ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 30 : PALI ROMAN Vimana.A. (paramatthadi.)

                      35. 7. Pesavativimanavannana
         phalikarajatahemajalachannanti pesavativimanam. Tassa ka uppatti? bhagava
savatthiyam viharati jetavane. Tena samayena magadhesu nalakagame ekasmim gahapati-
mahasarakule 3- pesavati nama kulasunha ahosi. Sa kira kassapassa bhagavato yojanike
kanakathupe kayiramane darika hutva matara saddhim cetiyatthanam gantva mataram
pucchi "kim ime amma karonti"ti. Cetiyam katum suvannitthaka karontiti. Tam sutva
darika pasannamanasa mataram aha "amma mama givaya idam sovannamayam
@Footnote: 1 cha.Ma. idisam  2 cha.Ma. ahosi.  3 Ma. gahapatikule

--------------------------------------------------------------------------------------------- page177.

Khuddakapilandhanam atthi, imaham cetiyatthaya demi"ti. Mata "sadhu dehi"ti vatva tam givato omuncitva suvannakarassa hatthe adasi "idam imaya darikaya pariccajitam, imampi pakkhipitva itthakam karohi"ti suvannakaro tatha akasi. Sa darika aparabhage kalam katva teneva punnakammena devaloke nibbattitva sugatiyamyeva aparaparam samsaranti amhakam bhagavato kale nalakagame nibbatta anukkamena dvadasavassika jata. Sa ekadivasam matara pesitam mulam gahetva telatthaya annataram apanam agamasi. Tasmim ca apane annataro kutumbiyaputto pitara nidahitva thapitam bahum hirannasuvannam muttamaniratanani ca gahetum uddharanto apaniko kammabalena kathalapasanasakkhararupena upatthahantani disva tato ekadesam "punnavantanam vasena hirannasuvannadi bhavissati"ti vimamsitum rasim katva thapesi. Atha nam sa karika disva "kasma apane ratanani evam thapitani, nanu nama sammadeva patisametabbani"ti aha. Apaniko tam sutva "mahapunna ayam darika, imissa vasena sabbamidam hirannadi eva hutva amhakam viniyogam gamissati, sanganhissami nan"ti cintetva tassa matu santikam gantva "imam darikam mayham puttassatthaya dehi"ti varetva bahudhanam datva avahavivaham katva tam attano geham anesi. Athassa silacaram natva bhandagaram vivaritva "kim ettha passasi"ti vatva taya "hirannasuvannamanimeva rasikatam passami"ti vutte "etani amhakam kammabalena antaradhayantani tava punnavisesena puna visesani 1- jatani, tasma ito patthaya imasmim gehe sabbam tvamyeva vicarehi, taya dinnameva mayam paribhunjissama"ti vatva tato pabhuti tam "pesavati"ti voharimsu. @Footnote: 1 Si. suvannavisesani

--------------------------------------------------------------------------------------------- page178.

Tena ca samayena ayasma dhammasenapati attano ayusankharanam parikkhinabhavam natva "mayham matuya rupasaribrahmaniya posavanikamulam datva parinibbayissami"ti cintetva bhagavantam upasankamitva parinibbanam anujanapetva satthu anaya mahantam patihariyam dassetva anekehi thutisahassehi bhagavantam thometva yava dassanavisayatikkama abhimukhova apakkamitva puna vanditva bhikkhusamghaparivuto vihara nikkhamma bhikkhusamghassa ovadam datva ayasmantam anandam samassasetva catassopi parisa nivattetva anukkamena nalakagamam patva mataram sotapattiphale patitthapetva paccusasamaye jatovarake parinibbayi. Parinibbutassa cassa sarirasakkarakaranavasena deva ceva manussa ca sattaham vitinamesum, agarucandanadihi hatthasatubbedham citakamakamsu. Pesavatipi therassa parinibbanam sutva "gantva pujessami"ti suvannapupphehi gandhajatehi ca puritani cankotakani gahapetva gantukama sasuram apucchitva tena "tvam garubhara, tattha ca mahajanasammaddo, 1- pupphagandhani pesetva idheva hohi"ti vuttapi saddhajata "yadipi me tattha jivitantarayo siya, gantvava pujasakkaram karissami"ti tam vacanam aggahetva saparivara tattha gantva gandhapupphadihi pujetva katanjali atthasi. Tasmim ca samaye theram pujetum agatanam rajaparisanam hatthi matto hutva tam padesam upaganchi. Tam disva maranabhayabhitesu manussesu palayantesu janasammaddena patitam pesavatim mahajano akkamitva maresi. Sa pujasakkaram katva theragataya saddhaya sampannacitta eva kalam katva tavatimsabhavane nibbatti, accharasahassancassa parivaro ahosi. Sa tavadeva attano dibbasampattim oloketva "kidisena nu kho punnena maya esa laddha"ti tassa hetum upadharenti theram uddissa katam pujasakkaram @Footnote: 1 Si. mahajanasambadho

--------------------------------------------------------------------------------------------- page179.

Disva ratanattaye abhippasannamanasa sattharam vanditum accharasahassaparivuta satthisakatabharalankarapatimanditattabhava sumahatiya deviddhiya cando viya ca suriyo viya ca dasa disa obhasayamana saha vimanena agantva vimanato oruyha bhagavantam vanditva anjalim paggayha atthasi. Tena ca samayena ayasma vangiso bhagavato samipe nisinno bhagavantam evamaha "patibhati mam bhagava imissa devataya katakammam pucchitun"ti. "patibhatu tam vangisa"ti bhagava avoca. Atha ayasma vangiso taya devataya katakammam pucchitukamo pathamam tavassa vimanam samvannento aha:- [646] "phalikarajatahemajalachannam vividhacitratalamaddasam surammam byamham sunimmitam toranupapannam rucakupakinnamidam subham vimanam. [647] Bhati ca dasa disa nabheva suriyo sarade tamonudo sahassaramsi tatha tapati midam tava vimanam jalamiva dhumasikho nise nabhagge. [648] Musativa nayanam sateratava akase thapitamidam manunnam vinamurajasammatalaghuttham iddham indapuram yatha tavedam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page180.

[649] Padumakumudauppalakuvalayam yodhikabandhuka'nojaka ca santi salakusumitapupphita asoka vividhadumaggasugandhasevitamidam. [650] Salalalabujabhujakasamyutta 1- kusakasuphullitalatavalambinihi manijalasadisa yasassini ramma pokkharani upatthita te. [651] Udakaruha ca ye'tthi pupphajata thalaja ye ca santi rukkhajata manusaka'amanussaka ca dibba sabbe tuyham nivesanamhi jata. [652] Kissa samyamadamassayam vipako kenasi kammaphalenidhupapanna yatha ca te adhigatamidam vimanam tadanupadam avacasilarapamhe"ti. 2- #[646] Tattha phalikarajatahemajalachannanti phalikamanihi rajatahemajalehi ca chaditam, phalikamanimayahi bhittihi rajatahemamayehi jalehi ca samantato hettha ca upari ca chaditam, vividhavannanam vicittasannivesananca talanam bhuminam vasena vividhacitratalam addasam passim. Surammanti sutthu ramaniyam. Viharitukama vasanti etthati byamham @Footnote: 1 Si....sannuta 2 Si. avacasilarapakhumeti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page181.

Bhavanam. Toranupapannanti vividhamalakammadivicittena sattaratanamayena toranena upetam. Torananti va dvarakotthakapasadassa namam, tena ca anekabhumakena vicittakarena tam vimanam upetam. Rucakupakinnanti suvannavalikahi okinnanganam. Valikasadisa hi suvannakhanda ruca nama, rucameva rucakanti vuttam. Subhanti sobhati, sutthu bhatiti va subham. Vimananti visitthamanam, pamanato mahantanti attho. #[647] Bhatiti jotati ujjalati. Nabheva suriyoti akase adicco viya. Saradeti saradasamaye. Tamonudoti andhakaraviddhamsano. Tatha tapati midanti yatha saradakale sahassaramsi suriyo, tatha tapati dibbati idam tava vimanam, makaro padasandhikaro. Jalamiva dhumasikhoti jalanto aggi viya. Aggi hi tassa aggato dhumo pannayatiti "dhumasikho dhumaketu"ti ca vuccati. Niseti nisati, 1- "rattiyan"ti attho. Nabhaggeti nabhakotthase, akasapadeseti vuttam hoti. "nagagge"ti va patho, pabbatasikhareti attho. Idam tava vimananti yojana. #[648] Musativa nayananti ativiya attano pabhassarataya patihanantam dassanakiccam katum adentam olokentanam cakkhum 2- musati viya. Tenaha "sateratava"ti, vijjulata viyati attho. Vinamurajasammatalaghutthanti mahatiadivinanam bheriadipatahanam 3- hatthatalakamsatalananca saddehi ghositam ekaninnadam. Iddhanti devaputtehi devadhitahi dibbasampattiya ca samiddham. Indapuram yathati sudassananagaram viya. #[649] Padumani ca kumudani ca uppalani ca kuvalayani ca padumakumuda- uppalakuvalayanti ekattavasena vuttam. Atthiti vacanam parinametva yojetabbam. Tattha padumaggahanena pundarikampi gahitam, kumudaggahanena setarattabhedani sabbani kumudani, @Footnote: 1 Si. nisi 2 Si.,Ma. cakkhu 3 Ma....pahatanam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page182.

Uppalaggahanena rattauppalam sabba va uppalajati, kuvalayaggahanena niluppalameva gahitanti veditabbam. Yodhikabandhuka'nojaka ca santiti cakaro nipatamattam, yodhikabandhujivakaanojakarukkha ca santiti attho. Keci "anojakapi santi"ti patham vatva "anojakapiti vuttam hoti"ti attham vadanti. Salakusumitapupphita asokati sala kusumita pupphita asokati yojetabbam. Vividhadumaggasugandhasevitamidanti nanavidhanam uttamarukkhanam sobhanehi gandhehi sevitam paribhavitam idam te vimananti attho. #[650] Salalalabujabhujakasamyuttati tire thitehi salalehi labujehi bhujakarukkhehi ca sahita. Bhujako nama eko sugandharukkho devaloke ca gandhamadane ca atthi, annattha natthiti vadanti. Kusakasuphullitalatavalambinihiti kusakehi talanalikeradihi tinajatihi olambamanahi santanakavalliadihi sutthu kusumitalatahi ca samyuttati 1- yojana. Manijalasadisati manijalasadisajala. "manijalasadisa"tipi pali, manisadisajalati attho. Yasassiniti devataya alapanam. Upatthita teti yathavuttaguna ramaniya 2- pokkharani tava vimanasamipe thita. #[651] Udakaruhati yathavutte padumadike sandhaya vadati. Ye'tthiti ye atthi. Thalajati yodhikadhika. Ye ca santiti ye annepi rukkhajata pupphupaga ca phalupaga ca, tepi tava vimanasamipe santiyeva. #[652] Kissa samyamadamassayam vipakoti kayasamyamadisu kidisassa samyamassa, indriyadamanadisu kidisassa damassa ayam vipako. Kenasiti annameva upapatti- nibbattakam, annam upabhogasukhanibbattakam hotiti "kenasi kammaphalenidhupapanna"ti vatva puna "yatha ca te adhigatamidam vimanan"ti aha. Tattha kammaphalenati kammaphalena vipaccitum @Footnote: 1 Si. samyutati 2 Si. ramaneyya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page183.

Araddhenati vacanaseso, itthambhutalakkhane cetam karanavacanam. Tadanupadam avacasiti tam kammam maya vuttapadassa anupadam anurupapadam katva katheyyasi. Alarapamheti bahalasamhatapakhume, gopakhumeti adhippayo. Atha devata aha:- [653] "yatha ca me adhigatamidam vimanam koncamayuracakorasamghacaritam 1- 2- dibyapilavahamsarajacinnam dijakarandavakokilabhinaditam. [654] Nanasantanakapuppharukkhavividha patalijambuasokarukkhavantam yatha ca me adhigatamidam vimanam tam te pavedayami 3- sunohi bhante. [655] Magadhavarapuratthimena nalakagamo nama atthi bhante tattha ahosim pure sunisa pesavatiti 4- tattha janimsu mamam. [656] Sahamapacitatthadhammakusalam devamanussapujitam mahantam @Footnote: 1 Ma. koncamayuracankorasamghacaritam 2 Si.,i. dibbapilava... @3 Si. pavadissami, i. pavedissami 4 Si. sesavatiti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page184.

Upatissam nibbutam appameyyam muditamana kusumehi abbhukirim. 1- [657] Paramagatigatanca pujayitva antimadehadharam isim ularam pahaya manusakam samussayam tidasagata idha mavasami thanan"ti. #[653] Tattha koncamayuracakorasamghacaritanti sarasasikhandikumbhakarakukkutaganehi tattha tattha vicaritam. Dibyapilavahamsarajacinnanti udake pilavitva vicaranato "pilava"ti laddhanamehi udakasakunehi hamsarajehi ca tahim tahim vicaritam. Dijakarandavakokilabhinaditanti karandavehi kadambehi kokilehi annehi ca dijehi abhinaditam. #[654] Nanasantanakapuppharukkhavividhati nanavidhasakhapasakhavanta nanauppharukkha nanasantanakapuppharukkha, tehi vividham cittakaram vicittasannivesam nanasantanakapuppharukkhavividha. "vividhan"ti vattabbe "vividha"ti hi vuttam. Santanakati 2- hi kamavalliyo, nanavidhapuppharukkha ca vividha ettha santi, tehi va vividhanti nanasantanakapuppharukkhavividha. "nanasantanakapuppharukkhavividham, patali- jambuasokarukakhavantan"ti ca keci pathanti. Tehi "puppharukkha santi"ti padam anetva sambandhitabbam. "puppharukkha"ti va avibhattikaniddeso, "puppharukkhan"ti vuttam hoti. #[655] Magadhavarapuratthimenati magadhavare puratthimena, abhisambodhitthanataya uttame magadharatthe puratthimadisaya. Tattha ahosim pure sunisati pubbe aham tasmim nalakagame ekasmim gahapatikule sunisa sunha ahosim. @Footnote: 1 Si.,i. abbhokirim 2 Si. nanasantanakati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page185.

#[656] Sati sayam. 1- Atthe ca dhamme ca kusaloti atthadhammakusalo, bhagava. Apacito atthadhammakusalo etenati apacitatthadhammakusalo, dhammasenapati, tam. Apacitam va apacayo, nibbanam, tasmim 2- avasitthaatthadhamme ca kusalam, apacite va pujaniye atthe dhamme nirodhe magge ca kusalam. Mahantehi ularehi silakkhandhadihi samannagatatta mahantam. Kusumehiti ratanamayehi itarehi ca kusumehi. #[657] Paramagatigatanti anupadisesanibbanam pattam. Samussayanti sariram. Tidasagatati tidasabhavanam gata. Tavatimsam devanikayam upapanna. Idhati imasmim devaloke. Avasami thananti imam vimanam adhivasami. Sesam vuttanayameva. Evam ayasmata vangisena devataya ca kathitakathamaggam 3- atthuppattim katva bhagava sampattaparisaya vittharena dhammam desesi, sa desana mahajanassa satthika ahositi. Pesavativimanavannana nitthita. -----------------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 30 page 176-185. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=30&A=3736&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=30&A=3736&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=35              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=1253              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=1248              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=1248              Contents of The Tipitaka Volume 26 http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]