ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 29 : PALI ROMAN Sutta.A.2 (paramattha.2)

                       16. Sariputtasuttavannana
      [962] Na me ditthoti sariputtasuttam, "therapanhasuttan"tipi vuccati.
Ka uppatti? imassa suttassa uppatti:- rajagahakasetthissa candanaghatikayapatilabham
Adim katva taya candanaghatikaya katassa pattassa akase ussapanam,
ayasmato pindolabharadvajassa iddhiya pattaggahanam, tasmim vatthusmim savakanam
iddhipatikkhepo, titthiyanam bhagavata saddhim patihariyam kattukamata, patihariyakaranam,
bhagavato savatthigamanam, titthiyanubandhanam, savatthiyam pasenadino buddhupagamanam,
kandambapatubhavo, catunnam parisanam titthiyajayattham patihariyakaranussukkanivaranam, 1-
@Footnote: 1 ka. patihariyakaranayuttanivaranam
Yamakapatihariyakaranam, katapatihariyassa bhagavato tavatimsabhavanagamanam, tattha temasam
dhammadesana, ayasmata mahamoggallanattherena 1- yacitassa devalokato
sankassanagare orohananti imani vatthuni, antarantare ca jatakani vittharetva
yava dasasahassacakkavaladevatahi pujiyamano bhagava majjhe manimayena sopanena
sankassanagare oruyha sopanakalevare atthasi:-
          "ye jhanappasuta dhira              nekkhammupasame rata
           devapi tesam pihayanti              sambuddhanam satimatan"ti 2-
imissa dhammapadagathaya vuccamanaya vutta. Sopanakalevare thitam pana bhagavantam
sabbapathamam ayasma sariputto vandi, tato uppalavanna bhikkhuni, athaparo
janakayo. Tatra bhagava cintesi "imissam parisati moggallano iddhiya aggoti
pakato, anuruddho dibbacakkhuna, punno dhammakathikattena, sariputtam panayam
parisa na kenaci gunena evam aggoti janati, yannunaham sariputtam idaneva 3-
pannagunena pakaseyyan"ti. Atha theram panham pucchi, thero bhagavata pucchitam 4-
puthujjanapanham sekkhapanham asekkhapanhanca sabbam vissajjesi. Tada nam jano
"pannaya aggo"ti annasi. Atha bhagava "sariputto na idaneva pannaya
aggo, atitepi pannaya aggo"ti jatakam anesi.
      Atite parosahassa isayo vanamulaphalahara pabbatapade vasanti. Tesam
acariyassa abadho uppajji, upatthanani vattanti. Jetthantevasi "sappayabhesajjam
aharissami, acariyam appamatta upatthahatha"ti vatva manussapathamagamasi.
Tasmim anagateyeva acariyo kalamakasi. Tam "idani kalam karissati"ti
antevasika samapattimarabbha pucchimsu. So akincannayatanasamapattim sandhayaha
@Footnote: 1 ka. anuruddhena  2 khu.dha. 25/181/49
@3 cha.Ma. ayam saddo na dissati  4 cha.Ma.,i. pucchitam pucchitam
"natthi kinci"ti, antevasino "natthi acariyassa adhigamo"ti aggahesum. Atha
jetthantevasi bhesajjam adaya agantva tam kalakatam disva acariyam "kinci
pucchittha"ti aha. Ama pucchimha, "natthi kinci"ti aha. Na kinci acariyena
adhigatanti. Natthi kinciti vadanto acariyo akincannayatanam pavedesi,
sakkatabbo acariyoti.
              Parosahassampi samagatanam
              kandeyyum te vassasatam apanna
              ekopi seyyo puriso sapanno
              yo bhasitassa vijanati atthanti. 1-
      Kathite ca pana bhagavata jatake ayasma sariputto attano saddhiviharikanam
pancannam bhikkhusatanamatthaya sappayasenasanagocarasilavatadini pucchitum "na me
dittho ito pubbe"ti imam thutigatham adim katva attha gathayo abhasi, tamattham
vissajjento bhagava tato para sesagathati.
      Tattha ito pubbeti ito sankassanagare otaranato pubbe. Vagguvadoti
sundaravado. Tusita ganimagatoti tusitakaya cavitva matu kucchim agatatta
tusita agato, ganacariyatta gani. Santutthatthena va tusitasankhata devaloka
gani 2- agato, tusitanam va arahantanam gani 2- agatoti.
      [963] Dutiyagathaya sadevakassa lokassa yatha dissatiti sadevakassa
lokassa viya manussanampi dissati. Yatha va dissati 3- tacchato aviparitato
dissatiti. 4- Cakkhumati uttamacakkhu. Ekoti pabbajjasankhatadihi eko. Ratinti
nekkhammaratiadim.
@Footnote: 1 khu.ja. 27/99/24  2 cha.Ma. ganim
@3 cha.Ma.,i. dissatiti  4 cha.Ma. dissati
      [964] Tatiyagathaya bahunnamidha baddhananti idha bahunnam khattiyadinam
sissanam. Sissa hi acariye patibaddhavuttitta "baddha"ti vuccanti. Atthi
panhena agamanti atthiko panhena agatomhi, atthikanam va panhena
agamanam, panhena atthi agamanam vati.
      [965] Catutthagathaya vijigucchatoti jatiadihi attiyato. Rittamasananti
vivittam mancapitham. Pabbatanam guhasu vati pabbataguhasu va rittamasanam bhajatoti
sambandhitabbam.
      [966] Pancamagathaya uccavacesuti hinapanitesu. Sayanesuti viharadisu
senasanesu. Kivanto tattha bheravati kittaka tattha bhayakarana. "kuvanto"tipi 1-
patho, kujantoti cassa attho. Na pana pubbenaparam sandhiyati.
      [967] Chatthagathaya kati parissayati kittaka upaddava. Agatam disanti
nibbanam. Tanhi agatapubbatta agatam tatha niddisitabbato disa cati. Tena
vuttam "agatam disan"ti abhisambhaveti abhibhave 2- abhibhaveyya. Pantamhiti pariyante.
      [968-9] Sattamagathaya kyassa byappathayo assuti kidisani tassa
vacanani assu. Atthamagathaya ekodi nipakoti ekaggacitto pandito.
      [970] Evam ayasmata sariputtena tihi gathahi bhagavantam thometva
pancahi gathahi pancasatanam sissanamatthaya senasanagocarasilavatadini pucchito
bhagava tamattham pakasetum "vijigucchamanassa"tiadina nayena vissajjanamaraddho.
Tattha pathamagathaya tavattho:- jatiadihi vijigucchamanassa rittasanam sayanam
sevato ce sambodhikamassa sariputta bhikkhuno yadidam phasu yo phasuviharo
yathanudhammam yo ca anudhammo, tam te pavakkhami yatha pajanam yatha pajananto
vadeyya, evam vadamiti.
@Footnote: 1 ka. givanto  2 cha.Ma.,i. ayam patho na dissati
      [971] Dutiyagathaya pariyantacariti siladisu catusu pariyantesu caramano.
Damsadhipatananti pingalamakkhikananca sesamakkhikananca. Sesamakkhika hi tato
tato adhipatitva khadanti, tasma "adhipata"ti vuccanti. Manussaphassananti
coradiphassanam.
      [972] Tatiyagathaya paradhammika nama satta sahadhammikavajja 1- sabbepi
bahiraka. Kusalanuesiti kusaladhamme anvesamano.
      [973] Catutthagathaya atankaphassenati rogaphassena. Sitam accunhanti 2-
sitanca unhanca. 3- So tehi phuttho bahudhati so tehi atankadihi anekehi
akarehi phuttho samanopi. Anokoti abhisankharavinnanadinam anokasabhuto.
      [974] Evam "bhikkhuno vijigucchato"tiadihi tihi gathahi putthamattham
vissajjetva idani "kyassa byappathayo"tiadina nayena puttham vissajjento
"theyyam na kareyya"tiadimaha. 4- Tattha phasseti phareyya. Yadavilattam manaso
vijannati yam cittassa avilattam vijaneyya, tam sabbam "kanhassa pakkho"ti
vinodayeyya. 5-
      [975] Mulampi tesam palikhanna tittheti tesam kodhatimananam yam
avijjadhikam mulam, tampi palikhanitva tittheyya. Addha bhavanto abhisambhaveyyati
evam piyapiyam abhibhavanto ekamseneva abhibhaveyya, na tatra sithilam parakkameyyati
adhippayo.
      [976] Pannam 6- purakkhatvati pannam 6- pubbangamam katva. Kalyanapititi
kalyanapitiya samannagato. Caturo sahetha paridevadhammeti anantaragathaya
vuccamane paridevaniyadhamme saheyya.
@Footnote: 1 ka. sahadhammika  2 cha.Ma. atunhanti  3 Si. accunhanca
@4 cha.Ma. na karetiadimaha  5 Si.,i. vinodeyya  6 ka. punnam
      [977] Kimsu asissamiti kim bhunjissami. Kuvam va asissanti kuhim va
asissami. Dukkham vata settha kvajja 1- sessanti imam rattim dukkham sayim, ajja
agamanarattim kattha sayissam. Ete vitakketi ete pindapatanissite dve,
senasananissite dveti cattaro vitakke. Aniketacariti apalibodhacari
nittanhacari.
      [978] Kaleti pindapatakale pindapatasankhatam annam va civarakale
civarasankhatam vasanam va laddha dhammena samenati adhippayo. Mattam so
jannati patiggahane ca paribhoge ca so pamanam janeyya. Idhati sasane,
nipatamattameva va etam. Tosanatthanti santosattham, etadattham mattam janeyyati
vuttam hoti. So tesu guttoti so bhikkhu tesu paccayesu gutto.
Yatacariti samyataviharo, rakkhitiriyapatho rakkhitakayavacimanodvaro cati vuttam
hoti. "yaticari"tipi 2- patho, esoyevattho. 3- Rusitoti rosito, ghattitoti
vuttam hoti.
      [979] Jhananuyuttoti anuppannuppadanena uppannasevanena ca
jhane anuyutto. Upekkhamarabbha samahitattoti catutthajjhanupekkham uppadetva
samahitacitto. Takkasayam kukkucciyupachindeti kamavitakkaditakkanca, kamasannadim
tassa takkassa asayanca, hatthakukkuccadim kukkucciyanca upacchindeyya.
      [980] Cudito vacibhi satimabhinandeti upajjhayadihi vacahi codito
samano satima hutva tam codanam abhinandeyya. Vacam pamunce kusalanti
nanasamutthitam vacam pamunceyya. Nativelanti ativelam 4- pana vacam kalavelanca
@Footnote: 1 ka. kuvajja  2 Si. yatucaritipi, ka. yathacaritipi
@3 cha.Ma. soyevattho  4 Si.,i. nativelanti atitavelam
Silavelanca atikkantam nappamunceyya. Janavadadhammayati parajativadakathaya. 1-
Na cetayeyyati cetanam na uppadeyya.
      [981] Athaparanti atha idani ito parampi. Panca rajaniti
ruparagadini panca rajani. Yesam satima vinayaya sikkheti yesam upatthitassati
hutva vinayanattham tisso sikkha sikkheyya. Evam sikkhanto hi rupesu .pe.
Phassesu sahetha ragam, na annoti. 2-
      [982] Tato so tesam vinayaya sikkhanto anukkamena:- etesu
dhammesuti gatha. Tattha etesuti rupadisu. Kalena so samma dhammam parivimamsamanoti
so bhikkhu yvayam "uddhate citte samadhissa kalo"tiadina 3- nayena kalo
vutto, tena kalena sabbasankhatadhammam aniccadinayena parivimamsamano. Ekodibhuto
vihane tamam soti so ekaggacitto sabbam mohaditamam vihaneyya, natthi ettha
samsayo. Sesam sabbattha pakatameva.
      Evam bhagava arahattanikutena desanam nitthapesi, desanapariyosane
pancasata bhikkhu arahattam patta, timsakotisankhayananca devamanussanam dhammabhisamayo
ahositi.
                     Paramatthajotikaya khuddakatthakathaya
                          suttanipatatthakathaya
                      sariputtasuttavannana nitthita.
                Nitthito ca catuttho vaggo atthavannananayato,
                        namena atthakavaggoti.
                        -----------------
@Footnote: 1 Si.,i. janaparivadakathaya, cha.Ma. janavadakathaya



             The Pali Atthakatha in Roman Book 29 page 414-420. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=29&A=9323&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=29&A=9323&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=423              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=10735              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=10794              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=10794              Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]