ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 3 : PALI ROMAN Vinaya.A. (samanta.3)

                     Samathakkhandhakavannana
                        -------
     {186-187} samathakkhandhake. Adhammavadi puggalotiadini cha matikapadani
nikkhipitva adhammavadi puggalo dhammavadim puggalam sannapetitiadina
nayena vittharo vutto. Tattha sannapetiti karanapatirupakani
vacanani vatva paritosetva janapeti. Nijjhapetiti
yatha so tam attham nijjhapeti oloketi evam karoti.
Pekkheti anupekkhetiti yatha so tam attham pekkheti ceva punappunam
ca pekkheti evam karoti. Dasseti anudassetiti tesanneva
pariyayavacanani. Adhammena vupasamatiti yasma so adhammameva
ayam dhammotiadina nayena tam mohetva dasseti tasma
adhammena vupasamati nama. {188} Dhammena vupasamatiti yasma dhammavadi
dhammameva ayam dhammotiadina nayena amohetva dasseti tasma
dhammena vupasamati nama.
     {195} Pancimani bhikkhave dhammikani sativinayassa dananiti ettha
suddhassa apattikassa danam ekam anuvaditassa danam ekam
yacitassa danam ekam sanghena danam ekam dhammena samaggena
danam ekanti evam panca. Etani pana ekekaangavasena na
labbhanti. Tasma desanamattamevetam. Pancangasamannagatam pana
Sativinayadanam dhammikanti ayamettha attho. Tattha ca anuvadantiti
codenti. Sesam uttanameva. Ayampana sativinayo khinasavasseva
databbo na annassa antamaso anagaminopi. So ca kho
annena codiyamanasseva na acodiyamanassa. Dinne ca pana
tasmim codakassa katha na ruhati. Codentopi ayam khinasavo
sativinayaladdho ko tuyham katham gahessatiti apasadetabbatam apajjati.
     {196} Bhasitaparikantanti vacaya bhasitam kayeneva parikantam parakkamitva
katanti attho. Saratayasma evarupim apattim apajjitati etatha
saratu ayasma evarupim apattim apajjita ayasma evarupiya
apattiyati ayamattho. Apajjitvati va patho. Tassattho
pathamam apajjitva paccha tam apattim saratu ayasmati.
     {202} Yebhuyyasikaya vupasametunti ettha yassa kiriyaya dhammavadino
bahutara esa yebhuyyasika nama. {204} Adhammikasalakagahesu.
Oramattakanti parittam appamattakam bhandanamattameva. Na ca
gatigatanti dve tayo avase na gatam tattha tattheva va
dvattikkhattum avinicchitam. Na ca saritasaritanti dvattikkhattum tehi
bhikkhuhi sayam saritam va annehi saritam va na hoti. Janatiti
salakam gahento janati adhammavadino bahutarati. Appevanamati
imina niharena salakaya gahiyamanaya appevanama adhammavadino
bahutara assuti ayamassa ajjhasayo hoti. Aparesupi dvisu
padesu eseva nayo. Adhammena ganhantiti adhammavadino evam
Mayam bahutara bhavissamati dve dve salakayo ganhanti. Vagga
ganhantiti dve dhammavadino ekam dhammavadisalakam ganhanti
evam dhammavadino na bahutara bhavissantiti mannamana. Na ca
yathaditthiya ganhantiti dhammavadino hutva balavapakkham bhavissamati
adhammavadisalakam ganhanti. Dhammikasalakagahesu ayamevattho
parivattetva veditabbo. Evam salakam gahetva sace bahutara
dhammavadino honti yatha te vadanti evam tam adhikaranam
vupasametabbam evam yebhuyyasikaya vupasantam hoti. Ayamettha
sankhepo. Vittharo pana paratopi agamissati.
     {207} Asuciti asucihi kayavacikammehi samannagato. Alajjiti
sancicca apajjanadina alajjilakkhanena samannagato. Sanuvadoti
saupavado. Iti imesanca tinnam anganam vasena tini karanani
sanghena karanam dhammena samaggena karananti imani ca dveti
panca tassa papiyasikakammassa karanani nama honti. Sesamettha
tajjaniyadisu vuttanayameva. Ayampanettha vacanattho. Idanhi
yo papussannataya papiyo puggalo tassa kattabbato tassa
papiyasikakammanti vuccati.
     {212} Kakkhalataya valatayati kakkhalabhavaya ceva valabhavaya ca.
Bhedayati sanghabhedaya. Sabbeheva ekajjhanti kassaci chandam
anaharitva gilanepi tattheva anetva ekato sannipatitabbam.
Tinavattharakena vupasameyyati ettha idam kammam tinavattharakasadisatta
Tinavattharakoti vuttam. Yatha hi gutham va muttam va ghatiyamanam
duggandhataya badhati tinehi avattharitva supaticchaditassa panassa
so gandho na badhati evameva yam adhikaranam mulanumulam gantva
vupasamiyamanam kakkhalataya valataya bhedaya samvattati tam imina
kammena vupasantam gutham viya tinavattharakena paticchannam suvupasantam
hotiti idam kammam tinavattharakasadisatta tinavattharakoti vuttam.
     {213} Thullavajjanti parajikanceva sanghadisesam ca. Gihipatisamyuttanti gihinam
hinena khumsanavambhanadhammikapatissavesu apannam apattim thapetva.
     {214} Evanca pana bhikkhave te bhikkhu tahi apattihi vutthita hontiti
evam tinavattharakakammavacaya kataya kammavacapariyosane yattaka
tattha sannipatita antamaso suttapi samapannapi annavihitapi
sabbe te bhikkhu yava upasampadamandalato patthaya thullavajjanca
gihipatisamyuttam ca thapetva avasesa apattiyo apanna sabbahi
tahi apattihi vutthita honti. Ditthavikamnanti ye pana
na metam khamatiti annamannam ditthavikammam karonti tehi va
saddhim apattim apajjitvapi tattha anagata agantva va
chandam datva parivenadisu nisinna te tahi apattihi na vutthita
honti. Tena vuttam thapetva ditthavikammam thapetva ye
na tattha hontiti.
     {215} Bhikkhuninam anupakhajjati bhikkhuninam anto pavisitva.
Vivadadhikaranadinam vacanattho dutthadosasamvannanayam vuttoyeva.
Vipaccataya voharoti cittadukkhattham voharo. Pharusavacananti
attho. Yo tattha anuvadoti yo tesu anuvadantesu upavado.
Anuvadanati akaradassanametam. Upavadanati attho. Anullapana
anubhananati ubhayam anuvadanaya vevacanamattameva. Anusampavankatati
punappunam kayacittavacahi tattheva sampavankata anuvankatabhavoti
attho. Abbhussahanatati kasma evam na upavadissamiyevati
ussaham katva anuvadana. Anubalappadananti purimavacanassa karanam
dassetva pacchimavacanena balappadanam.
     Kiccayata karaniyatati ettha kiccameva kiccayam kiccayassa
bhavo kiccayata. Karaniyassa bhavo karaniyata. Ubhayametam
sanghakammasseva adhivacanam. Apalokanakammantiadi pana tasseva
pabhedadassanattham. Tattha apalokanakammam nama simatthakasangham sodhetva
chandarahanam chandam aharitva samaggassa sanghassa anumatiya tikkhattum
savetva kattabbakammam. Nattikammam nama vuttanayeneva samaggassa
sanghassa anumatiya ekaya nattiya kattabbakammam. Nattidutiyakammam
nama vuttanayeneva samaggassa sanghassa anumatiya ekaya nattiya
ekaya ca anusavanayati evam nattidutiyaya anusavanaya
kattabbakammam. Natticatutthakammam nama vuttanayeneva samaggassa sanghassa
anumatiya ekaya nattiya tihi ca anusavanahiti evam natticatutthahi
tihi anusavanahi kattabbakammam.
     Tattha apalokanakammam apaloketvava katabbam nattikammadivasena
Na katabbam. Nattikammampi ekam nattim thapetva katabbam
apalokanakammadivasena na katabbam. Nattidutiyakammam pana
apaloketva kattabbampi atthi akattabbampi atthi. Tattha
simasammati simasamuhananam kathinadanam kathinubbharo kutivatthudesana
viharavatthudesanati imani cha kammani garukani apaloketva katum
na vattati. Nattidutiyakammavacam savetvava katabbani.
Avasesa terasasammatiyo senasanagahakamatakacivaradanadisammatiyo cati
evarupani lahukakammani apaloketvapi katum vattati. Nattikamma-
natticatutthakammavasena pana na katabbameva. Natticatutthakammam
nattim ca tisso ca kammavacayo savetvava katabbam.
Apalokanakammadivasena na katabbanti. Ayamettha sankhepo.
     Vittharato pana imani cattari kammani katihakarehi vipajjantiti-
adina nayena parivaravasane kammavagge etesam vinicchayo
agatoyeva. Yampana tattha anuttanam tam kammavaggeyeva
vannayissama. Evanhi sati na atthane vannana bhavissati.
Adito patthaya ca tassa tassa kammassa vinnatatta suvinneyyo
bhavissati. {216} Vivadadhikaranassa kim mulantiadini paliya vaseneva
veditabbani. {220} Vivadadhikaranam siya kusalantiadisu yena vivadanti
so cittuppado vivado samathehi ca adhikaraniyataya adhikarananti-
evamadina nayena attho veditabbo. {222} Apattadhikaranam siya
akusalam siya abyakatam natthi apattadhikaranam kusalanti ettha
Sandhaya bhasitavasena attho veditabbo. Yasmim hi pathavikhananadike
apattadhikarane kusalacittam angam hoti tasmim sati na sakka
vattum natthi apattadhikaranam kusalanti. Tasma nayidam
angapahonakacittam sandhaya vuttam. Idam pana sandhaya vuttam. Yantava
apattadhikaranam lokavajjam tam ekantato akusalameva tattha siya
kusalanti vikappo natthi. Yampana pannattivajjam tam yasma
sancicca idam apattim vitikkamamiti vitikkamantasseva akusalam
hoti. Asancicca pana kinci ajanantassa sahaseyyadivasena
apajjanato abyakatam hoti. Tasma tattha sanciccasanciccavasena
imam vikappabhavam sandhaya idam vuttam apattadhikaranam siya akusalam
siya abyakatam natthi apattadhikaranam kusalanti. Sace pana yam
kusalacitto apajjati idam vuccati apattadhikaranam kusalanti
vadeyya. Acittakanam elakalomapadasodhammadesanadisamutthananampi
kusalacittam apajjeyya na ca tattha vijjamanampi kusalacittam apattiya
angam. Kayavacivinnattivasena pana calitapavattanam kayavacanam
annatarameva angam. Tanca rupakkhandhapariyapannatta abyakatanti yam
janantotiadimhi pana ayamattho. Yam cittam apattiya angam hoti
tena vatthum jananto idam vitikkamamiti ca vitikkamakarena saddhim
jananto sanjananto vitikkamacetanavasena cetetva pakappetva
upakkamavasena maddanto abhivitaritva nirasankacittam pesetva yam
apattadhikaranam vitikkamati apajjati. Tassa evam vitikkamato
Yo vitikkamo idam vuccati apattadhikaranam akusalam. Abyakatavarepi
yam cittam apattiya angam hoti tassa abhavena ajananto
vitikkamakarena ca saddhim ajananto asanjananto apattiangabhutaya
vitikkamacetanayabhavena acetetva sancicca maddanassa abhavena
anabhivitaritva nirasankacittam apesetva yam apattadhikaranam vitikkamati
apajjati. Tassa evam vitikkamato yo vitikkamo idam vuccati
apattadhikaranam abyakatanti. {224} Ayam vivado no adhikarananti-
adisu samathehi adhikaraniyataya abhavato no adhikarananti
evamattho veditabbo.
     {228} Yavatika bhikkhu kammappattati ettha catuvaggakarane kamme
cattaro pancavaggakarane panca dasavaggakarane dasa visativaggakarane
visati bhikkhu kammappattati veditabba.
     {230} Supariggahitanti sutthupariggahitam katva paticchitabbam. Paticchitva
ca pana ajja bhandakam dhovama ajja pattam pacama ajjeko
palibodho atthiti mananiggahatthaya katipaham atikkametabbam.
     {231} Anantani ceva bhassani jayantiti aparimanani itocito ca
vacanani uppajjanti. Bhasanitipi patho. Ayamevattho.
Ubbahikaya sammannitabboti apaloketva va sammannitabbo parato
vuttaya nattidutiyaya va kammavacaya. Evam sammatehi pana
bhikkhuhi visum nisiditva va tassayeva va parisaya annehi na kinci
kathetabbanti savetva tam adhikaranam vinicchitabbam.
     {233} Tatrassati tassam parisati bhaveyya. Neva suttam agatanti
na matika agata. No suttavibhangoti vinayo na paguno.
Byanjanachayaya attham patibahatiti byanjanamattameva gahetva attham
patisedheti. Jataruparajatakhettavatthupatiggahanadisu vinayadharehi bhikkhuhi
apattiya kariyamane disva kimime apattiya karetha nanu
jataruparajatapatiggahana pativirata hontiti evam sutte pativirati-
mattameva vuttam natthi ettha apattiti vadati. Aparo dhammakathiko
suttassa agatatta olambetva nivasentanam apattiya
aropiyamanaya kimimesam aropetha nanu parimandalam nivasessamiti
sikkha karaniyati evam sikkhakaranamattamevettha vuttam natthi ettha
apattiti vadati.
     {234} Yatha bahutara bhikkhuti ettha ekenapi adhika bahutarava.
Ko pana vado dvihi tihi.
     {235} Sannattiyati sannapanatthaya. Gulhakantiadisu alajjussannaya
parisaya gulhako salakagaho katabbo. Lajjussannaya
vivatako. Balussannaya sakannajappako. Vannavannayo
katvati dhammavadinanca adhammavadinanca salakayo nimittasannam
arocetva annamannam visabhaga katabba. Tato ta sabbapi
civarabhoge katva vuttanayeneva gahetabba. Duggahoti
paccukkaddhitabbanti duggahita salakayoti vatva puna gahetva yavatatiyam
gahetabba. Suggahoti savetabbanti ekasmimpi dhammavadismim
Atireke jate suggahita salakayoti savetabbam. Yatha ca te
dhammavadino vadanti tatha tam adhikaranam vupasametabbanti.
Atha yavatatiyampi adhammavadino bahutarava honti. Ajja
akalo sve janissamati vutthahitva alajajinam pakkham vibhedatthaya
dhammavadipakkham pariyesitva punadivase salakagaho katabbo.
Ayam gulhako salakagaho. Sakannajappake pana gahite
vattabboti ettha sace sanghatthero adhammavadisalakam ganhati
so evam avabodhetabbo bhante tumhe mahallaka vayo
anuppatta tumhakam etam na yuttam ayam pana adhammavadi-
salakati. Tassa itara salaka dassetabba. Sace so tam
ganhati databba. Atha neva avabujjhati. Tato ma
kassaci arocehiti vattabbo. Sesam vuttanayameva. Vivatakoti
vivatatthoyeva.
     {238} Parajikasamantam vati ettha methunadhamme parajikasamantam
nama dukkatam hoti. Sesesu adinnadanadisu thullaccayam.
Nivethentanti na saramiti vacanena nibbethiyamanam. Ativethetiti
inghayasmatiadivacanehi ativethiyati. Sarami kho aham avusoti
parajikam paticchadanatthaya evam patijanati. Puna tena ativethiya-
mano sarami khoti patinnam datva idani mam nasessantiti
bhayena davaya metiadimaha etassa tassapapiyasikakammam
katabbam. Sace silava bhavissati vattam puretva patipassaddhim
Labhissati. No ce tatha nasitakova bhavissati. Sesam sabbattha
uttanamevati.
                 Samathakkhandhakavannana nitthita.
                       --------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 3 page 322-332. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=3&A=6602&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=3&A=6602&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=4&i=131              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=4&A=3588              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=4&A=3685              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=4&A=3685              Contents of The Tipitaka Volume 4 http://84000.org/tipitaka/read/?index_4

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]