ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 26 : PALI ROMAN U.A. (paramatthadi.)

page404.

9. Udapanasuttavannana [69] Navame mallesuti malla nama janapadino rajakumara, tesam nivaso ekopi janapado rulhivasena "malla"ti vuccati. Tesu mallesu, yam loke "mallo"ti vuccati. Keci pana "malesu"ti pathanti. Carikancaramanoti aturitacarikavasena mahamandale janapadacarikancaramano. Mahata bhikkhusamghenati aparicchedagunena mahantena samanaganena. Tada hi bhagavato mahabhikkhuparivaro ahosi. Thunam nama mallanam brahmanagamoti puratthimadakkhinaya disaya majjhimappadesassa avadhitthane malladese thunanamako brahmanabahulataya brahmanagamo, tadavasariti tam avasari, thunagamamaggam sampapuniti attho. Assosunti sunimsu, sotadvarasampattavacananigghosanusarena janimsuti attho. Khoti padapurane, avadharanatthe va nipato. Tattha avadharanatthena assosumyeva, na tesam savanantarayo ahositi vuttam hoti. Padapuranena padabyanjanasilitthattamattameva. Thuneyyakati thunagamavasino. Brahmanagahapatikati ettha brahmam anantiti brahmana, mante sajjhayantiti attho. Idameva hi jatibrahmananam nibbacanam, ariya pana bahitapapatta "brahmana"ti vuccanti. Gahapatikati khattiyabrahmane vajjetva ye keci agaram ajjhavasanta vuccanti, visesato vessa. Brahmana ca gahapatika ca brahmanagahapatika. Idani yamattham te assosum, tam pakasetum 1- "samano khalu bho gotamotiadi vuttam. Tattha samitapapatta "samano"ti veditabbo. Vuttanhetam "samitassa honti papaka akusala dhamma"tiadi. 2- Bhagava ca anuttarena ariyamaggena sabbaso samitapaPo. Tenassa yathabhuccagunadhigatametam namam, yadidam samanoti. Khaluti anussavatthe nipato. Bhoti brahmanajatikanam jatisamudagatam alapanamattam, @Footnote: 1 cha.Ma. dassetum 2 Ma.mu. 12/434/380

--------------------------------------------------------------------------------------------- page405.

Vuttampi cetam "bhovadi nama so hoti, sace hoti sakincano"ti. 1- Gotamoti gottavasena bhagavato parikittanam. Tasma "samano khalu bho gotamo"ti samano kira bho gotamagottoti ayamettha attho. Sakyaputtoti idam pana bhagavato uccakulaparidipanam. Sakyakula pabbajitoti saddhapabbajitabhavaparidipanam. Kenaci parijunnena anabhibhuto aparikkhinamyeva tam kulam pahaya nekkhammadhigamasaddhaya pabbajitoti vuttam hoti. Udapanam tinassa ca bhusassa ca yava mukhato puresunti paniyakupam tinena ca bhusena ca mukhappamanena vaddhesum, tinadini pakkhipitva kupam pidahimsuti attho. Tassa kira gamassa bahi bhagavato agamanamagge brahmananam paribhogabhuto eko udapano ahosi. Tam thapetva tattha sabbani kupatalakadini udakatthanani tada visukkhani nirudakani ahesum. Atha thuneyyaka ratanattaye appasanna maccherapakata bhagavato agamanam sutva "sace samano gotamo sasavako imam gamam pavisitva dvihatiham vaseyya, sabbam imam janam attano vacane thapeyya, tato brahmanadhammo patittham na labheyya"ti tattha bhagavato asaya parisakkanta "imasmim game annattha udakam natthi, amum udapanam aparibhogam karissama, evam samano gotamo sasavakasamgho 2- imam gamam na pavisissati"ti sammantayitva sabbe gamavasino sattahassa udakam gahetva catiadini puretva udapanam tinena ca bhusena ca pidahimsu. Tena vuttam "udapanam tinassa ca bhusassa ca yava mukhato mukhato puresum, `ma te mundaka samanaka paniyam apamsu'ti". Tattha mundaka samanakati munde 3- "munda"ti samane 4- "samana"ti vattum vatteyya, te pana khumsanadhippayena hilenta evamahamsu. Mati patisedhe, @Footnote: 1 khu.dha. 25/396/86 2 cha.Ma. sasavako 3 Si.,Ma. mundesu 4 Si.,Ma. samanesu

--------------------------------------------------------------------------------------------- page406.

Ma apamsu ma pivimsuti attho. Magga okkammati maggato apasakkitva. Etamhati yo udapano tehi tatha kato, tameva niddisanto aha. Kimpana bhagava tesam brahmananam tam vippakaram anavajjitva evamaha "etamha udapana paniyam paniyam ahara"ti, udahu avajjitva janantoti? jananto eva bhagava attano buddhanubhavam pakasetva te dametva nibbisevane katum evamaha, na paniyam patukamo tenevettha mahaparinibbanasutte viya "pipasitosmi"ti 1- na vuttam. Dhammabhandagariko pana satthu ajjhasayam ajananto thuneyyakehi katam vippakaram acikkhanto idani so bhante"tiadimaha. Tattha idaniti adhuna, amhakam agamanavelayamevati attho. Eso bhante udapanoti pathanti. Thero dvikkhattum patikkhipitva tatiyavare "na kho tathagata tikkhattum paccanika katabba, karanam dittham bhavissati dighadassina"ti maharajadattiyam bhagavato pattam gahetva udapanam agamasi. Gacchante there udapane udakam paripunnam hutva uttaritva samantato sandati, sabbam tinam bhusanca upalavitva sayameva apagacchi. Tena ca sandamanena salilena uparupari vaddhantena tasmim game sabbeva pokkharaniadayo jalasaya visukkha paripurimsu, tatha parikhakusubbhaninnadini ca. Sabbo gamappadeso mahoghena ajjhotthato mahavassakale viya ahosi. Kumuduppalapadumapundarikadini jalajapupphani tattha tattha ubbhijjitva vikasamanani udakam sanchadimsum. Saresu hamsakoncacakkavakakarandavabakadayo udakasakunika vassamana tattha tattha vicarimsu. Thuneyyaka tam mahogham tatha uttarantam samantato vicitarangasamakulam pariyantato samutthahamanam ruciram phenububbulakam disva acchariyabbhutacittajata evam sammantesum "mayam samanassa gotamassa udakupacchedam katum vayamimha, ayampana mahogho tassa @Footnote: 1 di. maha. 10/191/113

--------------------------------------------------------------------------------------------- page407.

Agamanakalato patthaya evam abhivaddhati, nissamsayam kho ayam tassa iddhanubhavo. Mahiddhiko hi so mahanubhavo. Thanam kho panetam vijjati, yatha yam mahogho utthahitva amhakam gamampi otthareyya. Handa mayam samanam gotamam upasankamitva payirupasitva accayam desenta khamapeyyama"ti. Te sabbeva ekajjhasaya hutva samghasamghi ganibhuta gamato nikkhamitva yena bhagava tenupasankamimsu. Upasankamitva appekacce bhagavato pade sirasa vandimsu, appekacce anjalimpanamesum, appekacce bhagavata saddhim sammodimsu, appekacce tunhibhuta nisidimsu, appekacce namagottam savesum, evampana katva sabbeva ekamantam nisiditva idha mayam bho gotama bhoto ceva gotamassa gotamasavakananca udakapatisedham karayimha, amukasmim udapane tinanca bhusanca pakkhipimha. So pana udapano acetanopi samano sacetano viya bhoto gunam jananto viya sayameva sabbam tinam bhusam apanetva suvisuddho jato, sabbopi cettha ninnappadeso mahata udakoghena paripunno ramaniyova jato, udakupajivino satta parituttha, mayampana manussapi samana bhoto gune na janimha, ye mayam evam akarimha, sadhu no bhavam gotamo tatha karotu, yatha ayam mahogho imam gamam na otthareyya, accayo no accagama yathabalam, tam no bhavam gotamo accayam patigganhatu anukampam upadaya"ti accayam desesum. Bhagavapi "taggha tumhe accayo accagama yathabalam, tam vo mayam patigganhama, ayatim samvaraya"ti tesam accayam patiggahetva pasannacittatam natva uttari ajjhasayanurupam dhammam desesi. Te bhagavato dhammadesanam sutva pasannacitta saranadisu patitthita bhagavantam vanditva padakkhinam katva pakkamimsu. Tesampana agamanato puretaramyeva ayasma anando tam patihariyam disva acchariyabbhutacittajato

--------------------------------------------------------------------------------------------- page408.

Pattena paniyam adaya bhagavato upanametva tam pavattim arocesi. Tena vuttam "evam bhanteti kho ayasma anando"tiadi. Tattha mukhato ovamitvati sabbantam tinadim mukhena chaddetva. Vissandanto manneti pubbe digharajjukena udapanena ussincitva gahetabbaudakogho bhagavato pattam gahetva therassa gatakale mukhena vissandanto viya samatittiko kakapeyyo hutva atthasi. Idanca therassa gatakale udakappavattim sandhaya vuttam. Tato param pana pubbe vuttanayena tasmim game sakalam ninnatthanam udakena paripunnam ahositi. Ayampaniddhi na buddhanam adhitthanena, napi devanubhavena, atha kho bhagavato punnanubhavena parittadesanattham rajagahato vesaligamane viya. Keci pana "thuneyyakanam bhagavati pasadajananattham tesam atthakamahi devatahi katan"ti. Apare "udapanassa hettha vasanakanagaraja evamakasi"ti sabbantam akaranam yatha bhagavato punnanubhaveneva tatha udakuppattiya paridipitatta. Etamattham viditvati etam adhitthanena vina attana icchitanipphattisankhatam attham sabbakarato viditva tadatthadipanam imam udanam udanesi. Tattha kim kayira udapanena, apa ce sabbada siyunti yassa sabbakalam sabbattha ca apa ce yadi siyum yadi upalabbheyyum yadi akankhamattapatibaddho, tesam labho, tena udapanena kim kayira kim kareyya, kim payojananti attho. Tanhaya mulato chetva, kissa pariyesanancareti yaya tanhaya vinibaddha satta akatapunna hutva icchitalabhadukkhena vihannanti, tassa tanhaya mulam, mule va chinditva thito madiso sabbannu buddho kissa kena karanena paniyapariyesanam, 1- annam va paccayapariyesanam careyya. "mulato @Footnote: 1 ka. udakapariyesanam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page409.

Chetta"tipi pathanti, tanhaya mulam muleyeva va 1- chedakoti attho. Atha va mulato chettati mulato patthaya tanhaya chedako. Idam vuttam hoti:- yo bodhiya mulabhutamahapanidhanato patthaya aparimitam sakalam punnasambharam attano acintetva lokahitatthameva parinamanavasena paripurento mulato pabhuti tanhaya chetta, so tanhahetukassa icchitalabhassa abhavato kissa kena karanena udakapariyesanam careyya, ime pana thuneyyaka andhabala imam karanam ajananta evamakamsuti. Navamasuttavannana nitthita. -------------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 26 page 404-409. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=26&A=9033&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=26&A=9033&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=155              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=3910              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=4183              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=4183              Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]