassikakāle aññesaṃ kumārānaṃ mātāmahakulato hatthirūpakaassarūpakādīni āhariyamānāni disvā mātaraṃ pucchi "amma aññesaṃ mātāmahakulato paṇṇākāro āhariyati, mayhaṃ koci kiñci na peseti; kiṃ tvaṃ nimmātāpitikāti. Atha naṃ sā "tāta tava sakyarājāno mātāmahā, dūre pana vasanti, tena te na kiñci pesentīti vañcesi. Puna soḷasavassikakāle "amma mātāmahakulaṃ passitukāmomhīti vatvā "alaṃ tāta, kiṃ tattha gantvā karissasīti vāriyamānopi punappunaṃ yāci. Athassa mātā "tenahi gacchāti sampaṭicchi. So pitu ārocetvā mahantena parivārena nikkhami. Vāsabhakhattiyā puretarameva paṇṇaṃ pesesi "ahaṃ idha sukhaṃ vasāmi, māssa kiñci sāmino antaraṃ dassayiṃsūti. Sākiyā viḍūḍabhassāgamanaṃ ñatvā "vandituṃ na sakkāti tassa daharadahare kumāre janapadaṃ pahiṇitvā, tasmiṃ kapilapuraṃ sampatte, saṇṭhāgāre sannipatiṃsu. Kumāro tattha gantvā aṭṭhāsi. Atha naṃ "ayante tāta mātāmaho, ayaṃ mātuloti vadiṃsu. So sabbe vandamāno vicaritvā ekaṃpi attānaṃ vandantaṃ adisvā "kinnu kho Maṃ vandantā natthīti pucchi. Sākiyā "tāta kaniṭṭhakumārā te janapadaṃ gatāti vatvā tassa mahantaṃ sakkāraṃ kariṃsu. So katipāhaṃ vasitvā mahantena parivārena nagarā nikkhami. Athekā dāsī saṇṭhāgāre tassa nisinnaphalakaṃ 1- "idaṃ vāsabhakhattiyāya dāsiyā puttassa nisinnaphalakanti akkositvā akkositvā khīrodakena dhovati. Eko puriso attano āvudhaṃ pammussitvā nivatto taṃ gaṇhanto viḍūḍabhakumārassa akkosanasaddaṃ sutvā taṃ antaraṃ pucchitvā "vāsabhakhattiyā dāsiyā kucchimhi mahānāmasakkassa jātāti ñatvā balakāyassa kathesi. "vāsabhakhattiyā kira dāsīdhītāti mahākolāhalaṃ ahosi. Taṃ sutvā viḍūḍabho "ete tāva mama nisinnaphalakaṃ khīrodakena dhovantu, ahaṃ pana rajje patiṭṭhitakāle etesaṃ galalohitaṃ gahetvā mama nisinnaphalakaṃ dhovissāmīti 2- cittaṃ ṭhapesi. Tasmiṃ sāvatthiṃ gate, amaccā sabbaṃ pavattiṃ rañño ārocayiṃsu. Rājā "mayhaṃ dāsīdhītaraṃ adaṃsūti sākiyānaṃ kujjhitvā vāsabhakhattiyāya ca puttassa ca dinnaparihāraṃ acchinditvā dāsadāsīhi laddhabbamattameva dāpesi. Tato katipāhaccayena satthā rājanivesanaṃ gantvā nisīdi. Rājā āgantvā vanditvā "bhante tumhākaṃ kira ñātakehi dāsīdhītā mayhaṃ dinnā, tenassā ahaṃ saputtāya parihāraṃ acchinditvā dāsadāsīhi laddhabbamattameva dāpesinti āha. Satthā "ayuttaṃ mahārāja sākiyehi kataṃ, dadantehi nāma samajātikā dātabbā assa; taṃ pana mahārāja vadāmi: @Footnote: 1. porāṇapoṭṭhake tena nisinnaṃ phalakanti dissati. 2. Sī.Yu. dhovāpessāmīti. Vāsabhakhattiyā khattiyarājadhītā khattiyarañño gehe abhisekaṃ labhi, viḍūḍabhopi khattiyarājānameva paṭicca jāto; mātugottaṃ nāma kiṃ karissati, pitugottameva pamāṇanti, porāṇakapaṇḍitā dalidditthiyā kaṭṭhahārikāya aggamahesiṭṭhānaṃ adaṃsu, tassā ca kucchimhi jātakumāro dvādasayojanikāya bārāṇasiyaṃ rajjaṃ patvā kaṭṭhavāhanarājā nāma jātoti kaṭṭhahāriyajātakaṃ 1- kathesi. Rājā dhammakathaṃ sutvā "pitugottameva kira pamāṇanti tusitvā mātāputtānaṃ pakatiparihārameva dāpesi. Bandhulasenāpatissapi kho kusinārāyaṃ mallarājadhītā mallikā nāma bhariyā dīgharattaṃ na vijāyi. Atha naṃ bandhulo "attano kulagharameva gacchāti uyyojesi. Sā "satthāraṃ disvāva gamissāmīti jetavanaṃ pavisitvā tathāgataṃ vanditvā ṭhitā "kahaṃ gacchasīti vuttā "sāmiko maṃ bhante kulagharaṃ pesetīti āha. "kiṃkāraṇāti. "vañjhā kirasmi aputtikāti. "yadi evaṃ, gamanakiccaṃ natthi, nivattassūti. Sā tuṭṭhamānasā hutvā satthāraṃ vanditvā nivesanaṃ gantvā, "kasmā nivattāsīti vutte, 2- "dasabalena nivattitamhīti āha. Bandhulo "diṭṭhaṃ bhavissati dīghadassinā kāraṇanti sampaṭicchi. Sā na cirasseva gabbhaṃ paṭilabhitvā uppannadohaḷā "dohaḷo me uppannoti ārocesi. "kiṃ dohaḷoti. "vesālīnagare gaṇarājakulānaṃ abhisekamaṅgalapokkharaṇiyaṃ otaritvā nahātvā pānīyaṃ pātukāmamhi sāmīti. Bandhulo "sādhūti vatvā sahassatthāmadhanuṃ gahetvā taṃ rathaṃ āropetvā sāvatthito nikkhamitvā @Footnote: 1. khu. jā. eka. 27/3. tadaṭṭhakathā. 1/204. 2. Sī. Yu. vuttā. Rathaṃ pājento mahālilicchavino dinnadvārena vesāliṃ pāvisi. Mahālilicchavino ca dvārasamīpeeva nivesanaṃ hoti. So rathassa ummāre paṭighātasaddaṃ sutvāva "bandhulassa rathasaddoti ñatvā "ajja licchavīnaṃ bhayaṃ uppajjissatīti āha. Pokkharaṇiyā anto ca bahi ca ārakkho 1- balavā, upari lohajālaṃ patthaṭaṃ, sakuṇānaṃpi okāso natthi. Bandhulasenāpati pana rathā otaritvā ārakkhake manusse vettena paharanto palāpetvā lohajālaṃ chinditvā antopokkharaṇiyā bhariyaṃ nahāpetvā sayaṃpi nahātvā puna taṃ rathaṃ āropetvā nagarā nikkhamitvā āgatamaggeneva pāyāsi. Ārakkhakā licchavīnaṃ ārocesuṃ. Licchavirājāno kujjhitvā pañca rathasatāni āruyha "bandhulamallaṃ gaṇhissāmāti nikkhamiṃsu. Taṃ pavattiṃ mahālissa ārocesuṃ. Mahāli "mā gamittha, so hi vo sabbe ghātessatīti āha. Tepi "mayaṃ gamissāmaevāti vadiṃsu. "tenahi rathacakkassa yāva nābhito paṭhaviṃ paviṭṭhaṭṭhānaṃ disvā nivatteyyātha; tato anivattantā purato asanisaddaṃ viya suṇissatha, tamhā ṭhānā nivatteyyātha; tato anivattantā tumhākaṃ rathadhuresu chiddaṃ passissatha, tamhā ṭhānā nivatteyyātheva, [2]- purato mā gamitthāti āha. Te tassa vacanenānivattitvā taṃ anubandhiṃsuyeva. Mallikā disvā "rathā sāmi paññāyantīti āha. "tenahi ekasseva rathassa paññāyanakāle āroceyyāsīti. Sā, yadā sabbe eko viya @Footnote: 1. Sī. Ma. Yu. ārakkhā. 2. Ma. etthantare "tato anivattentāti atthi. Hutvā paññāyiṃsu, tadā "ekameva sāmi rathasīsaṃ paññāyatīti āha. Bandhulo "tenahi imā rasmiyo gaṇhāti tassā rasmiyo datvā rathe ṭhitova dhanuṃ āropesi. Rathacakkaṃ yāva nābhito paṭhaviṃ pāvisi. Licchavino taṃ ṭhānaṃ disvā na nivattiṃsu. Itaro thokaṃ gantvā jiyaṃ pothesi. Asanisaddo viya ahosi. Te tatopi na nivattiṃsu, anubandhantā gacchanteva. 1- Bandhulo rathe ṭhitakova ekaṃ saraṃ khipi. So pañcannaṃ rathasatānaṃ rathasīse chiddaṃ katvā pañca rājasatāni parikarabandhanaṭṭhāne vinivijjhitvā paṭhaviyaṃ pāvisi. Te attano viddhabhāvaṃ ajānitvā "tiṭṭha re, tiṭṭha reti vadantā anubandhiṃsuyeva. Bandhulo rathaṃ ṭhapetvā "tumhe matakā, matakehi saddhiṃ mayhaṃ yuddhaṃ nāma natthīti āha. "matakā nāma amhāsadisā na 2- hontīti. "tenahi sabbapacchimassa parikaraṃ mocethāti. Te mocayiṃsu. So muttamatteyeva maritvā pati. Atha ne "sabbepi tumhe evarūpā, attano attano gharāni gantvā saṃvidhātabbaṃ saṃvidahitvā puttadāraṃ anusāsitvā sannāhaṃ mocethāti āha. Te tathā katvā sabbepi jīvitakkhayaṃ pattā. Bandhulopi mallikaṃ sāvatthiṃ ānesi. Sā soḷasakkhattuṃ yamake yamake putte vijāyi. Sabbepi sūrā thāmasampannā ahesuṃ. Sabbasippānaṃ nipphattiṃ pāpuṇiṃsu. Ekekassa purisasahassaṃ parivāro ahosi. Pitarā saddhiṃ rājanivesanaṃ gacchantehi teheva rājaṅgaṇaṃ paripūri. Athekadivasaṃ vinicchaye kuṭaṭṭaparājitā manussā bandhulaṃ āgacchantaṃ @Footnote: 1. "gacchiṃsuyevāti yuttataraṃ bhaveyYu. 2. nasaddo natthi. Disvā mahāviravaṃ viravantā vinicchayamaccānaṃ kuṭaṭṭakaraṇaṃ tassa ārocesuṃ. So vinicchayaṃ gantvā taṃ aṭṭaṃ tīretvā sāmikameva sāmikaṃ akāsi. Mahājano mahāsaddena sādhukāraṃ pavattesi. Taṃ sutvā 1- rājā "kiṃ idanti pucchitvā tamatthaṃ sutvā tusitvā sabbepi te amacce harāpetvā bandhulasseva vinicchayaṃ niyyādesi. So tato paṭṭhāya sammā vinicchayi. Tato porāṇakavinicchayikā amaccā lañcaṃ alabhantā appalābhā hutvā "bandhulo rajjaṃ patthetīti rājakule paribhindiṃsu. Rājā tesaṃ kathaṃ gahetvā cittaṃ niggahetuṃ nāsakkhi, "imasmiṃ idheva ghātiyamāne, garahā me uppajjissatīti puna cintetvā payuttapurisehi paccantaṃ paharāpetvā bandhulaṃ pakkosāpetvā "paccanto kira kupito, tvaṃ puttehi saddhiṃ gantvā core gaṇhāti pahiṇitvā "etthevassa dvattiṃsāya puttehi saha sīsaṃ chinditvā āharathāti tena saddhiṃ aññepi samatthe mahāyodhe pesesi. Tasmiṃ paccantaṃ gacchanteyeva, "senāpati kirāgacchatīti payuttacorā palāyiṃsu. So taṃ padesaṃ āvāsāpetvā saṇṭhāpetvā nivatti. Athassa nagarato avidūre ṭhāne te yodhā saddhiṃ puttehi sīsaṃ chindiṃsu. Taṃ divasaṃ mallikāya deviyā pañcahi bhikkhusatehi saddhiṃ dve aggasāvakā nimantitā honti. Athassā pubbaṇheyeva "sāmikassa te saddhiṃ puttehi sīsaṃ chindantīti paṇṇaṃ āharitvā adaṃsu. Sā taṃ pavattiṃ ñatvā kassaci avatvā paṇṇaṃ ucchaṅge katvā bhikkhusaṅghameva @Footnote: 1. Sī. Ma. Yu. "taṃ sutvāti natthi. Parivisi. Athassā paricārikāyo bhikkhūnaṃ bhattaṃ datvā sappicāṭiṃ āharantiyo therānaṃ purato cāṭiṃ bhindiṃsu. Dhammasenāpati "bhedanadhammaṃ bhinnaṃ na cintetabbanti āha. Sā ucchaṅgato paṇṇaṃ nīharitvā "dvattiṃsāya puttehi saddhiṃ pitu sīsaṃ chindantīti me imaṃ paṇṇaṃ āhariṃsu, ahaṃ idaṃ sutvāpi na cintesiṃ; sappicāṭiyā bhinnāya, kiṃ cintessāmi bhanteti āha. Dhammasenāpati "animittamanaññātaṃ maccānaṃ idha jīvitaṃ kasirañca parittañca tañca dukkhena saṃyuttanti 1- ādīni vatvā dhammaṃ desetvā uṭṭhāyāsanā vihāraṃ agamāsi. Sāpi dvattiṃsasuṇisāyo pakkosāpetvā "tumhākaṃ sāmikā niraparādhā attano purimakammaphalaṃ labhiṃsu, tumhe mā socittha mā paridevittha, rañño upari manopadosaṃ mā karitthāti ovadi. Rañño carapurisā taṃ kathaṃ sutvā tesaṃ niddosabhāvaṃ rañño kathayiṃsu. Rājā saṃvegappatto tassā nivesanaṃ gantvā mallikañca suṇisāyo cassā khamāpetvā mallikāya varaṃ adāsi. Sā "varo gahito me hotūti vatvā, tasmiṃ gate, matakabhattaṃ datvā nahātvā rājānaṃ upasaṅkamitvā "deva tumhehi me varo dinno, mayhañca aññena attho natthi, dvattiṃsāya ca me suṇisānaṃ mamañca kulagharagamanaṃ anujānāthāti āha. Rājā sampaṭicchi. Sayaṃpi dvattiṃsasuṇisā yathāsakāni kulāni pesesi. Sā kusinārāyaṃ attano kulagharaṃ agamāsi. Rājāpi bandhulasenāpatino @Footnote: 1. khu. su. 25/447. Bhāgineyyassa dīghakārāyanassa nāma senāpatiṭṭhānaṃ adāsi. So pana "mātulo me iminā māritoti rañño otāraṃ gavesanto vicarati. Rājā kira niraparādhassa bandhulassa māritakālato paṭṭhāya vippaṭisārī hutvā cittassādaṃ na labhati rajjasukhaṃ nānubhoti. Tadā satthā sākiyānaṃ medaḷupaṃ nāma nigamaṃ nissāya viharati. Rājā tattha gantvā ārāmato avidūre khandhāvāraṃ nivāsetvā mahantena parivārena "satthāraṃ vandissāmīti vihāraṃ gantvā pañca rājakakudhabhaṇḍāni dīghakārāyanassa datvā ekakova gandhakuṭiṃ pāvisi. Sabbaṃ dhammacetiyasuttaniyāmena 1- veditabbaṃ. Tasmiṃ gandhakuṭiṃ paviṭṭhe, dīghakārāyano tāni rājakakudhabhaṇḍāni gahetvā viḍūḍabhaṃ rājānaṃ katvā rañño ekaṃ assaṃ ekañca upaṭṭhānakārikaṃ mātugāmaṃ ṭhapetvā nivattetvā sāvatthiṃ agamāsi. Rājā satthārā saddhiṃ piyakathaṃ kathetvā nikkhanto senaṃ adisvā taṃ mātugāmaṃ pucchitvā taṃ pavattiṃ sutvā "bhāgineyyaṃ ādāya gantvā viḍūḍabhaṃ gahessāmīti rājagahanagaraṃ gacchanto vikāle dvāresu pidahitesu, nagaraṃ patvā ekissā sālāya nipajjitvā vātātapakilanto rattibhāge tattheva kālamakāsi. Vibhātāya rattiyā, "deva kosalanarinda anātho jātosīti vilapantiyā tassā itthiyā saddaṃ sutvā rañño ārocesuṃ. So mātulassa mahantena sakkārena sarīrakiccaṃ kāresi. Viḍūḍabhopi rajjaṃ labhitvā taṃ veraṃ saritvā "sabbepi sākiye @Footnote: 1. Ma. Ma. 13/506. Māressāmīti mahatiyā senāya nikkhami. Taṃ divasaṃ satthā paccūsakāle lokaṃ olokento ñātasaṅghavināsaṃ disvā "ñātisaṅgahaṃ kātuṃ vaṭṭatīti cintetvā pubbaṇhasamaye piṇḍāya caritvā piṇḍapātapaṭikkanto gandhakuṭiyaṃ sīhaseyyaṃ kappetvā sāyaṇhasamaye ākāsena gantvā kapilavatthusāmante kabaracchāye rukkhamūle nisīdi. Tato viḍūḍabhassa rajjasīmāyaṃ mahanto saṇḍacchāyo nigrodharukkho atthi. Viḍūḍabho satthāraṃ disvā upasaṅkamitvā vanditvā "bhante kiṃkāraṇā evarūpāya uṇhavelāya imasmiṃ kabaracchāye rukkhamūle nisinnattha, etasmiṃ saṇḍacchāye nigrodhamūle nisīdatha bhanteti vatvā, "hotu mahārāja, ñātakānaṃ chāyā nāma sītalāti vutte, "ñātakānaṃ rakkhaṇatthāya satthā āgato bhavissatīti cintetvā satthāraṃ vanditvā nivattitvā sāvatthimeva paccāgami. Satthāpi uppatitvā jetavanameva gato. Rājā sākiyānaṃ dosaṃ saritvā dutiyampi nikkhamitvā tattheva satthāraṃ passitvā puna nivatti. Tatiyavārepi nikkhamitvā tattheva satthāraṃ passitvā nivatti. Catutthavāre pana tasmiṃ nikkhante, satthā sākiyānaṃ pubbakammaṃ oloketvā tesaṃ nadiyaṃ visapakkhipanapāpakammassa appaṭibāhiyabhāvaṃ ñatvā catutthavāre nāgamāsi. Viḍūḍabho "sākiye ghātessāmīti mahantena balena nikkhami. Sammāsambuddhassa pana ñātakā asattaghātakā nāma marantāpi paresaṃ jīvitaṃ na voropenti. Te cintayiṃsu "mayaṃ sikkhitahatthā katupāsanā mahissāsā, na kho pana sakkā amhehi paraṃ jīvitā Voropetuṃ, attano kammaṃ dassetvā palāpessāmāti. Te katasannāhā nikkhamitvā yuddhaṃ ārabhiṃsu. Tehi khittā sarā viḍūḍabhassa purisānaṃ antarantarena gacchanti, phalakantarakaṇṇacchiddantarādīhi nikkhamanti. Viḍūḍabho disvā "nanu bhaṇe sākiyā `asattaghātakamhāti vadanti, atha ca pana me purise nāsentīti. Atha naṃ eko puriso āha "kiṃ sāmi nivattitvā olokesīti. "sākiyā me purise nāsentīti. "tumhākaṃ koci puriso mato nāma natthi, iṅgha ne gaṇāpethāti. Gaṇāpento ekassapi khayaṃ na passi. So tato nivattitvā "ye ye bhaṇe `sākiyamhāti bhaṇanti sabbe māretha; mātāmahassa pana me mahānāmasakkassa santike ṭhitānaṃ jīvitaṃ dethāti āha. Sākiyā gahetabbaggahaṇaṃ apassantā ekacce tiṇaṃ ḍaṃsitvā ekacce naḷaṃ gahetvā aṭṭhaṃsu, "tumhe sākiyā noti pucchitā, yasmā te marantāpi musāvādaṃ na bhaṇanti; tasmā tiṇaṃ ḍaṃsitvā ṭhitā "no sāko, tiṇanti vadanti, naḷaṃ gahetvā ṭhitā "no sāko, naḷoti vadanti. Te ca mahānāmassa santike ṭhitā ca jīvitaṃ labhiṃsu. Tesu tiṇaṃ ḍaṃsitvā ṭhitā tiṇasākiyā nāma, naḷaṃ gahetvā ṭhitā naḷasākiyā nāma jātā. Avasese khīrapakepi dārake avissajjetvā ghātāpento lohitanadiṃ pavattetvā tesaṃ galalohitena phalakaṃ dhovāpesi. Evaṃ sākiyavaṃso viḍūḍabhena upacchinno. So mahānāmasakkaṃ gāhāpetvā nivatto pātarāsavelāya "pātarāsaṃ karissāmāti ekasmiṃ ṭhāne otaritvā, bhojane upanīte, "ekato bhuñjissāmāti ayyakaṃ Pakkosāpesi. Khattiyā pana jīvitaṃ cajantāpi dāsīputtena saddhiṃ na bhuñjanti; tasmā mahānāmo ekaṃ saraṃ oloketvā "kiliṭṭhagattomhi, nahāyissāmi tātāti āha. "sādhu ayyaka nahāyathāti. So "ayaṃ maṃ ekato abhuñjantaṃ ghātessati, sayameva me mataṃ seyyoti kese muñcitvā agge gaṇṭhiṃ katvā kesesu pādaṅguṭṭhake pavesetvā udake nimujji. Tassa guṇatejena nāgabhavanaṃ uṇhākāraṃ dassesi. Nāgarājā "kinnu khoti upadhārento disvā tassa santikaṃ āgantvā phaṇe nisīdāpetvā nāgabhavanaṃ pavesesi. So dvādasavassāni tattheva vasi. Viḍūḍabhopi "mayhaṃ ayyako idāni āgamissatīti āgamayamānova nisīdi; tasmiṃ aticirāyante, sare vicināpetvā dīpālokena purisabbhantarānipi oloketvā adisvā "gato bhavissatīti pakkāmi. So rattibhāge aciravatiṃ patvā khandhāvāraṃ nivesesi. Ekacce antonadiyaṃ vālikāpuline nipajjiṃsu, ekacce bahi thale, anto nipannesupi pubbe akatapāpakammā atthi, bahi nipannesupi pubbe katapāpakammā atthi; tesaṃ nipannaṭṭhānesu kipillikā uṭṭhahiṃsu. Te "mayhaṃ nipannaṭṭhāne kipillikā, mayhaṃ nipannaṭṭhāne kipillikāti uṭṭhahitvā, akatapāpakammā uttaritvā thale nipajjiṃsu, katapāpakammā otaritvā vālikāpuline nipajjiṃsu. Tasmiṃ khaṇe mahāmegho uṭṭhahitvā ghanakarakavassaṃ vassi. Nadiyā ogho āgantvā viḍūḍabhaṃ saddhiṃ parisāya samuddameva pāpesi. Sabbe tattha macchakacchapabhakkhā ahesuṃ. Mahājano kathaṃ samuṭṭhāpesi "sākiyānaṃ maraṇaṃ ayuttaṃ evannāma Koṭṭetvā koṭṭetvā sākiyā māretabbāti anucchavikametanati. Satthā taṃ kathaṃ sutvā "bhikkhave imasmiṃ attabhāve kiñcāpi sākiyānaṃ evaṃ maraṇaṃ ayuttaṃ, pubbe katapāpakammavasena pana yuttameva etehi laddhanti āha. "kiṃ pana bhante ete pubbe akaṃsūti. "pubbe ekato hutvā nadiyaṃ visaṃ pakkhipiṃsūti. Punekadivasaṃ bhikkhū dhammasabhāyaṃ kathaṃ samuṭṭhāpesuṃ "viḍūḍabho ettake sākiye māretvā āgacchanto attano manorathe matthakaṃ appatte eva, ettakaṃ janaṃ ādāya samuddamacchakacchapabhakkho jātoti. Satthā āgantvā "kāya nuttha bhikkhave etarahi kathāya sannisinnāti pucchitvā, "imāya nāmāti vutte, "bhikkhave imesaṃ sattānaṃ manorathe matthakaṃ appatte eva, maccurājā suttaṃ gāmaṃ ajjhottharanto mahogho viya jīvitindriyaṃ chinditvā caturāpāyasamudde nimujjāpetīti vatvā imaṃ gāthamāha "pupphāni heva pacinantaṃ byāsattamanasaṃ naraṃ suttaṃ gāmaṃ mahoghova maccu ādāya gacchatīti. Tattha byāsattamanasaṃ naranti: sampatte vā asampatte vā laggamānasaṃ. Idaṃ vuttaṃ hoti: yathā mālākāro pupphārāmaṃ pavisitvā "pupphāni pacinissāmīti tato pupphāni aggahetvā aññamaññaṃ vā gacchaṃ paṭṭhento sakale pupphārāme manaṃ pesesi "ito ca pupphāni pacinissāmīti tato pupphāni aggahetvā aññattha manaṃ peseti tameva gacchaṃ pacinanto pamādaṃ āpajjati; evameva ekacco pupphārāmasadisaṃ Pañcakāmaguṇamajjhaṃ otaritvā manoramaṃ rūpaṃ labhitvā manoramānaṃ saddagandharasaphoṭṭhabbānaṃ aññataraṃ paṭṭheti, tesu vā aññataraṃ labhitvā aññataraṃ paṭṭheti, rūpameva vā labhitvā aññataraṃ 1- paṭṭhento tameva assādeti, saddādīsu vā aññataraṃ. Eseva nayo gomahisadāsī- dāsakhettavatthugāmanigamajanapadādīsu, pabbajitānampi pariveṇavihāra- pattacīvarādīsūti; evaṃ pañcakāmaguṇasaṅkhātāni pupphāni eva pacinantaṃ sampatte vā asampatte vā kāmaguṇe byāsattamanasaṃ naraṃ. Suttaṃ gāmanti: gāmassa gehabhittiādīnaṃ supanavasena supanaṃ nāma natthi, sattānaṃ pana suttappamattataṃ upādāya sutto nāma hoti; evaṃ suttaṃ gāmaṃ dve tīṇi yojanāni āyatagambhīro mahoghova maccu ādāya gacchati; yathā so mahogho itthīpurisagomahisakukkuṭādīsu kañci anavasesetvā sabbantaṃ gāmaṃ samuddaṃ pāpetvā macchakacchapabhakkhaṃ karoti; evameva byāsattamanasaṃ naraṃ maraṇamaccu ādāya jīvitindriyamassa chinditvā caturāpāyasamudde nimujjāpetīti. Desanāvasāne bahū sotāpattiphalādīni pattā. Mahājanassa sātthikā desanā jātāti. Viḍūḍabhavatthu. -------- @Footnote: 1. Ma. Yu. aññaṃ. 4. Patipūjikāvatthu. (36) "pupphāni hevāti imaṃ dhammadesanaṃ satthā sāvatthiyaṃ viharanto patipūjikaṃ nāma itthiṃ ārabbha kathesi. Vatthu tāvatiṃsadevaloke samuṭṭhitaṃ. Tattha kira mālābhārī nāma devaputto accharāsahassaparivuto uyyānaṃ pāvisi. Pañcasatā devadhītaro rukkhaṃ āruyha pupphāni pātenti. Pañcasatā tāhi pātitāni pupphāni gahetvā devaputtaṃ alaṅkaronti. Tāsu ekā devadhītā rukkhasākhāyameva cutā. Sarīraṃ dīpasikhā viya nibbāyi. Sā sāvatthiyaṃ ekasmiṃ kulagehe paṭisandhiṃ gahetvā jātakāle jātissarā hutvā "mālābhāridevaputtassa bhariyamhīti anussarantī vuḍḍhimanvāya gandhamālādipūjaṃ katvā sāmikassa santike abhinibbattiṃ paṭṭhesi. Sā soḷasavassakāle parakulaṃ gatāpi salākabhattapakkhikabhattavassāvāsikādīni datvā "ayaṃ me sāmikassa santike nibbattanatthāya paccayo 1- hotūti vadati. Athassā bhikkhū "ayaṃ uṭṭhāya samuṭṭhāya patimeva paṭṭhetīti "patipūjikāti nāmaṃ kariṃsu. Sāpi nibaddhaṃ āsanasālaṃ paṭijaggati pānīyaṃ upaṭṭhapeti āsanāni paññāpeti. Aññepi manussā salākabhattādīni dātukāmā "amma imānipi bhikkhusaṅghassa paṭipādeyyāsīti āharitvā denti. Sāpi etena niyāmena āgacchantī gacchantī ekapadavāre chappaññāsakusaladhamme paṭilabhi. Tassā kucchiyaṃ gabbho samuṭṭhahi. Sā dasamāsaccayena puttaṃ @Footnote: 1. saccakārotipi padaṃ. Vijāyi. Tassa padasā gamanakāle aññampi aññampīti cattāro putte labhi. Sā ekadivasaṃ dānaṃ datvā pūjaṃ katvā dhammaṃ sutvā sikkhāpadāni rakkhitvā divasapariyosāne taṃkhaṇaṃ nibbattena kenaci rogena kālaṃ katvā attano sāmikasseva santike nibbatti. Itarāpi ettakaṃ kālaṃ devaputtaṃ alaṅkaronti eva. Devaputto taṃ disvā "tvaṃ pāto paṭṭhāya na dissasi, kuhiṃ gatāsīti āha. "cutāmhi sāmīti. "kiṃ vadesīti. "evametaṃ sāmīti. "kuhiṃ nibbattāsīti. "sāvatthiyaṃ kulageheti. "kittakaṃ kālaṃ tattha ṭhitāsīti. "dasamāsaccayena mātukucchito nikkhamitvā soḷasavassakāle patikulaṃ gantvā cattāro putte vijāyitvā dānādīni puññāni katvā tumhe paṭṭhetvā āgantvā tumhākameva santike nibbattamhi 1- sāmīti. "manussānaṃ kittakaṃ āyunti. "vassasatamattanti. "ettakamevāti. "āma sāmīti. "ettakaṃ āyuṃ gahetvā nibbattā manussā kinnu kho suttappamattā kālaṃ atikkāmenti, udāhu dānādīni puññāni karontīti. "kiṃ vadetha sāmi, asaṅkheyyaṃ āyuṃ gahetvā nibbattā viya ajarāmarā viya niccappamattā manussāti. Mālābhāridevaputtassa mahāsaṃvego udapādi "vassasatamattaṃ āyuṃ gahetvā nibbattā manussā kira pamattā nipajjitvā niddāyanti, kadā nu kho dukkhā muccissantīti. Amhākaṃ pana vassasataṃ tāvatiṃsānaṃ devānaṃ eko rattindivo, tāya rattiyā tiṃsa rattiyo māso, tena māsena dvādasamāsiko @Footnote: 1. nibbattāmhīti bhavitabbaṃ. Saṃvaccharo, tena saṃvaccharena dibbaṃ vassasahassaṃ āyuppamāṇaṃ. Taṃ manussagaṇanāya tisso vassakoṭiyo saṭṭhī ca vassasatasahassāni; tasmā tassa devaputtassa ekadivasopi nātikkanto muhuttasadisova kālo ahosi. Evaṃ appāyukānaṃ pamādo nāma ativiya ayuttoti. Punadivase bhikkhū gāmaṃ paviṭṭhā āsanasālaṃ appaṭijaggitaṃ āsanāni appaññattāni pānīyaṃ anupaṭṭhapitaṃ disvā "kahaṃ patipūjikāti āhaṃsu. "bhante kahaṃ tumhe taṃ dakkhissatha, hīyo ayyesu bhuñjitvā gatesu, sāyaṇhasamaye matāti. Taṃ sutvā puthujjanabhikkhū etissā upakāraṃ sarantā assūni sandhāretuṃ nāsakkhiṃsu, khīṇāsavānaṃ dhammasaṃvego udapādi. Te bhattakiccaṃ katvā vihāraṃ gantvā satthāraṃ vanditvā pucchiṃsu "bhante patipūjikā nāma upāsikā uṭṭhāya samuṭṭhāya nānappakārāni puññāni katvā sāmikameva paṭṭhesi, sā idāni matā, kahaṃ nu kho nibbattāti. "attano sāmikasseva santike bhikkhaveti. "natthi bhante sāmikassa santiketi. "na sā bhikkhave etaṃ sāmikaṃ paṭṭhesi, tāvatiṃsabhavane tassā mālābhāridevaputto nāma sāmiko, sā tassa pupphapilandhanaṭṭhānato cavitvā puna gantvā tasseva santike nibbattāti. "evaṃ kira bhanteti. "āma bhikkhaveti. "aho parittaṃ bhante sattānaṃ jīvitaṃ, pātova amhe parivisitvā sāyaṃ uppannabyādhinā matāti. Satthā "āma bhikkhave parittaṃ sattānaṃ jīvitaṃ nāma, tenevime satte vatthukāmehi ceva kilesakāmehi ca atitte eva antako attano vase vattetvā kandante paridevante Gahetvā gacchatīti vatvā imaṃ gāthamāha "pupphāni heva pacinantaṃ byāsattamanasaṃ naraṃ atittaṃyeva kāmesu antako kurute vasanti. Tattha "pupphāni heva pacinantanti: pupphārāme mālākāro nānāpupphāni viya attabhāvappaṭibaddhāni ceva upakaraṇappaṭibaddhāni ca kāmaguṇapupphāni ocinantameva. Byāsattamanasaṃ naranti: asampattesu patthanāvasena sampattesu gedhavasena vividhenākārena āsattacittaṃ. Atittaṃyeva kāmesūti: vatthukāmakilesakāmesu pariyesanenapi paṭilābhenapi paribhogenapi nidhānenapi atittaṃ eva samānaṃ. Antako kurute vasanti maraṇasaṅkhāto antako kandantaṃ paridevantaṃ gahetvā gacchanto attano vasaṃ pāpetīti attho. Desanāvasāne bahū sotāpattiphalādīni pāpuṇiṃsu. Desanā mahājanassa sātthikā jātāti. Patipūjikāvatthu. -------- 5. Maccharikosiyaseṭṭhivatthu. 1- (37) "yathāpi bhamaro pupphanti imaṃ dhammadesanaṃ satthā sāvatthiyaṃ viharanto maccharikosiyaseṭṭhiṃ ārabbha kathesi. Vatthu rājagahe samuṭṭhitaṃ. Rājagahanagarassa kira avidūre sakkaraṃ nāma nigamo ahosi, tattheko maccharī kosiyo nāma seṭṭhī asītikoṭivibhavo paṭivasati. So tiṇaggena telabindumpi paresaṃ naṃ deti. Na attanā paribhuñjati. Itissa taṃ vibhavajātaṃ neva puttadārādīnaṃ na samaṇabrāhmaṇānaṃ atthaṃ anubhoti rakkhasapariggahitā pokkharaṇī viya aparibhogaṃ tiṭṭhatīti. Satthā ekadivasaṃ paccūsasamaye mahākaruṇāsamāpattito vuṭṭhāya sakalalokadhātuyaṃ bodhaneyyabandhave olokento pañcacattāḷīsayojanamatthake vasantassa seṭṭhino sapajāpatikassa sotāpattiphalassa upanissayaṃ addasa. Tato purimadivase pana so rājānaṃ upaṭṭhātuṃ rājagehaṃ gantvā rājupaṭṭhānaṃ katvā āgacchanto ekaṃ chātajjhattaṃ janapadamanussaṃ kummāsapūvaṃ kapallapūvaṃ khādantaṃ disvā tattha pipāsaṃ uppādetvā attano gharaṃ gantvā cintesi "sacāhaṃ `kapallapūvaṃ khāditukāmomhīti vakkhāmi, bahū mayā saddhiṃ khāditukāmā bhavissanti, evaṃ me bahūni tilataṇḍulasappiphāṇitādīni parikkhayaṃ gamissanti, na kassaci kathessāmīti taṇhaṃ adhivāsento carati. So gacchante @Footnote: 1. Sī. Ma. macchariyakosiyaseṭṭhivatthu. Gacchante kāle, uppaṇḍuppaṇḍukajāto dhamanisanthatagatto jāto, tato taṇhaṃ adhivāsetuṃ asakkonto gabbhaṃ pavisitvā mañcakaṃ upaguyhitvā nipajji. Evaṃ gatopi dhanahānibhayena kassaci kiñci na kathesi. Atha naṃ bhariyā upasaṅkamitvā piṭṭhiṃ parimajjitvā "kinte sāmi aphāsukanti pucchi. "na me kiñci aphāsukaṃ atthīti. "kinnu kho te rājā kupitoti. "rājāpi me na kuppatīti. "atha kinte puttadhītāhi vā dāsakammakarādīhi vā kiñci amanāpaṃ kataṃ atthīti. "evarūpaṃpi natthīti. "kismiṃ pana te taṇhā atthīti. Evaṃ vuttepi, dhanahānibhayena kiñci avatvā nissaddova nipajji. Atha naṃ bhariyā "kathehi sāmi, kismiṃ te taṇhāti āha. So vacanaṃ parigilanto viya "atthi me taṇhāti āha. "kiṃ taṇhā sāmīti. "kapallapūvaṃ khāditukāmomhīti. "atha kimatthaṃ me na kathesi, kiṃ tvaṃ daliddosi, idāni sakalasakkaranigamavāsīnaṃ pahonake kapallapūve pacissāmīti. "kinte etehi, attano kammaṃ katvā khādissantīti. "tenahi ekaracchavāsīnaṃ pahonake kapallapūve pacissāmīti. "jānāmahaṃ tava mahaddhanabhāvanti. "imasmiṃ gehasāmante sabbesaṃ pahonakaṃ katvā pacāmīti. "jānāmahaṃ tava mahajjhāsayabhāvanti. "tenahi te puttadāramattasseva pahonakaṃ katvā pacāmīti. "kinte etehīti. "kiṃ pana tuyhañca mayhañca pahonakaṃ katvā pacāmīti. "tvaṃ kiṃ karissasīti. "tenahi ekakasseva te pahonakaṃ katvā pacāmīti. "imasmiṃ ṭhāne paccamāne, bahū paccāsiṃsanti, sakalataṇḍule ṭhapetvā bhinnataṇḍule ca Uddhanakapallāni ca ādāya thokaṃ khīrasappimadhuphāṇitañca gahetvā sattabhūmikassa pāsādassa uparimatalaṃ āruyha paca, tatthāhaṃ ekakova nisīditvā khādissāmīti. Sā "sādhūti paṭissuṇitvā gahetabbaṃ gāhāpetvā pāsādaṃ āruyha dāsiyo vissajjetvā seṭṭhiṃ pakkosāpesi. So ādito paṭṭhāya dvārāni pidahanto sabbadvāresu sūcighaṭikāni datvā sattamaṃ talaṃ abhiruhitvā tatthapi dvāraṃ pidahitvā nisīdi. Bhariyāpissa uddhane aggiṃ jāletvā kapallaṃ āropetvā pūve pacituṃ ārabhi. Atha satthā pātova mahāmoggallānattheraṃ āmantesi "eso moggallāna rājagahassa avidūre sakkaranigame macchariseṭṭhī `kapallapūve khādissāmīti aññesaṃ dassanabhayena sattabhūmike pāsāde kapallapūve pācāpeti, tvaṃ tattha gantvā seṭṭhiṃ dametvā nibbisevanaṃ katvā ubhopi jāyapatike pūve ca khīrasappimadhuphāṇitāni ca gāhāpetvā attano balena jetavanaṃ ānehi; ajjāhaṃ pañcahi bhikkhusatehi saddhiṃ vihāreyeva nisīdissāmi, pūveheva bhattakiccaṃ karissāmīti āha. Theropi "sādhu bhanteti satthu vacanaṃ sampaṭicchitvā tāvadeva iddhibalena taṃ nigamaṃ gantvā tassa pāsādassa sīhapañjaradvāre sunivattho supāruto ākāse eva maṇirūpakaṃ viya aṭṭhāsi. Mahāseṭṭhino theraṃ disvāva hadayamaṃsaṃ kampi. So "ahaṃ evarūpānaṃyeva bhayena imaṃ ṭhānaṃ āgato, ayañca āgantvā vātapānadvāre ṭhitoti gahetabbaggahaṇaṃ apassanto aggimhi pakkhittaloṇasakkharā viya rosento Taṭataṭāyanto evamāha "samaṇa ākāse ṭhatvā kiṃ labhissasi, ākāse apade padaṃ dassetvā caṅkamantopi neva labhissasīti. Thero tasmiṃeva ṭhāne aparāparaṃ caṅkami. Seṭṭhī "caṅkamanto kiṃ labhissasi, ākāse pallaṅkena nisīdantopi na labhissasiyevāti āha. Thero pallaṅkaṃ ābhujitvā nisīdi. Atha naṃ "ākāse nisinno kiṃ labhissasi, āgantvā vātapānaummāre ṭhitopi na labhissasīti āha. Thero ummāre aṭṭhāsiṃ. Atha naṃ "ummāre ṭhito kiṃ labhissasi, dhūmāyantopi na labhissasiyevāti āha. Theropi dhūmāyi. Sakalapāsādo ekadhūmo ahosi. Seṭṭhino akkhīnaṃ sūciyā vijjhanakālo viya ahosi. Gehajjhāyanabhayena taṃ "pajjalantopi na labhissasīti avatvā "ayaṃ samaṇo suṭṭhu laggo aladdhā na gamissati, ekamassa pūvaṃ dāpessāmīti bhariyaṃ āha "bhadde ekaṃ khuddakapūvaṃ pacitvā samaṇassa datvā uyyojehi nanti. Sā thokaṃeva piṭṭhaṃ kapallapātiyaṃ pakkhipi. Mahāpūvo hutvā sakalapātiṃ pūretvā uddhumāto aṭṭhāsi. Seṭṭhī taṃ disvā "bahuṃ tayā piṭṭhaṃ gahitaṃ bhavissatīti, sayameva dabbikaṇṇena thokaṃ piṭṭhaṃ gahetvā pakkhipi. Pūvo purimapūvato mahantataro jāto. Evaṃ yaṃ yaṃ pacati, so so mahantamahantova hoti. So nibbinno bhariyaṃ āha "bhadde imassa ekaṃ pūvaṃ dehīti. Tassā pacchito ekaṃ gaṇhantiyā, sabbe ekābaddhā alliyiṃsu. Sā seṭṭhiṃ āha "sāmi sabbe pūvā ekābaddhā, visuṃ kātuṃ na sakkomīti. "ahaṃ karissāmīti sopi Kātuṃ nāsakkhi. Ubhopi janā koṭiyaṃ gahetvā kaḍḍhantāpi viyojetuṃ nāsakkhiṃsueva. Athassa pūvehi saddhiṃ vāyamantasseva sarīrato sedā mucciṃsu, pipāsā upacchijji. Tato bhariyaṃ āha "bhadde na me pūvehi attho, samaṇassa dehīti. Sā pacchiṃ ādāya theraṃ upasaṅkami. Thero ubhinnaṃpi dhammaṃ desesi, tiṇṇaṃ ratanānaṃ guṇaṃ kathesi, "atthi dinnaṃ, atthi yiṭṭhanti dinnadānādīnaṃ phalaṃ gagaṇatale candaṃ viya dassesi. Taṃ sutvā pasannacitto seṭṭhī "bhante āgantvā imasmiṃ pallaṅke nisīditvā paribhuñjathāti āha. Thero "mahāseṭṭhi sammāsambuddho `pūve khādissāmīti pañcahi bhikkhusatehi saddhiṃ vihāre nisinno; tumhākaṃ ruciyā sati, seṭṭhi bhariyaṃ pūve ca khīrādīni ca gaṇhāpetha, satthu santikaṃ gamissāmāti āha. "kahaṃ pana bhante etarahi satthāti. "ito pañcacattāḷīsayojanamatthake jetavanavihāre seṭṭhīti. "bhante kālaṃ anatikkamitvā ettakaṃ addhānaṃ kathaṃ gamissāmāti. "mahāseṭṭhi tumhākaṃ ruciyā sati, ahaṃ vo attano balena 1- nessāmi; tumhākaṃ pāsāde sopāṇasīsaṃ attano ṭhāne eva bhavissati, sopāṇapariyosānaṃ pana jetavanadvārakoṭṭhake bhavissati, uparipāsādā heṭṭhāotaraṇakālamatteneva 2- jetavanaṃ nessāmīti. So "sādhu bhanteti sampaṭicchi. Thero sopāṇasīsaṃ tattheva katvā "sopāṇapādamūlaṃ jetavanadvārakoṭṭhake hotūti adhiṭṭhāsi. Tatheva ahosi. Thero seṭṭhiñca bhariyañca uparipāsādā @Footnote: 1. Sī. Yu. iddhibalena. 2. Sī. Yu. heṭṭhāpāsādaṃ. Heṭṭhāotaraṇakālato khippataraṃ jetavanaṃ sampāpesi. Te ubhopi satthāraṃ upasaṅkamitvā kālaṃ ārocesuṃ. Satthā bhattaggaṃ pavisitvā paññattabuddhāsane nisīdi saddhiṃ bhikkhusaṅghena. Mahāseṭṭhī buddhappamukhassa bhikkhusaṅghassa dakkhiṇodakaṃ adāsi. Bhariyā tathāgatassa patte pūvaṃ patiṭṭhāpesi. Mahāseṭṭhīpi bhariyāya saddhiṃ yāvadatthaṃ pūvaṃ khādi. Pūvānaṃ pariyosānameva na paññāyati. Sakalavihāre bhikkhūnañca vighāsādānañca dinnesupi, pariyanto na paññāyateva. "bhante pūvā parikkhayaṃ na gacchantīti bhagavato ārocesuṃ. "tenahi jetavanadvārakoṭṭhake chaḍḍethāti āha. Te dvārakoṭṭhakassa avidūre pabbhāraṭṭhāne chaḍḍayiṃsu. Ajjāpi taṃ ṭhānaṃ "kapallapūvapabbhārantveva paññāyati. Mahāseṭṭhī saha bhariyāya bhagavantaṃ upasaṅkamitvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Bhagavā anumodanaṃ akāsi. Anumodanāvasāne ubhopi sotāpattiphale patiṭṭhāya satthāraṃ vanditvā dvārakoṭṭhake sopāṇaṃ āruyha attano pāsādeyeva patiṭṭhahiṃsu. Tato paṭṭhāya seṭṭhī asītikoṭidhanaṃ buddhasāsaneyeva vikkiri. Punadivase sāyaṇhasamaye dhammasabhāyaṃ sannipatitā bhikkhū "passathāvuso mahāmoggallānattherassa ānubhāvaṃ, anupahacca nāma saddhaṃ anupahacca bhoge macchariseṭṭhiṃ muhuttena damitvā nibbisevanaṃ katvā pūve gāhāpetvā jetavanaṃ ānetvā satthu sammukhaṃ katvā sotāpattiphale patiṭṭhāpesi, aho mahānubhāvo theroti therassa guṇakathaṃ kathentā nisīdiṃsu. Satthā dibbāya sotadhātuyā bhikkhūnaṃ kathaṃ sutvā Āgantvā "kāya nuttha bhikkhave etarahi kathāya sannisinnāti pucchitvā, "imāya nāmāti vutte, "bhikkhave kuladamakena nāma bhikkhunā anupahacca saddhaṃ anupahacca bhoge kulaṃ akilametvā aviheṭhetvā pupphato reṇuṃ gaṇhantena bhamarena viya upasaṅkamitvā buddhaguṇaṃ jānāpetabbaṃ, tādiso mama putto moggallānoti theraṃ pasaṃsitvā imaṃ gāthamāha "yathāpi bhamaro pupphaṃ vaṇṇagandhaṃ aheṭhayaṃ paleti rasamādāya; evaṃ gāme munī careti. Tattha "bhamaroti: yākāci madhukarajāti. Pupphanti: pupphārāme caranto pupphañca vaṇṇañca gandhañca aheṭhento avināsento caratīti attho. Paletīti: evaṃ caritvā yāvadatthaṃ rasaṃ pivitvā aparampi madhukaraṇatthāya ādāya paleti. So ekaṃ 1- vanagahanaṃ ajjhogāhetvā ekasmiṃ rukkhasusire taṃ rajamissakaṃ rasaṃ ṭhapetvā anupubbena madhurasaṃ madhuṃ karoti; na tassa pupphārāme caritappaccayā pupphaṃ vaṇṇagandhaṃ vāssa vigacchati, athakho sabbaṃ pākatikameva hoti. Evaṃ gāme munī careti: evaṃ sekhāsekhabhedo anāgāriyamuni kulapaṭipāṭiyā gāme bhikkhaṃ gaṇhanto caratīti attho. Na hi tassa gāme caraṇappaccayā kulānaṃ saddhāhāni vā bhogahāni vā hoti, saddhāpi bhogāpi pākatikāva honti; evaṃ caritvā ca pana nikkhamitvā sekhamuni tāva bahigāme udakaphāsukaṭṭhāne saṅghāṭiṃ @Footnote: 1. Sī. Yu. evaṃ. Paññāpetvā nisinno akkhabhañjanavaṇapaṭicchādanaputtamaṃsupamāvasena paccavekkhanto piṇḍapātaṃ paribhuñjitvā tathārūpaṃ vanasaṇḍaṃ anupavisitvā ajjhattikakammaṭṭhānaṃ sammasanto cattāro magge cattāri ca phalāni hatthagatāneva karoti, asekhamuni pana diṭṭhadhammasukhavihāramanuyuñjati. Ayamassa bhamarena saddhiṃ madhukaraṇasarikkhatā veditabbā, idha pana khīṇāsavo adhippeto. Desanāvasāne bahū sotāpattiphalādīni pāpuṇiṃsu. Satthā imaṃ dhammadesanaṃ vatvā uttariṃpi therassa guṇaṃ pakāsetuṃ "na bhikkhave idāneva moggallānena macchariseṭṭhī damito, pubbepi naṃ dametvā kammaphalasambandhaṃ jānāpesievāti imamatthaṃ pakāsento atītaṃ āharitvā "ubho khañjā, ubho kuṇī, ubho visamacakkhukā, ubhinnaṃ pīḷakā sīse 1-; nāhaṃ jānāmi illisanti imaṃ illīsajātakaṃ 2- kathesīti. Maccharikosiyaseṭṭhivatthu. ----------- @Footnote: 1. Sī. Yu. jātā. 2. khu. jā. eka. 27/25. tadaṭṭhakathā. 2/163. 6. Pāṭikājīvakavatthu. (38) "na paresaṃ vilomānīti imaṃ dhammadesanaṃ satthā sāvatthiyaṃ viharanto pāṭikaṃ nāma ājīvakaṃ ārabbha kathesi. Sāvatthiyaṃ kira ekā gahapatānī puttaṭṭhāne ṭhapetvā pāṭikaṃ nāma ājīvakaṃ paṭijaggati. Tassānantaragharesu manussā satthu dhammadesanaṃ sutvā āgantvā "aho acchariyā buddhānaṃ dhammadesanāti nānappakārehi buddhaguṇe vaṇṇenti. Sā buddhānaṃ guṇakathaṃ sutvā vihāraṃ gantvā dhammaṃ sotukāmā tamatthaṃ ājīvakassa kathetvā "gacchissāmahaṃ buddhassa santikaṃ ayyāti āha. So "mā gacchāhīti nivāretvā taṃ punappunaṃ yācamānampi nivāresi eva. Sā "ayaṃ mama vihāraṃ gantvā dhammaṃ sotuṃ na deti, satthāraṃ nimantetvā idheva dhammaṃ suṇissāmīti sāyaṇhasamaye puttaṃ pakkositvā "gaccha, svātanāya satthāraṃ nimantehīti pesesi. So gacchanto paṭhamataraṃ ājīvakassa vasanaṭṭhānaṃ gantvā taṃ vanditvā nisīdi. Atha naṃ so "kahaṃ gacchasīti āha. "mātu vacanena satthāraṃ nimantetuṃ gacchāmīti. "mā tassa santikaṃ gacchāhīti. "alaṃ ayya, [1]- gacchissāmahanti. "etassa katasakkāraṃ ubhopi khādissāma, mā gacchāti. "alaṃ ayya, mātā me tajjessatīti. "tenahi gaccha, gantvā ca pana nimantetvā `amhākaṃ gehaṃ asukaṭṭhāne vā asukavīthiyaṃ vā asukamaggena vā gantabbanti mā ācikkha, santike ṭhito viya aññena @Footnote: 1. Sī. Ma. Yu. etthantare "mama mātu bhāyāmīti atthi. Maggena gacchanto viya palāyitvā ehīti. So ājīvakassa kathaṃ sutvā satthu santikaṃ gantvā nimantetvā ājīvakena vuttaniyāmeneva sabbaṃ katvā tassa santikaṃ gantvā "kinte katanti puṭṭho "sabbaṃ kataṃ ayyāti āha. "bhaddakante kataṃ, tassa katasakkāraṃ ubhopi khādissāmāti vatvā punadivase ājīvako pātova taṃ gehaṃ agamāsi. Taṃ gahetvā pacchāgabbhe nisīdāpesuṃ. Paṭivissakamanussā taṃ gehaṃ allagomayena upalimpitvā lājapañcamāni pupphāni vikkiritvā satthu nisīdanatthāya mahārahaṃ āsanaṃ paññāpesuṃ. Buddhehi saddhiṃ aparicitamanussā hi āsanapaññattiṃ na jānanti. Buddhānañca maggadesakena kiccaṃ nāma natthi; bodhimūle dasasahassīlokadhātuṃ kampetvā sambodhiṃ pattadivaseyeva hi nesaṃ "ayaṃ maggo nirayaṃ gacchati, ayaṃ tiracchānayoniṃ, ayaṃ pettivisayaṃ, ayaṃ manussalokaṃ, ayaṃ devalokaṃ, ayaṃ amatamahānibbānanti sabbe maggā āvibhūtā, gāmanigamādīnaṃ magge vattabbameva natthi; tasmā satthā pātova pattacīvaramādāya mahāupāsikāya gehadvāraṃ gato. Sā gehā nikkhamitvā satthāraṃ pañcapatiṭṭhitena vanditvā antoghare pavesetvā āsane nisīdāpetvā dakkhiṇodakaṃ datvā paṇītena khādanīyena bhojanīyena parivisi. Upāsikā katabhattakiccassa satthuno anumodanaṃ kāretukāmā pattaṃ gaṇhi. Satthā madhurassarena anumodanadhammakathaṃ ārabhi. Upāsikā "sādhu sādhūti sādhukāraṃ dadamānā dhammaṃ suṇi. Ājīvako pacchāgabbhe nisinnova tassā sādhukāraṃ datvā dhammaṃ Suṇantiyā saddaṃ sutvā sandhāretuṃ nāsakkhi, "na idāneva sā mayhanti nikkhamitvā "naṭṭhāsi kāḷakaṇṇi, etassa etaṃ sakkāraṃ karohīti nānappakārena upāsikañca satthārañca akkosanto palāyi. Upāsikā tassa kathāya lajjitā aññathattaṃ gataṃ cittaṃ desanānusārena pesetuṃ nāsakkhi. Atha naṃ satthā "kiṃ upāsike cittaṃ desanānugataṃ [1]- kātuṃ na sakkosīti. "bhante etassa me kathāya cittaṃ aññathattaṃ upagatanti. Satthā "evarūpassa visabhāgajanassa kathitaṃ kathaṃ nāma āvajjituṃ na vaṭṭati, evarūpaṃ asamannāharitvā attano katākatameva oloketuṃ vaṭṭatīti vatvā imaṃ gāthamāha "na paresaṃ vilomāni, na paresaṃ katākataṃ, attanova avekkheyya katāni akatāni cāti. Tattha "na paresaṃ vilomānīti: paresaṃ vilomāni pharusāni mammacchedavacanāni na manasikātabbāni. Na paresaṃ katākatanti: "asuko upāsako assaddho appasanno, nāpissa gehe kaṭacchubhikkhādīni dīyanti, na salākabhattādīni, na cīvarādippaccayadānaṃ etassa atthi; tathā asukā upāsikā assaddhā appasannā, nāpissā gehe kaṭacchubhikkhādīni dīyanti, na salākabhattādīni, na cīvarādippaccayadānaṃ etissā atthi; tathā asuko bhikkhu assaddho appasanno, nāpi upajjhāyavattaṃ karoti, na ācariyavattaṃ, na āgantukavattaṃ, na gamikavattaṃ, na cetiyaṅgaṇavattaṃ, na @Footnote: 1. Sī. Ma. Yu. etthantare "ñāṇanti atthi. Uposathāgāravattaṃ, na bhojanasālāya vattaṃ, na jantāgharavattādīni; nāpissa kiñci dhūtaṅgaṃ atthi, na bhāvanārāmatāya ussāhamattampīti evaṃ paresaṃ katākataṃ nāma na oloketabbaṃ. Attano va avekkheyyāti: "kathambhūtassa me rattindivā vītipatantīti pabbajitena abhiṇhaṃ paccavekkhitabbanti imaṃ ovādaṃ 1- anussaranto saddhāpabbajito kulaputto "kinnu kho ahaṃ `aniccaṃ dukkhaṃ anattāti tilakkhaṇaṃ āropetvā yogakkhemaṃ kātuṃ nāsakkhinti evaṃ attano katākatāni olokeyyāti. Desanāvasāne upāsikā sotāpattiphale patiṭṭhitā. Desanā mahājanassa sātthikā jātāti. Pāṭikājīvakavatthu. ------- 7. Chattapāṇiupāsakavatthu. (39) "yathāpi ruciraṃ pupphanti imaṃ dhammadesanaṃ satthā sāvatthiyaṃ viharanto chattapāṇiupāsakaṃ ārabbha kathesi. Sāvatthiyaṃ hi chattapāṇi nāma upāsako 2- tipiṭakadharo anāgāmī. So pātova uposathiko hutvā satthu upaṭṭhānaṃ agamāsi. Anāgāmiariyasāvakānaṃ hi samādānavasena uposathakammaṃ nāma natthi. Maggeneva tesaṃ brahmacariyañca ekabhattikañca āgataṃ. Tenevāha 3- @Footnote: 1. aṅ. dasaka. 24/92. 2. ito paraṃ "ahosīti padena bhavitabbaṃ. @3. Ma. Ma. 13/375. "ghaṭikāro kho mahārāja kumbhakāro ekabhattiko brahmacārī sīlavā kalyāṇadhammoti. Evaṃ anāgāmino pakatiyāva ekabhattikā ca brahmacārino ca honti. Sopi tatheva uposathiko hutvā satthāraṃ upasaṅkamitvā vanditvā dhammakathaṃ suṇanto nisīdi. Tasmiṃ samaye rājā pasenadikosalo satthu upaṭṭhānaṃ agamāsi. Upāsako taṃ āgacchantaṃ disvā "uṭṭhātabbaṃ nu kho, noti cintetvā "ahaṃ aggarājassa santike nisinno, tassa me padesarājānaṃ disvā uṭṭhātuṃ na yuttaṃ; rājā kho pana me anuṭṭhahantassa kujjhissati, etasmiṃ kujjhantepi, neva uṭṭhahissāmi; rājānaṃ disvā uṭṭhahantena hi rājā garukato hoti, no satthā; neva uṭṭhahissāmīti na uṭṭhahi. Paṇḍitapurisā ca nāma garutarānaṃ santike nisīditvā anuṭṭhahantaṃ disvā na kujjhanti. Rājā pana taṃ anuṭṭhahantaṃ disvā kupitamānaso satthāraṃ vanditvā ekamantaṃ nisīdi. Satthā 1- kupitabhāvaṃ ñatvā "mahārāja ayaṃ chattapāṇi upāsako paṇḍito diṭṭhadhammo tipiṭakadharo atthānatthakusaloti upāsakassa guṇakathaṃ kathesi. Rañño tassa guṇakathaṃ suṇantasseva cittaṃ mudukaṃ jātaṃ. Athekadivasaṃ rājā uparipāsāde ṭhito chattapāṇiupāsakaṃ katabhattakiccaṃ chattamādāya upāhanaṃ āruyha rājaṅgaṇena gacchantaṃ disvā pakkosāpesi. So chattupāhanā apanetvā rājānaṃ upasaṅkamitvā vanditvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Atha naṃ rājā āha "bho @Footnote: 1. ito paraṃ "tassāti padena bhavitabbaṃ. Upāsaka kinte chattupāhanaṃ apanītanti. "rājā pakkosatīti sutvā āgatomhīti. "ajja amhākaṃ rājabhāvo tumhehi ñāto bhavissatīti. "sadāpi mayaṃ tumhākaṃ rājabhāvaṃ jānāmāti. "evaṃ, kasmā purimadivase satthu santike nisinno maṃ disvā na uṭṭhahīti. "mahārāja aggarājassa santike nisinno padesarājānaṃ disvā uṭṭhahanto satthari agāravo bhaveyyaṃ; tasmā na uṭṭhahinti. "hotu bho, tiṭṭhatetaṃ, tumhe kira diṭṭhadhammikasamparāyikānaṃ atthānatthānaṃ kusalā tipiṭakadharā amhākaṃ antepure dhammaṃ vācethāti. "na sakkā devāti. "kiṃkāraṇāti. "rājagehaṃ nāma mahāsāvajjaṃ, duyuttasuyuttakāni garukānettha devāti. "mā evaṃ vadetha, `purimadivase maṃ disvā na uṭṭhitomhīti mā kukkuccaṃ karothāti. "deva gihīnaṃ vicaraṇaṭṭhānaṃ nāma sāvajjaṃ, ekaṃ pabbajitaṃ pakkosāpetvā dhammaṃ vācethāti. Rājā "sādhu bho, gacchatha tumheti taṃ uyyojetvā satthu santikaṃ gantvā satthāraṃ yāci "bhante mallikā ca devī vāsabhakhattiyā ca `dhammaṃ pariyāpuṇissāmāti vadanti; pañcahi bhikkhusatehi saddhiṃ nibaddhaṃ mama gehaṃ gantvā tāsaṃ dhammaṃ uddisathāti. "buddhānaṃ nibaddhaṃ ekaṭṭhānagamanaṃ nāma natthi mahārājāti. "tenahi bhante aññaṃ bhikkhuṃ dethāti. Satthā ānandattherassa bhāramakāsi. Thero nibaddhaṃ gantvā tāsaṃ uddesaṃ uddisati. Tāsu mallikā sakkaccaṃ gahetvā sajjhāyitvā uddesaṃ 1- paṭicchāpesi. Vāsabhakhattiyā pana neva sakkaccaṃ @Footnote: 1. Sī. Ma. Yu. ācariyaṃ. Gaṇhāti na sajjhāyati na uddesaṃ paṭicchāpetuṃ sakkoti. Athekadivasaṃ satthā theraṃ pucchi "kiṃ ānanda upāsikā dhammaṃ pariyāpuṇantīti. "āma bhanteti. "kā sakkaccaṃ gaṇhātīti. "mallikā bhante sakkaccaṃ gaṇhāti sakkaccaṃ sajjhāyati sakkaccaṃ uddesaṃ paṭicchāpetuṃ sakkoti, tumhākaṃ pana ñātidhītā neva sakkaccaṃ gaṇhāti na sajjhāyati na uddesaṃ paṭicchāpetuṃ sakkotīti. Satthā therassa vacanaṃ sutvā "ānanda mayā kathitadhammo nāma sakkaccaṃ assuṇantassa aggaṇhantassa asajjhāyantassa adesentassa vaṇṇasampannaṃ agandhakaṃ pupphaṃ viya aphalo hoti, sakkaccaṃ pana savanādīni karontassa mahapphalo hoti mahānisaṃsoti vatvā imā dve gāthā abhāsi "yathāpi ruciraṃ pupphaṃ vaṇṇavantaṃ agandhakaṃ, evaṃ subhāsitā vācā aphalā hoti akubbato; yathāpi ruciraṃ pupphaṃ vaṇṇavantaṃ sagandhakaṃ, evaṃ subhāsitā vācā saphalā hoti sukubbatoti. Tattha "ruciranti; sobhanaṃ. Vaṇṇavantanti: vaṇṇasaṇṭhānasampannaṃ. Agandhakanti: gandharahitaṃ pālibhaddakagirikaṇṇikajayakusumādibhedaṃ. Evaṃ subhāsitā vācāti: subhāsitā vācā nāma tepiṭakaṃ buddhavacanaṃ, taṃ vaṇṇasaṇṭhānasampannaagandhakapupphasadisaṃ. Yathā pana agandhakaṃ pupphaṃ yo naṃ dhāreti, tassa sarīre gandho na pharati; evaṃ etaṃpi, yo naṃ sakkaccaṃ savanādīhi na samācarati, tassa sakkaccaṃ Asamācarantassa, yaṃ tattha kattabbaṃ, taṃ akubbato sutagandhaṃ dhāraṇagandhaṃ paṭipattigandhañca na āvahati aphalaṃ hoti; tena vuttaṃ "evaṃ subhāsitā vācā aphalā hoti akubbatoti. Sagandhakanti. Campakanīluppalādibhedaṃ. Evanti: yathā taṃ pupphaṃ dhārentassa sarīre gandho pharati; evaṃ tepiṭakabuddhavacanasaṅkhātā subhāsitā vācāpi sukubbato, yo sakkaccaṃ savanādīhi tattha kattabbaṃ karoti, assa puggalassa saphalā hoti sutagandhadhāraṇagandhapaṭipattigandhānaṃ āvahanato mahapphalā hoti mahānisaṃsāti attho. Desanāvasāne bahū sotāpattiphalādīni pattā. Desanā mahājanassa sātthikā jātāti. Chattapāṇiupāsakavatthu. --------- 8. Visākhāvatthu. (40) "yathāpi puppharāsimhāti imaṃ dhammadesanaṃ satthā sāvatthiṃ upanissāya pubbārāme viharanto visākhaṃ upāsikaṃ ārabbha kathesi. Sā kira aṅgaraṭṭhe bhaddiyanagare meṇḍakaseṭṭhiputtassa dhanañjayaseṭṭhino aggamahesiyā sumanādeviyā kucchismiṃ nibbatti. Tassā sattavassikakāle satthā selabrāhmaṇādīnaṃ bodhaneyyabandhavānaṃ upanissayasampattiṃ disvā mahābhikkhusaṅghaparivāro cārikaṃ caramāno Taṃ nagaraṃ pāpuṇi. Tasmiñca samaye meṇḍako gahapati tasmiṃ nagare pañcannaṃ mahāpuññānaṃ jeṭṭhako hutvā seṭṭhiṭṭhānaṃ kāreti. Pañca mahāpuññā nāma "meṇḍako seṭṭhī, candapadumā nāma tasseva jeṭṭhakabhariyā, tasseva jeṭṭhakaputto dhanañjayo nāma, tassa bhariyā sumanādevī nāma, meṇḍakaseṭṭhissa dāso puṇṇo nāmāti. Na kevalañca meṇḍakaseṭṭhīyeva, bimbisārarañño pana vijite pañca amitabhogā nāma ahesuṃ "jotiyo, jaṭilo, meṇḍako, puṇṇako, kākavalliyoti. Tesu ayaṃ meṇḍakaseṭṭhī dasabalassa attano nagaraṃ sampattabhāvaṃ ñatvā puttassa dhanañjayaseṭṭhino dhītaraṃ visākhaṃ dārikaṃ pakkosāpetvā āha "amma tuyhaṃpi maṅgalaṃ, amhākaṃpi maṅgalaṃ; tava parivārehi pañcahi dārikāsatehi saddhiṃ pañca rathasatāni āruyha pañcahi dāsīsatehi parivutā dasabalassa paccuggamanaṃ karohīti. Sā "sādhūti paṭissuṇitvā tathā akāsi. Kāraṇākāraṇesu pana kusalattā yāvatikā yānassa bhūmi, yānena gantvā yānā paccorohitvā pattikāva satthāraṃ upasaṅkamitvā vanditvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Athassā pubbacariyavasena satthā dhammaṃ desesi. Sā desanāvasāne pañcahi dārikāsatehi saddhiṃ sotāpattiphale patiṭṭhahi. Meṇḍakaseṭṭhīpi kho satthāraṃ upasaṅkamitvā dhammakathaṃ sutvā sotāpattiphale patiṭṭhāya svātanāya nimantetvā punadivase attano nivesane paṇītena khādanīyena bhojanīyena buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ parivisitvā eteneva upāyena aḍḍhamāsaṃ mahādānaṃ Adāsi. Satthā bhaddiyanagare yathābhirantaṃ viharitvā pakkāmi. Tena kho pana samayena bimbisāro ca pasenadikosalo ca aññamaññaṃ bhaginīpatikā honti. Athekadivasaṃ kosalarājā cintesi "bimbisārassa vijite pañca amitabhogā mahāpuññā vasanti, mayhaṃ vijite ekopi tādiso natthi; yannūnāhaṃ bimbisārassa santikaṃ gantvā ekaṃ mahāpuññaṃ yāceyyanti. So tattha gantvā raññā katapaṭisanthāro "kiṃkāraṇā āgatosīti puṭṭho "tumhākaṃ vijite pañca amitabhogā mahāpuññā vasanti, tato ekaṃ gahetvā gamissāmīti āgatomhi, tesu me ekaṃ dethāti āha. "mahākulāni amhehi cāletuṃ na sakkāti. "ahaṃ aladdhā na gamissāmīti. Rājā amaccehi saddhiṃ mantetvā "jotiyādīnaṃ mahākulānaṃ cālanaṃ nāma paṭhaviyā cālanasadisaṃ, meṇḍakamahāseṭṭhissa putto dhanañjayaseṭṭhī nāma atthi, tena saddhiṃ mantetvāva paṭivacanaṃ te dassāmīti vatvā taṃ pakkosāpetvā "tāta kosalarājā `ekaṃ dhanaseṭṭhiṃ gahetvā gamissāmīti vadati, tvaṃ tena saddhiṃ gacchāhīti. "tumhesu pahiṇantesu, gamissāmi devāti. "tenahi parivacchaṃ katvā gaccha tātāti. So attano kattabbayuttakaṃ akāsi. Rājāpissa mahantaṃ sakkāraṃ katvā "imaṃ ādāya gacchathāti pasenadikosalarājānaṃ uyyojesi. So taṃ ādāya sabbattha ekarattivāsena gacchanto ekaṃ phāsukaṭṭhānaṃ patvā nivāsaṃ gaṇhi. Atha naṃ dhanañjayaseṭṭhī pucchi "idaṃ kassa vijitanti. "mayhaṃ seṭṭhīti. "kīvadūro ito sāvatthīti. "sattayojanamatthaketi. "antonagaraṃ sambādhaṃ, amhākaṃ parijano mahanto, sace rocetha, idheva vaseyyāma devāti. Rājā "sādhūti sampaṭicchitvā tasmiṃ ṭhāne nagaraṃ māpetvā tassa datvā agamāsi. Tasmiṃ padese sāyaṃ vasanaṭṭhānassa gahitattā nagarassa "sāketantveva nāmaṃ ahosi. Sāvatthiyampi kho migāraseṭṭhino putto puṇṇavaḍḍhanakumāro nāma vayappatto ahosi. Atha naṃ mātāpitaro vadiṃsu "tāta tava ruccanaṭṭhāne ekaṃ dārikaṃ upadhārehīti. "mayhaṃ evarūpāya bhariyāya kiccaṃ natthīti. "putta mā evaṃ kari, kulaṃ nāma aputtakaṃ na tiṭṭhatīti. So punappunaṃ vuccamāno "tenahi pañcakalyāṇasamannāgataṃ dārikaṃ labhamāno tumhākaṃ vacanaṃ karissāmīti āha. "kāni panetāni pañca kalyāṇāni nāma tātāti. "kesakalyāṇaṃ maṃsakalyāṇaṃ aṭṭhikalyāṇaṃ chavikalyāṇaṃ vayakalyāṇanti. Mahāpuññāya hi itthiyā kesā morakalāpasadisā hutvā muñcitvā vissaṭṭhā nivāsanantaṃ paharitvā nivattitvā uddhaggā tiṭṭhanti, idaṃ kesakalyāṇaṃ nāma. Dantāvaraṇaṃ bimbaphalasadisaṃ vaṇṇasampannaṃ samaṃ suphussitaṃ hoti, idaṃ maṃsakalyāṇaṃ nāma. Dantā sukkā samā avivarā ussāpetvā ṭhapitavajirapantī viya samucchinnasaṅkhapantī viya ca sobhanti, idaṃ aṭṭhikalyāṇaṃ nāma. Kāḷiyā vaṇṇakādīhi avilittoeva chavivaṇṇo siniddho nīluppaladāmasadiso hoti, odātāya kaṇṇikārapupphadāmasadiso hoti; idaṃ chavikalyāṇaṃ Nāma. Dasakkhattuṃ vijātāpi kho pana sakiṃ vijātā viya avigatayobbanāva hoti, idaṃ vayakalyāṇaṃ nāmāti. Athassa mātāpitaro aṭṭhuttarasatabrāhmaṇe nimantetvā bhojetvā "pañcakalyāṇasamannāgatā itthiyo nāma hontīti pucchiṃsu. "āma hontīti. "tenahi evarūpaṃ dārikaṃ pariyesituṃ aṭṭha janā gacchantūti bahudhanaṃ datvā "āgatakāle ca vo kātabbaṃ jānissāma, gacchatha, evarūpaṃpi dārikaṃ pariyesatha, diṭṭhakāle ca imaṃ pilandheyyāthāti satasahassagghanikaṃ suvaṇṇamālaṃ datvā uyyojesuṃ. Te mahantamahantāni nagarāni gantvā pariyesamānā pañcakalyāṇasamannāgataṃ dārikaṃ adisvā nivattitvā āgacchantā vivaṭanakkhattadivase sāketaṃ anuppattā "ajja amhākaṃ kammaṃ nippajjissatīti cintayiṃsu. Tasmiṃ pana nagare anusaṃvaccharaṃ vivaṭanakkhattaṃ nāma hoti. Tadā bahianikkhamanakulānipi parivārena saddhiṃ gehā nikkhamitvā appaṭicchannena sarīrena padasāva nadītīraṃ gacchanti. Tasmiṃ divase khattiyamahāsālādīnaṃ puttāpi "attano samānajātikaṃ manāpaṃ kuladārikaṃ disvā mālāgulena parikkhipissāmāti taṃ taṃ maggaṃ nissāya tiṭṭhanti. Tepi brāhmaṇā nadītīre ekaṃ sālaṃ pavisitvā aṭṭhaṃsu. Tasmiṃ khaṇe visākhā paṇṇarasasoḷasavassuddesikā hutvā sabbābharaṇappaṭimaṇḍitā pañcahi kumārīsatehi parivutā "nadiṃ gantvā nahāyissāmīti taṃ padesaṃ pattā. Athakho megho uṭṭhahitvā pāvassi. Pañcasatā kumāriyo vegena gantvā sālaṃ pavisiṃsu. Brāhmaṇā olokentā Tāsu ekaṃpi pañcakalyāṇasamannāgataṃ na passiṃsu. Visākhā pakatigamaneneva sālaṃ pāvisi. Vatthābharaṇāni temiṃsu. Brāhmaṇā tassā cattāri kalyāṇāni disvā dante passitukāmā "alasajātikā amhākaṃ dhītā, etissā sāmiko kañjikamattampi na labhissati maññeti aññamaññaṃ kathayiṃsu. Atha ne visākhā āha "kaṃ vadetha tumheti. "taṃ kathema ammāti. Madhuro kira tassā saddo kaṃsatālassaro viya niccharati. Atha ne puna madhurasaddena "kiṃkāraṇā kathethāti pucchi. "tava parivāritthiyo vatthālaṅkāre atemetvā vegena sālaṃ paviṭṭhā, tuyhaṃ ettakaṃ ṭhānaṃ vegena āgamanamattampi natthi, vatthābharaṇāni temetvā āgatāsi; tasmā kathemāti. "tātā mā evaṃ vadetha, ahaṃ etāhi balavatarā, kāraṇaṃ pana sallakkhetvā javena nāgatamhīti. "kiṃ ammāti. "tātā cattāro janā javamānā na sobhanti, aparampi ekaṃ kāraṇaṃ atthīti. "katame cattāro javamānā na sobhanti ammāti. "tātā abhisitto rājā tāva sabbābharaṇappaṭimaṇḍito kacchaṃ bandhitvā rājaṅgaṇe javamāno na sobhati, `kiṃ ayaṃ rājā gahapatiko viya dhāvatīti aññadatthu garahaṃ labhati, saṇikaṃ gacchantova sobhati; rañño maṅgalahatthīpi alaṅkato javamāno na sobhati, vāraṇalīḷhāya gacchantova sobhati; pabbajito javamāno na sobhati, `kiṃ ayaṃ samaṇo gihī viya dhāvatīti kevalaṃ garahameva labhati, samitagamanena pana sobhati; itthī javamānā na sobhati, `kiṃ esā itthī puriso viya dhāvatīti garahitabbāva Hoti, pakatigamanena sobhati: 1- ime cattāro javamānā na sobhanti tātāti. "katamaṃ panekaṃ aparaṃ kāraṇaṃ ammāti. "tātā mātāpitaro nāma dhītaraṃ aṅgappaccaṅgāni saṇṭhapetvā posenti, mayaṃ hi vikkīṇiyabhaṇḍaṃ nāma, amhe parakulaṃ pesanatthāya posenti, sace javamānānaṃ nivatthadussakaṇṇe vā akkamitvā bhūmiyaṃ vā pakkhalitvā patitakāle hattho vā pādo vā bhijjeyya, kulasseva bhāro bhaveyyāma, pasādhanabhaṇḍaṃ pana temetvā sukkhissati; imaṃ kāraṇaṃ sallakkhetvā na dhāvitamhi tātāti. Brāhmaṇā tassā kathanakāle dantasampattiṃ disvā "evarūpā no sampatti na diṭṭhapubbāti tassā sādhukāraṃ datvā "amma tuyhevesā anucchavikāti vatvā taṃ suvaṇṇamālaṃ pilandhayiṃsu. Atha ne pucchi "kataranagarato āgatattha tātāti. "sāvatthito ammāti. "seṭṭhikulaṃ kataraṃ nāmāti. "migāraseṭṭhī nāma ammāti. "ayyaputto ko nāmāti. "puṇṇavaḍḍhanakumāro nāma ammāti. Sā "samānajātikaṃ no kulanti adhivāsetvā pitu sāsanaṃ pahiṇi "amhākaṃ rathaṃ pesentūti. Kiñcāpi hi sā āgamanakāle padasā āgatā, suvaṇṇamālāya pana pilandhanakālato paṭṭhāya tathā gantuṃ na labhati, issaradārikā rathādīhi gacchanti, itarā pakatiyānakaṃ abhiruhanti, chattaṃ vā tālapaṇṇaṃ vā upari karonti, tasmiṃpi asati, nivatthasāṭakassa dasantaṃ ukkhipitvā aṃse khipantieva. Tassā pana pitā pañca rathasatāni pesesi. @Footnote: 1. Sī. Ma. Yu. "pakatigamanena sobhatīti natthi. Sā saparivārā rathaṃ āruyha gatā. Brāhmaṇāpi ekatova agamaṃsu. Atha ne seṭṭhī pucchi "kuto āgatatthāti. "sāvatthito mahāseṭṭhīti. "seṭṭhī kataro nāmāti. "migāraseṭṭhī nāmāti. "putto ko nāmāti. "puṇṇavaḍḍhanakumāro nāmāti. "dhanaṃ kittakanti. "cattāḷīsa koṭiyo mahāseṭṭhīti. "dhanaṃ tāva, amhākaṃ dhanaṃ upādāya kākaṇikamattaṃ, dārikāya pana ārakkhamattāya laddhakālato paṭṭhāya kiṃ aññena kāraṇenāti adhivāsesi. So tesaṃ sakkāraṃ katvā ekāhaṃ dvīhaṃ vasāpetvā uyyojesi. Te sāvatthiṃ gantvā [1]- "laddhā no dārikāti ārocayiṃsu. "kassa dhītāti. "dhanañjayaseṭṭhinoti. So "mahākulassa me dārikā laddhā, khippameva naṃ ānetuṃ vaṭṭatīti tattha gamanatthaṃ rañño ārocesi. Rājā "mahākulaṃ etaṃ mayā bimbisārassa santikā ānetvā sākete nivesitaṃ, tassa sammānaṃ kātuṃ vaṭṭatīti, "ahaṃpi gamissāmīti āha. So "sādhu devāti vatvā dhanañjayaseṭṭhino sāsanaṃ pesesi "mayi āgacchante, rājāpi āgamissati, mahantaṃ rājabalaṃ, ettakassa janassa kātabbayuttakaṃ kātuṃ sakkhissasi na sakkhissasīti. Itaropi "sacepi dasa rājāno āgacchanti, āgacchantūti paṭisāsanaṃ pesesi. Migāraseṭṭhī tāvamahante nagare gehagopakamattaṃ ṭhapetvā sesajanaṃ ādāya gantvā aḍḍhayojanamagge ṭhatvā "āgatamhāti sāsanaṃ pahiṇi. Dhanañjayaseṭṭhī bahupaṇṇākāraṃ pesetvā dhītarā saddhiṃ mantesi "amma sasuro kira @Footnote: 1. Sī. Yu. etthantare "migāraseṭṭhissāti atthi. Te kosalaraññā saddhiṃ āgato, tassa kataraṃ gehaṃ paṭijaggitabbaṃ, rañño kataraṃ, uparājādīnaṃ katarānīti. Paṇḍitā seṭṭhidhītā vajiraggatikhiṇaññāṇā kappasatasahassaṃ patthitappatthanā abhinīhārasampannā "sasurassa me asukaṃ gehaṃ paṭijaggatha, rañño asukaṃ, uparājādīnaṃ asukānīti saṃvidahitvā dāsakammakare pakkosāpetvā "ettakā rañño kattabbakiccaṃ karotha, ettakā uparājādīnaṃ, hatthiassādayopi tumheyeva paṭijaggatha; assabandhādayopi āgantvā maṅgalacchaṇaṃ anubhavissantīti saṃvidahi. Kiṃkāraṇā? "mayaṃ visākhāya maṅgalaṭṭhānaṃ gantvā na kiñci labhimha, assarakkhaṇādīni karontā sukhaṃ na vicarimhāti keci vattuṃ mā labhiṃsu. Taṃdivasameva visākhāya pitā pañcasate suvaṇṇakāre pakkosāpetvā "dhītu me mahālatāpasādhanaṃ nāma karothāti rattasuvaṇṇassa nikkhasahassaṃ tadanurūpāni ca rajatamaṇimuttāpavāḷavajirādīni dāpesi. Rājā katipāhaṃ vasitvā dhanañjayaseṭṭhissa sāsanaṃ pahiṇi "na sakkā seṭṭhinā amhākaṃ bharaṇaposanaṃ kātuṃ, dārikāya gamanakālaṃ jānātūti. Sopi rañño sāsanaṃ pesesi "idāni vassakālo āgato, na sakkā cātummāsaṃ vicarituṃ; tumhākaṃ balakāyassa yaṃ yaṃ laddhuṃ vaṭṭati, sabbantaṃ mama bhāro; mayā pesitakāle devo gamissatīti. Tato paṭṭhāya sāketanagaraṃ niccanakkhattaṃ viya ahosi. Rājānaṃ ādiṃ katvā sabbesaṃ mālāgandhavatthādīni paṭiyattāneva honti. Te te janā cintayiṃsu "seṭṭhī amhākameva sakkāraṃ karotīti. Evaṃ tayo māsā atikkantā pasādhanaṃ pana na tāva Niṭṭhāti. Kammādhiṭṭhāyikā āgantvā seṭṭhino ārocesuṃ "aññaṃ asantaṃ nāma natthi, balakāyassa pana bhattapacanadārūni nappahontīti. "gacchatha tātā, imasmiṃ nagare parijiṇṇahatthisālādayo ceva jiṇṇakāni ca gehāni gahetvā pacathāti. Evaṃ pacantānaṃpi, aḍḍhamāso atikkanto. Tato punapi "dārūni natthīti ārocayiṃsu. "imasmiṃ kāle na sakkā dārūni laddhuṃ, dussakoṭṭhāgārāni vivaritvā thūlasāṭakehi vaṭṭiyo katvā telacāṭīsu temetvā bhattaṃ pacathāti. Te aḍḍhamāsaṃ tathā akaṃsu. Evaṃ cattāro māsā atikkantā. Pasādhanampi niṭṭhitaṃ. Tasmiṃ pilandhane catasso vajiranāḷiyo upayogaṃ agamaṃsu, muttānaṃ ekādasa nāḷiyo, pavāḷassa bāvīsati nāḷiyo, maṇīnaṃ tettiṃsa nāḷiyo. Iti etehi ca aññehi ca ratanehi niṭṭhānaṃ agamāsi. 1- Asuttamayaṃ pasādhanaṃ, rajatena suttakiccaṃ kariṃsu, taṃ sīse paṭimukkaṃ pādappiṭṭhiṃ gacchati. Tasmiṃ tasmiṃ ṭhāne muddikā yojetvā katā suvaṇṇamayā gaṇṭhikā honti, rajatamayā pāsakā, matthakamajjhe ekā muddikā, dvīsu kaṇṇappiṭṭhīsu dve, galavāṭake ekā, dvīsu jannukesu 2- dve, dvīsu kapparesu dve, dvīsu kaṭippadesesu dveti. Tasmiṃ kho pana pasādhane ekaṃ moraṃ kariṃsu. Tassa dakkhiṇapasse 3- suvaṇṇamayāni pañca pattasatāni ahesuṃ, vāmapasse 3- pañca pattasatāni, tuṇḍaṃ pavāḷamayaṃ, akkhīni maṇimayāni, tathā gīvā ca piñchāni @Footnote: 1. Sī. Yu. "tasmiṃ .pe. agamāsīti natthi. 2. Ma. jattūsu. @3. Sī. Ma. Yu.....pakkhe. Ca, pattanāḷiyo rajatamayā, tathā jaṅghā. So visākhāya matthakamajjhe pabbatakūṭe ṭhatvā naccanamayūro viya khāyati. Pattanāḷisahassassa saddo dibbasaṅgītaṃ viya pañcaṅgikaturiyaghoso viya ca pavattati. Santikaṃ upagatāyeva tassa amorabhāvaṃ jānanti. Pasādhanaṃ navakoṭiagghanakaṃ ahosi. Satasahassaṃ hatthakammamūlaṃ dīyittha. "kissa pana nissandena tāyetaṃ pasādhanaṃ laddhanti. Sā kira kassapasammāsambuddhakāle vīsatiyā bhikkhusahassānaṃ cīvarasāṭakaṃ datvā suttampi sūciyopi rajanampi attano santakameva adāsi. Tassa cīvaradānassa nissandena imaṃ pasādhanaṃ labhi. Itthīnaṃ hi cīvaradānaṃ mahālatāpasādhanena matthakaṃ pappoti, purisānaṃ iddhimayapattacīvarenāti. Evaṃ mahāseṭṭhī catūhi māsehi dhītu parivacchaṃ katvā tassā deyyadhammaṃ dadamāno kahāpaṇapūrāni pañca sakaṭasatāni adāsi, suvaṇṇabhājanapūrāni pañca sakaṭasatāni rajatabhājanapūrāni pañca tambabhājanapūrāni pañca kaṃsabhājanapūrāni pañca suttavatthakoseyyavatthapūrāni pañca sappipūrāni pañca telapūrāni pañca phāṇitapūrāni pañca sālitaṇḍulapūrāni pañca naṅgalaphālādiupakaraṇapūrāni pañca sakaṭasatāni adāsi. Evaṃ kirassa ahosi "mama dhītāya gataṭṭhāne `asukena nāma me atthoti mā parassa gehadvāraṃ pahiṇīti; tasmā sabbupakaraṇāni dāpesi. Ekekasmiṃ rathe sabbālaṅkārappaṭimaṇḍitā tisso tisso vaṇṇadāsiyo ṭhapetvā pañca rathasatāni Adāsi, "ettakā nahāpentiyo bhojentiyo alaṅkarontiyo vicarathāti diyaḍḍhasahassaparicārikāyo adāsi. Athassa etadahosi "mama dhītu gāvo dassāmīti. So purise āṇāpesi "gacchatha bhaṇe, cūḷavajassa dvāraṃ vivaritvā tīsu gāvutesu tisso bheriyo gahetvā tiṭṭhatha, puthulato usabhamatte ṭhāne ubhosu passesu tiṭṭhatha, gāvīnaṃ tato paraṃ gantuṃ mā detha, evaṃ ṭhitakāle bherisaññaṃ kareyyāthāti. Te tathā akaṃsu. Te gāvīnaṃ vajato nikkhamitvā gāvutaṃ gatakāle bherisaññaṃ akaṃsu, puna aḍḍhayojanaṃ gatakāle bherisaññaṃ akaṃsu, puna tigāvutaṃ gatakāle puthulato gamanañca nivāresuṃ. Evaṃ dīghato tigāvute puthulato usabhamatte ṭhāne gāviyo aññamaññaṃ nighaṃsantiyo aṭṭhaṃsu. Mahāseṭṭhī "mama dhītu ettakā gāvo alaṃ, dvāraṃ pidahathāti vajadvāraṃ pidahāpesi. Tasmiṃ pidahite, visākhāya puññaphalena balavagāvo ca dhenuyo ca uppatitvā nikkhamiṃsu. Manussānaṃ nivārentānameva, saṭṭhisahassā balavagāvo ca saṭṭhisahassā dhenuyo ca nikkhantā, tattakā balavavacchā, tāsaṃ dhenūnaṃ usabhā anubandhā 1- ahesuṃ. "kissa pana nissandena evaṃ gāvo gatāti. Nivārentānaṃ nivārentānaṃ dinnadānassa phalena. Sā kira kassapasammāsambuddhakāle kikissa rañño sattannaṃ dhītānaṃ kaniṭṭhā saṅghadāsī nāma hutvā vīsatiyā bhikkhusahassānaṃ pañcagorasadānaṃ dadamānā, daharānañca sāmaṇerānañca pattaṃ pidahitvā "alaṃ alanti nivārentānaṃpi, "idaṃ madhuraṃ, idaṃ @Footnote: 1. Sī. Yu. "anubandhāti natthi. Manāpanti adāsi. Evaṃ tassa nissandena tā vāriyamānāpi gāvo nikkhamiṃsu. Seṭṭhinā ettakassa dhanassa dinnakāle seṭṭhibhariyā āha "tumhehi mayhaṃ dhītu sabbaṃ saṃvidahitaṃ, veyyāvaccakarā pana dāsadāsiyo na saṃvidahitā, kiṃkāraṇāti. "mama dhītari sasinehanissinehānaṃ jānanatthaṃ, ahaṃ hi tāya saddhiṃ agacchamānake gīvāyaṃ gahetvā na pahiṇāmi, yānaṃ āruyha gamanakāleyeva pana `etāya saddhiṃ gantukāmā gacchantu, mā agantukāmāti vakkhāmīti. Atha "sve mama dhītā gamissatīti gabbhe nisinno dhītaraṃ samīpe nisīdāpetvā "amma patikule vasantiyā nāma imañca imañca ācāraṃ rakkhituṃ vaṭṭatīti ovādaṃ adāsi. Ayampi migāraseṭṭhī anantaragabbhe nisinno dhanañjayaseṭṭhino ovādaṃ assosi. Sopi seṭṭhī dhītaraṃ evaṃ ovadi "amma sasurakule vasantiyā nāma antoaggi bahi na nīharitabbo, bahiaggi anto na pavesetabbo, dadantasseva dātabbaṃ, adadantassa na dātabbaṃ, dadantassāpi adadantassāpi dātabbaṃ, sukhaṃ nisīditabbaṃ, sukhaṃ bhuñjitabbaṃ, sukhaṃ nipajjitabbaṃ, aggi paricaritabbo, antodevatā namassitabbāti imaṃ dasavidhaṃ ovādaṃ datvā punadivase sabbā seniyo sannipātetvā rājasenāya majjhe aṭṭha kuṭumbike pāṭibhoge gahetvā "sace me gataṭṭhāne dhītu doso uppajjati, tumhehi sodhetabboti vatvā navakoṭiagghanakena mahālatāpasādhanena dhītaraṃ pasādhetvā nahānacuṇṇamūlakaṃ catuppaṇṇāsakoṭidhanaṃ datvā yānaṃ āropetvā sāketassa sāmantā Attano santakesu anurādhapuramattesu cuddasasu bhuttagāmesu bheriñcārāpesi "mama dhītarā saddhiṃ gantukāmā gacchantūti. Saddaṃ sutvāva "amhākaṃ ayyāya gamanakāle kiṃ amhākaṃ idhāti cuddasagāmā 1- kiñci asesetvā nikkhamiṃsu. Dhanañjayaseṭṭhīpi rañño ca migāraseṭṭhino ca sakkāraṃ katvā thokaṃ anugantvā tehi saddhiṃ dhītaraṃ uyyojesi. Migāraseṭṭhī sabbapacchato yānake nisīditvā gacchanto balakāyaṃ disvā "ke nāmeteti pucchi. "suṇisāya vo veyyāvaccakarā dāsīdāsāti. "ettake ko posessati, pothetvā te palāpetha, apalāyante ito nikkaḍḍhathāti. Visākhā pana "apetha, mā vāretha, balameva balassa bhattaṃ dassatīti āha. Seṭṭhī, evaṃ vuttepi, "amma natthi amhākaṃ etehi attho, ko ete posessatīti leḍḍudaṇḍādīhi pothāpetvā palāpetvā sesake "alaṃ amhākaṃ ettakehīti gahetvā pāyāsi. Atha visākhā sāvatthīnagaradvāraṃ sampattakāle cintesi "paṭicchannayānasmiṃ nu kho nisīditvā pavisissāmi, udāhu rathe ṭhatvāti. Athassā etadahosi "paṭicchannayānena me pavisantiyā, mahālatāpasādhanassa viseso na paññāyissatīti. Sā sakalanagarassa attānaṃ dassentī rathe ṭhatvā nagaraṃ pāvisi. Sāvatthīvāsino visākhāya sampattiṃ disvā "esā kira visākhā nāma, evarūpā ayaṃ sampatti etissāva anucchavikāti āhaṃsu. Iti sā mahāsampattiyā seṭṭhino @Footnote: 1. sabbattha "cuddasagāmeti dissati. ayañca upacāravohāro nāMa. Gehaṃ pāvisi. Āgatadivase 1- cassā sakalanagaravāsino "amhākaṃ dhanañjayaseṭṭhī attano nagaraṃ sampattānaṃ mahāsakkāraṃ akāsīti yathābalaṃ paṇṇākāraṃ pahiṇiṃsu. Visākhā pahitappahitaṃ paṇṇākāraṃ tasmiṃyeva nagare aññamaññesu kulesu sabbatthakameva dāpesi. Iti sā "idaṃ mayhaṃ mātu detha, idaṃ mayhaṃ pitu detha, idaṃ mayhaṃ bhātu detha, idaṃ mayhaṃ bhaginiyā dethāti tesaṃ tesaṃ vayānurūpaṃ piyavacanaṃ vatvā paṇṇākāraṃ pesentī, sakalanagaravāsino ñātake viya akāsi. Athassā rattibhāgasamanantare ājaññavaḷavāya gabbhavuṭṭhānaṃ ahosi. Sā dāsīhi [2]- daṇḍadīpake gāhāpetvā tattha gantvā vaḷavaṃ uṇhodakena nahāpetvā telena makkhāpetvā attano vasanaṭṭhānameva agamāsi. Migāraseṭṭhī puttassa āvāhamaṅgalaṃ karonto dhuravihāre vasantaṃpi tathāgataṃ amanasikatvā dīgharattaṃ naggasamaṇesu patiṭṭhitena pemena codiyamāno "mayhaṃ ayyānaṃpi sakkāraṃ karissāmīti ekadivasaṃ anekasatesu navabhājanesu nirudakapāyāsaṃ pacāpetvā pañcasate acelake nimantāpetvā antogehaṃ pavesetvā "āgacchatu me suṇisā, arahanto vandatūti visākhāya sāsanaṃ pahiṇi. Sā "arahantoti vacanaṃ sutvā sotāpannā ariyasāvikā haṭṭhatuṭṭhā hutvā tesaṃ bhojanaṭṭhānaṃ āgantvā te oloketvā "evarūpā hirottappavirahitā arahanto nāma na honti, kasmā maṃ sasuro pakkosāpesīti seṭṭhiṃ garahitvā @Footnote: 1. Sī. Ma. Yu. gatadivase. 2. Sī. Yu. etthantare "saddhinti atthi. Attano vasanaṭṭhānameva gatā. Acelakā taṃ disvā sabbe ekappahāreneva seṭṭhiṃ garahiṃsu "kiṃ tvaṃ gahapati aññaṃ nālattha, samaṇassa gotamassa sāvikaṃ mahākāḷakaṇṇiṃ idha pavesesi, vegena taṃ imasmā gehā nikkaḍḍhāpehīti. So "na sakkā mayā imesaṃ vacanamatteneva nikkaḍḍhāpetuṃ, mahākulassa sā dhītāti cintetvā "ayyā daharā nāma jānitvā vā ajānitvā vā kareyya; tumhe tuṇhī hothāti te uyyojetvā mahārahe āsane nisīditvā suvaṇṇapātiyaṃ appodakaṃ madhupāyāsaṃ paribhuñjati. Tasmiṃ samaye eko piṇḍacārikatthero piṇḍāya caranto taṃ nivesanaṃ pāvisi. Visākhā sasuraṃ vījamānā ṭhitā taṃ disvā "sasurassa ācikkhituṃ ayuttanti, yathā so theraṃ passati; evaṃ apagantvā aṭṭhāsi. So pana bālo theraṃ disvāpi apassanto viya hutvā adhomukho bhuñjateva. Visākhā "theraṃ disvāpi me sasuro saññaṃ na karotīti ñatvā "aticchatha bhante, mayhaṃ sasuro purāṇaṃ khādatīti āha. So niggaṇṭhehi kathitakāle adhivāsetvāpi [1]- "purāṇaṃ khādatīti vuttakkhaṇeyeva hatthaṃ apanetvā "imaṃ pāyāsaṃ ito haratha, etaṃ imasmā gehā nikkaḍḍhatha, ayaṃ maṃ evarūpe maṅgalakāle asucikhādakaṃ nāma karotīti āha. Tasmiṃ kho pana nivesane sabbe dāsakammakarā visākhāya santakāva upagantuṃ na visahanti. 2- Ko naṃ hatthe vā pāde vā gaṇhissati, mukhena kathetuṃ samatthopi natthi. Visākhā sasurassa kathaṃ sutvā āha "tāta na ettakeneva mayaṃ nikkhamāma, nāhaṃ @Footnote: 1. Sī. Yu. etthantare "nisinnoti atthi. @2. Sī. Yu. upagantuṃ na visahantīti natthi. Tumhehi udakatitthato kumbhadāsī viya ānītā, dharamānakamātāpitūnaṃ dhītaro nāma na ettakeneva nikkhamanti; eteneva me kāraṇena pitā idhāgamanakāle aṭṭha kuṭumbike pakkosāpetvā `sace me dhītu doso uppajjati, sodheyyāthāti vatvā maṃ tesaṃ hatthe ṭhapesi, te pakkosāpetvā mayhaṃ dosaṃ sodhāpethāti. Seṭṭhī "kalyāṇaṃ esā kathetīti aṭṭha kuṭumbike pakkosāpetvā "ayaṃ dārikā maṅgalakāle nisīditvā suvaṇṇapātiyaṃ nirudakapāyāsaṃ paribhuñjantaṃ maṃ `asucikhādakoti vadati, imissā dosaṃ āropetvā imaṃ ito nikkaḍḍhathāti. "evaṃ kira ammāti. "nāhaṃ evaṃ vadāmi, ekasmiṃ pana piṇḍacārikatthere gharadvāre ṭhite, sasuro me appodakaṃ madhupāyāsaṃ paribhuñjanto taṃ na manasikaroti, ahaṃ `mayhaṃ sasuro imasmiṃ attabhāve puññaṃ na karoti purāṇapuññameva khādatīti cintetvā `aticchatha bhante, mayhaṃ sasuro purāṇaṃ khādatīti avacaṃ; ettha me ko dosoti. "ayya idha doso natthi, amhākaṃ dhītā yuttaṃ katheti, tvaṃ kasmā kujjhasīti. "ayyā esa tāva doso mā hotu, ayaṃ pana ekadivasaṃ majjhimayāme dāsadāsīhi parivutā pacchāgehaṃ agamāsīti. "evaṃ kira ammāti. "tātā nāhaṃ aññena kāraṇena gatā, imasmiṃ pana gehe ājānīyavaḷavāya vijātāya, `saññaṃpi akatvā nisīdituṃ ayuttanti daṇḍadīpake gāhāpetvā dāsīhi saddhiṃ gantvā vaḷavāya vijātāya parihāraṃ kārāpesiṃ, ettha me ko dosoti. "ayya amhākaṃ dhītā tava gehe dāsīhipi akattabbakammaṃ karoti, tvaṃ ettha kiṃ dosaṃ passasīti. "ayyā idhāpi Tāva doso mā hotu, imissā pana pitā idhāgamanakāle imaṃ ovadanto guyhappaṭicchanne dasa ovāde adāsi, tesaṃ atthaṃ na jānāmi, tesaṃ me atthaṃ kathetu; imissā pana pitā `antoaggi bahi na nīharitabboti āha, sakkā nu kho amhehi ubhato paṭivissakagehānaṃ aggiṃ adatvā vasitunti. "evaṃ kira ammāti. "tātā mayhaṃ pitā na etaṃ sandhāya kathesi, idaṃ pana sandhāya kathesi `amma tava sassusasurasāmikānaṃ aguṇaṃ disvā bahi tasmiṃ tasmiṃ gehe ṭhatvā mā kathesīti, evarūpena hi agginā sadiso aggi nāma natthīti. "ayyā etaṃ tāva hotu, imissā pana pitā `bāhirato aggi na anto pavesetabboti āha, kiṃ sakkā amhehi antoaggimhi nibbute, bāhirato aggiṃ anāharitunti. "evaṃ kira ammāti. "tātā mayhaṃ pitā na etaṃ sandhāya kathesi, idaṃ pana sandhāya kathesi `sace te paṭivissakagehesu itthiyo vā purisā vā sassusasurasāmikānaṃ aguṇaṃ kathenti, tehi kathitaṃ āharitvā `asuko nāma tumhākaṃ evaṃ aguṇaṃ kathetīti puna mā katheyyāsīti, etena hi agginā sadiso aggi nāma natthīti. Evaṃ imasmiṃ kāraṇe sā niddosā ahosi. Yathā ca ettha, evaṃ sesesupi. Tesu pana ayaṃ adhippāyo: yaṃpi hi tassā pitarā "amma ye dadanti tesaṃyeva dātabbanti vuttaṃ, taṃ `yācitaṃ upakaraṇaṃ gahetvā ye paṭidenti, tesaṃyeva dātabbanti sandhāya vuttaṃ. "ye na denti, tesaṃ na dātabbanti idaṃpi "ye yācitakaṃ gahetvā na paṭidenti, tesaṃ na dātabbanti sandhāya vuttaṃ. "dadantassāpi adadantassāpi dātabbanti Idaṃ pana "daliddesu ñātimittesu sampattesu, te paṭidātuṃ sakkontu vā mā vā, tesaṃ dātumeva vaṭṭatīti sandhāya vuttaṃ. "sukhaṃ nisīditabbanti idaṃpi "sassusasurasāmike disvā vuṭṭhātabbaṭṭhāne nisīdituṃ na vaṭṭatīti sandhāya vuttaṃ. "sukhaṃ bhuñjitabbanti idaṃ pana "sassusasurasāmikehi puretaraṃ abhuñjitvā te parivisitvā sabbehi laddhāladdhaṃ ñatvā pacchā sayaṃ bhuñjituṃ vaṭṭatīti sandhāya vuttaṃ. "sukhaṃ nipajjitabbanti idaṃpi "sassusasurasāmikehi puretaraṃ sayanaṃ āruyha na nipajjitabbaṃ, tesaṃ kattabbayuttakaṃ vattappaṭivattaṃ katvā pacchā sayaṃ nipajjituṃ yuttanti idaṃ sandhāya vuttaṃ. "aggi paricaritabboti idaṃ pana "sassuṃpi sasuraṃpi sāmikaṃpi aggikkhandhaṃ viya uragarājānaṃ viya ca katvā passituṃ vaṭṭatīti sandhāya vuttaṃ. "antodevatā namassitabbāti idaṃpi "sassuñca sasurañca sāmikañca devataṃ viya katvā daṭṭhuṃ vaṭṭatīti sandhāya vuttaṃ. Evaṃ seṭṭhī imesaṃ dasannaṃ ovādānaṃ atthaṃ sutvā paṭivacanaṃ apassanto adhomukho nisīdi. Atha naṃ kuṭumbikā "kiṃ seṭṭhi aññopi amhākaṃ dhītu doso atthīti pucchiṃsu. "natthi ayyāti. "atha kasmā naṃ niddosaṃ akāraṇena gehā nikkaḍḍhāpesīti. Evaṃ vutte, visākhā āha "tātā kiñcāpi mayhaṃ sasurassa vacanena paṭhamameva gamanaṃ na yuttaṃ, pitā pana me āgamanakāle mama dosasodhanatthāya 1- maṃ tumhākaṃ hatthe ṭhapesi, tumhehi ca me niddosabhāvo ñāto, idāni mayhaṃ gantuṃ yuttanti dāsīdāse @Footnote: 1. Sī. Yu. dosādosasodhanatthāYu. "yānādīni sajjāpethāti āṇāpesi. Atha naṃ seṭṭhī te kuṭumbike gahetvā "amma mayā ajānitvā kathitaṃ, khamāhi meti āha. "tāta tumhākaṃ khamitabbaṃ tāva khamāmi, ahaṃ pana buddhasāsane aveccappasannassa kulassa dhītā, na mayaṃ vinā bhikkhusaṅghena vattāma, sace mama ruciyā bhikkhusaṅghaṃ paṭijaggituṃ labhāmi, vasissāmīti. "amma tvaṃ yathāruciyā tava samaṇe paṭijaggāhīti āha. Visākhā dasabalaṃ nimantāpetvā punadivase nivesanaṃ pavesesi. Naggasamaṇāpi satthu migāraseṭṭhino gehagamanabhāvaṃ sutvā gantvā gehaṃ parivāretvā nisīdiṃsu. Visākhā dakkhiṇodakaṃ datvā "sabbo sakkāro paṭiyādito, sasuro me āgantvā dasabalaṃ parivisatūti sāsanaṃ pesesi. Atha naṃ āgantukāmaṃ ājīvakā "mā kho tvaṃ gahapati samaṇassa gotamassa santikaṃ gacchāti nivāresuṃ. So "suṇisā me sayameva parivisatūti pahiṇi. Sā buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ parivisitvā, niṭṭhite bhattakicce, puna sāsanaṃ pesesi "sasuro me āgantvā dhammakathaṃ suṇātūti. Atha naṃ "idāni agamanaṃ nāma ativiya ayuttanti dhammaṃ sotukāmatāya gacchantaṃ puna te āhaṃsu "tenahi samaṇassa gotamassa dhammaṃ suṇanto bahisāṇiyaṃ nisīditvā suṇāhīti puretaramevassa gantvā sāṇiṃ parikkhipiṃsu. So gantvā bahisāṇiyaṃ nisīdi. Satthā "tvaṃ bahisāṇiyaṃ vā nisīda parakuḍḍe vā parasele vā paracakkavāḷe vā pana nisīda, ahaṃ buddho nāma sakkomi taṃ mama saddaṃ sāvetunti mahājambukkhandhe gahetvā cālento viya amatavassaṃ vassanto viya ca dhammaṃ desetuṃ anupubbīkathaṃ ārabhi. Sammāsambuddhe pana dhammaṃ desente, purato ṭhitāpi pacchato ṭhitāpi cakkavāḷasataṃ cakkavāḷasahassaṃ atikkamitvā ṭhitāpi akaniṭṭhabhavane ṭhitāpi "satthā maññeva oloketi, mayhameva dhammaṃ desetīti vadanti. Satthā hi taṃ taṃ olokento viya tena tena saddhiṃ sallapanto viya ca hoti. Candupamā kira buddhā, yathā cando gagaṇamajjhe ṭhito "mayhaṃ upari cando, mayhaṃ upari candoti sabbasattānaṃ khāyati; evameva yattha katthaci ṭhitānaṃ abhimukhe ṭhitā viya khāyanti. Idaṃ kira tesaṃ alaṅkatasīsaṃ chinditvā suañjanaakkhīni uppāṭetvā hadayamaṃsaṃ ubbattetvā parassa dāsatthāya jālisadise putte kaṇhājināsadisā dhītaro maddīsadisā pajāpatiyo pariccajitvā dinnadānassa phalaṃ. Migāraseṭṭhīpi, tathāgate dhammadesanaṃ vinivattente vinivattente, bahisāṇiyaṃ nisinnova sahassanayappaṭimaṇḍite sotāpattiphale patiṭṭhāya acalasaddhāya samannāgato tīsu ratanesu nikkaṅkho hutvā sāṇikaṇṇaṃ ukkhipitvā āgantvā suṇisāya thanaṃ mukhena gahetvā "tvaṃ me ajjato paṭṭhāya mātāti taṃ mātiṭṭhāne ṭhapesi. Tato paṭṭhāya migāramātā nāma jātā. Pacchābhāge puttaṃ labhitvā "migārotissa nāmaṃ akāsi. Mahāseṭṭhī suṇisāya thanaṃ vissajjetvā gantvā bhagavato pādesu patitvā pāde pāṇīhi ca parisambāhanto mukhena ca paricumbanto "migāro ahaṃ bhanteti tikkhattuṃ nāmaṃ sāvetvā "ahaṃ bhante ettakaṃ kālaṃ `ettha dinnaṃ mahapphalanti na jānāmi, idāni me suṇisaṃ nissāya ñātaṃ, sabbā apāyadukkhā Muttomhi, suṇisā me imaṃ gehaṃ āgacchantī mama atthāya hitāya sukhāya āgatāti vatvā imaṃ gāthamāha "sohaṃ ajja pajānāmi yattha dinnaṃ mahapphalaṃ, atthāya vata me bhaddā suṇisā gharamāgatāti. Visākhā punadivasatthāyapi satthāraṃ nimantesi. Punadivasepi sassu sotāpattiphalaṃ pattā. Tato paṭṭhāya taṃ gehaṃ sāsanassa vivaṭadvāraṃ ahosi. Tato seṭṭhī cintesi "bahūpakārā me suṇisā, paṇṇākāramassā karissāmi, etissā hi bhāriyaṃ pasādhanaṃ, niccakālaṃ pasādhituṃ na sakkā, sallahukamassā divā ca ratto ca sabbiriyāpathesu pasādhanayoggaṃ pasādhanaṃ kāressāmīti satasahassagghanikaṃ ghanamaṭṭhakaṃ nāma pasādhanaṃ kāretvā, tasmiṃ niṭṭhite, buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ nimantetvā sakkaccaṃ bhojetvā visākhaṃ soḷasahi gandhodakaghaṭehi nahāpetvā satthu sammukhe ṭhapetvā satthāraṃ vandāpesi. Satthā anumodanaṃ katvā vihārameva gato. Visākhāpi tato paṭṭhāya dānādīni puññāni karontī satthu santikā aṭṭha vare labhitvā gagaṇatale candalekhā viya paññāyamānā puttadhītāhi vuḍḍhiṃ pāpuṇi. Tassā kira dasa puttā dasa dhītaro ahesuṃ, tesu ekekassa dasa dasa puttā ca dhītaro ca ahesuṃ, tesupi ekekassa dasa dasa puttā ca dhītaro cāti: evamassā puttanattapanattasantānavasena pavattāni vīsādhikāni cattāri satāni aṭṭha ca pāṇasahassāni ahesuṃ. 1- Sayaṃ vīsavassasataṃ aṭṭhāsi, sīse ekaṃpi palitaṃ nāma @Footnote: 1. Ma. Yu. visākhā vīsatiputtā nattā ca caturo satā @ panattā aṭṭhasahassā jambudīpesu pākaṭāti. Nāhosi, niccaṃ soḷasavassuddesikā viya ahosi. Taṃ puttanattaparivāraṃ vihāraṃ gacchantiṃ disvā "katamā ettha visākhāti paṭipucchitāro [1]- honti. Ye naṃ gacchantiṃ passanti "idāni thokaṃ gacchatu, gacchamānāva no ayyā sobhatīti cintenti. Ye naṃ ṭhitaṃ nisinnaṃ nipannaṃ passanti "idāni thokaṃ nipajjatu, nipannāva no ayyā sobhatīti cintenti. Iti sā "catūsu iriyāpathesu asukairiyāpathe nāma na sobhatīti na vattabbā ahosi. Pañcannaṃ kho pana hatthīnaṃ thāmaṃ dhāreti. Rājā "visākhā kira pañcannaṃ hatthīnaṃ thāmaṃ dhāretīti sutvā tassā vihāraṃ gantvā dhammaṃ sutvā āgamanavelāya thāmaṃ vīmaṃsitukāmo hatthiṃ vissajjāpesi. So soṇḍaṃ ukkhipitvā visākhābhimukho agamāsi. Tassā parivāritthiyo pañcasatā ekaccā palāyiṃsu, ekaccā naṃ apariccajitvā, "kimidanti vutte, "rājā kira te ayye thāmaṃ vīmaṃsitukāmo hatthiṃ vissajjāpesīti vadiṃsu. Visākhā "imaṃ disvā kiṃ palāyitena, kathannu kho taṃ gaṇhissāmīti cintetvā "sace taṃ daḷhaṃ gaṇhissāmi, vinasseyyāti dvīhi aṅgulīhi soṇḍāya gahetvā paṭippaṇāmesi. Hatthī attānaṃ saṇṭhātuṃ nāsakkhi, rājaṅgaṇe ukkuṭiko hutvā pati. Mahājano sādhukāraṃ adāsi. Sā saparivārā sotthinā gehaṃ agamāsi. Tena kho pana samayena sāvatthiyaṃ visākhā migāramātā bahuputtā hoti bahunattā arogaputtā aroganattā abhimaṅgalasammatā. Tāvatakesu puttanattasahassesu ekopi antarā maraṇappatto nāma @Footnote: 1. Sī. Yu. etthantare "nāti atthi. Nāhosi. Sāvatthīvāsino maṅgalesu chaṇesu visākhaṃ paṭhamaṃ nimantetvā bhojenti. Athekasmiṃ ussavadivase mahājane maṇḍitappasādhite dhammassavanāya vihāraṃ gacchante, visākhāpi nimantitaṭṭhāne bhuñjitvā mahālatāpasādhanaṃ pasādhetvā mahājanena saddhiṃ vihāraṃ gantvā ābharaṇāni muñcitvā dāsiyā adāsi, yaṃ sandhāya vuttaṃ 1- "tena kho pana samayena sāvatthiyaṃ ussavo hoti, manussā alaṅkatapaṭiyattā ārāmaṃ gacchanti. Visākhāpi migāramātā alaṅkatapaṭiyattā vihāraṃ gacchati. Athakho visākhā migāramātā ābharaṇāni muñcitvā uttarāsaṅge bhaṇḍikaṃ bandhitvā dāsiyā adāsi "handa je imaṃ bhaṇḍikaṃ gaṇhāhīti. Sā kira vihāraṃ gacchantī "evarūpaṃ mahagghaṃ pasādhanaṃ sīse paṭimukkaṃ yāvapādappiṭṭhiṃ alaṅkāraṃ alaṅkaritvā vihāraṃ pavisituṃ ayuttanti taṃ muñcitvā bhaṇḍikaṃ katvā attano puññeneva nibbattāya pañcahatthitthāmadharāya dāsiyā hatthe adāsi. Sā eva taṃ gaṇhituṃ sakkoti, tena taṃ āha "amma imaṃ pasādhanaṃ gaṇha, satthu santikā nivattanakāle pasādhessāmi nanti. Taṃ pana datvā ghanamaṭṭhakaṃ pasādhanaṃ pasādhetvā satthāraṃ upasaṅkamitvā dhammaṃ assosi. Dhammassavanāvasāne bhagavantaṃ vanditvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi. Sāpissā dāsī taṃ pasādhanaṃ pammuṭṭhā. Dhammaṃ sutvā pana pakkantāya parisāya, sace kiñci pammuṭṭhaṃ hoti, taṃ ānandatthero paṭisāmeti. Iti so taṃ divasaṃ mahālatāpasādhanaṃ disvā satthu ārocesi "bhante visākhā @Footnote: 1. mahāvibhaṅga. 2/489. Pasādhanaṃ pammussitvā gatāti. "ekamante ṭhapehi ānandāti. Thero taṃ ukkhipitvā sopāṇapasse laggetvā ṭhapesi. Visākhāpi suppiyāya saddhiṃ "āgantukagamikagilānādīnaṃ kattabbayuttakaṃ jānissāmīti antovihāre vicari. Tā pana upāsikāyo antovihāre disvā sappimadhutelādīhi atthikā pakatiyāva daharā ca sāmaṇerā ca thālakādīni gahetvā upasaṅkamanti. Tasmiṃpi divase tatheva kariṃsu. Athekaṃ gilānaṃ disvā suppiyā "kenattho ayyassāti pucchitvā, "paṭicchādanīyenāti vutte, "hotu ayya, pesessāmīti dutiyadivase kappiyamaṃsaṃ alabhantī attano ūrumaṃsena kattabbakiccaṃ katvā puna satthari pasādena pākatikasarīrāva ahosi. Visākhāpi gilāne dahare ca sāmaṇere ca oloketvā aññena dvārena nikkhamitvā vihārupacāre ṭhitā "amma pasādhanaṃ āhara, pasādhessāmīti āha. Tasmiṃ khaṇe sā dāsī pammussitvā nikkhantabhāvaṃ ñatvā "ayye pammuṭṭhamhīti āha. "tenahi gantvā gaṇhitvā ehi; sace pana mayhaṃ ayyena ānandattherena ukkhipitvā aññasmiṃ ṭhāne ṭhapitaṃ hoti, mā āhareyyāsi, ayyasseva taṃ mayā pariccattanti. Jānāti kira sā "manussānaṃ pammuṭṭhabhaṇḍakaṃ thero paṭisāmetīti; tasmā evamāha. Theropi taṃ dāsiṃ disvāva "kimatthaṃ āgatāsīti pucchitvā, "ayyāya me pasādhanaṃ pammussitvā āgatamhīti vutte, "etasmiṃ me sopāṇapasse ṭhapitaṃ, gaṇhāhīti āha. Sā "ayya tumhākaṃ hatthena āmaṭṭhabhaṇḍakaṃ mayhaṃ ayyāya anāharaṇīyaṃ katanti vatvā tucchahatthāva gantvā "kiṃ ammāti visākhāya puṭṭhā tamatthaṃ ārocesi. "amma nāhaṃ mama ayyena āmaṭṭhabhaṇḍakaṃ pilandhissāmi, pariccattaṃ mayā, ayyānaṃ pana paṭijaggituṃ dukkhaṃ, taṃ vissajjetvā kappiyabhaṇḍaṃ upanessāmi, gaccha taṃ āharāhīti. Sā gantvā āhari. Visākhā taṃ apilandhitvā kammāre pakkosāpetvā agghāpesi. Tehi "nava koṭiyo agghati, kārāpaṇiyaṃ pana satasahassanti vutte, pasādhanaṃ yāne ṭhapetvā "tenahi taṃ vikkīṇathāti āha. Tattakaṃ dhanaṃ datvā gaṇhituṃ na koci sakkhissati, taṃ hi pasādhanaṃ pasādhetuṃ anucchavikā itthiyo dullabhā. Paṭhavīmaṇḍalasmiṃ hi tissova itthiyo mahālatāpasādhanaṃ labhiṃsu "visākhā mahāupāsikā, bandhulamallasenāpatissa bhariyā mallikā, bārāṇasīseṭṭhino dhītāti; tasmā visākhā sayameva tassa mūlaṃ datvā satasahassādhikā navakoṭiyo sakaṭe āropetvā vihāraṃ netvā satthāraṃ vanditvā "bhante mayhaṃ ayyena ānandattherena mama pasādhanaṃ hatthena āmaṭṭhaṃ, tenāmaṭṭhakālato paṭṭhāya na sakkā mayā pilandhituṃ, taṃ pana `vissajjetvā kappiyaṃ upanessāmīti vikkīṇāpentī aññaṃ gaṇhituṃ samatthaṃ adisvā ahamevassa mūlaṃ gāhāpetvā āgatā, catūsu paccayesu katarappaccaye upanemi bhanteti. "pācīnadvāre saṅghassa vasanaṭṭhānaṃ kātuṃ te yuttaṃ visākheti. "yuttaṃ bhanteti visākhā tuṭṭhamānasā navakoṭīhi bhūmimeva gaṇhi, aparāhi navakoṭīhi vihāraṃ kātuṃ ārabhi. Athekadivasaṃ satthā paccūsasamaye lokaṃ volokento devalokā cavitvā bhaddiyanagare seṭṭhikule nibbattassa bhaddiyassa nāma Seṭṭhiputtassa upanissayasampattiṃ disvā anāthapiṇḍikassa gehe bhattakiccaṃ katvā uttaradvārābhimukho ahosi. Pakatiyāpi satthā visākhāya gehe bhikkhaṃ gaṇhitvā dakkhiṇadvārena nikkhamitvā jetavane vasati, anāthapiṇḍikassa gehe bhikkhaṃ gaṇhitvā pācīnadvārena nikkhamitvā pubbārāme vasati. Uttaradvāraṃ sandhāya gacchantaṃyeva bhagavantaṃ disvā "cārikaṃ pakkamissatīti jānanti. Visākhāpi taṃdivasaṃ "satthā uttaradvārābhimukho gatoti sutvāva vegena gantvā vanditvā āha "cārikaṃ gantukāmattha bhanteti. "āma visākheti. "bhante ettakaṃ dhanaṃ pariccajitvā tumhākaṃ vihāraṃ kāremi, nivattatha bhanteti. "anivattagamanaṃ idaṃ visākheti. Sā "addhā hetusampannaṃ kañci passati bhagavāti cintetvā "tenahi bhante mayhaṃ katākatavijānanakaṃ ekaṃ bhikkhuṃ nivattāpetvā gacchathāti āha. "yaṃ rocesi, tassa pattaṃ gaṇha visākheti. Sā kiñcāpi ānandattheraṃ piyāyati, "mahāmoggallānatthero iddhimā, etaṃ me nissāya kammaṃ lahuṃ nippajjissatīti pana cintetvā therassa pattaṃ gaṇhi. Thero satthāraṃ olokesi. Satthā "tava parivāre pañcasate bhikkhū gahetvā nivatta moggallānāti. So tathā akāsi. Tassānubhāvena paññāsasaṭṭhiyojanānipi rukkhatthāya ca pāsāṇatthāya ca gatā manussā mahante mahante rukkhe ca pāsāṇe ca gahetvā taṃdivasameva āgacchanti, neva sakaṭe rukkhapāsāṇe āropentā kilamanti, na akkho bhañjati, na cirasseva dvebhūmikaṃ pāsādaṃ kariṃsu. "heṭṭhābhūmiyaṃ pañca gabbhasatāni uparibhūmiyaṃ Pañca gabbhasatānīti gabbhasahassapaṭimaṇḍito pāsādo ahosi. Satthā navahi māsehi cārikaṃ caritvā puna sāvatthiṃ agamāsi. Visākhāyapi pāsāde kammaṃ navahi eva māsehi niṭṭhitaṃ. Pāsādakūṭaṃ ghanakoṭimarattasuvaṇṇeneva saṭṭhiudakaghaṭaggaṇhanakaṃ kāresi. "satthā jetavanamahāvihāraṃ gacchatīti sutvā paccuggamanaṃ katvā satthāraṃ attano vihāraṃ netvā paṭiññaṃ gaṇhi "bhante imaṃ cātummāsaṃ bhikkhusaṅghaṃ gahetvā idheva vasatha, pāsādamahaṃ karissāmīti. Satthā adhivāsesi. Sā tato paṭṭhāya buddhappamukhassa bhikkhusaṅghassa vihāreyeva dānaṃ deti. Athassā ekā sahāyikā sahassagghanikaṃ ekaṃ vatthaṃ ādāya āgantvā "sahāyike ahaṃ imaṃ vatthaṃ tava pāsāde bhummattharaṇasaṅkhepena attharitukāmā, attharaṇaṭṭhānaṃ me ācikkhathāti āha. "sahāyike sace tyāhaṃ `okāso natthīti vakkhāmi, tvaṃ `me okāsaṃ adātukāmāti maññissasi, sayameva pāsādassa dve bhūmiyo gabbhasahassañca oloketvā attharaṇaṭṭhānaṃ jānāhīti. Sā sahassagghanikaṃ vatthaṃ gahetvā tattha tattha vicarantī tato appataramūlaṃ vatthaṃ adisvā "nāhaṃ imasmiṃ pāsāde puññabhāgaṃ labhāmīti domanassappattā ekasmiṃ ṭhāne rodantī aṭṭhāsi. Atha naṃ ānandatthero disvā "kasmā rodasīti pucchi. Sā tamatthaṃ ārocesi. Thero "mā cintayi, ahaṃ te attharaṇaṭṭhānaṃ ācikkhissāmīti vatvā `sopāṇe pādapuñchanakaṃ katvā attharāhi, bhikkhū pāde dhovitvā paṭhamaṃ tattha pādaṃ puñchitvā anto pavisissanti, evante mahapphalaṃ bhavissatīti āha. Visākhāya kiretaṃ asallakkhitaṭṭhānaṃ. Visākhā cattāro māse antovihāre buddhappamukhassa bhikkhusaṅghassa dānaṃ adāsi. Osānadivase bhikkhusaṅghassa cīvarasāṭake adāsi. Saṅghanavakena laddhacīvarasāṭakā sahassaṃ agghiṃsu. Sabbesaṃ pattāni 1- pūretvā bhesajjaṃ adāsi. Dānapariccāge nava koṭiyo agamaṃsu. Iti "vihārassa bhūmiggahaṇe nava koṭiyo, vihārakārāpane nava, vihāramahe navāti sabbāpi sattavīsati koṭiyo buddhasāsane pariccaji. Itthībhāve ṭhatvā micchādiṭṭhikassa gehe vasamānāya evarūpo pariccāgo nāma aññissā natthi. Sā vihāramahassa niṭṭhitadivase vaḍḍhamānakacchāyāya puttanattaparivutā "yaṃ yaṃ mayā pubbe patthitaṃ, sabbameva matthakaṃ pattanti pāsādaṃ anupariyāyantī pañcahi gāthāhi madhurasaddena imaṃ udānaṃ udānesi "kadāhaṃ navappāsādaṃ 2- sudhāmattikalepanaṃ vihāradānaṃ dassāmi, saṅkappo mayha pūrito. `kadāhaṃ Mañcapīṭhañca, bhisibimbohanāni ca senāsanabhaṇḍaṃ dassāmi, saṅkappo mayha pūrito. `kadāhaṃ Salākabhattaṃ, sucimaṃsūpasecanaṃ bhojanadānaṃ dassāmi, saṅkappo mayha pūrito. `kadāhaṃ Kāsikavatthaṃ khomakappāsikāni ca cīvaradānaṃ dassāmi, saṅkappo mayha pūrito. @Footnote: 1. patte (?) 2. Sī. Ma. Yu. pāsādaṃ rammaṃ. `kadāhaṃ Sappinavanītaṃ madhutelañca phāṇitaṃ bhesajjadānaṃ dassāmi, saṅkappo mayha pūritoti. Bhikkhū tassā saddaṃ sutvā satthu ārocayiṃsu "bhante amhehi ettake addhāne visākhāya gāyanaṃ nāma na diṭṭhapubbaṃ, sā ajja puttanattaparivutā gāyamānā pāsādaṃ anupariyāyati, kinnu khvassā pittaṃ kupitaṃ, udāhu ummattikā jātāti. Satthā "na bhikkhave mayhaṃ dhītā gāyati, attano panassā ajjhāsayo paripuṇṇo, sā `patthitappatthanā me matthakaṃ pattāti tuṭṭhamānasā udānaṃ udānentī vicaratīti vatvā, "kadā pana bhante tāya patthanā patthitāti vutte, "suṇissatha bhikkhaveti, "suṇissāma bhanteti vutte, atītaṃ āhari: bhikkhave ito kappasatasahassamatthake padumuttaro nāma buddho loke nibbatti, tassa vassasatasahassaṃ āyu ahosi, khīṇāsavānaṃ satasahassaṃ parivāro, nagaraṃ haṃsavatī nāma, pitā sunando nāma rājā, mātā sujātā nāma devī. Tassa satthu aggupaṭṭhāyikā upāsikā aṭṭha vare yācitvā mātiṭṭhāne ṭhatvā satthāraṃ catūhi paccayehi paṭijaggantī sāyaṃ pātaṃ upaṭṭhānaṃ gacchati. Tassā ekā sahāyikā tāya saddhiṃ nibaddhaṃ vihāraṃ gacchati. Sā tassā satthārā saddhiṃ vissāsena kathanañca vallabhabhāvañca disvā "kinnu kho katvā evaṃ buddhānaṃ vallabhā hotīti cintetvā satthāraṃ pucchi "bhante esā itthī tumhākaṃ kiṃ hotīti. "upaṭṭhāyikānaṃ aggāti. "bhante kiṃ katvā upaṭṭhāyikānaṃ aggā hotīti. "kappasatasahassaṃ patthanaṃ paṭṭhetvāti. "idāni paṭṭhetvā laddhuṃ sakkā bhanteti. "āma sakkāti. "tenahi bhante bhikkhusatasahassena saddhiṃ sattāhaṃ mayhaṃ bhikkhaṃ gaṇhathāti āha. Satthā adhivāsesi. Sā sattāhaṃ dānaṃ datvā osānadivase cīvarasāṭake datvā satthāraṃ vanditvā pādamūle nipajjitvā "bhante nāhaṃ imassa dānassa phalena devissariyādīnaṃ aññataraṃ paṭṭhemi, tumhādisassa buddhassa santike aṭṭha vare labhitvā mātiṭṭhāne ṭhatvā catūhi paccayehi paṭijaggituṃ samatthānaṃ aggā bhaveyyanti patthanaṃ paṭṭhesi. Satthā "samijjhissati nu kho imissā patthanāti anāgataṃ āvajjento kappasatasahassaṃ oloketvā "kappasatasahassa- pariyosāne gotamo nāma buddho uppajjissati, tadā tvaṃ visākhā nāma upāsikā hutvā tassa santike aṭṭha vare labhitvā mātiṭṭhāne ṭhatvā catūhi paccayehi paṭijaggantīnaṃ upaṭṭhāyikānaṃ aggā bhavissasīti āha. Tassā sā sampatti sveva laddhabbā viya ahosi. Sā yāvatāyukaṃ puññaṃ katvā tato cutā devaloke nibbattitvā devamanussesu saṃsarantī kassapasammāsambuddhakāle kikissa kāsīrañño sattannaṃ dhītānaṃ kaniṭṭhā saṅghadāsī nāma hutvā parakulaṃ agantvā tāhi bhaginīhi saddhiṃ dīgharattaṃ dānādīni puññāni katvā kassapa- sammāsambuddhapādamūlepi "anāgate tumhādisassa buddhassa santike aṭṭha vare labhitvā mātiṭṭhāne ṭhatvā catuppaccayadāyikānaṃ aggā bhaveyyanti patthanaṃ akāsi; tato paṭṭhāya pana devamanussesu saṃsarantī imasmiṃ attabhāve meṇḍakaseṭṭhiputtassa dhanañjayaseṭṭhino dhītā Hutvā nibbatti, mayhaṃ sāsane bahūni puññāni akāsi. "iti kho bhikkhave na mayhaṃ dhītā gāyati, patthitappatthanāya pana nipphattiṃ disvā udānaṃ udānetīti vatvā satthā dhammaṃ desento "bhikkhave yathā nāma cheko mālākāro nānāpupphānaṃ mahantaṃ rāsiṃ katvā nānappakāre mālāguṇe karoti; evameva visākhāya nānappakārāni kusalāni kātuṃ cittaṃ namatīti vatvā imaṃ gāthamāha "yathāpi puppharāsimhā kayirā mālāguṇe bahū: evaṃ jātena maccena kattabbaṃ kusalaṃ bahunti. Tattha "puppharāsimhāti: nānappakārānaṃ pupphānaṃ rāsimhā. Kayirāti: kareyya. Mālāguṇe bahūti: ekato vaṇṭikamālādibhedā nānappakārā mālāvikatiyo. Maccenāti: maritabbasabhāvatāya `maccoti laddhanāmena sattena cīvaradānādibhedaṃ bahuṃ kusalaṃ kattabbaṃ. Tattha puppharāsiggahaṇaṃ bahupupphadassanatthaṃ. Sace hi appāni pupphāni honti, mālākāro ca cheko neva bahū mālāguṇe kātuṃ sakkoti; accheko pana appesupi bahūsupi pupphesu vijjamānesu na sakkotiyeva; bahūsu pana pupphesu sati, cheko mālākāro dakkho kusalo bahū mālāguṇe karoti; evameva sace ekaccassa saddhā mandā hoti, bhogā ca bahū saṃvijjanti, neva sakkoti bahūni kusalāni kātuṃ, mandāya ca pana saddhāya mandesu ca bhogesu, na sakkoti; uḷārāya ca pana saddhāya mandesu ca bhogesu, na sakkotiyeva; uḷārāya ca pana saddhāya uḷāresu ca bhogesu sati, sakkoti; tathārūpāva visākhā upāsikā, taṃ Sandhāyetaṃ vuttaṃ "yathāpi puppharāsimhā kayirā mālāguṇe bahū; evaṃ jātena maccena kattabbaṃ kusalaṃ bahunti. Desanāvasāne bahū sotāpannādayo ahesuṃ. Mahājanasla sātthikā desanā jātāti. Visākhāvatthu. ---------- 9. Ānandattherapañhavatthu. (41) "na pupphagandho paṭivātametīti imaṃ dhammadesanaṃ satthā sāvatthiyaṃ viharanto ānandattherassa pañhaṃ vissajjento kathesi. Thero kira sāyaṇhasamaye paṭisallīno cintesi "bhagavatā `mūlagandho sāragandho pupphagandhoti tayo uttamagandhā vuttā, tesaṃ anuvātameva gandho gacchati no paṭivātaṃ; atthi nu kho taṃ gandhajātaṃ yassa paṭivātaṃpi gandho gacchatīti. Athassa etadahosi "kiṃ mayhaṃ attanā vinicchitena, satthāraṃyeva pucchissāmīti. So satthāraṃ upasaṅkamitvā pucchi. Tena vuttaṃ 1- "athakho āyasmā ānando sāyaṇhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito, 2- yena bhagavā, tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā 3- @Footnote: 1. aṅ. tika. 20/290. 2. sāyaṇhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhitoti ime pāliyaṃ na @dissanti. 3. etthantare ca "bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. @ekamantaṃ nisinno kho āyasmā ānandoti dissati. Bhagavantaṃ etadavoca "tīṇimāni bhante gandhajātāni, yesaṃ anuvātameva gandho gacchati no paṭivātaṃ. Katamāni tīṇi? mūlagandho, sāragandho, pupphagandhoti. 1- Imāni kho bhante tīṇi gandhajātāni, yesaṃ anuvātameva gandho gacchati no paṭivātaṃ. Atthi nu kho bhante kiñci gandhajātaṃ, yassa anuvātaṃpi gandho gacchati, paṭivātaṃpi gandho gacchati, anuvātap paṭivātaṃpi gandho gacchatīti. Athassa bhagavā pañhaṃ vissajjento "atthānanda gandhajātaṃ, yassa anuvātaṃpi gandho gacchati, paṭivātaṃpi gandho gacchati, anuvātappaṭivātaṃpi gandho gacchatīti. "katamaṃ pana taṃ bhante gandhajātaṃ, yassa anuvātaṃpi gandho gacchati, paṭivātaṃpi gandho gacchati, anuvātappaṭivātaṃpi gandho gacchatīti. "idhānanda yasmiṃ gāme vā nigame vā itthī vā puriso vā buddhaṃ saraṇaṃ gato hoti, dhammaṃ saraṇaṃ gato hoti, saṅghaṃ saraṇaṃ gato hoti; pāṇātipātā paṭivirato hoti, adinnādānā paṭivirato hoti, kāmesu micchācārā paṭivirato hoti, musāvādā paṭivirato hoti, surāmerayamajjapamādaṭṭhānā paṭivirato hoti; sīlavā hoti kalyāṇadhammo; vigatamalamaccherena cetasā agāraṃ ajjhāvasati muttacāgo payatapāṇi vossaggarato yācayogo dānasaṃvibhāgarato, tassa disāsu samaṇabrāhmaṇā vaṇṇaṃ bhāsanti `asukasmiṃ nāma gāme vā nigame vā itthī vā puriso vā buddhaṃ saraṇaṃ gato hoti, .pe. Dānasaṃvibhāgaratoti. Devatāpissa vaṇṇaṃ bhāsanti `asukasmiṃ nāma gāme vā nigame vā itthī vā puriso @Footnote: 1. itisaddo natthi. ña. va. Vā buddhaṃ saraṇaṃ gato hoti, .pe. Dānasaṃvibhāgaratoti. Idaṃ kho taṃ ānanda gandhajātaṃ, yassa anuvātaṃpi gandho gacchati, paṭivātaṃpi gandho gacchati, anuvātappaṭivātaṃpi gandho gacchatīti vatvā imā gāthā abhāsi 1- "na pupphagandho paṭivātameti, na candanaṃ tagaramallikā vā; satañca gandho paṭivātameti. Sabbā disā sappuriso pavāyati. Candanaṃ tagaraṃ vāpi uppalaṃ atha vassikī etesaṃ gandhajātānaṃ sīlagandho anuttaroti. 2- Tattha "na pupphagandhoti: tāvatiṃsabhavane pāricchattakarukkho āyāmato ca vitthārato ca yojanasatiko, tassa pupphānaṃ ābhā paññāsayojanāni gacchati, gandho yojanasataṃ, sopi anuvātameva gacchati, paṭivātaṃ pana aḍḍhaṅgulaṃpi gantuṃ na sakkoti, evarūpopi na pupphagandho paṭivātameti. Candananti: candanagandho. Tagaramallikā vāti: imesaṃpi gandho eva adhippeto. Sāragandhānaṃ aggassa hi lohitacandanassāpi tagaramallikāyapi anuvātameva yāti no paṭivātaṃ. Satañca gandhoti: sappurisānaṃ pana buddhappaccekabuddhasāvakānaṃ sīlagandho paṭivātameti. Kiṃkāraṇā? sabbā disā sappuriso pavāyatīti: yasmā sappuriso @Footnote: 1. vatvā imā gāthā abhāsīti na dissanti. ña. va. 2. candanaṃ .pe. anuttaroti @na dissati. ña. va. Sīlagandhena sabbā disā ajjhottharitvā gacchati; tasmā "tassa gandho paṭivātametīti vattabbo; tena vuttaṃ "paṭivātametīti. Vassikīti: jātisumanā. Etesanti: imesaṃ candanādīnaṃ gandhajātānaṃ gandhato sīlavantānaṃ sappurisānaṃ sīlagandhova anuttaro asadiso appaṭibhāgoti. Desanāvasāne bahū sotāpattiphalādīni pattā. Desanā mahājanassa sātthikā jātāti. Ānandattherapañhavatthu. ------------ 10. Mahākassapattherapiṇḍapātadānavatthu. 1- (42) "appamatto ayaṃ gandhoti imaṃ dhammadesanaṃ satthā veḷuvane viharanto mahākassapattherassa piṇḍapātadānaṃ ārabbha kathesi. Ekasmiṃ hi divase thero sattāhaccayena nirodhā vuṭṭhāya "rājagahe sapadānaṃ piṇḍāya carissāmīti nikkhami. Tasmiṃ samaye sakkassa devarañño paricārikā kakuṭapādiniyo pañcasatā accharāyo "therassa piṇḍapātaṃ dassāmāti ussāhajātā pañca piṇḍapātasatāni sajjetvā ādāya antarāmagge ṭhatvā "bhante imaṃ piṇḍapātaṃ gaṇhatha, saṅgahaṃ no karothāti vadiṃsu. "gacchatha tumhe ahaṃ duggatānaṃ saṅgahaṃ karissāmīti. "bhante mā no nāsetha, saṅgahaṃ no @Footnote: 1. mahākassapattherapiṇḍapātadinnavatthūti sabbattha dissati. Karothāti. Thero ñatvā puna paṭikkhipitvā apagantuṃ anicchamānā yācantiyo "attano pamāṇaṃ na jānātha, apagacchathāti accharaṃ pahari. Tā therassa accharasaddaṃ sutvā santhambhitvā ṭhātuṃ asakkontiyo palāyitvā devalokameva gantvā sakkena "kahaṃ gatatthāti puṭṭhā "samāpattivuṭṭhitassa mahākassapattherassa piṇḍapātaṃ dassāmāti gatamhā devāti. "dinno pana voti. "gaṇhituṃ na icchatīti. "kiṃ kathesīti. "duggatānaṃ saṅgahaṃ karissāmīti āha devāti. "tumhe kenākārena gatāti. "imināva devāti. Sakko "tumhādisiyo therassa piṇḍapātaṃ kiṃ dassantīti sayaṃ dātukāmo hutvā jarājiṇṇo mahallako khaṇḍadanto palitakeso obhaggasarīro mahallakatantavāyo hutvā sujampi devadhītaraṃ tathārūpameva mahallikaṃ katvā ekaṃ pesakāravīthiṃ māpetvā tantaṃ pasārento acchi. Theropi "duggatānaṃ saṅgahaṃ karissāmīti nagarābhimukho gacchanto bahinagare eva taṃ vīthiṃ disvā olokento dve jane addasa. Tasmiṃ khaṇe sakko tantaṃ pasāreti, sujātā tasaraṃ vaṭṭeti. Thero cintesi "ime mahallakakālepi kammaṃ karonti, imasmiṃ nagare imehi duggatataro natthi maññe, imehi dinnaṃ uḷuṅkamattampi gahetvā imesaṃ saṅgahaṃ karissāmīti. So tesaṃ gehābhimukhova ahosi. Sakko taṃ āgacchantaṃ disvā sujaṃ āha "bhadde mayhaṃ ayyo ito āgacchati, taṃ apassantī viya hutvā nisīda, khaṇena naṃ vañcetvā piṇḍapātaṃ dassāmāti. Thero āgantvā gehadvāre aṭṭhāsi. Tepi apassantā viya attano Kammameva karontā thokaṃ āgamiṃsu. Atha sakko "gehadvāre eko thero viya ṭhito, upadhārehi tāvāti āha. "gantvā upadhāretha sāmīti. So gehā nikkhamitvā, theraṃ pañcappatiṭṭhitena vanditvā, ubhohi hatthehi jannukāni olambitvā nitthunanto uṭṭhāya, "kataratthero nu kho ayyoti thokaṃ osakkitvā, "akkhīni me dhūmāyantīti. Vatvā, nalāṭe hatthaṃ ṭhapetvā uddhaṃ oloketvā, "aho dukkhaṃ, ayyo no mahākassapatthero cirassaṃ me kuṭidvāraṃ āgato, atthi nu kho kiñci geheti āha. Sujātā thokaṃ ākulā viya hutvā "atthi sāmīti paṭivacanaṃ adāsi. Sakko "bhante `lūkhaṃ vā paṇītaṃ vāti acintetvā saṅgahaṃ no karothāti pattaṃ gaṇhi. Thero "etehi dinnaṃ sākaṃ vā hotu kuṇḍakamuṭṭhi vā, saṅgahaṃ nesaṃ karissāmīti pattaṃ adāsi. So antogehaṃ pavisitvā ghaṭiodanaṃ nāma ghaṭito uddharitvā pattaṃ pūretvā therassa hatthe ṭhapesi. So ahosi piṇḍapāto anekasūpabyañjano sakalarājagahanagaraṃ gandhena ajjhotthari. Tadā thero cintesi "ayaṃ puriso appesakkho, piṇḍapāto mahesakkho sakkassa bhojanasadiso, ko nu kho esoti. Atha naṃ "sakkoti ñatvā āha "bhāriyaṃ te kammaṃ kataṃ duggatānaṃ sampattiṃ vilumpantena, ajja mayhaṃ dānaṃ datvā kocideva duggato senāpatiṭṭhānaṃ vā seṭṭhiṭṭhānaṃ vā labheyyāti. "mayā duggatataro natthi bhanteti. "kiṃkāraṇā tvaṃ duggato devaloke rajjasiriṃ anubhavantoti. "bhante evannāmetaṃ; mayā pana, anuppanne buddhe, kalyāṇakammaṃ kataṃ, buddhuppāde vattamāne, kalyāṇakammaṃ katvā `cūḷarathadevaputto Mahārathadevaputto anekavaṇṇadevaputtoti ime tayo samānadevaputtā mama āsannaṭṭhāne nibbattā mayā tejavantatarā; ahañhi, tesu devaputtesu `nakkhattaṃ kīḷissāmāti pariccārikāyo gahetvā antaravīthiṃ otiṇṇesu, palāyitvā gehaṃ pavisāmi; tesaṃ hi sarīrato tejo mama sarīraṃ ottharati, mama sarīrato tejo tesaṃ sarīraṃ na ottharati, ko mayā duggatataro bhanteti. "evaṃ santepi, ito paṭṭhāya mayhaṃ mā evaṃ vañcetvā dānaṃ adāsīti. "vañcetvā tumhākaṃ dāne dinne, mayhaṃ kusalaṃ atthi natthīti. "atthi āvusoti. "evaṃ sante, kusalakammakaraṇaṃ nāma mayhaṃ bhāro bhanteti. So evaṃ vatvā theraṃ vanditvā sujaṃ ādāya theraṃ padakkhiṇaṃ katvā vehāsaṃ abbhuggantvā "aho dānaṃ paramadānaṃ kassape supatiṭṭhitanti udānaṃ udānesi. Tena vuttaṃ 1- "ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe. Tena kho pana samayena āyasmā mahākassapo pipphaliguhāyaṃ viharati, sattāhaṃ ekapallaṅkena nisinno hoti 2- aññataraṃ samādhiṃ samāpajjitvā. Athakho āyasmā mahākassapo tassa sattāhassa accayena tamhā samādhimhā vuṭṭhāsi. Athakho āyasmato mahākassapassa tamhā samādhimhā vuṭṭhitassa etadahosi `yannūnāhaṃ rājagahaṃ piṇḍāya paviseyyanti. Tena kho pana samayena pañcamattāni devatāsatāni ussukkaṃ āpannāni honti āyasmato mahākassapassa @Footnote: 1. khu. u. 25/114. 2. pāliyaṃ hotisaddo natthi. Piṇḍapātappaṭilābhāya. Athakho āyasmā mahākassapo tāni pañcamattāni devatāsatāni paṭikkhipitvā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya rājagahaṃ piṇḍāya pāvisi. Tena kho pana samayena sakko devānamindo āyasmato mahākassapassa piṇḍapātaṃ dātukāmo hoti pesakārakavaṇṇaṃ abhinimminitvā tantaṃ vāyamāno, 1- sujātā asurakaññā tasaraṃ vaṭṭeti. 2- Athakho āyasmā mahākassapo, 3- yena sakkassa devānamindassa nivesanaṃ, tenupasaṅkami; addasā kho sakko devānamindo āyasmantaṃ mahākassapaṃ dūratova āgacchantaṃ; disvā 4- gharā nikkhamitvā paccuggantvā hatthato pattaṃ gahetvā gharaṃ pavisitvā ghaṭiodanaṃ 5- uddharitvā pattaṃ pūretvā āyasmato mahākassapassa adāsi. So ahosi piṇḍapāto anekasūpo anekabyañjano. Athakho āyasmato mahākassapassa etadahosi "ko nu kho ayaṃ satto, yassāyaṃ evarūpo iddhānubhāvoti. Athakho āyasmato mahākassapassa etadahosi "sakko kho 6- ayaṃ devānamindoti. Viditvā 7- sakkaṃ devānamindaṃ etadavoca "kataṃ kho te idaṃ kosiya, mā punapi evarūpamakāsīti. "amhākaṃpi bhante kassapa puññenattho, 8- amhākaṃpi puññena karaṇīyanti. Athakho sakko devānamindo āyasmantaṃ mahākassapaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā vehāsaṃ abbhuggantvā ākāse antalikkhe tikkhattuṃ udānaṃ udānesi @Footnote: 1. vinātīti dissati. 2. pūretīti. 3. etthantare ca "rājagahe sapadānaṃ piṇḍāya @caramānoti. 4. disvānāti. 5. ghaṭiyā odananti dissati. 6. sakko nu khoti. @7. iti viditvāti. 8. puññena atthoti. ña. va. "aho dānaṃ paramadānaṃ kassape supatiṭṭhitaṃ, aho dānaṃ paramadānaṃ kassape supatiṭṭhitaṃ, aho dānaṃ paramadānaṃ kassape supatiṭṭhitanti. 1- Bhagavā vihāre ṭhito eva tassa saddaṃ sutvā bhikkhū āmantetvā "passatha bhikkhave sakkaṃ devānamindaṃ udānaṃ udānetvā ākāsena gacchantanti āha. "kiṃ pana tena kataṃ bhanteti. "vañcetvā tena mayhaṃ puttassa kassapassa piṇḍapāto dinno, taṃ datvā tuṭṭhamānaso udānaṃ udānento gacchatīti. "therassa piṇḍapātaṃ dātuṃ vaṭṭatīti kathantena bhante ñātanti. "bhikkhave mama puttasadisannāma piṇḍapātikaṃ devāpi manussāpi pihayantīti vatvā sayaṃpi udānaṃ udānesi. Sutte pana ettakameva āgataṃ "assosi kho bhagavā dibbāya sotadhātuyā visuddhāya atikkantamānusikāya sakkassa devānamindassa vehāsaṃ abbhuggantvā ākāse antalikkhe tikkhattuṃ udānaṃ udānentassa "aho dānaṃ paramadānaṃ kassape supatiṭṭhitaṃ, aho dānaṃ paramadānaṃ kassape supatiṭṭhitanti. Athakho bhagavā etamatthaṃ viditvā tāyaṃ velāyaṃ imaṃ udānaṃ udānesi "piṇḍapātikassa bhikkhuno attabharassa anaññaposino devā pihayanti tādino upasantassa sadā satīmatoti. @Footnote: 1. ime visamasamapādā na dissanti. ña. va. Imañca udānaṃ udānetvā "bhikkhave sakko devānamindo mama puttassa sīlagandhena āgantvā piṇḍapātaṃ adāsīti vatvā imaṃ gāthamāha "appamatto ayaṃ gandho yvāyaṃ tagaracandanī, yo ca sīlavataṃ gandho vāti devesu uttamoti. Tattha "appamattoti: parittappamāṇo. Yo ca sīlavatanti: yo pana sīlavantānaṃ sīlagandho, so tagare viya lohitacandane viya ca parittako na hoti ativiya uḷāro vipphārito, teneva kāraṇena vāti devesu uttamo varo seṭṭho hutvā devesu ca manussesu ca sabbatthakameva vāti ottharanto gacchatīti. Desanāvasāne bahū sotāpattiphalādīni pattā. Desanā mahājanassa sātthikā jātāti. Mahākassapattherapiṇḍapātadānavatthu. ------------ 11. Godhikattheraparinibbānavatthu. (43) "tesaṃ sampannasīlānanti imaṃ dhammadesanaṃ satthā rājagahaṃ upanissāya veḷuvane viharanto godhikattherassa parinibbānaṃ ārabbha kathesi. So hi āyasmā isigilipasse kālasilāyaṃ viharanto appamatto Ātāpi pahitatto sāmāyikaṃ cetovimuttiṃ phusitvā ekassa anusāyikassa rogassa vasena tato parihāyi. So dutiyampi tatiyampi chakkhattuṃ jhānaṃ nibbattetvā parihīno sattame vāre uppādetvā cintesi "ahaṃ chakkhattuṃ jhānā parihīno, parihīnajjhānassa kho pana aniyatā gati, idāneva satthaṃ āharissāmīti kesoropanasatthaṃ gahetvā galanāliṃ chindituṃ mañcake nipajji. Māro tassa cittaṃ ñatvā "ayaṃ bhikkhu satthaṃ āharitukāmo, satthaṃ āharantā kho pana jīvite nirapekkhā honti, te vipassanaṃ paṭṭhapetvā arahattaṃpi pāpuṇanti, sacāhaṃ etaṃ vāressāmi, na me vacanaṃ karissati, satthāraṃ vārāpessāmīti aññātakavesena satthāraṃ upasaṅkamitvā evamāha "mahāvīra mahāpuñña iddhiyā yasasā jala sabbaverabhayātīta pāde vandāmi cakkhuma. Sāvako te mahāvīra maraṇaṃ maraṇābhibhū ākaṅkhati cetayati, taṃ nisedha jutindhara. Kathaṃ hi bhagavā tuyhaṃ sāvako sāsane rato appattamānaso sekho kālaṃ kayirā janesutāti. 1- Tasmiṃ khaṇe therena satthaṃ āharitaṃ hoti. Satthā "māro ayanti viditvā imaṃ gāthamāha "evaṃ hi dhīrā kubbanti nāvakaṅkhanti jīvitaṃ, samūlaṃ taṇhaṃ abbuyha godhiko parinibbutoti. @Footnote: 1. saṃ. sa. 15/177. Athakho bhagavā sambahulehi bhikkhūhi saddhiṃ therassa satthaṃ āharitvā nipannaṭṭhānaṃ agamāsi. Tasmiṃ khaṇe māro pāpimā "kattha nu kho imassa paṭisandhiviññāṇaṃ patiṭṭhitanti dhūmarāsi viya timirapuñjo viya ca hutvā sabbadisāsu therassa viññāṇaṃ samanvesati. 1- Taṃ bhagavā dhūmatimirabhāvaṃ bhikkhūnaṃ dassetvā "eso kho bhikkhave māro pāpimā godhikassa kulaputtassa viññāṇaṃ samanvesati `kattha godhikassa kulaputtassa viññāṇaṃ patiṭṭhitanti, appatiṭṭhiteneva bhikkhave viññāṇena godhiko kulaputto parinibbutoti āha. Māropi tassa viññāṇaṭṭhānaṃ daṭṭhuṃ asakkonto kumāravaṇṇo 2- hutvā beluvapaṇḍuvīṇaṃ ādāya satthāraṃ upasaṅkamitvā pucchi "uddhaṃ adho ca tiriyaṃ disāsu ca vidisāsu ca 3- anvesaṃ nādhigacchāmi, godhiko so kuhiṃ gatoti. Atha naṃ satthā āha "yo 4- dhīro dhītisampanno jhāyī jhānarato sadā ahorattaṃ anuyuñjaṃ jīvitaṃ anikāmayaṃ jitvāna maccuno senaṃ anāgantvā punabbhavaṃ samūlaṃ taṇhaṃ abbuyha godhiko parinibbutoti. Evaṃ vutte, [5]- @Footnote: 1. Sī. Yu. samannesati. 2. Sī. Yu. kumāravaṇṇī. Ma. kumāravaṇṇaṃ. @3. Sī. Ma. Yu. disā @anudisāsvahaṃ. 4. Sī. Yu. so. 5. Sī. Yu. etthantare "māro pāpimā bhagavantaṃ @gāthāya ajjhabhāsīti atthi. "tassa sokaparetassa vīṇā kacchā abhassatha tato so dummano yakkho tatthevantaradhāyathāti. Satthāpi "kinte pāpima godhikassa kulaputtassa nibbattaṭṭhānena, tassa hi nibbattaṭṭhānaṃ tumhādisānaṃ satampi sahassampi daṭṭhuṃ na sakkotīti vatvā imaṃ gāthamāha "tesaṃ sampannasīlānaṃ appamādavihārinaṃ sammadaññā vimuttānaṃ māro maggaṃ na vindatīti. Tattha "tesanti: yathā appatiṭṭhitena viññāṇena godhiko kulaputto parinibbuto, ye ca evaṃ parinibbāyanti, tesaṃ. Sampannasīlānanti: paripuṇṇasīlānaṃ. Appamādavihārinanti: satiavippavāsasaṅkhātena appamādena viharantānaṃ. Sammadaññā vimuttānanti: hetunā nayena kāraṇena jānitvā "tadaṅgavimuttiyā vikkhambhanavimuttiyā samucchedavimuttiyā paṭipassaddhivimuttiyā nissaraṇavimuttiyāti imāhi pañcahi vimuttīhi vimuttānaṃ. Māro maggaṃ na vindatīti: evarūpānaṃ mahākhīṇāsavānaṃ sabbatthāmena maggantopi māro gatamaggaṃ na vindati na paṭilabhati na passatīti. Desanāvasāne bahū sotāpattiphalādīni pattā. Desanā mahājanassa sātthikā jātāti. Godhikattheraparinibbānavatthu. ---------------- 12. Garahadinnavatthu. (44) "yathā saṅkāradhānasminti imaṃ dhammadesanaṃ satthā jetavane viharanto garahadinnaṃ nāma niggaṇṭhasāvakaṃ ārabbha kathesi. Sāvatthiyaṃ hi sirigutto ca garahadinno ca dve sahāyakā ahesuṃ. Tesu sirigutto upāsako. Garahadinno niggaṇṭhasāvako. Taṃ niggaṇṭhā abhikkhaṇaṃ evaṃ vadanti "tava sahāyakaṃ siriguttaṃ `kiṃ tvaṃ samaṇaṃ gotamaṃ upasaṅkamasi, tassa santike kiṃ labhissasīti vatvā, yathā amhe upasaṅkamitvā amhākaṃ deyyadhammaṃ dassati, kiṃ evaṃ ovadituṃ na vaṭṭatīti. Garahadinno tesaṃ vacanaṃ sutvā abhikkhaṇaṃ gantvā ṭhitanisinnaṭṭhānādīsu siriguttaṃ evaṃ vadesi "samma kinte samaṇena gotamena, taṃ upasaṅkamitvā kiṃ labhissasi, kinte mama ayye upasaṅkamitvā tesaṃ dānaṃ dātuṃ na vaṭṭatīti. Sirigutto tassa kathaṃ sutvāpi bahudivase tuṇhī hutvā nibbijjitvā ekadivasaṃ "samma tvaṃ abhikkhaṇaṃ āgantvā maṃ ṭhitaṭṭhānādīsu evaṃ vadesi `samaṇaṃ gotamaṃ upasaṅkamitvā kiṃ labhissasi, mama ayye upasaṅkamitvā tesaṃ dānaṃ dehīti, kathehi tāva me, tava ayyā kiṃ jānantīti. "aho sāmi mā evaṃ vadi, mama ayyānaṃ aññātannāma natthi, sabbaṃ atītānāgatappaccuppannaṃ sabbaṃ kāyavacīmanokammaṃ `idaṃ bhavissati idaṃ na bhavissatīti sabbaṃ bhabbābhabbaṃ jānantīti. "jānantīti vadesīti. "āma vademīti. "yadi evaṃ, bhāriyante kataṃ ettakaṃ kālaṃ mayhaṃ etamatthaṃ anācikkhantena, ajja mayā ayyānaṃ ñāṇānubhāvo ñāto, gaccha Samma ayye mama vacanena nimantehīti. So niggaṇṭhānaṃ santikaṃ gantvā te vanditvā "mayhaṃ sahāyako sirigutto svātanāya tumhe nimantetīti āha. "siriguttena sāmaṃ tvaṃ vuttoti. "āma ayyāti. Te haṭṭhatuṭṭhā hutvā "nipphannaṃ no kiccaṃ, siriguttassa amhesu pasannakālato paṭṭhāya kā nāma sampatti amhākaṃ na bhavissatīti vadiṃsu. Siriguttassāpi mahantaṃ nivesanaṃ. So tasmiṃ dvinnaṃ gehānaṃ antare ubhato dīghaṃ āvāṭaṃ khanāpetvā gūthakalalassa pūrāpesi, bahiāvāṭe dvīsu pariyantesu khānuke koṭṭāpetvā tesu rajjuyo bandhāpetvā āsanānaṃ uparimapāde āvāṭassa purimapasse ṭhapāpetvā pacchimapāde rajjukesu ṭhapāpesi "evaṃ nisinnakāleyeva avaṃsirā patissantīti maññamāno, yathā āvāṭo na paññāyati; evaṃ āsanānaṃ upari paccattharaṇāni dāpesi, mahantamahantā cāṭiyo dhovāpetvā kadalipaṇṇehi ca pilotikāhi ca mukhāni bandhāpetvā tā tucchā eva gehassa pacchābhāge bahiyāgubhattasitthasappiphāṇitapūvacuṇṇamakkhitā katvā ṭhapāpesi. Garahadinno pātova tassa gharaṃ vegena gantvā "ayyānaṃ sakkāro sajjitoti pucchi. "āma samma sajjitoti. "kahaṃ panesoti. "etāsu ettakāsu cāṭīsu yāgu, ettakāsu bhattaṃ, ettakāsu sappiphāṇitapūvādīni, āsanāni paññattānīti. So "sādhūti vatvā gato. Tassa gatakāle pañcasatā niggaṇṭhā āgamiṃsu. Sirigutto gehā nikkhamitvā pañcappatiṭṭhitena niggaṇṭhe vanditvā tesaṃ purato añjaliṃ paggayha ṭhito cintesi "tumhe kira atītādibhedaṃ sabbaṃ Jānātha, evaṃ tumhākaṃ upaṭṭhākena mayhaṃ kathitaṃ; sace sabbaṃ tumhe jānātha, mayhaṃ gehaṃ mā pavisatha; mama gehaṃ paviṭṭhānaṃ hi vo neva yāgu atthi na bhattādīni; sace ajānitvā pavisissatha, gūthaāvāṭe vo pātetvā pothessāmīti; evaṃ cintetvā purisānaṃ saññaṃ adāsi "etesaṃ nisīdanabhāvaṃ ñatvā pacchimapasse ṭhatvā āsanānaṃ upari paccattharaṇāni apaneyyātha, mā tāni asucinā makkhiyiṃsūti. Atha niggaṇṭhe "ito etha bhanteti āha. Niggaṇṭhā pavisitvā pattharitāsanesu nisīdituṃ ārabhiṃsu. Atha ne manussā vadiṃsu "āgametha bhante, mā tāva nisīdathāti. "kiṃkāraṇāti. "amhākaṃ gehaṃ paviṭṭhānaṃ ayyānaṃ vattaṃ ñatvā nisīdituṃ vaṭṭatīti. "kiṃ kātuṃ vaṭṭati āvusoti. "attano attano pattāsanamūlesu ṭhatvā sabbehi ekappahāreneva nisīdituṃ vaṭṭatīti. Idaṃ kira so "ekasmiṃ āvāṭe patite, mā avasesā nisīdiṃsūti kāresi. Te "sādhūti vatvā "imehi kathitakathaṃ amhehi kātuṃ vaṭṭatīti cintayiṃsu. Atha sabbe attano attano pattāsanamūle paṭipāṭiyā aṭṭhaṃsu. Atha ne "bhante khippaṃ ekappahāreneva nisīdathāti vatvā tesaṃ nisīdanabhāvaṃ ñatvā āsanānaṃ upari paccattharaṇāni nīhariṃsu. Niggaṇṭhā ekappahāreneva nisinnā, rajjūnaṃ upari ṭhapitā āsanapādā bhaṭṭhā. Niggaṇṭhā avaṃsirā āvāṭe patiṃsu. Sirigutto, tesu patitesu, dvāraṃ pidahitvā uttiṇṇuttiṇṇe "atītānāgatappaccuppannaṃ kasmā na jānāthāti daṇḍehi pothāpetvā "ettakaṃ etesaṃ vaṭṭissatīti dvāraṃ vivarāpesi. Te nikkhamitvā palāyituṃ ārabhiṃsu. Gamanamagge pana tesaṃ suddhāparikammakataṃ bhūmiṃ picchilaṃ Kārāpesi. Te tattha asaṇṭhahitvā patite patite puna pothāpetvā "alaṃ ettakaṃ tumhākanti uyyojesi. Te "nāsitamhā tayā, nāsitamhā tayāti kandantā upaṭṭhākassa gehadvāraṃ agamaṃsu. Garahadinno tesaṃ taṃ vippakāraṃ disvā kuddho "nāsitamhi siriguttena, hatthaṃ pasāretvā vandantānaṃ cha devaloke yathāruciyā dātuṃ samatthe nāma puññakkhettabhūte mama ayye pothāpetvā byasanaṃ pāpesīti rājakulaṃ gantvā tassa kahāpaṇasahassaṃ daṇḍaṃ kāresi. Athassa rājā sāsanaṃ pesesi. So gantvā rājānaṃ vanditvā "deva upaparikkhitvā daṇḍaṃ gaṇhissatha, mā anupaparikkhitvāti āha. "upaparikkhitvā gaṇhissāmīti. "sādhu deva, tenahi gaṇhāhīti. "tenahi bhaṇāhīti. "deva mayhaṃ sahāyako niggaṇṭhasāvako maṃ upasaṅkamitvā ṭhitanisinnaṭṭhānādīsu abhiṇhaṃ evaṃ vadesi `samma kinte samaṇena gotamena, taṃ upasaṅkamitvā kiṃ labhissatīti idaṃ ādiṃ katvā sirigutto sabbaṃ taṃ pavattiṃ ārocetvā "deva sace imasmiṃ kāraṇe daṇḍaṃ gahetuṃ yuttaṃ, gaṇhathāti. Rājā garahadinnaṃ oloketvā "saccaṃ kira te evaṃ vuttanti āha. "saccaṃ devāti. "tvaṃ ettakampi ajānante `satthāroti gahetvā vicaranto `sabbaṃ jānantīti kiṃkāraṇā tathāgatasāvakassa kathesi, tayā āropitadaṇḍo tuyhameva hotūti. Evaṃ sveva daṇḍaṃ pāpito, tasseva kulupakā pothetvā nīhaṭā. So taṃ kujjhitvā tato paṭṭhāya aḍḍhamāsamattaṃ siriguttena saddhiṃ akathetvā cintesi "evaṃ vicarituṃ mayhaṃ ayuttaṃ, 1- etassa @Footnote: 1. Sī. Yu. nāgghati. Kulupakānaṃpi mayā byasanaṃ kātuṃ vaṭṭatīti siriguttaṃ upasaṅkamitvā āha "sahāya siriguttāti. "kiṃ sammāti. "ñātisuhajjānaṃ nāma kalahopi hoti vivādopi, tvaṃ kiñci na kathesi, kasmā evaṃ karosīti. "samma tava mayā saddhiṃ akathanato na kathemi, yaṃ kataṃ, katameva taṃ; na mayaṃ mettiṃ bhindissāmāti. Tato paṭṭhāya ubhopi ekaṭṭhāne tiṭṭhanti nisīdanti. Athekadivasaṃ sirigutto garahadinnaṃ āha "kinte niggaṇṭhehi, te upasaṅkamitvā kiṃ labhissasi, mama satthāraṃ upasaṅkamituṃ vā ayyānaṃ dānaṃ dātuṃ vā kinte na vaṭṭatīti. Sopi etameva paccāsiṃsati, tenassa kaṇḍuvaṇaṭṭhāne nakhena vilekhitaṃ viya ahosi. Sopi siriguttaṃ "tava satthā kiṃ jānātīti pucchi. "ambho mā evaṃ vada, satthu me ajānitabbaṃ nāma natthi; atītādibhedaṃ sabbaṃ jānāti, soḷasahākārehi sattānaṃ cittaṃ paricchindatīti. "evaṃ na jānāmi, kasmā mayhaṃ ettakaṃ kālaṃ na kathesi; tenahi gaccha, satthāraṃ svātanāya nimantehi, bhojessāmi, pañcahi bhikkhusatehi saddhiṃ mama bhikkhaṃ gaṇhituṃ vadehīti. Sirigutto satthāraṃ upasaṅkamitvā vanditvā evamāha "bhante mama sahāyako garahadinno tumhe nimantāpeti, pañcahi kira bhikkhusatehi saddhiṃ sve tassa bhikkhaṃ gaṇhatha; purimadivase kho pana tassa kulupakānaṃ mayā idaṃ nāma kataṃ, mayā katassa paṭikkaraṇaṃpi na jānāmi, tumhākaṃ suddhacittena bhikkhaṃ dātukāmataṃpi na jānāmi, āvajjetvā, yuttañce, adhivāsetha, no ce mā adhivāsayitthāti. Satthā "kiṃ nu kho so amhākaṃ dātukāmoti Āvajjetvā addasa "dvinnaṃ gehānaṃ antare mahantaṃ āvāṭaṃ khanāpetvā asītisakaṭamattāni khadīradārūni āharāpetvā pūretvā aggiṃ datvā amhe aṅgāraāvāṭe pātetvā niggaṇhitukāmoti, puna āvajjesi "kinnu kho tattha gatappaccayā attho atthi natthīti, tato idaṃ addasa "ahaṃ aṅgāraāvāṭe pādaṃ pasāressāmi, taṃ paṭicchādetvā ṭhapitakilañjaṃ antaradhāyissati, aṅgārakāsuṃ bhinditvā cakkamattaṃ mahāpadumaṃ uṭṭhahissati, athāhaṃ padumakaṇṇikaṃ akkamanto gantvā āsane nisīdissāmi, pañcasatāpi bhikkhū tatheva gantvā nisīdissanti; mahājano sannipatissati, ahaṃ tasmiṃ samāgame dvīhi gāthāhi anumodanaṃ karissāmi, anumodanāpariyosāne caturāsītiyā pāṇasahassānaṃ dhammābhisamayo bhavissati, sirigutto ca garahadinno ca sotāpannā bhavissanti, attano dhanarāsiṃ sāsane vikkirissanti; imaṃ kulaputtaṃ nissāya mayā gantuṃ vaṭṭatīti bhikkhaṃ adhivāsesi. Sirigutto satthu adhivāsanaṃ viditvā garahadinnassa ārocetvā "lokajeṭṭhassa sakkāraṃ karohīti āha. Garahadinno "idānissa kattabbayuttakaṃ jānissāmīti dvinnaṃ gehānaṃ antare mahantaṃ āvāṭaṃ khanāpetvā asītisakaṭāni 1- khadīradārūni āharāpetvā [2]- aggiṃ datvā sabbarattiṃ dhūmāpetvā khadīraṅgārarāsiṃ kāretvā āvāṭamatthake rukkhapadarāni ṭhapetvā kilañjena paṭicchādetvā gomayena limpāpetvā ekena passena dubbaladaṇḍake attharitvā gamanamaggaṃ kāresi "evaṃ @Footnote: 1. Sī. Yu. asītisakaṭamattāni. 2. Sī. Yu. etthantare "pūretvāti atthi. Akkantakkantakāle daṇḍakesu bhaggesu, parivattitvā aṅgārakāsuyaṃ patissantīti maññamāno, gehapacchābhāge siriguttena ṭhapitaniyāmeneva cāṭiyo ṭhapāpesi, āsanānipi tatheva paññāpesi. Sirigutto pātova tassa gehaṃ gantvā "kato te samma sakkāroti āha. "āma sammāti. "kahaṃ panesoti. "ehi, passāmāti sabbaṃ siriguttena dassitaniyāmeneva dassesi. Sirigutto "sādhu sammāti āha. Mahājano sannipati. Micchādiṭṭhikena hi nimantite satthari, mahanto sannipāto hoti. Micchādiṭṭhikāpi "samaṇassa gotamassa vippakāraṃ passissāmāti sannipatanti. Sammādiṭṭhikāpi "ajja satthā mahādhammadesanaṃ desessati, buddhavisayaṃ buddhalīḷhaṃ upadhāressāmāti sannipatanti. Punadivase satthā pañcahi bhikkhusatehi saddhiṃ garahadinnassa gehadvāraṃ agamāsi. So gehā nikkhamitvā pañcapatiṭṭhitena vanditvā purato añjaliṃ paggayha ṭhito cintesi "bhante `tumhe kira atītādibhedaṃ sabbaṃ jānātha, sattānaṃ soḷasahākārehi cittaṃ paricchindathāti evaṃ tumhākaṃ upaṭṭhākena mayhaṃ kathitaṃ; sace jānātha, 1- mayhaṃ gehaṃ mā pavisatha, paviṭṭhānaṃ hi vo neva yāgu atthi na bhattādīni, sabbe kho pana tumhe aṅgārakāsuyaṃ pātetvā niggaṇhissāmīti; evaṃ cintetvā satthu pattaṃ gahetvā "ito etu bhagavāti vatvā "bhante amhākaṃ gehaṃ āgatānaṃ vattaṃ ñatvā āgantuṃ vaṭṭatīti āha. "kiṃ kātuṃ vaṭṭati āvusoti. "ekekassa pavisitvā purato gantvā nisinnakāle pacchā aññena āgantuṃ vaṭṭatīti. @Footnote: 1. Sī. Ma. sace na jānātha. Evaṃ kirassa ahosi "purato gacchantaṃ aṅgārakāsuyaṃ patitaṃ disvā avasesā nāgacchissanti, ekekameva pātetvā niggaṇhissāmīti. Satthā "sādhūti vatvā ekakova pāvisi. Garahadinno aṅgārakāsuṃ patvā apasakkitvā ṭhito "purato yātha bhanteti āha. Atha satthā aṅgārakāsumatthake pādaṃ pasāresi, kilañjaṃ antaradhāyi, aṅgārakāsuṃ bhinditvā cakkamattāni padumāni uṭṭhahiṃsu. Satthā padumakaṇṇikā akkamanto gantvā paññattabuddhāsane nisīdi. Bhikkhūpi tatheva gantvā āsane nisīdiṃsu. Garahadinnassa kāyato ḍāho uṭṭhahi. So vegena gantvā siriguttaṃ upasaṅkamitvā "sāmi tāṇaṃ me hohīti āha. "kimetanti. "pañcannaṃ bhikkhusatānaṃ gehe yāgu vā bhattādīni vā natthi, kiṃ nu kho karomīti. "kiṃ pana tayā katanti. "ahaṃ dvinnaṃ gehānaṃ antare mahantaṃ āvāṭaṃ aṅgārapūraṃ kāresiṃ `tattha pātetvā niggaṇhissāmīti; atha naṃ bhinditvā mahāpadumāni uṭṭhahiṃsu, sabbe padumakaṇṇikā akkamitvā gantvā paññattāsane nisinnā, idāni kiṃ karomīti. "nanu tvaṃ idāneva mayhaṃ `ettakā cāṭiyo yāguyā ettakā bhattādīnanti dassesīti. "musā taṃ sāmi, tucchāva cāṭiyoti. "hotu, gaccha, tāsu cāṭīsu yāguādīni olokehīti. Taṃkhaṇaññeva tena yāsu cāṭīsu yāgu vuttā, tā yāguyā pūriṃsu, yāsu bhattādīni vuttāni, tā bhattādīnaṃ paripuṇṇāva ahesuṃ. Taṃ sampattiṃ disvā garahadinnassa sarīraṃ pītipāmojjena pūritaṃ, cittaṃ pasannaṃ. So sakkaccaṃ buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ parivisitvā katabhattakiccassa satthuno anumodanaṃ Kāretukāmo pattaṃ gaṇhi. Satthā anumodanaṃ karonto "ime sattā paññācakkhuno abhāveneva mama sāvakānaṃ buddhasāsanassa ca guṇaṃ na jānanti, paññācakkhuvirahitā andhā nāma, paññavanto sacakkhukā nāmāti vatvā imā gāthā abhāsi "yathā saṅkāradhānasmiṃ ujjhitasmiṃ mahāpathe padumaṃ tattha jāyetha sucigandhaṃ manoramaṃ evaṃ saṅkārabhūtesu andhabhūte puthujjane atirocati paññāya sammāsambuddhasāvakoti. Tattha "saṅkāradhānasminti: saṅkāraṭṭhānasmiṃ, kacavararāsimhīti attho. Ujjhitasmiṃ mahāpatheti: mahāmagge chaḍḍitasmiṃ. Sucigandhanti: surabhigandhaṃ. Manoramanti: mano ettha ramatīti manoramaṃ. Saṅkārabhūtesūti: saṅkāramivabhūtesu. Puthujjaneti: puthūnaṃ kilesānaṃ jananato evaṃladdhanāme lokiyamahājane. Idaṃ vuttaṃ hoti; yathā nāma mahāpathe chaḍḍite saṅkāradhānasmiṃ asucijegucchapaṭikkūlepi sucigandhaṃ padumaṃ jāyetha, taṃ rājarājamahāmattādīnaṃ manoramaṃ piyaṃ manāpaṃ uparimatthake patiṭṭhānārahameva bhaveyya; evameva saṅkārabhūtesupi puthujjanesu jātesu, nippaññassa mahājanassa acakkhukassa antare nibbattopi attano paññābalena kāmesu ādīnavaṃ nekkhamme ca ānisaṃsaṃ disvā nikkhamitvā pabbajito pabbajjāmattenapi tato uttariṃ sīlasamādhippaññāvimuttivimuttiñāṇadassanāni āropetvāpi sammāsambuddhasāvako khīṇāsavo bhikkhu andhabhūte puthujjane atikkamitvā Virocati sobhatīti. Desanāvasāne caturāsītiyā pāṇasahassānaṃ dhammābhisamayo ahosi. Garahadinno ca sirigutto ca sotāpattiphalaṃ pāpuṇiṃsu. Te sabbaṃ attano dhanaṃ buddhasāsane vippakkiriṃsu. Satthā uṭṭhāyāsanā vihāraṃ agamāsi. Bhikkhū sāyaṇhasamaye dhammasabhāyaṃ kathaṃ samuṭṭhāpesuṃ "aho acchariyā buddhaguṇā nāma, tathārūpaṃ nāma khadīraṅgārarāsiṃ bhinditvā padumāni uṭṭhahiṃsūti. Satthā āgantvā "kāya nuttha bhikkhave etarahi kathāya sannisinnāti pucchitvā, "imāya nāmāti vutte, "anacchariyaṃ bhikkhave, yaṃ mama etarahi buddhabhūtassa aṅgārarāsito padumāni uṭṭhitāni, tāni pubbe padesañāṇe vattamānassa bodhisattabhūtassāpi me uṭṭhahiṃsūti vatvā "kadā bhante, ācikkhatha noti tehi yācito, atītaṃ āharitvā "kāmaṃ patāmi nirayaṃ uddhaṃpādo 1- avaṃsiro nānariyaṃ karissāmi; handa piṇḍaṃ paṭiggahāti imaṃ khadīraṅgārajātakaṃ 2- vitthāretvā kathesīti. Garahadinnavatthu. Pupphavaggavaṇṇanā niṭṭhitā. Catuttho vaggo. --------- @Footnote: 1. uddhapādotipi atthi. 2. khu. jā. eka. 27/13. tadaṭṭhakathā 1/338.The Pali Atthakatha in Roman Book 20 page 1-99. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=20&A=1 อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=20&A=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=14 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=395 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=385 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=385 Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25
         |
|
บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]