ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 28 : PALI ROMAN Sutta.A.1 (paramattha.1)

page223.

9. Hemavatasuttavannana ajja pannarasoti hemavatasuttam. Ka uppatti? pucchavasika uppatti. Hemavatena hi puttho bhagava "../../bdpicture/chasu loko samuppanno"tiadini abhasi, tattha "ajja pannaraso"tiadi satagirena vuttam, "iti satagiro"tiadi sangatikarehi, "kacci mano"tiadi hemavatena "../../bdpicture/chasu loko"tiadi bhagavata, tam sabbampi samodhanetva "hemavatasuttan"ti vuccati. "satagirisuttan"ti ekacce. 1- Tattha yayam "ajja pannaraso"tiadi gatha, tassa uppatti:- imasmimyeva bhaddakappe visativassasahassayukesu purisesu uppajjitva solasavassasahassayukani thatva parinibbutassa bhagavato kassapasammasambuddhassa mahatiya pujaya sarirakiccam akamsu. Tassa dhatuyo avikiritva suvannakkhandho viya ekagghana hutva atthamsu. 2- Dighayukabuddhanam hi esa dhammata. Appayukabuddha pana yasma bahutarena janena aditthaeva parinibbayanti, tasma dhatupujampi katva "tattha jana punnam pasavissanti"ti anukampakaya "dhatuyo vikirantu"ti adhitthahanti, tena tesam suvannavannana 3- viya dhatuyo vikiranti seyyathapi amhakam bhagavato. Manussa tassa bhagavato ekamyeva dhatugharam katva cetiyam patitthapesum. Yojanam ubbedhena parikkhepena ca. Tassa ekekagavutantarani cattari dvarani ahesum, ekam dvaram kimkiraja 4- aggahesi, ekam tasseva putto pathavindharo nama, ekam senapatippamukha amacca, ekam setthippamukha janapada. Rattasuvannamaya ekagghana rattasuvannarasapatibhaga ca nanaratanamaya itthaka ahesum ekeka satasahassagghanika. Te haritalamanosilahi mattikakiccam surabhitelena udakakiccanca katva tam cetiyam patitthapesum. @Footnote: 1 cha.Ma. ekaccehi 2 Si. santhahimsu @3 cha.Ma.,i. suvannacunnani 4 cha.Ma. kikiraja

--------------------------------------------------------------------------------------------- page224.

Evam patitthite cetiye dve kulaputta sahayaka nikkhamitva sammukhasavakanam theranam santike pabbajimsu. Dighayukabuddhananhi sammukhasavakayeva pabbajenti upasampadenti nissayam denti, itare na labhanti. Tato te kulaputta "sasane bhante kati dhurani"ti pucchimsu. Thera "dve dhurani"ti kathesum "vasadhuram pariyattidhuran"ti. Tattha pabbajitena kulaputtena acariyupajjhayasantike panca vassani vasitva vattappativattam puretva patimokkham dve tini bhanavarasuttantani ca pagunam katva kammatthanam uggahetva kule va gane va niralayena arannam pavisitva arahattasacchikiriyaya ghatitabbam vayamitabbam, etam vasadhuram. Attano thamena pana ekam va nikayam pariyapunitva dve va panca va nikaye pariyattito ca atthato ca suvisuddham 1- sasanam anuyunjitabbam, etam pariyattidhuranti. Atha te kulaputta "dvinnam dhuranam vasadhurameva setthan"ti vatva "mayam panamha dahara, vuddhakale vasadhuram paripuressama, pariyattidhuram tava puressama"ti pariyattim arabhimsu. Te pakatiyava pannavanto nacirasseva sakale buddhavacane pakatannuno vinaye ca ativiya vinicchayakusala ahesum. Tesam pariyattim nissaya parivaro uppajji, parivaram nissaya labho, ekamekassa pancasata pancasata bhikkhu parivara ahesum. Te satthu sasanam dipenta viharimsu, puna buddhakalo viya ahosi. Tada dve bhikkhu gamakavase viharanti dhammavadi ca adhammavadi ca. Adhammavadi cando hoti pharuso mukharo, tassa ajjhacaro itarassa pakato hoti. Tato nam "idam te avuso kammam sasanassa appatirupan"ti codesi, so "kinte dittham kinte sutan"ti vikkhipati. Itaro "vinayadhara janissanti"ti aha. @Footnote: 1 cha.Ma. suvisadam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page225.

Tato adhammavadi "sace imam vatthum vinayadhara vinicchinissanti, addha me sasane patittha na bhavissati"ti natva attano pakkham katukamo tavadeva parikkhare adaya te dve there upasankamitva samanaparikkhare datva tesam nissayena viharitumaraddho, sabbanca nesam upatthanam karonto sakkaccam vattappativattim puretukamo viya akasi. Tato ekadivasam upatthanam gantva vanditva tehi vissajjiyamanopi atthasiyeva, thera "kim kinci vattabbam atthi"ti tam pucchimsu. So "ama bhante ekena me bhikkhuna saha ajjhacaram paticca vivado atthi, so yadi tam vatthum idhagantva arocessati, 1- yathavinicchayam na vinicchinitabban"ti. Thera "osatam vatthum yathavinicchayam avinicchinitum na vattati"ti ahamsu. So "evam kariyamane bhante mama sasane patittha natthi, mayhametam papam hoti, ma tam tumhepi vinicchinittha"ti. 2- Te tena nippiliyamana sampaticchimsu. So tesam patinnam gahetva puna tam avasam gantva "sabbam vinayadharanam santike nitthitan"ti dhammavadim sutthutaram avamannanto pharusena samudacarati. Dhammavadi "nisittako 3- ayam jato"ti tavadeva nikkhamitva theranam parivaram bhikkhusahassam upasankamitva aha "nanu avuso osatam vatthum 4- yathadhammam vinicchinitabbam, anosarapetva eva va annamannam accayam desapetva samaggi katabba, ime pana thera neva vatthum vinicchinimsu, na samaggim akamsu, kinnametan"ti. Tepi sutva tunhi ahesum "nuna kinci acariyehi natan"ti. Tato adhammavadi okasam labhitva "tvam pubbe `vinayadhara janissanti'ti bhanasi, idani tesam vinayadharanam 5- arocehi tam vatthun"ti tam dhammavadim piletva "ajjatagge parajito tvam ma @Footnote: 1 cha.Ma. aroceti @2 cha.Ma. ma tumhe vinicchinathati 3 Ma. nirasanko, cha. nissanko @4 cha.Ma. vatthu 5 Si. imedani te vinayadhara, Ma. imesam dani vinayadharanam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page226.

Tam avasam agacchi"ti vatva pakkami. Tato dhammavadi there upasankamitva "tumhe sasanam anapekkhitva `amhe upatthesi paritosesi'ti puggalamevapekkhitva, 1- sasanam arakkhitva puggalam arakkhittha, 2- ajjatagge dani tumhakam vinicchayam vinicchinitum na vattati, ajja parinibbuto kassapo bhagava"ti mahasaddena kanditva "nattham satthu sasanan"ti paridevamano pakkami. Atha kho te bhikkhu samviggamanasa "mayam puggalamanurakkhanta sasanaratanam sobbhe pakkhipimha"ti kukkuccam uppadesum. Te teneva kukkuccena upeta samyutta kalam 3- katva sagge nibbattitum asakkonta ekacariyo himavati hemavate pabbate nibbatti hemavato yakkhoti namena, dutiyacariyo majjhimappadese satapabbate satagiroti namena. Tepi nesam parivara bhikkhu tesamyeva anuvattitva sagge nibbattitum asakkonta tesam parivara yakkhava hutva nibbattimsu. Tesam pana paccayadayaka gahattha devaloke nibbattimsu. Hemavatasatagira atthavisatiyakkhasenapatinamabbhantara mahanubhava yakkharajano ahesum. Yakkhasenapatinanca ayam dhammata:- mase mase attha divasani dhammavinicchayanattham himavati manosilatale nagavatimandape 4- devatanam sannipato hoti, tattha sannipatitabbanti. Atha satagirahemavata tasmim samagame annamannam disva sanjanimsu, "tvam samma kuhim uppanno, tvam kuhim uppanno"ti attano attano uppattitthananca pucchitva vippatisarino ahesum "nattha mayam samma, pubbe visati vassasahassani samanadhammam katva ekam papasahayam nissaya yakkhayoniyam uppanna, amhakam pana paccayadayaka kamavacaradevesu nibbatta"ti. @Footnote: 1 cha.Ma. puggalameva apekkhittha 2 cha.Ma. rakkhittha @3 cha.Ma. upahatasayatta kalam 4 Si. bhagalavatipabbate

--------------------------------------------------------------------------------------------- page227.

Atha nam satagiro aha "marisa himava nama acchariyabbhutasammato, kinci acchariyam disva va sutva va mamapi aroceyyasi"ti. Hemavatopi aha "marisa majjhimadeso nama acchariyabbhutasammato, kinci acchariyam disva va sutva va mamapi aroceyyasi"ti. Evam tesu dvisu sahayesu annamannam katikam katva tameva uppattim arincitva 1- vasamanesu ekam buddhantaram vitivattam, mahapathavi ekayojanatigavutamattam ussada. Atha amhakam bodhisatto dipankarapadamule katapanidhano yava vessantarajatakam, tava paramiyo puretva tusitabhavane uppajjitva tattha yavatayukam thatva dhammapadanidane vuttanayeneva 2- devatahi abhiyacito 3- panca mahavilokanani viloketva devatanam arocetva dvattimsaya pubbanimittesu vattamanesu idha patisandhim aggahesi dasasahassilokadhatum kampetva, tani disvapi ime rajayakkha "imina karanena nibbattani"ti na janimsu. "khiddapasutatta nevaddasamsu"ti eke. Esa nayo jatiyam abhinikkhamane bodhiyanca. Dhammacakkappavattane pana pancavaggiye amantetva bhagavati tiparivattam dvadasakaram varadhammacakkam pavattente mahabhumicalam pubbanimittam patihariyani ca etesam eko satagiroyeva pathamam addasa. Nibbattikarananca tesam natva sapariso bhagavantam upasankamma desanam 4- assosi, na ca kinci visesam adhigacchi. Kasma? so hi dhammam sunanto hemavatam anussaritva "agato nu kho me sahayako, no"ti parisam oloketva tam apassanto "vancito 5- me sahayo, yo evam vicitrapatibhanam bhagavato dhammadesanam na sunati"ti vikkhittacitto ahosi. Bhagava ca atthangatepi suriye desanam na nitthapesi. @Footnote: 1 cha.Ma. avivajjetva @2 cha.Ma. vuttanayena 3 cha.Ma. ayacito @4 cha.Ma. dhammadesanam 5 Ma. papancito

--------------------------------------------------------------------------------------------- page228.

Atha satagiro "sahayam gahetva tena sahagamma dhammadesanam sossami"ti assayanahatthiyanagarulayanadini mapetva pancahi yakkhasatehi parivuto himavantabhimukho payasi. Tada hemavatopi yasma patisandhijatiabhinikkhamanabodhi- parinibbanesveva dvattimsa pubbanimittani hutvava pativigacchanti, na ciratthitikani honti, dhammacakkappavattane pana tani savisesani hutva cirataram thatva nirujjhanti, tasma himavati tam acchariyapatubhavam "yato aham jato, na kadaci ayam pabbato evam abhiramo bhutapubbo, handa dani mama sahayam gahetva agamma tena saha imam pupphasirim anubhavissami"ti tatheva majjhimadesabhimukho agacchati. Te ubhopi rajagahassa upari samagantva annamannassa agamanakaranam pucchimsu. Hemavato aha "yato aham marisa jato, nayam pabbato evam akalakusumitehi rukkhehi abhiramo bhutapubbo, tasma etam pupphasirim taya saddhim anubhavissamiti agatomhi"ti. Satagiro aha "janasi pana tvam marisa yena karanena imam akalapupphapatihariyam jatan"ti. Na janami marisati. Imam marisa patihariyam na kevalam himavanteyeva, apica kho pana dasasahassilokadhatusu nibbattam, sammasambuddho loke uppanno, ajja dhammacakkam pavattesi, tena karanenati. Evam satagiro hemavatassa buddhuppadam kathetva tam bhagavato santikam anetukamo imam gathamaha. Keci pana gotamake cetiye viharante bhagavati ayamevamahati bhananti "ajja pannaraso"ti. [153] Tattha ajjati ayam rattindivo pakkhagananato pannaraso, upavasitabbato uposatho. Tisu va uposathesu ajja pannaraso uposatho, na catuddasi uposatho, na samaggiuposatho. Yasma va patimokkhuddesaatthangaupavasapannattidivasadisu sambahulesu atthesu uposathasaddo pavattati. 1- "ayamavuso kappina uposatham @Footnote: 1 cha.Ma. vattati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page229.

Gamissama"tiadisu hi patimokkhuddese uposathasaddo. "evam atthangasamannagato kho visakhe uposatho upavuttho"tiadisu 1- panatipata veramaniadikesu atthangesu. "suddhassa ve sada phaggu, suddhassuposatho sada"tiadisu 2- upavase. "uposatho nama nagaraja"tiadisu 3- pannattiyam. "tadahuposathe pannarase sisanhatassa"ti- adisu 4- divase. Tasma anavasesattham 5- patikkhipitva asalhipunnamadivasamyeva niyamento aha "ajja pannaraso uposatho"ti. Patipado dutiyoti evam ganiyamane ajja pannaraso divasoti attho. Divibhavati dibya, dibyani 6- ettha atthiti dibya. 7- Kani tani? Rupani. Tanhi rattim devanam dasasahassilokadhatuto sannipatitanam sariravatthabharanavimanappabhahi abbhadiupakkilesavirahitaya candappabhaya ca sakalajambudipo alankato ahosi, visesalankato ca paramavisuddhidevassa bhagavato sarirappabhaya. Tenaha "dibya ratti upatthita"ti. Evam rattigunavannanapadesenapi sahayassa cittappasadam janento buddhuppadam kathetva aha "anomanamam sattharam handa passama gotaman"ti. Tattha anomehi alamakehi sabbakaraparipurehi ganehi namam assati anomanamo. Tatha hissa "bujjhita saccaniti buddho, bodheta pajayati buddho"tiadina 8- nayena buddhoti anomehi gunehi namam, "bhaggaragoti bhagava, bhaggadosoti bhagava"tiadina 9- nayena ca anomehi gunehi namam. Esa nayo "araham sammasambuddho vijjacaranasampanno"tiadisu. Ditthadhammikadisu va atthesu @Footnote: 1 an.atthaka. 23/133/260 (sya) 2 Ma.mu. 12/79/52 3 di.maha. 10/246/151, @Ma.u. 14/258/225 4 di.pa. 11/83/51, Ma.u. 14/256/223 5 cha.Ma. avasesattham @6 cha.Ma. divi bhavani dibbani 7 cha.Ma. dibba, evamuparipi 8 khu.maha. 29/893/560 @ (sya), khu.cula. 30/546/271 (sya), khu.pati. 31/386/261 (sya) @9 khu.maha. 29/379/252 (sya)

--------------------------------------------------------------------------------------------- page230.

Devamanusse anusasati "imam pajahatha imam samadaya vattatha"ti sattha. Apica "sattha bhagava satthavaho, yatha satthavaho satte kantaram tareti"tiadina 1- niddese vuttanayenapi sattha. Tam anomanamam sattharam. Handati byavasanatthe nipato. Passamati tena attanam saha sangahetva paccuppannavacanam gotamanti gotamagottam. Kim vuttam hoti? "sattha, na sattha"ti ma vimatim akasi, ekantabyavasito 2- hutvava ehi passama gotamanti. [154] Evam vutte hemavato "ayam satagiro `anomanamam sattharan'ti bhananto tassa sabbannutam pakaseti, sabbannuno ca dullabha loke, sabbannupatinnehi puranadisadiseheva loko upadduto, so pana yadi sabbannu, addha tadilakkhanappatto bhavissati, tena tam evam parigganhissami"ti cintetva tadilakkhanamva 3- pucchanto aha "kacci mano"ti. Tattha kacciti puccha. Manoti cittam. Supanihitoti sutthu thapito, acalo asampavedhi. Sabbesu bhutesu sabbabhutesu. Tadinoti tadilakkhanappattasseva sato. Puccha eva va ayam "so te sattha sabbabhutesu tadi, 4- udahu itthe anitthe cati evarupe arammane. Sankappati vitakka. Vasikatati vasam gamita. Kim vuttam hoti? yam tvam sattharam vadasi, tassa te satthuno kacci tadilakkhanappattassa sato sabbabhutesu mano supanihito, udahu yava calanappaccayam na labhati, tava supanihito viya khayati. So va te sattha kacci sabbabhutesu samacittena tadi, udahu no, ye ca kho itthanitthesu arammanesu ragadosavasena sankappa uppajjeyyum, tyassa kacci vasikata, udahu kadaci tesampi vasena vattatiti. [155] Tato satagiro bhagavato sabbannubhave byavasitatta sabbe sabbannugune anujananto aha "mano cassa supanihito"tiadi. Tattha supanihitoti @Footnote: 1 khu.maha. 29/885/545 (sya) 2 Ma. ekantabyavasiko @3 cha.Ma. tadilakkhanam 4 cha.Ma. tadi, evamuparipi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page231.

Sutthu thapito, pathavisamo avirujjhanatthena, sinerusamo suppatitthitacalanatthena, indakhilasamo catubbidhamaraparavadiganehi akampiyatthena. Anacchariyametam, 1- bhagavato idani sabbakarasampannatta sabbannubhave thitassa mano supanihito acalo bhaveyya, yassa tiracchanabhutassapi saragadikale chaddantanagakule uppannassa savisena sallena viddhassa acalo ahosi, vadhakepi tasmim na padussi, annadatthu tasseva attano dante chetva adasi, tatha mahakapibhutassa mahatiya silaya sile pahatassapi tasseva ca maggam dassesi, tatha vidhurapanditabhutassa padesu gahetva satthiyojane kalapabbatapapate pakkhittassapi annadatthu tasseva yakkhassatthaya dhammam desesi. Tasma sammadeva aha satagiro "mano cassa supanihito"ti. Sabbabhutesu tadinoti sabbasattesu tadilakkhanappattasseva sato mano supanihito, na yava paccayam na labhatiti attho. Tattha bhagavato tadilakkhanam pancadha veditabbam. Yathaha:- "bhagava pancahakarehi tadi, itthanitthe tadi, cattaviti tadi, muttaviti tadi, tinnaviti tadi, tanniddesati tadi. Katham bhagava itthanitthe tadi? bhagava labhepi tadi"ti. Evamadi sabbam niddese 2- vuttanayena gahetabbam. Labhadayo ca tassa mahaatthakathayam vittharitanayena gahetabba. 3- "puccha eva va ayam, so te sattha sabbabhutesu tadi, no"ti. Imasmimpi vikappe sabbabhutesu samacittataya tadi amhakam satthati attho. Ayam hi bhagava sukhupasamharakamataya dukkhapanayanakamataya ca sabbasattesu samacitto, yadiso attani, tadiso paresu. Yadiso matari mahamayaya, tadiso cincamanavikaya. Yadiso pitari suddhodane, tadiso suppabuddhe. @Footnote: 1 cha.Ma. anacchariyancetam 2 khu.maha. 29/180/138 (sya) 3 cha.Ma. veditabba

--------------------------------------------------------------------------------------------- page232.

Yadiso putte rahule, tadiso vadhakesu devadattadhanapalakaangulimaladisu. Sadevake lokepi tadi. Tasma sammadevaha satagiro "sabbabhutesu tadino"ti. Atho itthe anitthe cati ettha pana evam attho datthabbo:- yam kinci ittham va anittham va arammanam, sabbappakarehi tattha ye ragadosavasena sankappa uppajjeyyum, tyassa anuttarena maggena ragadinam pahinatta vasikata, na kadaci tesam vase vattati. So hi bhagava anavilasankappo suvimuttacitto suvimuttapannoti. Ettha ca supanihitamanataya ayonisomanasikarabhavo vutto. Sabbabhutaitthanitthesu tadi so 1- yattha bhaveyya, tam sattasankharabhedato duvidhamarammanam vuttam. Sankappavasibhavena tasmim arammane tassa manasikarassabhavato 2- kilesappahanam vuttam. Supanihitamanataya ca manosamacarasuddhi, sabbabhutesu taditaya ca kayasamacarasuddhi, sankappavasibhavena 3- vitakkamulakatta vacaya ca vacisamacarasuddhi. Tatha supanihitamanataya ca lobhadisabbadosabhavo, sabbabhutesu taditaya mettadigunasambhavo, 4- sankappavasibhavena patikule appatikulasannitadibheda ariyiddhi, taya cassa sabbannubhavo vutto hotiti veditabbo. [156] Evam hemavato pubbe manodvaravaseneva tadibhavam pucchitva tanca patijanantam vimamsitva 5- dalhikammattham idani dvarattayavasenapi pubbe va sankhepena kayavacimanodvarasuddhim pucchitva tanca patijanantam vimamsitva 5- dalhikammatthameva vittharenapi pucchanto aha "kacci adinnan"ti. Tattha gathabandhasukhatthaya pathamam adinnadanaviratim pucchi. Ara pamadamhati pancasu kamagunesu cittavossaggato duribhavena abrahmacariyaviratim pucchati. "ara pamadamha"tipi va pathanti, ara matugamati vuttam hoti. Jhanam na rincatiti @Footnote: 1 Si. itthanitthesu hi so, cha.Ma. sabbabhutesu itthanitthehi so @2 cha.Ma. manasikarabhavato 3 Si. sankappesu vasibhavena @4 cha.Ma. mettadigunasambhavo 5 cha.Ma. patijanantamimam sutva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page233.

Imina pana tassayeva tividhaya kayaduccaritaviratiya balavabhavam pucchati. Jhanayuttassa hi virati balavati hotiti. [157] Atha satagiro yasma bhagava na kevalam etarahi, atitepi addhane digharattam adinnadanadihi pativirato, tassayeva 1- viratiya anubhavena tam tam mahapurisalakkhanam patilabhati, sadevako cassa loko "adinnadana pativirato samano gotamo"tiadina nayena vannam bhasati, tasma vissatthaya vacaya sihanadam nadanto aha "na so adinnam adiyati"ti. Tam atthato pakatameva. Imissapi gathaya tatiyapade "pamadamha pamadamha"ti duvidha patho. Catutthapadeva 2- jhanam na rincatiti jhanam rittakam sunnakam na karoti, na pariccajatiti attho veditabbo. [158] Evam kayadvare suddhim sutva idani vacidvare suddhim pucchanto aha "kacci musa na bhanati"ti. Ettha khinatiti khino, vihimsati badhatiti attho. Vacaya patho byapatho, khino byapatho assati khinabyapatho. Tam nakarena patisedhetva pucchati "na khinabyapatho"ti, na pharusavacoti vuttam hoti. "nakhinabyapatho"tipi patho, nakhinavacanoti attho. Pharusavacanam hi paresam hadayesu akhiyamanam 3- titthati, tadivacano kacci na soti vuttam hoti. Vibhutiti vinaso, vibhutim kasati karoti vati 4- vibhutikam, vibhutikameva vebhutikam, vebhutiyantipi vuccati, pesunnassetam adhivacanam. Tanhi sattanam annamannato bhedena vinasam karoti. Sesam uttanatthameva. [159] Atha satagiro yasma bhagava na kevalam etarahi, atitepi addhane digharattam musavadadihi pativirato, tassayeva 5- ca viratiya anubhavena tam tam mahapurisalakkhanam patilabhati, sadevako cassa loko "musavada pativirato samano @Footnote: 1 cha.Ma. tassa tassayeva ca 2 cha.Ma. ca 3 Si. akhiyyamanam, ka. khinamanam @4 Si.,Ma. kayati karoti cati 5 cha.Ma. tassa tassayeva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page234.

Gotamo"ti vannam bhasati, tasma vissatthaya vacaya sihanadam nadanto aha "musa ca so na bhanati"ti. Tattha musati vinidhaya ditthadinam 1- paravisamvadanavacanam, tam so na bhanati. Dutiyapade pana pathamatthavasena na khinabyapathoti, dutiyatthavasena nakhinabyapathoti patho. Catutthapade mantati panna vuccati. Bhagava yasma taya mantaya paricchinditva atthameva bhasati atthato anapetavacanam, na sampham. Annanapurekkharanhi niratthakam vacanam buddhanam natthi, tasma aha "manta attham so bhasati"ti. Sesamettha pakatameva. [160] Evam vacidvarasuddhimpi sutva idani manodvarasuddhim pucchanto aha "kacci na rajjati kamesu"ti tattha kamati vatthukama. Tesu kilesakamena na rajjatiti pucchanto anabhijjhalutam pucchati. Anavilanti pucchanto byapadenavilabhavam sandhaya abyapadatam pucchati. Moham atikkantoti pucchanto yena mohena mulho micchaditthim ganhati, tassatikkamena sammaditthitam pucchati. Dhammesu cakkhumati pucchanto sabbadhammesu appatihatassa nanacakkhuno, pancacakkhuvisayesu va dhammesu pancannampi cakkhunam vasena sabbannutam pucchati "dvarattayaparisuddhiyapi sabbannu na hoti"ti cintetva. [161] Atha satagiro yasma bhagava appatvava arahattam anagamimaggena kamaragabyapadanam pahinatta neva kamesu rajjati, na byapadena avilacitto, sotapattimaggeneva ca micchaditthipaccayassa saccapaticchadakamohassa pahinatta moham atikkanto, samam ca saccani abhisambujjhitva buddhoti vimokkhantikam namam yathavuttani ca cakkhuni patilabhati, tasma tassa manodvarasuddhim sabbannutanca ugghosento aha "na so rajjati kamesuti. @Footnote: 1 cha.Ma. ditthadini

--------------------------------------------------------------------------------------------- page235.

[162] Evam hemavato bhagavato dvarattayaparisuddhim sabbannutanca sutva tuttho uddhaggo atitajatiyam bahusaccavisadaya pannaya asajjamanavacanapatho hutva acchariyabbhutarupe sabbannugune sotukamo aha "kacci vijjaya sampanno"ti. Tattha vijjaya sampannoti imina dassanasampattim pucchati, samsuddhacaranoti imina gamanasampattim. Chandavasena cettha digham katva cakaramaha, samsuddhacaranoti attho. Asava khinati imina etaya dassanagamanasampattiya pattabbaya asavakkhayasannitaya pathamanibbanadhatuya pattim pucchi, natthi punabbhavoti imina dutiyanibbanadhatupattisamatthatam, paccavekkhanajhanena va paramassasampattim natva thitabhavam. [163] Tato ya esa "so anekavihitam pubbenivasan"tiadina 1- nayena bhayabheravadisu tividha, "so evam samahite citte .pe. Anenjappatte nanadassanaya cittam abhiniharati"tiadi 2- nayena ambatthadisu atthavidha vijja vutta, taya yasma sabbayapi sabbakarasampannaya bhagava upeto. Yam cetam "idha mahanama ariyasavako silasampanno hoti, indriyesu guttadvaro hoti, bhojane mattannu hoti, jagariyam anuyutto hoti, sattahi saddhammehi samannagato hoti, catunnam jhananam abhicetasikanam ditthadhammasukhaviharanam nikamalabhi hoti"ti evam uddisitva "kathanca mahanama ariyasavako silasampanno hoti"tiadina 3- nayena sekhasutte niddittham pannarasappabhedam caranam, tam ca yasma sabbupakkilesappahanena bhagavato ativiya samsuddham. Yepime kamasavadayo cattaro asava, tepi yasma sabbe saparivara savasana bhagavato khina. Yasma ca imaya vijjacarana- sampadaya khinasavo hutva tada bhagava "natthi dani punabbhavo"ti paccavekkhitva @Footnote: 1 Ma.mu. 12/49/28 2 di.Si. 9/279/99 @3 Ma.Ma. 13/24/18

--------------------------------------------------------------------------------------------- page236.

Thito, tasma satagiro ca bhagavato sabbannubhave byapathena 1- samussahitahadayo sabbepi te gune anujananto aha "vijjaya ceva sampanno"ti. [164] Tato hemavato "sammasambuddho bhagava"ti nikkankho hutva akase thitoyeva bhagavantam pasamsanto satagiranca anumodento 2- aha "sampannam munino cittan"ti. Tassattho:- sampannam munino cittam, "mano cassa supanihito"ti ettha vuttatadibhavena punnam sampannam, "na so adinnam adiyati"ti ettha vuttakayakammuna, "na so rajjati kamesu"ti ettha vuttamanokammuna ca punnam sampannam, "musa ca so na bhanati"ti ettha vuttabyapathena ca vacikammunati vuttam hoti. Evam sampannacittam ca anuttaraya vijjasampadaya caranasampadaya ca sampannatta vijjacaranasampannam imehi gunehi "mano cassa supanihito"tiadina nayena dhammato nam pasamsasi, sabhavato tacchato bhutato eva nam pasamsasi, na kevalam saddhamattakenati dasseti. [165-166] Tato satagiropi "evametam marisa, sutthu taya natam ca anumoditam ca"ti adhippayena tameva sambhavento 3- aha "sampannam munino .pe. Dhammato anumodasi"ti. Evanca pana vatva puna bhagavato dassane tam abhitthavayamano aha "sampannam .pe. Handa passama gotaman"ti. [167] Atha hemavato attano abhirucitagunehi purimajatibahusaccabalena bhagavantam abhitthunanto satagiram aha "enijangham .pe. Ehi passama gotaman"ti. Tassattho:- enimigasseva jangha assati enijangho. Buddhananhi enimigasseva anupubbavatta jangha honti, na purato nimmamsa pacchato sumsumarakucchi 4- viya uddhumata. Kisa ca buddha honti digharassasamavattitayuttatthanesu @Footnote: 1 cha.Ma. byavasayena 2 Si. samradhento, cha.Ma. aradhento @3 cha.Ma. samradhento 4 cha.Ma. susumarakucchi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page237.

Tatharupaya angapaccangasampattiya, na parapurisa 1- viya thula. Pannaya vilekhitakilesatta 2- va kisa. Ajjhattikabahirasapattaviddhamsanato viRa. Ekasanabhojitaya ca parimitabhojitaya ca appahara, na dvittimattalopabhojitaya. Yathaha:- "aham kho pana udayi appekada imina pattena samatittikampi bhunjami, bhiyyopi bhunjami. `appaharo Samano gotamo appaharataya ca vannavadi'ti iti ce mam udayi savaka sakkareyyum garukareyyum maneyyum pujeyyum, sakkatva garukatva upanissaya vihareyyum. Ye te udayi mama savaka kosakaharapi addhakosakaharapi veluvaharapi addhaveluvaharapi, na mam te imina dhammena sakkareyyum .pe. Upanissaya vihareyyun"ti. 3- Ahare chandaragabhavena alolupa atthangasamannagatam aharam aharenti. Moneyyasampattiya munino. Anagarikataya vivekaninnamanasataya ca vane jhayanti. Tenaha hemavato yakkho "enijangham .pe. Ehi passama gotaman"ti. [168] Evanca vatva puna tassa bhagavato santike dhammam sotukamataya "sihamvekacaran"ti imam gathamaha. Tassattho:- sihamvati durasadatthena ca khamanatthena ca nibbhayatthena ca kesarasihasadisam. Yaya tanhaya "tanha dutiyo puriso"ti vuccati, tassa abhavena ekacaram, ekissa lokadhatuya dvinnam buddhanam anuppattitopi ekacaram. Khaggavisanasutte vuttanayenapi cettha tamtamattho datthabbo. Naganti punabbhavam neva gantaram nagantaram. Atha va agum na karontitipi nago. Balavatipi nago. Tam nagam. Kamesu anapekkhinanti dvisupi @Footnote: 1 cha.Ma. vacarapurisa 2 cha.Ma. vilikhita... @3 Ma.Ma. 13/242/218

--------------------------------------------------------------------------------------------- page238.

Kamesu chandaragabhavena anapekkhinam. Upasankamma pucchama, maccupasappamocananti tam evarupam mahesim upasankamma tebhumakavattassa maccupasassa pamocanam vivattam nibbanam pucchama, yena va upayena dukkhasamudayasankhata maccupasa pamuccati, tam maccupasappamocanam pucchamati. Imam gatham hemavato satagiram satagiraparisam ca attano parisam ca sandhaya aha. Tena kho pana samayena rajagahe 1- asalhanakkhattam ghositam ahosi. Atha samantato alankatappatiyatte devanagare sirim paccanubhonti viya rajagahe kali nama kuraragharika upasika pasadamaruyha sihapanjaram vivaritva gabbhaparissamam 2- vinodenti pavatappadese utuggahanattham thita tesam yakkhasenapatinam tam buddhagunappatisamyuttam katham adimajjhapariyosanato assosi, sutva ca "evam vividhagunasamannagata buddha"ti buddharammanam pitim uppadetva taya nivaranani vikkhambhitva tattheva thita sotapattiphale patitthasi. Tato eva ca bhagavata "etadaggam bhikkhave mama savikanam upasikanam anussavappasannanam, yadidam kali upasika kuraragharika"ti 3- etadagge thapita. [169] Tepi yakkhasenapatayo sahassayakkhaparivara majjhimayamasamaye isipatanam patva dhammacakkappavattitapallankeneva nisinnam bhagavantam upasankamma vanditva imaya gathaya bhagavanti abhitthavitva okasamakarayimsu "akkhataram pavattaran"ti. Tassattho:- thapetva tanham tebhumake dhamme "idam kho bhikkhave dukkham ariyasaccan"tiadina 4- nayena saccanam vavatthanakathaya akkhataram. "tam kho panidam dukkham ariyasaccam parinneyyanti me bhikkhave"tiadina 4- nayena tesu kiccanana- katananapavattanena pavattaram. Ye va dhamma yatha voharitabba, tesu tatha @Footnote: 1 cha.Ma. ayam patho na dissati 2 i. ghammaparissamam @3 an.ekaka. 20/267/27/15/14 4 vi.maha. 4/14/19, sam.maha. 19/1081/367-8

--------------------------------------------------------------------------------------------- page239.

Voharakathanena akkhataram, tesamyeva dhammanam sattanurupato pavattaram. Ugghatitannuvipancitannunam va desanaya akkhataram, veneyyanam patipadanena pavattaram. Uddesena va akkhataram, vibhangena tehi tehi pakarehi vacanato pavattaram. Bodhipakkhiyanam va salakkhanakathanena akkhataram, sattanam cittasantane pavattanena pavattaram. Sankhepato va tihi parivattehi saccanam kathanena akkhataram, vittharato pavattaram. "saddhindriyadi dhammo, tam tam dhammam pavattetiti dhammacakkan"ti 1- evamadina patisambhidanayena vittharitassa pavattanena 2- pavattaram. Sabbadhammananti catubhumakadhammanam. Paragunti chahakarehi paragatam abhinnaya parinnaya pahanena bhavanaya sacchikiriyaya samapattiya. So hi bhagava sabbadhamme abhijananto gatoti abhinnaparagu, pancupadanakkhandhe parijananto gatoti parinnaparagu, sabbakilese pajahanto gatoti pahanaparagu, cattaro magge bhavento gatoti bhavanaparagu, nirodham sacchikaronto gatoti sacchikiriyaparagu, sabbasamapattiyo samapajjanto gatoti samapattiparagu. Evam sabbadhammanam paragum. Buddham verabhayatitanti annanasayanato patibuddhatta buddham, sabbena ca 3- saranavannanayam vuttenatthena buddham, pancaverabhayanam atitatta verabhayatitam. Evam bhagavantam abhitthavanta "mayam pucchama gotaman"ti okasamakarayimsu. [170] Atha nesam yakkhanam tejena ca pannaya ca atthaya 4- ca aggo hemavato yathadhippetam pucchitabbam pucchanto "kismim loko"ti imam gathamaha. Tassadipade kisminti bhavena bhavalakkhane bhummavacanam, kismim uppanne loko samuppanno hoti, 5- ayam hi ettha adhippayo. Sattalokasankharaloke sandhaya @Footnote: 1 khu.pati. 31/40/373 2 cha.Ma. pavattanato 3 cha.Ma. va @4 cha.Ma. ayam patho na dissati 5 cha.Ma. hotiti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page240.

Pucchati. Kismim kubbati santhavanti ahanti va mamanti va tanhaditthisanthavam kisamim kubbati, adhikaranatthe bhummavacanam. Kissa lokoti upayogatthe samivacanam, kim upadaya lokoti sankhyam gacchatiti ayam hi ettha adhippayo. Kismim lokoti bhavena bhavalakkhanadhikaranatthesu 1- bhummavacanam. Kismim sati kena karanena loko vihannati piliyati badhiyatiti ayam hi ettha adhippayo. [171] Atha bhagava yasma chasu ajjhattikabahiresu ayatanesu uppannesu sattaloko ca dhanadhannadivasena sankharaloko ca uppanno hoti, yasma cettha sattaloko tesveva chasu duvidhampi santhavam karoti. Cakkhvayatanam va hi "aham maman"ti ganhanto 2- ganhati avasesesu va annataram. Yathaha "cakkhu attati yo vadeyya, tam na upapajjati"tiadi. 3- Yasma ca etaniyeva cha upadaya duvidhopi lokoti sankhyam gacchati, yasma ca tesveva chasu sati sattaloko dukkhapatubhavena vihannati, yathaha:- "hatthesu bhikkhave sati adananikkhepanam hoti, padesu sati abhikkamapatikkamo hoti, pabbesu sati saminjanapasaranam hoti, kucchismim sati jighacchapipasa hoti, evameva kho bhikkhave cakkhusmim sati cakkhusamphassapaccaya uppajjati. Ajjhattam sukhadukkhan"tiadi. 4- Tatha tesu adharabhutesu patihato sankharaloko vihannati. Yathaha:- "cakkhusmim anidassane sappatighe patihannati "iti ca "cakkhum bhikkhave patihannati manapamanapesu rupesu"ti 5- evamadi. @Footnote: 1 cha.Ma. bhavenabhavalakkhanakaranatthesu 2 cha.Ma. ayam patho na dissati @3 Ma.u. 14/422/362 4 sam.sala. 18/305-308/214-5 (sya) @5 abhi.dha. 34/597/182

--------------------------------------------------------------------------------------------- page241.

Tatha tehiyeva karanabhutehi duvidhopi loko vihannati. Yathaha:- "cakkhum avinjati 1- manapamanapiyesu 2- rupesu"ti ca, "cakkhum bhikkhave adittam, rupa aditta, kena adittam, ragaggina"ti 3- evamadi. Tasma chaajjhattikabahirayatanavasena tam puccham vissajjento aha "../../bdpicture/chasu loko samuppanno"ti. [172] Atha so yakkho attana vattavasena putthapanham bhagavata dvadasayatanavasena 4- sankhipitva vissajjitam na sutthu upalakkhetva tanca attham tappatipakkhanca natukamo sankhepeneva vattavivattam pucchanto aha "katamam tan"ti. Tattha upadatabbatthena upadanam, dukkhasaccassetam adhivacanam. Yattha loko vihannatiti "../../bdpicture/chasu loko vihannati"ti evam bhagavata yattha chabbidhe upadane loko vihannatiti vutto, tam katamam upadananti evam upaddhagathaya sarupeneva dukkhasaccam pucchi. Samudayasaccam pana tassa karanabhavena gahitameva hoti. Niyyanam pucchitoti imaya pana upaddhagathaya maggasaccam pucchi. Maggasaccena hi ariyasavako dukkham parijananto, samudayam pajahanto, nirodham sacchikaronto, maggam bhavento ca 5- lokamha niyyati, tasma niyyananti vuccati. Kathanti kena pakarena. Dukkha pamuccatiti "upadanan"ti vutta vattadukkha pamokkham papunati. Evamettha sarupeneva maggasaccam pucchi, nirodhasaccam pana tassa visayabhavena gahitameva hoti. [173] Evam yakkhena sarupena dassetva ca adassetva ca catusaccavasena panham puttho bhagava teneva nayena vissajjento aha "panca kamaguna"ti. @Footnote: 1 cha.Ma. vihannati 2 cha.Ma....manapesu @3 vi.maha. 4/53/44-5, sam.sala. 18/31/23-4 (sya) @4 cha.Ma. chayatanavasena 5 cha.Ma. ayam patho na dissati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page242.

Tattha pancakamagunasankhatagocaraggahanena taggocarani pancayatanani gahitaneva honti. Mano chattho etesanti manochattha. Paveditati pakasita. Ettha ajjhattikesu chatthassa manayatanassa gahanena tassa visayabhutam dhammayatanam gahitameva hoti. Evam "katamam tam upadanan"ti imam panham vissajjento punapi puttho 1- dvadasayatanavaseneva dukkhasaccam pakasesi. Manogahanena sattannam vinnanadhatunam gahitatta tasu purimapancavinnanadhatuggahanena tasam vatthuni panca cakkhvayatanadini ayatanani, manodhatumanovinnanadhatuggahanena tasam vatthugocarabhedam dhammayatanam gahitamevati evampi dvadasayatanavasena dukkhasaccam pakasesi. Lokuttaramanayatanadhammayatanekadeso panettha yattha loko vihannati, tam sandhaya nidditthatta na sangayhati. Ettha chandam virajetvati ettha dvadasayatanabhede dukkhasacce tanevayatanani khandhato dhatuto namarupatoti tatha tatha vavatthapetva tilakkhanam aropetva vipassanto arahattamaggapariyosanaya vipassanaya tanhasankhatam chandam sabbaso virajetva vinetva viddhamsetvati attho. Evam dukkha pamuccatiti imina pakarena etasma vattadukkha pamuccatiti. Evamimaya upaddhagathaya "niyyanam pucchito bruhi, katham dukkha pamuccati"ti ayam panho vissajjito hoti, maggasaccanca pakasitam. Samudayanirodhasaccani panettha purimanayeneva sangahitatta pakasitaneva hontiti veditabbani. Upaddhagathaya va dukkhasaccam, chandena samudayasaccam. "virajetva"ti ettha viragena nirodhasaccam, "viraga vimuccati"ti vacanato 2- maggasaccam. "evan"ti upadaya nidassanena maggasaccam, @Footnote: 1 cha.Ma. ayam patho na dissati 2 cha.Ma. vacanato va

--------------------------------------------------------------------------------------------- page243.

Dukkhanirodhanti vacanato va. "dukkha pamuccati"ti dukkhapamokkhena nirodhasaccanti evam cettha cattari saccani pakasitani hontiti veditabbani. [174] Evam catusaccagabbhaya gathaya lakkhanato niyyanam pakasetva puna tadeva sakena niruttabhilapena nigamento aha "etam lokassa niyyanan"ti. Ettha etanti pubbe vuttassa niddeso, lokassati tedhatulokassa. Yathatathanti aviparitam. Etam vo ahamakkhamiti sacepi mam sahassakkhattum puccheyyatha, etam vo ahamakkhami, na annam kasma? yasma evam dukkha pamuccati, na annathati adhippayo. Atha va etena niyyanena ekadvattikkhattum niggatanampi etam vo ahamakkhami, uparivisesadhigamayapi etadeva ahamakkhamiti attho. Kasma? yasma evam dukkha pamuccati asesanissesati arahattanikutena Desanam nitthapesi. Desanapariyosane dvepi yakkhasenapatayo sotapattiphale patitthahimsu saddhim yakkhasahassena. [175] Atha hemavato pakatiyapi dhammagaru, idani ariyabhumiyam patitthaya sutthutaram atitto vicitrapatibhanaya desanaya bhagavantam sekkhasekkhabhumim pucchanto "ko sudha tarati 1- oghanti gatham abhasi. Tattha ko sudha tarati oghanti imina caturogham ko taratiti sekkhabhumim pucchati avisesena. Yasma annavanti na vitthatamattam napi gambhiramattam, apica pana yam vitthatataranca gambhirataranca tam vuccati, tadisova samsarannavo. 2- Ayam hi samantato pariyantabhavena vitthato, hettha patitthabhavena upari alambanabhavena ca gambhiro, tasma "ko idha tarati annavam, tasmim ca appatitthe analambe gamthire annave ko na sidati"ti asekkhabhumim pucchati. @Footnote: 1 cha.Ma. taratiti 2 cha.Ma. tadiso ca samsarannavo

--------------------------------------------------------------------------------------------- page244.

[176] Atha bhagava yo bhikkhu jivitahetupi vitikkamam akaronto sabbada silasampanno lokiyalokuttaraya ca pannaya pannava, upacarappanasamadhina iriyapathahetthimamaggaphalehi ca susamahito, tilakkhanam aropetva vipassanaya niyakajjhattacintanasilo, sataccakiriyavahaya 1- appamadasatiya ca samannagato, yasma so catutthamaggena imam suduttaram ogham anavasesam tarati, tasma sekkhabhumim vissajjento "sabbada silasampanno"ti imam tisikkhagabbhagathamaha. Ettha hi silasampadaya adhisilasikkha, satisamadhihi adhicittasikkha, ajjhattacintitapannahi adhipannasikkhati tisso sikkha saupakara sanisamsa ca vutta. Upakaro hi sikkhanam lokiyapanna sati ca, anisamso samannaphalaniti. [177] Evam pathamagathaya sekkhabhumim dassetva idani asekkhabhumim dassento dutiyagathamaha. Tassattho:- virato kamasannayati ya kaci kamasanna, tato sabbato catutthamaggasampayuttaya samucchedaviratiya virato. "viratto"tipi patho, tada "kamasannaya"ti bhummavacanam hoti, sagathavagge pana "kamasannasu"tipi 2- patho. Catuhipi maggehi dasannam samyojananam atitatta sabbasamyojanatigo, catuttheneva va uddhambhagiyasabbasamyojanatigo, 3- tatratatrabhi- nandinitanhasankhataya nandiya tinnam ca bhavanam parikkhinatta nandibhavaparikkhino so tadiso khinasavo bhikkhu gambhire samsarannave na sidati nandiparikkhayena ca 4- saupadisesam, bhavaparikkhayena ca anupadisesam nibbanadhatuphalam 5- samapajja 6- paramassasappattiyati. [178] Atha hemavato sahayanca yakkhaparisanca oloketva pitisomanassajato "gambhirapannan"ti evamadihi gathahi bhagavantam abhitthavitva @Footnote: 1 Ma. sataccakiriyamappahaya 2 sam.sa. 15/96/62 @3 ka. udadhambhagiyasamyojanatigo 4 cha.Ma. ayam saddo na dissati @5 cha.Ma. nibbanathalam 6 Si. asajja

--------------------------------------------------------------------------------------------- page245.

Sabbavatiya parisaya sahayena ca saddhim abhivadetva padakkhinam katva attano vasanatthanam agamasi. Tasam pana gathanam ayam atthavannana:- gambhirapannanti gambhiraya pannaya samannagatam. Tattha patisambhidayam vuttanayeneva gambhirapanna veditabba. Vuttam hi tattha "gambhiresu khandhesu nanam pavattatiti gambhirapanna"tiadi. 1- Iti gambhirapannam. 2- Nipunatthadassinti nipunehi khattiyapanditadihi abhisankhatanam panhanam atthadassim, attanam va yani nipunani karanani duppativijjhani annehi tesam dassanena nipunatthadassim. Ragadikincanabhavena akincanam. Duvidhe kame tividhe ca bhave alagganena kamabhave asattam. Khandhadippabhedesu sabbarammanesu chandaragabandhanabhavena sabbadhi vippamuttam. Dibbe pathe kamamananti atthasamapattibhede dibbe pathe samapajjanavasena cankamantam. Tattha kincapi na taya velaya bhagava dibbe pathe kamati, apica kho pubbe kamanam upadaya kamanasattisambhavena tattha laddhavasibhavataya evam vuccati. Atha va ye te visuddhideva arahanto, tesam pathe santavihare 3- kamanenapetam vuttam. Mahantanam gunanam esanena mahesim. [179] Dutiyagathaya aparena pariyayena thuti araddhati katva puna nipunatthadassiggahanam nidasseti. 4- Atha va nipunatthe dassetaranti attho. Pannadadanti pannapatilabhasamvattanikaya patipattiya kathanena pannadayakam. Kamalaye asattanti yvayam kamesu tanhaditthivasena duvidho alayo, tattha asattam. Sabbavidunti sabbadhammavidum, sabbannunti vuttam hoti. Sumedhanti tassa sabbannubhavassa maggabhutaya paramipannasankhataya medhaya samannagatam. Ariye @Footnote: 1 khu.pati. 31/4/406 2 cha.Ma. ayam patho na dissati @3 i. chasattavihare 4 Si. na dissati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page246.

Patheti atthangike magge, phalasamapattiyam va. Kamamananti pannaya ajjhogahamanam maggalakkhanam natva desanato, pavisamanam va khane khane phalasamapattisamapajjanato, catubbidhamaggabhavanasankhataya 1- kamanasattiya kamitapubbam va. [180] Sudittham vata no ajjati ajja amhehi sundaram dittham, ajja va amhakam sundaram ditthi, dassananti attho. Suppabhatam suhutthitanti ajja amhakam sutthu pabhatam, sobhanam va pabhatam ahosi, ajja vata no sundaram utthitam ahosi, anuparodhasayanato utthitam. 2- Kim karanam? yam addasama sambuddham, yasma sambuddham addasamati attano labhasampattim arabbha pamojjam pavedeti. [181] Iddhimantoti kammavipakajiddhiya samannagata. Yasassinoti labhaggaparivaraggasampanna. Saranam yantiti kincapi maggeneva gata, tathapi sotapannabhavaparidipanattham pasadadassanattham 3- ca vacam bhindati. [182] Gama gamanti devagama devagamam. Naga naganti devapabbata devapabbatam. Namassamana sambuddham, dhammassa ca sudhammatanti "sammasambuddho vata bhagava, svakkhato vata bhagavata dhammo"tiadina nayena buddhasubodhitanca dhammasudhammatanca, "suppatipanno vata bhagavato savakasamgho"tiadina samghasuppatipattinca abhitthavitva 4- namassamana dhammaghosaka hutva vicarissamati vuttam hoti. Sesamettha uttanamevati. Paratthajotikaya khuddakatthakathaya suttanipatatthakathaya hemavatasuttavannana nitthita. ------------- @Footnote: 1 Si. catubbidhe hi magge bhavanasankhataya 2 Si. anuppageva sayanato utthitam, @ i. anuppageva sayanato utthanam 3 Si. pasadupadassanatthanca @ Ma. pasadanurupadassanatthanaca 4 cha.Ma. abhitthavitva abhitthavitva


             The Pali Atthakatha in Roman Book 28 page 223-246. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=28&A=5287&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=28&A=5287&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=309              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=7410              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=7371              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=7371              Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]