ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 22 : PALI ROMAN Dha.A.5 papa-jaravagga

page44.

10. Dandavaggavannana ------------- 1. Chabbaggiyabhikkhuvatthu. (107) "sabbe tasantiti imam dhammadesanam sattha jetavane viharanto chabbaggiye bhikkhu arabbha kathesi. Ekasmim hi samaye, sattarasavaggiyehi senasane patijaggite, chabbaggiya bhikkhu "nikkhamatha, mayam mahallakatara, amhakam etam papunatiti vatva, tehi "na mayam dassama, amhehi pathamam patijaggitanti vutte, te bhikkhu paharimsu. Sattarasavaggiya maranabhayatajjita mahaviravam viravimsu. Sattha tesam saddam sutva "kim idanti pucchitva, "idannamati arocite, "na bhikkhave ito patthaya bhikkhuna nama evam kattabbam, yo karoti, idannama apajjatiti paharadanasikkhapadam pannapetva "bhikkhave bhikkhuna nama `yatha aham; tatheva annepi dandassa tasanti maccuno bhayantiti natva paro na paharitabbo na ghatetabboti vatva anusandhim ghatetva dhammam desento imam gathamaha "sabbe tasanti dandassa, sabbe bhayanti maccuno, attanam upamam katva na haneyya na ghatayeti. Tattha sabbe tasantiti: sabbepi satta, attani dande patante, tassa dandassa tasanti. Maccunoti: maranassapi bhayantiyeva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page45.

Imissa ca desanaya byanjanam niravasesam, attho pana savaseso. Yatha hi ranna "sabbe sannipatantuti bheriya carapitaya rajamahamatte thapetva sesa sannipatanti; evameva "sabbe tasantiti vuttepi, "hatthajaneyyo assajaneyyo usabhajaneyyo khinasavoti ime cattaro thapetva avasesa tasantiti veditabba. Imesu hi khinasavo sakkayaditthiya pahinatta maranakasattam 1- apassanto na bhayati, itare tayo sakkayaditthiya balavatta attano patipakkhabhutam sattam apassanta na bhayanti. Na haneyya na ghatayeti: yatha aham; evam annepi sattati na param haneyya na hanapeyyati attho. Desanavasane bahu sotapattiphaladini papunimsuti. Chabbaggiyabhikkhuvatthu. ----------- 2. Chabbaggiyabhikkhuvatthu. (108) "sabbe tasantiti imam dhammadesanam sattha jetavane viharanto chabbaggiye bhikkhu arabbha kathesi. Ekasmim hi samaye teneva 2- karanena purimasikkhapade sattarasa- vaggiye paharimsu. Teneva karanena tesam talasattikam uggirimsu. Idhapi @Footnote: 1. poranapotthake amaranakasattanti dissati. tampana @viruddham. sihalikayuropiyapotthakesupi idisameva hoti. 2. Si. yeneva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page46.

Sattha tesam saddam sutva "kim idanti pucchitva, "idannamati arocite, "na bhikkhave ito patthaya bhikkhuna nama evam kattabbam, yo karoti, idannama apajjatiti talasattikasikkhapadam pannapetva "bhikkhave bhikkhuna nama `yatha aham; tatheva annepi dandassa tasanti; yatha ca mayham; tatheva nesam jivitam piyanti natva paro na paharitabbo na ghatetabboti vatva anusandhim ghatetva dhammam desento imam gathamaha "sabbe tasanti dandassa, sabbesam jivitam piyam, attanam upamam katva na haneyya na ghatayeti. Tattha sabbesam jivitam piyanti: khinasavam thapetva sesasattanam jivitam piyataram, khinasavo pana jivite va marane va upekkhakova hoti, sesam purimadisamevati. Desanavasane bahu sotapattiphaladini papunimsuti. Chabbaggiyabhikkhuvatthu. ------------- 3. Sambahulakumarakavatthu. (109) "sukhakamani bhutaniti imam dhammadesanam sattha jetavane viharanto sambahule kumarake arabbha kathesi. Ekasmim hi divase sattha savatthiyam pindaya pavisanto

--------------------------------------------------------------------------------------------- page47.

Antaramagge sambahule kumarake ekam gharasappajatikam ahim dandakena paharante disva "kumaraka kim karothati pucchitva, "ahim bhante dandena paharamati vutte, "kim karanati puna pucchitva, "damsanabhayena 1- bhanteti vutte, "tumhe `attano sukham karissamati imam paharanta nibbattanibbattatthane sukhalabhino na bhavissatha, attano sukham patthentena hi param paharitum na vattatiti vatva anusandhim ghatetva dhammam desento ima gatha abhasi "sukhakamani bhutani yo dandena vihimsati attano sukhamesano, pecca so na labhate sukham. Sukhakamani bhutani yo dandena na himsati attano sukhamesano, pecca so labhate sukhanti. Tattha yo dandenati: yo puggalo dandena va ledduadihi va vihetheti. Pecca so na labhate sukhanti: so puggalo paraloke manussasukham va dibbasukham va paramatthabhutam nibbanasukham va na labhati. Dutiyagathaya. 2- Pecca so labhateti: so puggalo paraloke vuttappakaram tividhampi sukham labhatiti attho. Desanavasane pancasatapi te kumaraka sotapattiphale patitthahimsuti. Sambahulakumarakavatthu. @Footnote: 1. Si. Yu. dasanabhayena. 2. Si. Yu. "dutiyagathayati natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page48.

4. Kondadhanattheravatthu. (110) "mavoca pharusam kanciti imam dhammadesanam sattha jetavane viharanto kondadhanattheram arabbha kathesi. Tassa kira pabbajitadivasato patthaya ekam itthirupam therena saddhim vicarati. Tam thero na passati, mahajano pana passati. Antogamam pindaya caratopissa manussa ekam bhikkham datva "bhante ayam tumhakam hotu, ayam pana tumhakam sahayikayati vatva dutiyampi denti. "kim tassa pubbakammanti. Kassapabuddhakale kira dve sahayaka bhikkhu ekamatukucchito nikkhantasadisa ativiya samagga ahesum. Dighayukabuddhakale ca anusamvaccharam va anucchamasam va bhikkhu uposathatthaya sannipatanti; tasma tepi "uposathaggam gamissamati vasanatthana nikkhamimsu. Te eka tavatimsabhavane nibbattadevata disva "ime bhikkhu ativiya samagga, sakka nukho ime bhinditunti cintetva attano balataya cintitasamanantarameva agantva, tesu ekena "avuso muhuttam agamehi, sarirakiccenamhi atthikoti vutte, [sa devata] ekam manussitthivannam mapetva therassa gacchantaram pavisitva nikkhamanakale ekena hatthena kesakalapam ekena nivasanam santhapayamana tassa pitthito nikkhami. So tam na passati. Tam agamayamano pana purato thitabhikkhu nivattitva olokayamano tam tatha katva nikkhamantam passi. Sa tena ditthabhavam natva antaradhayi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page49.

Itaro tam bhikkhum attano santikam agatakale aha "avuso silam te bhinnanti. "natthavuso mayham evarupanti. "idaneva te maya pacchato nikkhamamana tarunitthi idannama karonti dittha, tvam `natthi mayham evarupanti vadesiti. So asaniya matthake avatthato 1- viya "ma mam avuso nasehi, nattheva mayham evarupanti. Itaro "maya samam akkhihi dittham, kim tava saddahissamiti dandako viya bhijjitva pakkami, uposathaggepi "naham imina saddhim uposatham karissamiti nisidi. Itaro "mayham bhante sile tilamattampi kalakam natthiti bhikkhunam kathesi. Sopi "maya samam ditthanti aha. Devata tam tena saddhim uposatham katum anicchantam disva "bhariyam me kammam katanti cintetva "bhante mayham ayyassa silabhedo natthi, maya pana vimamsanavasenetam katam, karotha tena saddhim uposathanti aha. So tassa akase thatva kathentiya saddahitva uposatham akasi, na pana there pubbe viya muducitto ahosi. Ettakam devataya pubbakammam. Ayuhapariyosane pana te 2- thera yathasukham devaloke nibbattimsu. Devata avicimhi nibbattitva ekam buddhantaram tattha pacitva imasmim buddhuppade savatthiyam nibbattitva vuddhimanvaya sasane pabbajitva upasampadam labhi. Tassa pabbajitadivasato patthaya tam itthirupam tatheva pannayi. Tenevassa "kondadhanoti namam karimsu. Tam tatha vicarantam disva bhikkhu anathapindikam ahamsu "setthi imam dussilam tava vihara @Footnote: 1. Yu. patthato. 2. Si. Yu. "teti natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page50.

Nihara, imam hi nissaya sesabhikkhunam ayaso uppajjatiti. "kim pana bhante sattha vihare natthiti. "atthi setthiti. "tenahi bhante satthava janissatiti. Bhikkhu gantva visakhayapi tatheva kathesum. Sapi tesam tatheva pativacanam adasi. Bhikkhupi tehi asampaticchitavacana ranno arocayimsu "maharaja kondadhano bhikkhu ekam itthim gahetva vicaranto sabbesam ayasam uppadeti, tam tumhakam vijita niharathati. "kaham pana so bhanteti. "vihare maharajati. "katarasmim senasane viharatiti. "asukasmim namati. "tenahi gacchatha, ahantam ganhapessamiti. So sayanhasamaye viharam gantva tam senasanam purisehi parikkhipapetva therassa vasanatthanabhimukho agamasi. 1- Thero mahasaddam sutva vihara nikkhamitva pamukhe atthasi. Tampissa itthirupam pitthipasse thitam raja addasa. Thero ranno agamanam natva viharam abhiruhitva nisidi. Raja theram na vandi, tampi itthim naddasa. So dvarantarepi hetthamancepi olokento adisvava theram aha "bhante imasmim thane ekam itthim addasam, kaham sati. "na passami maharajati. "idani maya tumhakam pitthipasse thita ditthati vuttepi, "aham na passami maharajati. Raja "kinnu kho etanti cintetva "bhante ito tava nikkhamathati vatva, 2- there tato nikkhamitva pamukhe thite puna sa therassa pitthipasse atthasi. Raja tam disva puna uparitalam abhiruhi. Tassa agatabhavam natva thero nisidi. Puna @Footnote: 1. Si. Yu. ahosi. 2. "ahati akhyatapadena bhavitabbam. Ma. Yu. aha.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page51.

Raja tam sabbatthanesu olokentopi adisva "bhante kaham sa itthiti punapi theram pucchi. "naham passami maharajati. "kathetha bhante, maya idaneva itthi tumhakam pitthipasse ditthati. "ama maharaja, mahajanopi `me pacchato itthi vicaratiti vadati, aham pana na passamiti. Raja "patirupakena bhavitabbanti sallakkhetva puna theram "bhante ito tava otarathati vatva, there otaritva pamukhe thite, puna tam tassa pitthipasse thitam disva uparitalam abhiruhitva puna naddasa. So puna theram pucchitva, tena "na passamiti vutte, "patirupakamevetanti nittham gantva theram aha "bhante evarupe sankilese tumhakam pitthito vicarante, anno koci tumhakam bhikkham na dassati, nibaddham mama geham pavisatha, ahameva catuhi paccayehi upatthahissamiti theram nimantetva pakkami. Bhikkhu "passathavuso paparanno kiriyam, `etam viharato niharati vutte, agantva catuhi paccayehi nimantetva gatoti ujjhayimsu. Tampi theram ahamsu "ambho dussila idani raja kondo jatoti. Sopi pubbe bhikkhu kinci vattum asakkonto idani "tumhe dussila, tumhe konda, tumhe itthim gahetva vicarathati aha. Te gantva satthu arocesum "bhante kondadhano amhehi vutto `tumhepi dussilati adini vatva akkosatiti. Sattha tam pakkosapetva pucchi "saccam kira tvam bhikkhu evam vadesiti. "saccam bhanteti. "kimkaranati. "maya saddhim kathitakaranati. "tumhepi bhikkhave imina saddhim kasma kathethati. "imassa pacchato itthim vicarantim disva bhanteti. "ime kira

--------------------------------------------------------------------------------------------- page52.

Taya saddhim itthim vicarantim disva vadanti, [1]- tvam 2- adisvava imehi saddhim kasma kathesi? nanu pubbe tava papikam ditthim nissaya idam jatam, idani kasma puna papikam ditthim ganhasiti. Bhikkhu "kimpana bhante imina pubbe katanti pucchimsu. Atha nesam sattha tassa pubbakammam kathetva [3]- "bhikkhu idam papakammam nissaya tvam imam vippakaram patto, idani te puna tatharupam papikam ditthim gahetum ayuttam, ma puna bhikkhuhi saddhim kinci kathesi, nissaddo mukhavattiyam chinnakamsatalasadiso hohi, evam karonto nibbanam patto nama bhavissasiti vatva anusandhim ghatetva dhammam desento ima gatha abhasi "mavoca pharusam kanci, vutta pativadeyyu tam, dukkha hi sarambhakatha, patidanda phuseyyu tam, sace neresi attanam kamso upahato yatha, esa pattosi nibbanam, sarambho te na vijjatiti. Tattha kanciti: kanci ekapuggalampi pharusam ma avoca. Vuttati: taya pare "dussilati vutta tampi tatheva pativadeyyum. Sarambhakathati: esa karanuttarayugaggahakatha nama dukkha. Patidandati: kayadandadihi param paharantassa tadisava patidanda tava matthake pateyyum. Sace neresiti: sace attanam niccalam katum sakkhissasi. Kamso upahato yathati: mukhavattiyam chinditva talamattam @Footnote: 1. Si. Yu. kathenti, etthantare ca "tvam kasma kathesi. ete tava disva kathentiti @atthi. 2. Si. Yu. tam. 3. Yu. tam ovadanto.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page53.

Katva thapitakamsatalam viya. Tadisanhi hatthapadehi va dandena va pahatampi saddam na karoti. Esa pattositi: sace evarupo bhavitum sakkhissasi, imam patipadam purayamano idani appamattosi eso nibbanampatto nama. Sarambho te na vijjatiti: evam sante pana te "tvam dussiloti "tumhe dussilati evamadiko uttarikaranavacalakkhano sarambhopi na vijjati, na bhavissatiyevati attho. Desanavasane bahu sotapattiphaladini papunimsu. Kondadhanat- theropi satthara dinne ovade thatva arahattam papuni, nacirasseva akase uppatitva pathamam salakam ganhiti. Kondadhanattheravatthu. ----------- 5. Uposathakammavatthu. (111) "yatha dandena gopaloti imam dhammadesanam sattha pubbarame viharanto visakhadinam upasikanam uposathakammam arabbha kathesi. Savatthiyam kirekasmim uposathadivase pancasatamatta itthiyo uposathika hutva viharam agamamsu. Visakha tasu mahallakitthiyo upasankamitva pucchi "amma kimattham uposathika jatatthati, tahi "dibbasampattim patthetvati vutte, majjhimitthiyo pucchi, tahi "sapattivasa muccanatthayati vutte, tarunitthiyo pucchi, tahi "pathamagabbhe puttapatilabhatthayati vutte, kumarikayo pucchi, tahi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page54.

"tarunabhaveyeva patikulam gamanatthayati vutte, tam sabbampi tasam katham sutva ta adaya satthu santikam gantva patipatiya arocesi. Tam sutva sattha "visakhe imesam sattanam jatiadayo nama dandahatthagopalakasadisa, jati jaraya santikam pesetva 1-, jara byadhino santikam, bayadhi maranassa santikam, maranam 2- kudhariya chindanta viya jivitam chindati; evam santepi vivattam patthenta nama natthi, vattameva pana patthentiti vatva anusandhim ghatetva dhammam desento imam gathamaha "yatha dandena gopalo gavo pajeti gocaram, evam jara ca maccu ca ayum pajenti paninanti. Tattha pajetiti: cheko gopalako kedarantaram pavisantiyo gavo dandena nivaretva teneva pothento sulabhatinodakam gocaram neti pajeti. Ayum pajentiti: jivitindriyam chindanti khepenti. Gopalako viya hi jara ca maccu ca, gogano viya jivitindriyam, gocarabhumi viya maranam. Tattha jati tava sattanam jivitindriyam jaraya santikam pesesi, jara byadhino santikam, byadhi maranassa santikam. Tameva maranam kudhariya chedam viya chinditva gacchatiti idamettha opammapatipadanam. 3- Desanavasane bahu sotapattiphaladini papunimsuti. Uposathakammavatthu. @Footnote: 1. Si. Yu. "pesetvati natthi. 2. Si. Yu. byadhi maranassa santikam pesetva @kudhariya... 3. Si. Yu. opammasampatipadanam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page55.

6. Ajagarapetavatthu. (112) "atha papani kammaniti imam dhammadesanam sattha veluvane viharanto ajagarapetam arabbha kathesi. Ekasmim hi samaye mahamoggallanatthero lakkhanattherena saddhim gijjhakutapabbata otaranto dibbena cakkhuna pancavisatiyojanikam ajagarapetam nama addasa. Tassa sisato aggijala utthahitva pariyantam gacchanti, pariyantato utthahitva sisam gacchanti, ubhayato utthahitva majjhe osaranti. Thero tam disva sitam katva lakkhanattherena sitakaranam puttho "akalo avuso imassa panhassa byakaranaya, satthu santike mam puccheyyasiti vatva rajagahe pindaya caritva satthu santikam gatakale lakkhanattherena puttho aha "tatraham avuso ekam petam addasam, tassa evarupo nama attabhavo, ahantam disva `na vata me evarupo attabhavo ditthapubboti sitam patvakasinti. Sattha "cakkhubhuta vata me bhikkhave savaka viharantitiadini vadanto therassa katham patitthapetva "mayapesa bhikkhave peto bodhimandeyeva dittho, `ye ca pana me vacanam na saddaheyyum, tesantam ahitaya assati na kathesim, idani moggallanam sakkhim labhitva kathemiti vatva bhikkhuhi tassa pubbakammam puttho byakasi: "kassapabuddhakale kira sumangalasetthi nama suvannitthakahi bhumiyam pattharitva visatiusabhatthane tattakeneva dhanena viharam karetva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page56.

Tavatakeneva viharamaham karesi. So ekadivasam patova satthu santikam gacchanto nagaradvare ekissa salaya kasavena 1- sasisam parupitva kalalamakkhitehi padehi nipannam ekam coram disva "ayam kalalamakkhitapado rattim vicaritva nipannamanusso bhavissatiti aha. Coro mukham vivaritva setthim disva "hotu, janissami te kattabbanti aghatam bandhitva sattakkhattum khettam jhapesi. Sattakkhattum vaje gunnam pade chindi, sattakkhattum geham jhapesi. So ettakenapi kopam nibbapetum asakkonto tassa culupatthakena saddhim mittasanthavam katva "kinte setthino piyanti pucchitva "gandhakutito annam tassa piyataram natthiti sutva "hotu, gandhakutim jhapetva kopam nibbapessamiti, satthari pindaya pavitthe, paniyaparibhojaniyaghate bhinditva gandhakutiyam aggim adasi. Setthi "gandhakuti kira jhayatiti sutva agacchanto jhamakale agantva gandhakutim jhamam olokento valaggamattampi domanassam akatva vamabahum samminjitva dakkhinena hatthena mahaappothikam appothesi. Atha nam samipe thita pucchimsu "kasma sami ettakam dhanam vissajjetva kataya gandhakutiya jhamakale appothesiti. So aha "ettakam me kammam katva tata aggiadinam 2- asadharane buddhasasane dhanam nidahitum laddham, `punapi ettakam vissajjetva satthu gandhakutim katum labhissamiti tutthamanaso appothesinti. So puna tattakam dhanam vissajjetva gandhakutim karetva visatisahassabhikkhuparivarassa satthuno @Footnote: 1. Si. Yu. kasavam. 2. Si. Yu. aggiadihi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page57.

Danam adasi. Tam disva coro cintesi "aham imam amaretva mankukatum na sakkhissami, hotu, maressami nanti nivasanantare churikam bandhitva sattaham vihare vicarantopi okasam na labhi. Mahasetthipi satta divasani buddhappamukhassa bhikkhusanghassa danam datva sattharam vanditva aha "bhante mama ekena purisena sattakkhattum khettam jhapitam, sattakkhattum vaje gunnam pada chinna, sattakkhattum geham jhapitam, idani gandhakutipi teneva jhapita bhavissati; aham imasmim dane pathamam pattim tassa dammiti. Tam sutva coro "bhariyam vata me kammam katam, evam aparadhakarake mayi imassa kopamattampi natthi, imasmim dane mayhameva pathamam pattim deti; aham imasmim dubbhami, evarupam me purisam akkhamapentassa devadandopi matthake pateyyati gantva setthissa padamule nipajjitva "khamahi me samiti vatva, "kim idanti vutte, "sami etam ettakam kammam maya katam, tassa me khamahiti aha. Atha nam setthi "taya me idancidanca ettakam katanti sabbam pucchitva, "ama maya katanti vutte, "tvam maya na ditthapubbo, kasma me kujjhitva evamakasiti pucchi. So ekadivasam nagara nikkhantena tena vuttam vacanam saretva "imina me karanena kopo uppaditoti aha. Setthi attana vuttabhavam saritva "ama tata maya vuttam, tam me khamahiti coram khamapetva "utthehi tata, khamami te gacchati aha. "sace me sami khamasi, saputtadaram mam tava gehe dasam karohiti. "tata tvam, maya ettake

--------------------------------------------------------------------------------------------- page58.

Kathite, evarupam chedanamakasi, gehe vasantena pana saddhim na sakka kinci kathetum, na me taya gehe vasantena kiccam atthi, khamami te, gaccha tatati. Coro tam kammam katva ayupariyosane avicimhi nibbatto digharattam tattha pacitva vipakavasesena idani gijjhakutapabbate ajagarapeto hutva paccatiti. Evam sattha tassa pubbakammam kathetva "bhikkhave bala nama papani kammani karonta na bujjhanti, paccha pana attana katakammehi dayhanta attanava attano davaggisadisa hontiti vatva anusandhim ghatetva dhammam desento imam gathamaha "atha papani kammani karam balo na bujjhati; sehi kammehi dummedho aggidaddhova tappatiti. Tattha atha papaniti: na kevalam balo kodhavasena papani karoti, karontopi na bujjhatiti attho. Papam karonto ca "papam karomiti abujjhanako nama natthi, "imassa kammassa evarupo nama vipakoti ajananataya "na bujjhatiti vuttam. Sehiti: tehi attano santakehi kammehi. Dummedhoti: duppanno puggalo niraye nibbattitva aggidaddhova tappatiti attho. Desanavasane bahu sotapattiphaladini papunimsuti. Ajagarapetavatthu. -----------

--------------------------------------------------------------------------------------------- page59.

7. Mahamoggallanattheravatthu. (113) "yo dandena adandesuti imam dhammamdesanam sattha veluvane viharanto mahamoggallanattheram arabbha kathesi. Ekasmim hi samaye titthiya sannipatitva cintesum "janathavuso kena karanena samanassa gotamassa labhasakkaro maha hutva nibbattoti. "mayam na janama, tumhe pana janathati. "ama janama, mahamoggallanannama ekam nissaya uppanno, so hi devalokam gantva devatahi katakammam pucchitva agantva manussanam kathesi "idam nama katva evarupam sampattim labhantiti, nirayampi gantva niraye nibbattanampi kammam pucchitva agantva manussanam kathesi "idam nama katva evarupam dukkham anubhavantiti; manussa tassa katham sutva mahantam labhasakkaram abhiharanti; sace tam maretum sakkhissama, so labhasakkaro amhakam nibbattissatiti. Te "attheso upayoti sabbe ekacchanda hutva "yankinci katva tam marapessamati attano upatthake samadapetva sahassam labhitva purisaghatakakammam katva carante core pakkosapetva "mahamoggallanatthero nama kalasilayam vasati, tattha gantva tam marethati [1]- kahapane adamsu. Cora dhanalobhena sampaticchitva "theram maressamati gantva tassa vasanatthanam parivaresum. Thero tehi parikkhittabhavam natva kuncikacchiddena nikkhamitva pakkami. Te @Footnote: 1. Si. Yu. etthantare "tesanti atthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page60.

Tamdivasam theram adisva punekadivasam gantva parikkhipimsu. Thero natva kannikamandalam bhinditva akasam pakkhandi. Evam te pathamamasepi majjhimamasepi theram gahetum nasakkhimsu. Pacchimamase pana sampatte thero attana katakammassa akaddhanabhavam natva na apagacchi. Cora gantva theram gahetva tandulakanamattanissa atthini karonta bhindimsu. Atha nam "matoti sannaya ekasmim gumbapitthe khipitva pakkamimsu. Thero "sattharam passitvava parinibbayissamiti attabhavam jhanavethanena vethetva thiram katva akasena satthu santikam gantva sattharam vanditva "bhante parinibbayissamiti aha. "parinibbayissasi moggallanati. "ama bhanteti. "kattha gantvati. "kalasilapadesam bhanteti. "tenahi moggallana mayham dhammam kathetva yahi, tadisassa hi me savakassa idani dassanam natthiti. So "evam karissami bhanteti sattharam vanditva akase uppatitva parinibbanadivase sariputtatthero viya nanappakara iddhiyo katva dhammam kathetva sattharam vanditva kalasilayam atavim gantva parinibbayi. "theram kira cora maresunti ayampi katha sakalajambudipam patthari. Raja ajatasattu core pariyesanatthaya carapurise payojesi. Tesupi coresu surapane suram pivantesu eko ekassa pitthim paharitva patesi. So tam santajjetva "ambho dubbinita tvam kasma me pitthim pothesiti aha. "kimpana hare dutthacora taya mahamoggallano pathamam pahatoti. "kimpana maya pahatabhavam tvam na janasiti. Iti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page61.

Nesam "maya pahato maya pahatoti vadantanam sutva te carapurisa te sabbe core gahetva ranno arocesum. Raja core pakkosapetva pucchi "tumhehi thero maritoti. "ama devati. "kena tumhe uyyojitati. "naggasamanakehi devati. Raja pancasate naggasamanake gahapetva pancasatehi corehi saddhim rajangane nabhippamanesu avatesu nikkhanapetva palalehi paticchadapetva aggim dapesi, atha nesam jhamabhavam natva ayanangalehi kasapetva sabbe khandakhandam karapesi, catusu coresu sularopanam karapesi 1-. Bhikkhu dhammasabhayam katham samutthapesum "aho mahamoggallanatthero attano ananurupam maranam pattoti. Sattha agantva "kaya nuttha bhikkhave etarahi kathaya sannisinnati pucchitva, "imaya namati vutte, "bhikkhave moggallanena imasseva attabhavassa ananurupam maranam pattam, pubbe pana tena katassa kammassa anurupameva maranam pattanti vatva "kimpanassa bhante pubbakammanti puttho vittharetva kathesi: "atite kira baranasivasi eko kulaputto sayameva kottanapacanadini karonto matapitaro patijaggi. Athassa matapitaro nam "tata tvam ekakova gehe ca aranne ca kammam karonto kilamasi, ekam te kumarikam anessamati vatva "ammatata 2- na mayham evarupaya attho, aham yava tumhe jivatha, tava vo @Footnote: 1. Si. Yu. catusu .pe. karapesiti natthi. 2. ammatata iti yuttataram. na. va.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page62.

Sahatthava upatthahissamiti tena patikkhitta punappunam yacitva kumarikam anayimsu. Sa katipaheneva te upatthahitva paccha tesam dassanampi anicchanti "na sakka tava matapituhi saddhim ekatthane vasitunti ujjhayitva, tasmim attano katham agganhante, tassa bahigatakale makacivakakhandani ca yaguphenanca gahetva tattha tattha akiritva tenagantva "kimidanti puttha "imesam andhamahallakanam etam kammam, sabbam geham kilittham karonta vicaranti, na sakka etehi saddhim ekatthane vasitunti aha. Evam taya 1- punappunam kathayamanaya evarupopi puritaparami satto matapituhi saddhim bhijji. So "hotu, janissami tesam kattabbanti te bhojetva "ammatata 2- asukatthane nama tumhakam nataka agamanam paccasimsanti, mayam tattha gamissamati te yanakam aropetva adaya gacchanto atavimajjham pattakale "tata rasmiyo ganhatha, gona patodasannaya gamissanti, imasmim thane cora vasanti, aham otaramiti pitu hatthe rasmiyo datva otaritva gacchanto saddam parivattetva coranam utthitasaddamakasi, matapitaro tam saddam sutva "cora utthitati sannaya "tata mayam mahallaka, tvam attanameva rakkhahiti ahamsu. So matapitaro tatha viravantepi corasaddam karonto kottetva maretva ataviyam khipitva paccagami. Sattha imam tassa pubbakammam kathetva "bhikkhave moggallano @Footnote: 1. tassati yuttataram. 2. ammatata iti yuttataram na. va.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page63.

Ettakam kammam katva anekani vassasatasahassani niraye pacitva vipakavasesena attabhavasate evameva kottetva sancunnito maranam patto, evam moggallanena attano kammanurupameva maranam laddham, pancahi corasatehi saddhim panca titthiyasatani mama puttassa appadutthassa padussitva anurupameva maranam labhimsu; appadutthassa hi padussanto dasahi karanehi anayabyasanam papunatiyevati vatva anusandhim ghatetva dhammam desento ima gatha abhasi "yo dandena adandesu appadutthesu dussati, dasannamannataram thanam khippameva nigacchati: vedanam pharusam janim sarirassa va bhedanam garukam vapi abadham cittakkhepam va papune, rajato va upasaggam abbhakkhanam va darunam parikkhayam va natinam bhoganam va pabhangunam, athavassa agarani aggi dahati pavako kayassa bheda duppanno nirayam so upapajjatiti: tattha adandesuti: kayadandadivirahitesu khinasavesu. Appadutthesuti: paresu va attani va niraparadhesu. Dasannamannataram thananti: dasasu dukkhakaranesu annataram karanam. Vedananti: sisarogadibhedam pharusam vedanam. Janinati: kicchadhigatassa dhanassa janim. Bhedananti: hatthacchedadikam sararabhedanam. Garukanti: pakkhahataekacakkhupithasappikunibhavakuttharogadibhedam garukabadham va.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page64.

Cittakkhepanti: ummadam. Upasagganti: yasavilopasenapatitthanadi- acchindanadikam rajato upasaggam va. Abbhakkhananti: aditthaassuta- acintitapubbam "idam sandhicchedadikammam idam va rajaparadhakammam taya katanti evarupam darunam abbhakkhanam va. Parikkhayam va natinanti: attano avassayo bhavitum samatthanam natinam parikkhayam va. Pabhangunanti: pabhangubhavam putibhavam va. Yanhissa gehe dhannam, tam putibhavam apajjati, suvannam angarabhavam, mutta kappasatthibhavam, kahapana kapalakhandadibhavam, dvipadacatuppada kanadibhavanti attho. Aggi dahatiti: ekasamvacchare dvittikkhattum annasmim dahake avijjamanepi asaniaggi va patitva dahati, attano dhammataya utthito pavako va dahatiyeva. Nirayanti: dittheva dhamme imesam dasannam thananam annataram patvapi ekamsena samparaye pattabbam dassetum "nirayam so upapajjatiti vuttam. Desanavasane bahu sotapattiphaladini papunimsuti. Mahamoggallanattheravatthu. -------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------- page65.

8. Bahubhandikabhikkhuvatthu. (114) "na naggacariyati imam dhammadesanam sattha jetavane viharanto bahubhandikam bhikkhum arabbha kathesi. Savatthivasi kireko kutumbiko, bhariyaya kalakataya, pabbaji. So pabbajanto attano parivenanca aggisalanca bhandagabbhanca karetva sabbampi bhandagabbham sappiteladihi puretva pabbaji. Pabbajitva ca pana attano dase pakkosapetva yatharucitam aharam pacapetva bhunji. Bahubhando ca bahuparikkharo ca ahosi; rattim annam nivasanaparupanam hoti, diva annam; viharapaccante vasati. Tassekadivasam civarapaccattharanani sukkhapentassa senasanacarikam ahindanta bhikkhu passitva "kassimani avusoti pucchitva, "mayhanti vutte "avuso bhagavata tini civarani anunnatani, tvam ca evam appicchassa buddhassa sasane pabbajitva evam bahuparikkharo jatoti tam satthu santikam netva "bhante ayam bhikkhu atibahubhandoti arocesum. Sattha "saccam kira [tvam] bhikkhuti pucchitva, "saccam bhanteti vutte, "kasma pana tvam bhikkhu, maya appicchataya dhamme desite, evam bahubhando jatoti aha. So tavattakeneva kupito "iminadani niharena carissamiti parupanam chaddetva parisamajjhe ekacivaro atthasi. Atha nam sattha upatthambhayamano "nanu tvam bhikkhu pubbe hirottappam gavesako dakarakkhasakalepi hirottappam gavesamano dvadasa vassani vihasi;

--------------------------------------------------------------------------------------------- page66.

Kasma idani evam garuke buddhasasane pabbajitva catupparisamajjhe parupanam chaddetva hirottappam pahaya thitoti. So satthu vacanam sutva hirottappam paccupatthapetva tam civaram parupitva sattharam vanditva ekamantam nisidi. Bhikkhu tassa atthassa avibhavanattham bhagavantam yacimsu. Atha bhagava atitam aharitva kathesi: "atite kira baranasiranno aggamahesiya kucchimhi bodhisatto patisandhim ganhi. Tassa namagahanadivase 1- mahissasakumarotissa 2- namam karimsu. Tassa kanitthabhata candakumaro nama ahosi. Tesam matari kalakataya raja annam aggamahesitthane thapesi. Sapi puttam vijayi. "suriyakumarotissa namam karimsu. Tam disva raja tuttho "puttassa te varam dammiti aha. Sapi kho devi "icchitakale ganhissamiti vatva puttassa vayappattakale rajanam aha "deva mayham puttassa jatakale varo dinno, puttassa me rajjam dehiti. Raja "mama dve putta aggikkhandha viya jalanta vicaranti, na sakka tassa rajjam datunti patikkhipitvapi tam punappunam yacamanameva disva "ayam me puttanam anatthampi kareyyati putte pakkosapetva "tata aham suriyakumarassa jatakale varam adasim, idani tassa mata rajjam yacati, ahantassa na datukamo, tassa mata tumhakam anatthampi kareyya; gacchatha tumhe aranne vasitva mamaccayenagantva rajjam ganheyyathati uyyojesi. Te pitaram @Footnote: 1. Si. Yu. namakaranadivase. 2. Si. Yu. mahimsakakumaro.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page67.

Vanditva pasada otarante rajangane kilamano suriyakumaro disva tam karanam natva tehi saddhimyeva nikkhami. Tesam himavantam pavitthakale bodhisatto magga okkamma annatarasmim rukkhamule nisiditva suriyakumaram aha "tata etam saram gantva nahatva ca pivitva ca amhakampi paduminipattehi udakam aharati. So pana saro vessavanassa santika ekena dakarakkhasena 1- laddho hoti. Vessavano ca tam aha "thapetva devadhammajananakeyeva anne imam saram otaranti, te khaditum labhasiti. Tato patthaya so tam saram otinnotinne devadhamme pucchitva ajanante khadati. Suriyakumaropi tam saram avimamsitvava otari, tena ca "devadhamme janasiti pucchito "devadhamma nama candimasuriyati aha. Atha nam "tvam devadhamme na janasiti udakam pavesetva attano bhavane thapesi. Bodhisattopi tam cirayantam disva candakumaram pesesi. Sopi tena "devadhamme janasiti pucchito "devadhamma nama catasso disati aha. Dakarakkhaso tampi udakam pavesetva tatheva thapesi. Bodhisatto, tasmimpi cirayante, "antarayena bhavitabbanti sayam gantva dvinnampi otaranapadam disva "ayam saro rakkhasapariggahitoti natva khaggam sannayhitva dhanum gahetva atthasi. Rakkhaso tam anotarantam disva vanakammikapurisavesenagantva aha "bho purisa tvam maggakilanto kasma imam saram otaritva nahatva ca pivitva ca @Footnote: 1. Yu. udakarakkhasena.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page68.

Bhisamulale khaditva pupphani pilandhitva na gacchasiti. Bodhisatto tam disvava "eso yakkhoti natva "taya me bhataro gahitati aha. "ama maya gahitati. "kimkaranati. "aham imam saram otinne labhamiti, "kim pana sabbeva labhasiti. "devadhamme jananake thapetva avasese labhamiti. "atthi pana te devadhammehi atthoti. "ama atthiti. "aham kathessamiti. "tenahi kathehiti. "na sakka kilitthagattena kathetunti. Yakkho bodhisattam nahapetva paniyam payetva alankaritva alankatamandapamajjhe pallankam aropetva sayamassa padamule nisidi. Atha nam bodhisatto "sakkaccam sunahiti vatva imam gathamaha "hiriottappasampanna sukkadhammasamahita santo sappurisa loke `devadhammati vuccareti. 1- Yakkho imam dhammadesanam sutva pasanno bodhisattam aha "pandita ahante pasanno ekam bhataram dammi, kataram anemiti. "kanittham anehiti. "pandita tvam kevalam devadhamme janasiyeva, na pana tesu vattasiti. "kimkaranati. "yasma jettham thapetva kanittham aharapetva 2- jetthapacayikakammam na karositi. "devadhamme aham yakkha janami, tesu ca vattami; mayam hi etam nissaya imam arannam pavittha, etassa hi atthaya amhakam pitaram etassa mata rajjam yaci, amhakampana pita tam varam adatva amhakam @Footnote: 1. khu. ja. eka. 27/3 2. Si. Yu. anapento.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page69.

Anurakkhanatthaya arannavasam anujani, so kumaro anivattitva amhehi saddhim agato; `tam aranne eko yakkho khadatiti 1- vuttepi, na koci saddahissati; tenaham garahabhayabhito tameva aharapemiti. Yakkho bodhisattassa pasiditva "sadhu pandita tvameva devadhamme janasi, devadhammesu 2- ca vattasiti dvepi bhataro anetva adasi. Atha nam bodhisattassa yakkhabhave adinavam kathetva pancasu silesu patitthapesi. So tena susamvihitarakkho tasmim aranne vasitva, pitari kalakate, yakkham adaya baranasim gantva rajjam gahetva candakumarassa uparajjam datva suriyakumarassa senapatitthanam datva yakkhassa ramaniye thane ayatanam karetva, yatha so labhaggappatto hoti; tatha akasi. Sattha imam dhammadesanam aharitva jatakam samodhanesi "tada so dakarakkhaso bahubhandikabhikkhu ahosi, suriyakumaro anando, candakumaro sariputto, mahissasakumaro ahamevati. Evam sattha jatakam kathetva "evam tvam bhikkhu pubbe devadhamme gavesamano hirottappasampanno vicaritva idani catupparisamajjhe imina niharena thatva mama purato `appicchomhiti vadanto ayuttam akasi; na hi satakapatikkhepadimattena samano nama hotiti vatva anusandhim ghatetva dhammam desento imam gathamaha @Footnote: 1. Si. Yu. khaditi. 2. tesuti yuttataram.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page70.

"na naggacariya, na jata, na panka, nanasaka tandilasayika va rajojallam ukkutikappadhanam sodhenti maccam avitinnakankhanti. Tattha nanasakati: na anasaka, bhattapatikkhepoti attho. Tandilasayikati: bhumisayanam. Rajojallanti: kaddamalepanakarena 1- sarire sannicitarajo. Ukkutikappadhananti: ukkutikabhavena araddhaviriyam. Idam vuttam hoti "yo hi macco `evam aham lokanissaranasankhatam suddhim papunissamiti imesu naggacariyadisu yankinci samadaya vatteyya, so kevalam micchadassananceva vaddheyya kilamathassa ca bhagi assa; na hi etani susamadinnani atthavatthukaya kankhaya avitinnabhavena avitinnakankham maccam sodhentiti. Desanavasane bahu sotapattiphaladini papunimsuti. Bahubhandikabhikkhuvatthu. ------------- @Footnote: 1. Si. Yu....limpana.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page71.

9. Santatimahamattavatthu. (115) "alankato cepi samancareyyati imam dhammadesanam sattha jetavane viharanto santatimahamattam arabbha kathesi. So hi ekasmim kale ranno pasenadikosalassa paccantam kupitam vupasametva agato. Athassa raja tuttho satta divasani rajjam datva ekam naccagitakusalam itthim adasi. So satta divasani suramadamatto hutva sattame divase sabbalankarapatimandito hatthikkhandhavaragato nahanatittham gacchanto sattharam pindaya pavisantam dvarantare disva hatthikkhandhavaragatova sisam caletva vandi. 1- Sattha sitam katva, "ko nu kho bhante sitapatukaranahetuti anandattherena puttho sitakaranam acikkhanto 2- aha "passa ananda santatimahamattam, ajjeva sabbabharanapatimanditova mama santikam agantva catuppadika- gathavasane arahattam patva sattatalamatte akase nisiditva parinibbayissatiti. Mahajano therena saddhim kathentassa satthu vacanam assosi. Tattha micchaditthika cintayimsu "passatha samanassa gotamassa kiriyam, mukhamattameva bhasati, ajja kiresa evam suramadamatto yathaalankatova tassa santike dhammam sutva parinibbayissati; ajja nam musavadena nigganhissamati. Sammaditthika cintayimsu "aho buddhanam mahanubhavo, ajja buddhalilhanceva santatimahamattalilhanca datthum @Footnote: 1. Yu. vanditva pakkami. 2. Si. Yu. avikaronto.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page72.

Labhissamati. Santatimahamattopi nahanatitthe divasabhagam udakakilam kilitva uyyanam gantva apanabhumiyam nisidi. Sapi itthi rangamajjhe otaritva naccagitam dassetum arabhi, tassa sariralilhaya dassanattham sattaham appaharataya tamdivasam naccagitam dassayamanaya antokucchiyam satthakavata samutthaya hadayamamsam kantitva 1- agamamsu. Sa tamkhananneva mukhena ceva akkhihi ca vivatehi kalamakasi. Santatimahamatto "upadharetha nanti vatva, "niruddha samiti vuttamatteyeva balavasokena abhibhuto. Tamkhanannevassa sattaham pitasura tattakapale 2- udakabindu viya parikkhayam agamasi. So "na me imam sokam anno nibbapetum sakkhissati annatra tathagatenati balakayaparivuto sayanhasamaye satthu santikam gantva vanditva evamaha "bhante evarupo me soko uppanno, `tam me tumhe nibbapetum sakkhissathati agatomhi, patisaranam me hothati. Athanam sattha "sokam nibbapetum samatthasseva santikam agatosi, imissa hi itthiya iminava karanena matakale tava rodantassa paggharitaassuni catunnam mahasamuddanam udakato atirekataraniti vatva imam gathamaha "yam pubbe, tam visosehi, paccha te mahu kincanam, majjhe ce no gahessasi, upasanto carissasiti. Gathapariyosane santatimahamatto arahattam patva attano ayusankharam olokento tassa appavattanabhavam natva sattharam @Footnote: 1. Ma. gahetva. 2. Si. tattakale.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page73.

Aha "bhante parinibbanam me anujanathati. Sattha tena katakammam janantopi "musavadena nigganhanattham sannipatita micchaditthika okasam na labhissanti, `buddhalilhanceva santatimahamattalilhanca passissamati santipatita sammaditthika imina katakammam sutva punnesu adaram karissantiti sallakkhetva "tenahi taya katakammam mayham kathehi, kathento ca bhumiyam thito akathetva sattatalamatte akase thito kathehiti aha. So "sadhu bhanteti sattharam vanditva ekatalappamanam uggamma orohitva puna sattharam vanditva uggacchanto patipatiya sattatalappamane akase pallankena nisiditva "sunatha me bhante pubbakammanti aha: "ito ekanavute kappe vipassibuddhakale bandhumatinagare ekasmim kule nibbattitva cintesim `kinnu kho paresam chedanam va pilanam va akaranakammanti upadharento punnesu ghosanakammam disva tato patthaya tam kammam karonto mahajanam samadapetva `punnani karotha, uposathadivasesu uposatham samadiyatha, danam detha, dhammam sunatha; buddharatanadihi sadisam annam nama natthi, tinnam ratananam sakkaram karothati ugghosento vicarami; tassa mayham saddam sutva buddhapita bandhumo maharaja mam pakkosapetva `tata kim karonto vicarasiti pucchitva, `deva tinnam ratananam gunam pakasetva mahajanam punnakammesu samadapento vicaramiti vutte, `kattha nisinno vicarasiti pucchitva, `padasava devati vutte, `tata

--------------------------------------------------------------------------------------------- page74.

Na tvam evam vicaritum arahasi, imam pupphadamam pilandhitva assapitthe nisinno vicarati mayham muttadamasadisam pupphadamam datva dantam assam adasi: atha mam ranna dinnapariharena tatheva ugghosetva vicarantam punapi raja pakkosapetva `tata kim karonto vicarasiti pucchitva, `tadeva devati vutte, `tata assopi te nanucchaviko, idha nisiditva vicarati catusindhavayuttam ratham adasi: tatiyavarepi me raja saddam sutva pakkosapetva `tata kim karonto vicarasiti pucchitva, `tadeva devati vutte, `tata rathopi te nanucchavikoti mayham mahantam bhogam mahapasadhananca datva ekam hatthim adasi: svaham sabbabharanapatimandito hatthikkhandhe nisiditva asitivassasahassani dhammaghosakakammam akasim; tassa me ettakam kalam kayato candanagandho vayati, mukhato uppalagandho vayati; idam maya katakammanti. Evam so attano pubbakammam kathetva akase nisinnova tejodhatum samapajjitva parinibbayi. Sarire jala 1- utthahitva mamsalohitam jhapesi. Sumanapupphani viya dhatuyo avasisimsu. Sattha suddhavattham pasaresi. Dhatuyo tattha patimsu. Ta pakkhipitva catummahapathe thupam karesi "mahajano vanditva punnabhagi bhavissatiti. Bhikkhu dhammasabhayam katham samutthapesum "avuso santatimahamatto ekagathavasane arahattam patva alankatapatiyattova akase nisiditva parinibbuto: kinnu kho etam `samanoti vattum vattati @Footnote: 1. Si. aggijala.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page75.

Udahu `brahmanoti. Sattha agantva "kaya nuttha bhikkhave etarahi kathaya sannisinnati pucchitva, `imaya namati vutte, "bhikkhave mama puttam `samanotipi vattum vattati, `brahmanotipi vattum vattatiyevati vatva anusandhim ghatetva dhammam desento imam gathamaha "alankato cepi samancareyya santo danto niyato brahmacari sabbesu bhutesu nidhaya dandam, so brahmano so samano sa bhikkhuti. Tattha alankatoti: vatthabharanapatimandito. Tassattho "vatthalankaradihi alankato cepi puggalo kayadihi samancareyya ragadivupasamena santo indriyadamanena danto catummagganiyamena niyato setthacariyaya brahmacari kayadandadinam oropitataya sabbesu bhutesu nidhaya dandam, so evarupo bahitapapatta `brahmanotipi samitapapatta `samanotipi bhinnakilesatta `bhikkhutipi vattabboyevati. Desanavasane bahu sotapattiphaladini papunimsuti. Santatimahamattavatthu. --------------

--------------------------------------------------------------------------------------------- page76.

10. Pilotikattheravatthu. (116) "hirinisedho purisoti imam dhammadesanam sattha jetavane viharanto pilotikattheram arabbha kathesi. Ekasmim hi divase anandatthero ekam pilotikakhandanivattham kapalam adaya bhikkhaya carantam darakam disva "kinte evam vicaritva jivitato pabbajja na uttarati vatva, "bhante ko mam pabbajessatiti vutte, "aham pabbajessamiti tam adaya viharam gantva sahattha nahapetva kammatthanam datva pabbajesi. Tena pana nivatthapilotikakhandam pasaretva olokento parissavanakaranamattampi gayhupagam kanci padesam adisva kapalena saddhim ekissa rukkhasakhaya thapesi. So pabbajitva laddhupasampado buddhanam uppannalabhasakkaram paribhunjamano mahagghani civarani acchadetva vicaranto thulasariro hutva ukkanthitva "kim me janassa saddhadeyyam nivasetva vicaranena, attano pilotikameva nivasessamiti tam thanam gantva pilotikam gahetva "ahirika nillajja evarupanam vatthanam acchadanatthanam pahaya imam pilotikakhandam nivasetva kapalahattho bhikkhaya caritum icchasiti tam arammanam katva attanava attanam ovadi. Ovadantasseva panassa cittam pasidi. So tam pilotikam tattheva patisametva nivattitva viharameva gato. So katipahaccayena puna ukkanthitva tatheva vatva nivatti, punapi tathevati. Tam evam aparaparam vicarantam disava bhikkhu "kaham avuso gacchasiti pucchanti. So "acariyassa santikam gacchamavusoti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page77.

Vatva eteneva niharena attano pilotikakhandameva arammanam katva attanam nisedhetva katipaheneva arahattam papuni. Bhikkhu ahamsu "kim avuso na idani acariyassa santikam gacchasi, nanu ayam tava vicaranamaggoti. "avuso acariyena saddhim samsagge sati gatomhi, idani pana me chinno 1- samsaggo, tenassa santikam na gacchamiti. Bhikkhu tathagatassa arocesum "bhante pilotikatthero annam byakarotiti. "kimaha bhikkhaveti. "idannama bhanteti. Tam sutva sattha "ama bhikkhave, mama putto, samsagge sati, acariyassa santikam gato, idani panassa samsaggo chinno, attanava attanam nisedhetva arahattam pattoti vatva ima gatha abhasi "hirinisedho puriso koci lokasmi vijjati, yo niddam apabodheti asso bhadro kasamiva; asso yatha bhadro kasanivittho atapino samvegino bhavatha; saddhaya silena ca viriyena ca samadhina dhammavinicchayena ca sampannavijjacarana patissata pahassatha dukkhamidam anappakanti. Tattha "anto 2- uppannam akusalavitakkam hiriya nisedhetiti hirinisedho. Koci lokasminti: evarupo puggalo 3- dullabho kocideva @Footnote: 1. Si. Yu. pacchinno. 2. Si. Yu. attano. 3. Si. Yu. "puggaloti natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page78.

Lokasmim vijjati. Yo niddanti: yo appamatto samanadhammam karonto attano uppannam niddam apaharanto bujjhatiti apabodheti. Kasamivati: yatha bhadro asso attani patamanam kasam apaharati attani patitum na deti; yo evam niddam apabodheti, so dullabhoti attho. Dutiyagathaya ayam sankhepattho "bhikkhave yatha bhadro asso pamadamagamma kasaya nivittho `ahampi nama kasaya pahatoti aparabhage atappam karoti; evam tumhepi atapino samvegino bhavatha; evambhuta lokiyalokuttaraya duvidhaya saddhaya ca catuparisuddhisilena ca kayikacetasikaviriyena ca atthasamapattisamadhina ca karanakarana- jananalakkhanena ca dhammavinicchayena samannagata hutva tissannam va atthannam va vijjanam pancadasannanca carananam sampattiya sampanna- vijjacarana upatthitassatitaya patissata hutva idam anappakam vattadukkham pajahissathati. Desanavasane bahu sotapattiphaladini papunimsuti. Pilotikattheravatthu. -------------

--------------------------------------------------------------------------------------------- page79.

11. Sukhasamaneravatthu. (117) "udakam hi nayanti nettikati imam dhammadesanam sattha jetavane viharanto sukhasamaneram arabbha kathesi. Atitasmim hi baranasisetthino gandhakumaro nama putto ahosi. Raja, tassa pitari kalakate, tam pakkosapetva samassasetva mahantena sakkarena tasseva setthitthanam adasi. So tato patthaya "gandhasetthiti pannayi. Athassa bhandagariko dhanagabbhadvaram vivaritva "sami idante ettakam pitu dhanam, ettakam pitamahadinanti niharitva dassesi. So dhanarasim oloketva aha "kimpana te imam dhanam gahetva na gamimsuti. "sami dhanam gahetva gata nama natthi, attana katam kusalakusalameva hi adaya satta gacchantiti. So cintesi "te balataya dhanam santhapetva pahaya gata, ahampanetam gahetva gamissamiti; evam pana cintento `danam va dassami pujam va karissamiti acintetva "idam sabbam khaditva gamissamiti cintesi. So satasahassam vissajjetva phalikamayam nahanakotthakam karesi, satasahassam datva phalikamayameva nahanaphalakam, satasahassam datva nisidanapallankam, satasahassam datva bhojanapatim, satasahassameva datva bhojanatthane mandapam karesi 1-, satasahassam datva bhojanapatiya asittakupadhanam karesi, satasahasseneva gehe sihapanjaram santhapesi, attano patarasatthaya sahassam adasi, @Footnote: 1. Si. Yu. karapesi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page80.

Sayamasatthayapi sahassameva, punnamidivase pana bhojanatthaya satasahassam dapesi, tam bhattam bhunjanadivase satasahassam vissajjetva nagaram alankaritva bherincarapesi "gandhasetthissa kira bhattabhunjanalilham oloketuti. Mahajano mancatimancam bandhitva sannipati. Sopi satasahassagghanake nahanakotthake satasahassagghanake phalake nisiditva solasahi gandhodakaghatehi nahatva tam sihapanjaram vivaritva tasmim pallanke nisidi. Athassa tasmim asittakupadhane tam patim thapetva satasahassagghanakam bhojanam vaddhesum. So natakitthiparivuto evarupaya sampattiya tam bhojanam bhunjati. Aparena samayena eko gamikamanusso attano paribbayaharanattham daruadini yanake pakkhipitva nagaram gantva sahayakassa gehe nivasam ganhi. Tada pana punnamidivaso hoti. "gandhasetthino bhunjanalilham oloketuti nagare bherincarapesum. Atha nam sahayako aha "samma 1- gandhasetthino te bhunjanalilha ditthapubbati. "na ditthapubba sammati. "tenahi samma ehi, gacchama; ayam nagaram 2- bheri carati, mahasampattim passissamati. Nagaravasi janapadam 3- gahetva agamasi. Mahajanopi mancatimancam 4- abhiruhitva passati. Gamavasi bhattagandham ghayitvava nagaravasim aha "mayham etaya 5- patiya bhattapinde pipasa jatati. "samma ma etam patthayi, na sakka laddhunti. "samma alabhanto na jivissamiti. So @Footnote: 1. Si. Yu. "sammati natthi. 2. Si. Yu. nagare. 3. Si. Yu. janapadavasim 4. Si. Yu. @mancatimance. 5. etissanti yuttataram.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page81.

Tam patibahitum asakkonto parisapariyante thatva "namami te samiti tikkhattum mahasaddam niccharetva, "ko esoti vutte, "aham samiti. "kim etanti. "ayam eko gamavasi tumhakam patiyam bhattapinde pipasam uppadesi, ekam bhattapindam dapethati. "na sakka laddhunti. "kim samma sutanteti. "samma sutamme, apica labhanto jivissami, alabhantassa me maranam bhavissatiti. So puna viravi "ayam kira sami alabhanto marissati, jivitamassa dethati. "ambho bhattapindo nama satampi agghati satadvayampi agghati, yo yo yacati, tassa tassa dadamano kimaham bhunjissamiti. "sami ayam alabhanto marissati, jivitamassa dethati. "na sakka mudha laddhum, yadi pana alabhanto na jivissati, tini samvaccharani mama gehe bhatim karotu, ekamassa bhattapatim dapessamiti. Gamavasi tam sutva "evam hotu sammati sahayakam vatva puttadaram pahaya "bhattapatiatthaya tini samvaccharani bhatim karissamiti setthissa geham pavisi. So bhatim karonto sabbakiccani sakkaccam akasi, gehe va aranne va diva va rattim va [1]- kattabbakammani kataneva pannayimsu. "bhattabhatikoti vutte, sakalanagare pannayi. Athassa divasesu paripunnesu bhattaveyyavatiko "bhattabhatikassa sami divaso paripunno, dukkaram tena katam tini samvaccharani bhatim karontena, ekampi kammam na sankopitapubbanti aha. Athassa setthi attano sayamasapatarasatthaya dve sahassani tassa @Footnote: 1. Si. Yu. etthantare "sabbaniti atthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page82.

Patarasatthaya sahassanti tini sahassani dapetva aha "ajja mayham kattabbapariharam tasseva karothati; vatva ca pana thapetva ekam cintamanim nama piyabhariyam avasesajanampi "ajja tameva parivarethati vatva sabbam sampattim tassa niyyadesi. So setthino nahanodakena tattheva 1- kotthake tasmim phalake nisinno nahatva tasseva nivasanasatake nivasetva tasseva pallanke nisidi. Setthipi nagare bherincarapesi "bhattabhatiko gandhasetthissa gehe tini samvaccharani bhatim katva bhattapatim labhi, tassa bhunjanasampattim olokentuti. Mahajano mancatimancam abhiruhitva passati. Gamavasissa olokitolokitatthanam kampanakarappattam ahosi. Nataka tam parivaretva atthamsu. Tassa purato bhattapatim vaddhetva thapayimsu. Athassa hatthadhovanavelaya gandhamadane eko paccekabuddho sattame divase samapattito vutthaya "kattha nu kho ajja bhikkhacaratthaya gacchamiti upadharento bhattabhatikam addasa. Atha so 2- "ayam tini samvaccharani bhatim katva bhattapatim labhi, atthi nu kho etassa saddha natthiti upadharento "atthiti natva "saddhapi ekacce sangaham katum na sakkonti, sakkhissati nu kho me sangaham katunti cintetva [atha nam] "sakkhissati ceva mama ca sangahakaranam nissaya mahasampattim labhissatiti natva civaram parupitva pattamadaya vehasam abbhuggantva parisantarena gantva tassa purato thitameva @Footnote: 1. Si. Yu. tasseva. 2. Si. Yu. athassa etadahosi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page83.

Attanam dassesi. So paccekabuddham disva cintesi "aham pubbe adinnabhavena ekissa bhattapatiya atthaya tini samvaccharani paragehe bhatim akasim, idani me idam bhattam ekarattindivam rakkheyya, sace pana tam ayyassa dassami; anekani [1]- kappakotisahassani rakkhissati, ayyasseva nam dassamiti. So tini samvaccharani bhatim katva laddhabhattapatito ekapindampi mukhe atthapetvava tanham vinodetva sayameva patim ukkhipitva paccekabuddhassa santikam gantva patim annassa hatthe datva pancapatitthitena vanditva patim vamahatthena gahetva dakkhinahatthena tassa patte bhattam akiri. Paccekabuddho bhattassa upaddhasesakale pattam hatthena pidahi. Atha nam so aha "bhante ekova pativimso na sakka dvidha katum, ma mam idha loke sanganhatha 2-, paraloke sangahameva karotha, savasesam akatva niravasesameva dassamiti. Attano hi thokampi anavasesetva dinnam niravasesannama, tam mahapphalam hoti. So tatha karonto sabbam datva puna vanditva "bhante ekam bhattapatim nissaya tini samvaccharani me paragehe bhatim karontena dukkham anubhutam, idani me nibbattatthane sukhameva hotu, tumhehi ditthadhammasseva bhagi bhaveyyanti aha. Paccekabuddho "evam hotu, cintamani viya te sabbakame dadamana sankappa punnacando viya paripurentuti anumodanam karonto @Footnote: 1. Si. Yu. etthantare "manti atthi. 2. sanganhathati bhavitabbam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page84.

"icchitam patthitam tuyham khippameva samijjhatu, sabbe purentu sankappa cando pannaraso 1- yatha, icchitam patthitam tuyham khippameva samijjhatu, sabbe purentu sankappa mani jotiraso yathati vatva "ayam mahajano 2- yava gandhamadanapabbatagamana mam passantova titthatuti adhitthaya akasena gandhamadanam agamasi. Mahajanopi nam passantova atthasi. So tattha gantva tam pindapatam pancasatanam paccekabuddhanam vibhajitva adasi. Sabbe attano pahonakam ganhimsu. "appo pindapato katham pahotiti na cintetabbam. Cattari hi acinteyyani vuttani, tatrayam paccekabuddhavisayoti. Mahajano paccekabuddhanam pindapatam vibhajitva diyamanam disva sadhukarasahassani pavattesi, asanipatasaddo viya ahosi. Tam sutva gandhasetthi cintesi "bhattabhatiko maya dinnasampattim dharetum nasakkhi manne, tenayam mahajano parihasam karonto unnadatiti. So pavattijananattham manusse pesesi. Te agantva "sampattidharanako nama sami evarupo hotiti vatva tam pavattim arocesum. Setthi tam sutva pancavannaya pitiya phutthasariro hutva "aho dukkaram tena katam, aham ettakam kalam evarupaya sampattiya thito kinci datum nasakkhinti tam pakkosapetva "saccam kira taya idannama katanti pucchitva, "ama samiti vutte, "handa sahassam @Footnote: 1. Yu. pannareSi. 2. Si. Yu. jano.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page85.

Gahetva tava dane mayhampi pattim dehiti aha. So tatha akasi. Setthipissa sabbam attano santakam majjhe bhinditva adasi. Catasso hi sampada nama "vatthusampada paccayasampada cetanasampada gunatirekasampadati. Tattha nirodhasamapattiraho araha va anagami va dakkhineyyo vatthusampada nama, paccayanam dhammena samena uppatti paccayasampada nama, danato pubbe danakale pacchabhageti tisu kalesu cetanaya somanassasahagatananasampayuttabhavo cetanasampada nama, dakkhineyyassa pana samapattito vutthitabhavo gunatirekasampada namati. Imassa ca "khinasavo paccekabuddho dakkhineyyo, bhatim katva laddhabhavena paccayo dhammato uppanno, tisu kalesu cetana parisuddha, samapattito vutthatamatto paccekabuddho gunatirekoti catassopi sampada nipphanna, etasam anubhavena dittheva dhamme mahasampattim papunati; tasma so setthino santika sampattim labhati. Aparabhage ca rajapi imina katakammam sutva tam pakkosapetva sahassam datva pattim gahetva tutthamanaso mahantam bhogam datva setthitthanam adasi. "bhattabhatikasetthitissa namam ahosi. So gandhasetthina saddhim sahayo hutva ekato khadanto pivanto [1]- yavatayukam thatva tato cuto devaloke nibbattitva ekam buddhantaram dibbasampattim anubhavitva imasmim buddhuppade savatthiyam @Footnote: 1. Si. Yu. etthantare sayantoti atthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page86.

Sariputtattherassa upatthakakule patisandhim ganhi. Athassa mata laddhagabbhaparihara katipahaccayena "aho vataham pancasatehi bhikkhuhi saddhim sariputtattherassa satarasabhojanam datva kasayavatthanivattha suvannasarakam adaya asanapariyante nisinna tesam bhikkhunam ucchitthasesakam bhunjeyyanti dohalini hutva tatheva katva dohalam pativinodesi. Sa sesamangalesupi tatharupameva danam datva puttam vijayitva namagahanadivase "puttassa me bhante sikkhapadani dethati theram aha. Thero "kimassa namanti pucchitva, "bhante puttassa me patisandhigahanato patthaya imasmim gehe kassaci dukkhannama na bhutapubbam, tenevassa `sukhakumarotveva namam bhavissatiti vutte, tadevassa namam gahetva sikkhapadani adasi. Tada evamassa 1- matu "naham mama puttassa ajjhasayam bhindissamiti cittam uppajji. Sa tassa kannavijjhanamangaladisupi tatheva danam adasi. Kumaropi sattavassikakale "icchamaham amma therassa santike pabbajitunti aha. Sa "sadhu tata, naham tava ajjhasayam bhindissamiti theram nimantetva bhojetva "bhante putto me pabbajitum icchati, imaham sayanhasamaye viharam anessamiti theram uyyojetva natake sannipatetva "puttassa me gihikale kattabbakiccam ajjeva karissamati vatva puttam alankaritva mahantena sirisobhaggena viharam netva therassa niyyadesi. Theropi tam "tata pabbajja @Footnote: 1. cassati padena bhavitabbam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page87.

Nama dukkara, sakkhissasi abhiramitunti vatva, "karissami vo bhante ovadanti vutte, kammatthanam datva pabbajesi. Matapitaropissa pabbajjasakkaram karonta antovihareyeva sattaham buddhappamukhassa bhikkhusanghassa satarasabhojanam datva sayam attano geham agamamsu. Atthame divase sariputtatthero, bhikkhusanghe gamam pindaya pavitthe, vihare kattabbakiccam katva samaneram pattacivaram gahapetva gamam pindaya pavisi. Samanero antaramagge matikadini disva panditasamanero viya theram pucchi. Theropi tassa tatheva byakasi. Samanero tani tani karanani sutva "sace tumhe attano pattacivaram ganheyyatha, aham nivatteyyanti vatva, therena tassa ajjhasayam abhinditva "ahara me pattacivaranti pattacivare gahite, theram vanditva nivattamano "bhante mayham aharam aharamana satarasabhojanam ahareyyathati aha. "kuto tam labhissamiti. "attano punnena alabhanta mama punnena labhissatha bhanteti. Athassa thero kuncikam datva gamam pindaya pavisi. So viharam gantva therassa gabbham vivaritva pavisitva dvaram pidhaya attano kaye nanam otaretva nisidi. Tassa gunatejena sakkassa asanam unhakaram dassesi. Sakko "kinnu kho etanti olokento samaneram disva "sukhasamanero upajjhayassa pattacivaram datva `samanadhammam karissamiti nivatto, maya tattha gantum vattatiti cintetva cattaro maharaje pakkosapetva "gacchatha tata, viharassa upavane dussadde sakune palapethati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page88.

Uyyojesi. Te tatha katva samanta arakkham ganhimsu. Candimasuriye "attano vimanani ganhitva titthathati anapesi. Tepi tatha karimsu. Sayampi avinjanatthane arakkham ganhi. Viharo 1- sannisinno niravo ahosi. Samanero ekaggena cittena vipassanam vaddhetva tini maggaphalani papuni. Thero samanerena "satarasabhojanam ahareyyathati vutto "kassa nu kho ghare sakka laddhunti olokento ekam ajjhasayasampannam upatthakakulam disva tattha gantva "bhante sadhu vo katam ajja idhagacchantehiti tehi tutthamanasehi pattam gahetva nisidapetva yagukhajjakam datva yava bhattakala dhammakatham yacito tesam saraniyam dhammakatham kathetva kalam sallakkhetva desanam nitthapesi. Athassa satarasabhojanam datva tam adaya gantukamam theram disva "bhunjatha bhante, aparampi dassamati theram bhojetva puna pattapuram adamsu. Thero tam adaya "samanero me chatoti turitaturito viharam payasi. Tamdivasam sattha patova nikkhamitva gandhakutiyam nisinno avajjesi "ajja sukhasamanero upajjhayassa pattacivaram datva `samanadhammam karissamiti nivatto, nipphannam nu kho tassa kiccanti, so tinnamyeva maggaphalanam pattabhavam disva uttarimpi upadharento "sakkhissatayam ajja arahattam papunitum, sariputto pana `samanero me chatoti vegena bhattam adaya nikkhamati, sace imasmim arahattam appatte bhattam aharissati, @Footnote: 1. Si. Yu. vihare.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page89.

Imassa antarayo bhavissati; maya gantva dvarakotthake arakkham ganhitum vattatiti cintetva gandhakutito nikkhamma dvarakotthake thatva arakkham ganhi. Theropi bhattam ahari. Atha nam hettha vuttanayeneva cattaro panhe pucchi. Panhavisajjanavasane samanero arahattam papuni. Sattha theram amantetva "gaccha sariputta, samanerassa te bhattam dehiti aha. Thero gantva dvaram akotesi. Samanero nikkhamitva upajjhayassa vattam katva, "bhattakiccam karohiti vutte, therassa bhattena anatthikabhavam natva sattavassiko kumaro tamkhananneva arahattam patto nicasanatthanam 1- paccavekkhanto bhattakiccam katva pattam dhovi. Tasmim kale cattaro maharajano arakkham vissajjesum. Candimasuriyapi vimanani muncimsu. Sakkopi avinjanatthane arakkham vissajjesi. Suriyo nabhamajjham atikkantoyeva pannayi. Bhikkhu "sayanho pannayati, samanerena idaneva bhattakiccam katam; kim nu kho ajja pubbanho balava jato, sayanho mandoti vadimsu. Sattha agantva "kaya nuttha bhikkhave etarahi kathaya sannisinnati pucchitva, "bhante ajja pubbanho balava jato, sayanho mando; samanerena idaneva bhattam bhuttam, atha ca pana suriyo nabhamajjham atikkanto pannayatiti vutte, "bhikkhave evameva hoti punnavantanam samanadhammam karanakale, ajja hi @Footnote: 1. nibbanatthanantipi dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page90.

Cattaro maharajano samanta arakkham ganhimsu, candimasuriya vimanani gahetva atthamsu, sakko avinjanake arakkham ganhi, ahampi dvarakotthake arakkham ganhim; ajja sukhasamanero matikaya udakam harante usukare usum ujum karonte tacchake cakkadini karonte disva attanam dametva arahattam pattoti vatva imam gathamaha "udakam hi nayanti nettika, usukara namayanti tejanam, darum namayanti tacchaka, attanam damayanti subbatati. Tattha "subbatati: suvada sukhena ovaditabba anusasitabbati attho. Sesam hettha vuttanayameva. Desanavasane bahu sotapattiphaladini papunimsuti. Sukhasamaneravatthu. Dandavaggavannana nitthita. Dasamo vaggo. ---------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 22 page 44-90. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=22&A=882&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=22&A=882&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=20              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=618              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=610              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=610              Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]