ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 27 : PALI ROMAN Iti.A. (paramatthadi.)

                         2. Mettasuttavannana
      [22] Dutiye ma bhikkhave punnananti ettha mati patisedha nipato.
Punnasaddo "kusalanam bhikkhave dhammanam samadanahetu evamidam punnam
pavaddhati"tiadisu 2- punnaphale agato. "avijjagato yam bhikkhave purisapuggalo
punnanca sankharam abhisankharoti"tiadisu 3- kamarupavacarasucarite. "punnupagam bhavati
vinnanan"tiadisu 3- sugativisesabhute upapattibhave. "tinimani bhikkhave
punnakiriyavatthuni danamayam punnakiriyavatthu silamayam punnakiriyavatthu bhavanamayam
punnakiriyavatthu"tiadisu 4- kusalacetanayam. Idha pana tebhumakakusaladhamme veditabbo.
Bhayitthati ettha duvidham bhayam nanabhayam sarajjabhayanti. Tattha "yepi te bhikkhave deva
dighayuka vannavanto sukhabahula uccesu vimanesu ciratthitika, tepi tathagatassa
@Footnote: 1 cha.Ma. vuttanayameva     2 di.pa. 11/80/49
@3 sam.ni. 16/50/80     4 khu.iti. 25/60/278, an.atthaka. 23/126/245

--------------------------------------------------------------------------------------------- page85.

Dhammadesanam sutva yebhuyyena bhayam santasam samvegam santasam apajjanti"tiadisu 1- agatam nanabhayam. "ahudeva bhayam, ahu lomahamso"tiadisu 2- agatam sarajjabhayam. Idhapi sarajjabhayameva. Ayancettha attho:- bhikkhave digharattam kayavacisamyamo vattapatipattipuranam ekasanam ekaseyyam indriyadamo dhutadhammehi cittassa niggaho sati sampajannam kammatthananuyogavasena viriyarambhoti evamadini yani bhikkhuna nirantaram pavattetabbani punnani, tehi ma bhayittha, ma bhayam santasam apajjittha, ekaccassa ditthadhammasukhassa uparodhabhayena samparayikanibbanasukhadayakehi punnehi ma bhayitthati. Nissake hi idam samivacanam. Idani tato abhayitabbabhave karanam dassento "sukhassetan"tiadimaha. Tattha sukhasaddo "sukho buddhanam uppado, sukha viragata loke"tiadisu 3- sukhamule agato. "yasma ca kho mahali rupam sukham sukhanupatitam sukhavakkantan"tiadisu 4- sukharammane. "yavancidam bhikkhave na sukaram akkhanena papunitum yava sukha sagga"tiadisu 5- sukhapaccayatthane. "sukho punnassa uccayo"tiadisu 6- sukhahetumhi. "ditthadhammasukhavihara ete dhamma"tiadisu 7- abyapajjhe. "nibbanam paramam sukhan"tiadisu 8- nibbane. "sukhassa ca pahana"tiadisu 9- sukhavedanayam. "adukkhamasukham santam, sukhamicceva bhasitan"tiadisu 10- upekkhavedanayam. "dvepi maya ananda vedana vutta pariyayena sukha vedana dukkha vedana"tiadisu 11- itthasukhe. "sukho vipako punnanan"tiadisu iddhivipake. Idhapi itthavipake eva datthabbo. Itthassatiadisu esitabbato anitthapatikkhepato ca itthassa, kamaniyato manasmim ca kamanato pavisanato 12- kantassa. Piyayitabbato santappanato @Footnote: 1 an.catukka. 21/33/38 2 di.maha. 10/318/205 3 khu.dha. 25/194/51 @4 sam.kha. 17/60/57 5 Ma.u. 14/255/223 6 khu.dha. 25/118/38 @7 Ma.mu. 12/82/54-5 8 khu.dha. 25/203-4/52-3 Ma.Ma. 13/215-6 190,192 @9 khu.cula. 30/680/339 10 sam.sala. 18/368/257, khu.iti. 25/53/274 @11 Ma.Ma. 13/89/67 12 Si. patisaranato

--------------------------------------------------------------------------------------------- page86.

Ca piyassa, mananiyato manassa vaddhanato ca manapassati attho veditabbo. Yadidam punnaniti "punnani"ti yadidam vacanam, etam sukhassa itthassa vipakassa adhivacanam namam, sukhamevetam yadidam punnanti phalena karanassa abhedupacaram vadati. Tena katupacitanam punnanam avassambhaviphalam sutva appamattena sakkaccam punnani katabbaniti punnakiriyayam niyojeti, adaranca nesam tattha uppadeti. Idani attana sunettakale katena punnakammena digharattam paccanubhutam bhavantarapaticchannam ularatamam punnavipakam udaharitva tamattham pakatam karonto "abhijanami kho panahan"tiadimaha. Tattha abhijanamiti abhivisitthena nanena janami, paccakkhato bujjhami, digharattanti cirakalam. Punnananti danadikusala- dhammanam. Satta vassaniti satta samvaccharani. Mettacittanti mijjatiti metta, siniyhatiti attho. Mitte bhava, mittassa va esa pavattitipi metta. Lakkhanadito pana hitakarappavattilakkhana, hitupasamhararasa, aghatavinaya- paccupatthana, sattanam manapabhavadassanapadatthana. Byapadupasamo etissa sampatti, sinehasambhavo vipatti. Sa etassa atthiti mettacittam. Bhavetvati mettasahagatam cittam cittasisena samadhi vuttoti mettasamadhim mettabrahmaviharam uppadetva ceva vaddhetva ca. Satta samvattavivattakappeti satta mahakappe. Samvattavivattaggahaneneva hi samvattatthayivivattatthayinopi gahita. Imam lokanti kamalokam. Samvattamane sudanti samvattamane. Sudanti nipatamattam, vinassamaneti attho. "samvattamane sudan"ti ca pathanti. Kappeti kale. Kappasisena hi kalo vutto. Kalepi va khiyamane kappopi 1- khiyateva. Yathaha:- "kalo ghasati bhutani, sabbaneva sahattana"ti. 2- "abhassarupago homi"ti vuttatta tejosamvattavasenettha kappavutthanam veditabbam. Abhassarupagoti tattha patisandhiggahanavasena abhassarabrahmalokam @Footnote: 1 Ma. sabbopi 2 khu.ja. 27/340/95 (sya)

--------------------------------------------------------------------------------------------- page87.

Upagacchamiti abhassarupago homi. Vivattamaneti santhahamane, jayamaneti attho. Sunnam brahmavimanam upapajjamiti kassaci sattassa tattha nibbattassa abhavato sunnam, yam pathamajjhanabhumisankhatam brahmavimanam adito nibbattam, tam patisandhiggahanavasena upapajjami upemi. Brahmati kamavacarasattehi setthatthena tatha tatha bruhitagunataya brahmaviharato nibbattatthena ca brahma. Brahmaparisajjabrahmapurohitehi mahanto brahmati mahabrahma. Tato eva te abhibhavitva thitatta abhibhu. Tehi kenaci gunena na abhibhutoti anabhibhuto. Annadatthuti ekamsavacane nipato. Dasoti dassanasilo, so atitanagatapaccuppannanam dassanasamattho, abhinnanena passitabbam passamiti attho. Sesabrahmanam iddhipadabhavanabalena attano cittanca mama vase vattemiti vasavatti homiti yojetabbam. Tada kira bodhisatto atthasamapattilabhipi samano tatha sattahitam attano paramiparipurananca olokento 1- tasu eva dvisu jhanabhumisu nikantim uppadetva mettabrahmaviharavasena aparaparam samsari. Tena vuttam "satta vassani .pe. Vasavatti"ti. Evam bhagava rupavacarapunnassa vipakamahantatam pakasetva idani kamavacarapunnassapi vipakamahantatam 2- dassento "../../bdpicture/chattimsakkhattun"tiadimaha. Tattha sakko ahosinti chattimsavare annattha anupapajjitva nirantaram tattha sakko devanamindo tavatimsadevaraja ahosim. Raja ahosintiadisu catuhi acchariyadhammehi catuhi ca sangahavatthuhi lokam ranjetiti raja. Cakkaratanam vatteti, catuhi sampatticakkehi vattati, tehi ca param vatteti, parahitaya ca iriyapathacakkanam vatto etasmim atthiti cakkavatti. Rajati cettha samannam, @Footnote: 1 Ma. oloketva 2 cha.Ma. tam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page88.

Cakkavattiti visesam. Dhammena caratiti dhammiko. Nayena samena vattatiti attho. Dhammeneva rajjam labhitva raja jatoti dhammaraja. Parahitadhammacaranena va dhammiko, attahitadhammacaranena dhammaraja. Caturantaya issaroti caturanto, catusamuddantaya catubbidhadipavibhusitaya ca pathaviya issaroti attho. Ajjhattam kopadipaccatthike, bahiddha ca sabbarajano adandena asatthena vijesiti vijitavi. Janapade thavarabhavam dhuvabhavam patto, na sakka kenaci tato caletum, janapado va tamhi thavariyam patto anuyutto sakammanirato acalo asampavedhiti janapadatthavariyappatto. Cakkaratanam hatthiratanam assaratanam maniratanam itthiratanam gahapatiratanam parinayakaratananti imehi sattahi ratanehi samupetoti sattaratanasamannagato. Tesu hi raja cakkavatti cakkaratanena ajitam jinati, hatthiassaratanehi vijite sukheneva anuvicarati, parinayakaratanena vijitamanurakkhati, sesehi upabhogasukhamanubhavati. Pathamena cassa ussahasattiyogo, pacchimena mantasattiyogo, hatthiassagahapatiratanehi pabhusattiyogo suparipunno hoti, itthimaniratanehi tividhasattiyogaphalam. So itthimaniratanehi paribhogasukhamanubhavati, sesehi upabhogasukham 1- visesato cassa purimani tini adosakusalamulajanitakammanubhavena sampajjanti, majjhimani alobhakusalamulajanitakammanubhavena, pacchimamekam amohakusalamulajanitakammanubhavenati veditabbam. Padesarajjassati khuddakarajjassa. Etadahositi attano sampattiyo paccavekkhantassa pacchime cakkavattikale etam "kissa nu kho me idam kammassa phalan"tiadikam ahosi. Sabbatthakameva tasmim tasmimpi bhave etadahosiyeva. Tatthayam cakkavattikalavasena yojana. @Footnote: 1 ka. issariyasukham

--------------------------------------------------------------------------------------------- page89.

Evammahiddhikoti maniratanahatthiratanadippamukhaya kosavahanasampattiya janapadatthavariyappattiya ca evam mahiddhiko. Evammahanubhavoti cakkaratanadisamannagamena kassacipi pilam akarontova sabbarajuhi sirasa sampaticchitasasanavehasagamanadihi evammahanubhavo. Danassati annadideyyadhammapariccagassa. Damassati cakkhvadiindriyadamanassa ceva samadanavasena ragadikilesadamanassa ca. Sannamassati kayavacisamyamassa. Tattha yam samadanavasena kilesadamanam, tam bhavanamayam punnam, tanca kho mettabrahmaviharabhutam idhadhippetam. Tasmim ca upacarappanabhedena duvidhe yam appanapattam, tenassa yathavuttasu dvisu jhanabhumisu upapatti ahosi. Itarena tividhenapi yatharaham pattacakkavattiadibhavoti veditabbam. Iti bhagava attanam kayasakkhim katva punnanam vipakamahantatam pakasetva idani tamevattham gathabandhena dassento "punnameva"tiadimaha. Tattha punnameva so sikkheyyati yo atthakamo kulaputto, so pujjaphalanibbattanato 1- attano santanam punanato ca "punnan"ti laddhanamam tividham kusalameva sikkheyya niveseyya upacineyya pasaveyyati attho. Ayatagganti vipulaphalataya ularaphalataya ayataggam, piyamanapaphalataya va ayatim 2- uttamanti ayataggam, ayena va yonisomanasikaradipaccayena ularatamena agganti ayataggam. Takaro padasandhikaro. Atha va ayena punnaphalena aggam padhananti ayataggam. Tato eva sukhudrayam sukhavipakanti attho. Katamam pana tam punnam, kathanca nam sikkheyyati aha "dananca samacariyanca, mettacittanca bhavaye"ti. Tattha samacariyanti kayavisamadini vajjetva kayasamadicaritam, suvisuddham silanti attho. Bhavayeti attano santane uppadeyya vaddheyya. Ete dhammeti ete danadike sucaritadhamme. Sukhasamuddayeti sukhanisamse, @Footnote: 1 ka. pujabbhavaphalam nibbattanato 2 Si. ayati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page90.

Anisamsaphalampi nesam sukhamevati dasseti. Abyapajjham sukham lokanti kamacchandadibyapadavirahitatta abyapajjham niddukkham, parapilabhave pana vattabbam natthi. Jhanasamapattivasena sukhabahulatta sukham, ekantasukhanca brahmalokam jhanapunnanam, itarapunnanam pana tadannam sampattibhavasankhatam sukham lokam pandito sappanno upapajjati upeti. Iti imasmim sutte gathasu ca vattasampatti eva kathita. Dutiyasuttavannana nitthita. ------------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 27 page 84-90. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=27&A=1837&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=27&A=1837&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=200              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=4761              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=4966              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=4966              Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]