ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 31 : PALI ROMAN Peta.A. (paramatthadi.)

                  104. 7. Dhanapalasetthipetavatthuvannana
     naggo dubbannarupositi idam satthari jetavane viharante dhanapalapetam arabbha
vuttam.
     Anuppanne kira buddhe pannaratthe 2- erakacchanagare dhanapalako nama setthi
ahosi assaddho appasanno kadariyo natthikaditthiko. Tassa kiriya palito eva
@Footnote: 1 Ma. amacca santi, samvijjamanassa tassa  2 Si.,i. dasannaratthe
Vinnayati. So kalam katva marukantare peto hutva nibbatti, tassa talakkhandhap-
pamano kayo ahosi samutthitacchavi pharuso virupakeso bhayanako dubbanno ativiya
virupo bibhacchadassano. So pancapannasavassani bhattasittham va udakabindum va
alabhanto visukkhakanthotthajivho jighacchapipasabhibhuto ito cito ca paribbhamati.
     Atha amhakam bhagavati loke uppajjitva pavattitavaradhammacakke anukkamena
savatthiyam viharante savatthivasino vanija pancamattani sakatasatani bhandassa
puretva uttarapatham gantva bhandam vikkinitva patiladdhabhandam sakatesu aropetva
patinivattamana sayanhasamaye annataram sukkhanadim 1- papunitva tattha yanam 2-
muncitva rattiyam vasam kappesum. Atha so peto pipasabhibhuto paniyassatthaya
agantva tattha bindumattampi paniyam alabhitva vigataso 3- chinnamulo viya talo
chinnapado pati, tam disva vanija:-
         [227] "naggo dubbannaruposi      kiso dhamanisanthato
               upphasuliko kisiko        ko nu tvamasi marisa"ti
imaya gathaya pucchimsu. Tato peto:-
         [228] "aham bhadante petomhi     duggato yamalokiko
               papakammam karitvana        petalokam ito gato"ti
attanam avikatva 4- puna tehi:-
         [229] "kim nu kayena vacaya     manasa dukkatam katam
               kissakammavipakena         petalokam ito gato"ti
katakammam pucchito pubbe nibbattatthanato patthaya atitam paccuppannam anagatam
ca attano pavattim dassento tesanca ovadam dento:-
@Footnote: 1 Ma. rukkhamulam  2 Si.,i. yoggani  3 Ma. vihato  4 Si.,i. acikkhitva
         [230] "nagaram atthi pannanam 1-      erakacchanti vissutam
               tattha setthi pure asim       dhanapaloti mam vidu.
         [231] Asiti sakatavahanam           hirannassa ahosi me
               pahutam me jatarupam           mutta veluriya bahu.
         [232] Tava mahaddhanassapi          na me datum piyam ahu
               pidahitva dvaram bhunjim        ma mam yacanakaddasum.
         [233] Assaddho macchari casim        kadariyo paribhasako
               dadantanam karontanam         varayissam bahu jane. 2-
         [234] Vipako natthi danassa        samyamassa kuto phalam
               pokkharannodapanani         aramani ca ropite
               papayo ca vinasesim         dugge sankamanani ca.
         [235] Svaham akatakalyano         katapapo tato cuto
               uppanno 3- pettivisayam      khuppipasasamappito.
         [236] Pancapannasa vassani         yato 4- kalankato aham
               nabhijanami bhuttam va        pitam va pana paniyam.
         [237] Yo samyamo so vinaso       yo vinaso so samyamo
               peta hi kira jananti        yo samyamo so vinaso.
         [238] Aham pure samyamissam           nadasim bahuke dhane
               santesu deyyadhammesu        dipam nakasimattano
               svaham pacchanutappami        attakammaphalupago.
@Footnote: 1 Si.,i. dasannanam    2 Si. bahujjanam    3 cha. upapanno    4 ka. tato
         [239] Uddham catuhi masehi          kalakiriya bhavissati
               ekantakatukam ghoram           nirayam papatissaham.
         [240] Catukkannam catudvaram          vibhattam bhagaso mitam
               ayopakarapariyantam          ayasa patikujjitam.
         [241] Tassa ayomaya bhumi          jalita tejasa yuta
               samanta yojanasatam           pharitva titthati sabbada.
         [242] Tatthaham dighamaddhanam          dukkham vedissa vedanam
               phalam papassa kammassa         tasma socamaham bhusam.
         [243] Tam vo vadami bhaddam vo       yavantettha samagata
               makattha papakam kammam         avi va yadi va raho.
         [244] Sace tam papakam kammam         karissatha karotha va
               na vo 1- dukkha pamutyatthi    uppaccapi palayatam.
         [245] Matteyya hotha petteyya   kule jetthapacayika
               samanna hotha brahmanna     evam saggam gamissatha"ti
ima gatha abhasi.
    #[230-231] Tattha pannananti pannanamaratthassa 2- evamnamakanam rajunam.
Erakacchanti tassa nagarassa namam. Tatthati tasmim nagare. Pureti pubbe atitattabhave.
3- Dhanapaloti mam viduti 4- "dhanapalasetthi"ti mam jananti. Tayidam nama tada mayham
atthanugatamevati dassento "asiti"ti gathamaha. Tattha asiti sakatavahananti
@Footnote: 1 Ma. na te  2 Si.,i. dasannananti dasannaratthassa
@3 Si. atitabhave  4 Si. vidunti
Visatikhariko vaho, yo sakatanti vuccati, tesam sakatavahanam asiti hirannassa
tatha kahapanassa ca me ahositi yojana. Pahutam me jatarupanti suvannampi
pahutam anekabharaparimanam ahositi sambandho.
      #[232-233] Na me datum piyam ahuti danam datum mayham piyam nahosi.
Ma mam yacanakaddasunti "yacaka ma mam passimsu"ti pidahitva gehadvaram bhunjami.
Kadariyoti thaddhamacchari. Paribhasakoti danam dente disva bhayena santajjako. 1- Dadantanam
karontananti upayogatthe samivacanam, danani dadante punnani karonte. Bahu
janeti bahu satte. Dadantanam va karontanam va samudayabhutam bahum janam punnakammato
varayissam nivaresim. 2-
      #[234-236] Vipako natthi danassatiadi danadinam nivarane
karanadassanam. Tattha vipako natthi danassati danakammassa phalam nama natthi, kevalam
punnam punnanti dhanavinaso evati dipeti. Samyamassati silasamyamassa. Kuto phalanti
kuto nama phalam labbhati, niratthakameva silarakkhananti adhippayo. Aramaniti
aramupavananiti 3- attho. Papayoti paniyasala. Duggeti udakacikkhallanam vasena
duggamatthanani. 4- Sankamananiti setuyo. Tato cutoti tato manussalokato cuto.
Pancapannasati pancapannasa. Yato kalankato ahanti yada kalakato aham,
tato patthaya. Nabhijanamiti ettakam kalam bhuttam va pitam va kinci na janami.
      #[237-238] Yo samyamo so vinasoti lobhadivasena yam samyamanam kassaci
adanam, so imesam sattanam vinaso nama petayoniyam nibbattapetanam mahabyasanassa
hetubhavato. "yo vinaso so samyamo"ti imina yathavuttassa atthassa ekantikabhavam
vadati. Peta hi kira janantiti ettha hisaddo avadharane, kirasaddo arucisucane. 5-
"samyamo deyyadhammassa apariccago vinasahetu"ti imamattham peta eva kira jananti
@Footnote: 1 i. santajjito     2 Ma. nivaremi       3 Ma. aramaniti arame upavananiti
@4 Ma. duggamanatthane        5 Si.,i. anussavane
Paccakkhato anubhuyyamanatta, na manussati. Nayidam yuttam manussanampi petanam
viya khuppipasadihi abhibhuyyamananam dissamanatta. Peta pana purimattabhave
katakammassa pakatabhavato tamattham sutthutaram jananti. Tenaha "aham pure samyamissan"ti-
adi. Tattha samyamissanti sayampi danadipunnakiriyato samyamanam sankocam akasim.
Bahuke dhaneti mahante dhane vijjamane.
      #[243] Tanti tasma. Voti tumhe. Bhaddam voti bhaddam kalyanam sundaram
tumhakam hotuti vacanaseso. Yavantettha samagatati yavanto yavataka ettha
samagata, te sabbe mama vacanam sunathati adhippayo. Aviti pakasanam paresam
pakatavasena. Rahoti paticchannam apakatavasena. Avi va panatipatadimusavadadi-
kayavacipayogavasena, yadi va raho abhijjhadivasena papakam lamakam akusalakammam makattha
ma karittha.
      #[244] Sace tam papakam kammanti atha pana tam papakammam ayatim karissatha,
etarahi va karotha, nirayadisu catusu apayesu manussesu ca appayukatadivasena
tassa phalabhuta dukkhato pamutti pamokkho nama natthi. Uppaccapi palayatanti
uppatitva akasena gacchantanampi mokkho natthiyevati attho. "upecca"tipi
pali, ito va etto va palayante tumhe anubandhissatiti adhippayena upecca
sancicca palayantanampi tumhakam tato mokkho natthi, gatikaladipaccayantarasamavaye
pana sati vipaccatiyevati attho. Ayanca attho:-
                 "na antalikkhe na samuddamajjhe
                  na pabbatanam vivaram pavissa 1-
                  na vijjati so jagatippadeso
                  yatthatthito mucceyya papakamma"ti 2-
imaya gathaya dipetabbo.
@Footnote: 1 ka. pavisam           2 khu.dha. 25/127/39
      #[245] Matteyyati matuhita. Hothati tesam upatthanadini karotha. Tatha
petteyyati veditabba. Kule jetthapacayikati kule jetthakanam apacayanakaRa.
Samannati samanapujaka. Tatha brahmannati bahitapapapujakati attho. Evam saggam
gamissathati imina maya vuttanayena punnani katva devalokam upapajjissathati
attho. Yam panettha atthato na vibhattam, tam hettha khallatiyapetivatthuadisu
vuttanayeneva veditabbam.
     Te vanija tassa vacanam sutva samvegajata tam anukampamana bhajanehi
paniyam gahetva tam sayapetva mukhe asincimsu. Tato mahajanena bahuvelam asittam
udakam tassa petassa papabalena 1- adhogalam na otinnam, kuto pipasam pativinessati.
Te tam pucchimsu "api te kaci 2- assasamatta laddha"ti. So aha "yadi me
ettakehi janehi ettakam velam asincamanam udakam ekabindumattampi paragalam
pavittham, ito petayonito mokkho ma hotu"ti. Atha te vanija tam sutva ativiya
samvegajata "atthi pana koci upayo pipasavupasamaya"ti ahamsu. So aha
"imasmim papakamme khine tathagatassa va tathagatasavakanam va dane dinne mama
danamuddisissati, aham ito petattato muccissami"ti. Tam sutva vanija savatthim
gantva bhagavantam upasankamitva tam pavattim arocetva saranani silani ca gahetva
buddhappamukhassa bhikkhusamghassa sattaham danam datva tassa petassa dakkhinam adisimsu.
Bhagava tamattham atthuppattim katva catunnam parisanam dhammam desesi, mahajano ca
lobhadimaccheramalam pahaya danadipunnabhirato ahositi.
                   Dhanapalasetthipetavatthuvannana nitthita.
                        -----------------
@Footnote: 1 Si. papavasena           2 Si.,i. kapi



             The Pali Atthakatha in Roman Book 31 page 108-114. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=31&A=2393&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=31&A=2393&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=104              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=3568              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=3714              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=3714              Contents of The Tipitaka Volume 26 http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]