ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 31 : PALI ROMAN Peta.A. (paramatthadi.)

                112. 2. Sanuvasittherapetavatthuvannana 1-
     kundinagariyo theroti idam satthari veluvane viharante ayasmato
sanuvasittherassa natipete arabbha vuttam.
     Atite kira baranasiyam kitavassa nama ranno putto uyyanakilam kilitva
nivattanto sunettam nama paccekabuddham pindaya caritva nagarato nikkhamantam disva
issariyamadamatto hutva "kathanhi nama mayham anjalim akatva ayam mundako
gacchati"ti padutthacitto hatthikkhandhato otaritva "kacci te 2- pindapato laddho"ti
alapanto hatthato pattam gahetva pathaviyam patetva bhindi. Atha nam sabbattha
tadibhavappattiya nibbikaram karunavippharasomanassanipatapasannacittameva 3-
olokentam atthanaghatena 4- dusitacitto "kim mam kitavassa ranno puttam na janasi,
tvam olokayanto mayham kim karissasi"ti vatva avahasanto pakkami. Pakkantamattasseva
cassa narakaggidahapatibhago balavasariradaho uppajji. So tena mahasantapenabhibhuta-
kayo atibalham dukkhavedanabhitunno kalam katva avicimahaniraye nibbatti.
     So tattha dakkhinapassena vamapassena uttano avakujjoti bahuhi pakarehi
parivattitva caturasiti vassasahassani paccitva tato cuto petesu aparimitakalam
khuppipasadidukkham anubhavitva tato cuto imasmim buddhuppade kundinagarassa samipe
@Footnote: 1 cha.Ma. sana..., evamuparipi.      2 Si.,i. vo
@3 Si. karunavippharasommasomanassanayananipatitapasannacittameva  4 Ma. accharaghatenapi
Kevattagame nibbatti, tassa jatissarananam uppajji, tena so pubbe attana
anubhutapubbam dukkham anussaranto vayappattopi papabhayena natakehipi saddhim maccha-
bandhanattham na gacchati. Tesu gacchantesu macche ghatetum anicchanto niliyati, gato
ca jalam bhindati, jivante va macche gahetva udake vissajjeti, tassa tam
kiriyam arocanta nataka gehato tam niharimsu. Eko panassa bhata sinehabaddhahadayo 1-
ahosi.
     Tena ca samayena ayasma anando kundinagaram upanissaya sanupabbate 2-
viharati. Atha so kevattaputto natakehi pariccatto hutva ito cito ca paribbhamanto
tam padesam patto bhojanavelaya therassa santikam upasankami. Thero tam pucchitva
bhojanena atthikabhavam natva tassa bhattam datva katabhattakicco sabbam tam pavattim
natva dhammakathaya pasannamanasam 3- natva "pabbajissasi avuso"ti. Ama bhante
pabbajissamiti. Thero tam pabbajetva tena saddhim bhagavato santikam agamasi.
Atha nam sattha aha "ananda imam samaneram anukampeyyasi"ti. So ca akatakusalatta
appalabho ahosi. Atha nam sattha anugganhanto bhikkhunam paribhogatthaya paniyaghatanam
paripurane niyojesi. Tam disva upasaka tassa bahuni niccabhattani patthapesum.
     So aparena samayena laddhupasampado arahattam patva thero hutva dvadasahi
bhikkhuhi saddhim sanupabbate vasi. Tassa pana nataka pancasatamatta anupacitakusalakamma
upacitamaccheradipapadhamma kalam katva petesu nibbattimsu. Tassa pana matapitaro
"esa amhehi pubbe gehato nikkaddhito"ti sarajjamana 4- tam anupasankamitva
tasmim baddhasineham bhatikam pesesum. So therassa gamam pindaya pavitthasamaye
dakkhinajanumandalam pathaviyam patitthapetva katanjali attanam dassetva "mata pita
ca te bhante"tiadigatha avoca. Kundinagariyo therotiadayo pana adito panca
gatha tasam sambandhadassanattham dhammasangahakehi thapita.
@Footnote: 1 Si. sinehena somhahadayo     2 Si.,i. sanuvasipabbate, cha.Ma. sanapabbate
@3 Si.,i. tam pasannamanasam       4 Si.,i. lajjayamana
         [408] "kundinagariyo thero          sanuvasinivasiko
               potthapadoti namena          samano bhavitindriyo.
         [409] Tassa mata pita bhata        duggata yamalokika
               papakammam karitvana            petalokam ito gata.
         [410] Te duggata sucikatta          kilanta naggino kisa
               uttasanta 1- mahattasa       na dassenti kururino 2-.
         [411] Tassa bhata vitaritva          naggo ekapathekako
               catukundiko bhavitvana           therassa dassayitumam.
         [412] Thero camanasikatva           tunhibhuto atikkami 3-
               so ca vinnapayi theram         `bhata petagato aham'.
         [413] Mata pita ca te bhante       duggata yamalokika
               papakammam karitvana            petalokam ito gata.
         [414] Te duggata sucikatta          kilanta naggino kisa
               uttasanta mahattasa          na dassenti kururino.
         [415] Anukampassu karuniko           datva anvadisahi no
               tava dinnena danena           yapessanti kururino"ti.
    #[408-409] Tattha kundinagariyo theroti evamnamake nagare jatasamvaddhatthero,
"kundikanagaro thero"tipi patho, so evattho. Sanuvasinivasikoti
sanupabbatavaSi. Potthapadoti namenati namena potthapado nama. Samanoti
@Footnote: 1 Ma. ottappanta     2 Ma. kuruddino      3 Si.,i. apakkami
SamitapaPo. Bhavitindriyoti ariyamaggabhavanaya bhavitasaddhadiindriyo, arahati
attho. Tassati tassa sanuvasittherassa. Duggatati duggatigata.
    #[410] Sucikattati putina lukhagatta attaka, sucikati laddhanamaya
khuppipasaya atta pilita. 1-  "sucikantha"ti keci pathanti, sucichiddasadisamukha-
dvarati attho. Kilantati kilantakayacitta. Nagginoti naggarupa niccola. Kisati
atthittacamattasarirataya kisadeha. Uttasantati "ayam samano amhakam putto"ti
ottappena utrasam apajjanta. Mahattasati attana pubbe katakammam paticca
sanjatamahabhaya. Na dassentiti attanam na dassenti, sammukhibhavam na gacchanti.
Kururinoti darunakammanta.
    #[411] Tassa bhatati sanuvasittherassa bhata. Vitaritvati vitinno hutva,
ottappasantasabhayati 2- attho. Vituritvati va patho, turito hutva, taramanarupo
hutvati vuttam hoti. Ekapatheti ekapadikamagge. Ekakoti ekiko adutiyo.
Catukundiko bhavitvanati catuhi angehi kundeti attabhavam pavattetiti
catukundiko, dvihi januhi dvihi hatthehi gacchanto titthanto ca, evambhuto
hutvati attho. So hi evam purato kopinapaticchadana hotiti tatha akasi. Therassa
dassayitumanti therassa attanam uddisayi dassesi.
    #[412] Amanasikatvati "ayam nama eso"ti evam manasi akaritva anavajjetva.
So cati so peto. Bhata petagato ahanti "aham atitattabhave bhata, idani
petabhuto idhagato"ti vatva vinnapayi theranti yojana.
    #[413-415] Yatha pana vinnapayi, tam dassetum "mata pita ca"tiadina
tisso gatha vutta. Tattha mata pita ca teti tava mata ca pita ca.
@Footnote: 1 Si.,i. sucikattati sucina lukhavatthadina attika. sucigattati va patho,
@vijjhanatthena sucikati laddhanamaya khuppipasaya attita pilita
@2 Ma. ottappantasa hontiti
Anukampassuti anugganha anudayam karohi. Anvadisahiti adisa. Noti amhakam.
Tava dinnenati taya dinnena.
     Tam sutva thero yatha patipajji, tam dassetum:-
         [416] "thero caritva pindaya        bhikkhu anne ca dvadasa
               ekajjham sannipatimsu             bhattavissaggakarana.
         [417] Thero sabbeva te aha        yathaladdham dadatha me
               samghabhattam karissami             anukampaya natinam.
         [418] Niyyadayimsu therassa            thero samgham nimantayi
               datva anvadisi thero         matu pitu ca bhatuno
              `idam me natinam hotu           sukhita hontu natayo'.
         [419] Samanantaranudditthe            bhojanam upapajjatha 1-
               sucim panitam sampannam             anekarasabyanjanam.
         [420] Tato uddassayi 2- bhata       vannava balava sukhi
               pahutam bhojanam bhante            passa naggamhase mayam
               tatha bhante parakkama           yatha vattham labhamase.
         [421] Thero sankarakutamha 3-       uccinitvana nantake
               pilotikam patam katva            samghe catuddise ada.
         [422] Datva anvadisi thero         matu pitu ca bhatuno
              `idam me natinam hotu           sukhita hontu natayo'.
@Footnote: 1 cha.Ma. udapajjatha. evamuparipi    2 Si.,Ma. uddisayi      3 Ma. sankarakutato
         [423] Samanantaranudditthe          vatthani upapajjimsu 1-
               tato suvatthavasano           therassa dassayitumam. 2-
         [424] Yavata nandarajassa         vijitasmim paticchada
               tato bahutara bhante         vatthanacchadanani no.
         [425] Koseyyakambaliyani 3-       khomakappasikani ca
               vipula ca mahaggha ca         tepakasevalambare.
         [426] Te mayam paridahama           yam yam hi manaso piyam
               tatha bhante parakkama         yatha geham labhamase.
         [427] Thero pannakutim katva        samghe catuddise ada
               datva ca anvadisi  thero    matu pitu ca bhatuno
              `idam me natinam hotu         sukhita hontu natayo'.
         [428] Samanantaranudditthe          gharani upapajjimsu
               kutagaranivesana           vibhatta bhagaso mita.
         [429] Na manussesu idisa          yadisa no ghara idha
               api dibbesu yadisa         tadisa no ghara idha.
         [430] Daddallamana abhenti       samanta caturo disa
               tatha bhante parakkama         yatha paniyam labhamase.
         [431] Thero karakam 4- puretva     samghe catuddise ada
               datva anvadisi thero       matu pitu ca bhatuno
              `idam me natinam hotu         sukhita hontu natayo'.
@Footnote: 1 cha.Ma. udapajjisum. evamuparipi 2 Ma. therassuddissayi 3 Ma. koseyyakambalaneva
@4 cha.Ma. karanam
         [432] Samanantaranudditthe          paniyam upapajjatha
               gambhira caturassa ca         pokkharanno sunimmita.
         [433] Sitodaka 1- suppatittha      sita appatigandhiya
               padumuppalasanchanna           varikinjakkhapurita.
         [434] Tattha nhatva pivitva ca     therassa patidassayum
               pahutam paniyam bhante          pada dukkha phalanti no.
         [435] Ahindamana khanjama        sakkhare kusakantake
               tatha bhante parakkama         yatha yanam labhamase.
         [436] Thero sipatikam laddha        samghe catuddise ada
               datva anvadisi thero       matu pitu ca bhatuno
              `idam me natinam hotu         sukhita hontu natayo'.
         [437] Samanantaranudditthe          peta rathena magamum
               anukampitamha bhadante         bhattenacchadanena ca.
         [438] Gharena paniyadanena         yanadanena cubhayam
               munim karunikam loke          bhante vanditumagata"ti
gathayo ahamsu.
    #[416-417] Tattha thero caritva pindayati thero pindapatacarikaya
caritva. Bhikkhu anne ca dvadasati therena saha vasanta anne ca dvadasa
bhikkhu ekajjham ekato sannipatimsu. Kasmati ce? bhattavissaggakaranati
bhattakiccakarana bhunjananimittam. Teti te bhikkhu. Yathaladdhanti yam yam laddham.
Dadathati detha.
@Footnote: 1 cha.Ma. sitodika
    #[418] Niyyadayimsuti adamsu. Samgham nimantayiti te eva dvadasa bhikkhu
samghuddesavasena tam bhattam datum nimantesi. Anvadisiti adisi. Tattha yesam
anvadisi, te dassetum "matu pitu ca bhatuno, idam me natinam hotu, sukhita hontu
natayo"ti vuttam.
    #[419] Samanantaranuddittheti udditthasamanantarameva. Bhojanam upapajjathati tesam
petanam bhojanam uppajji. Kidisanti aha "sucin"tiadi. Tattha anekarasabyanjananti
nanarasehi byanjanehi yuttam, atha va anekarasam anekabyanjananca. Tatoti
bhojanalabhato paccha.
    #[420] Uddassayi bhatati bhatikabhuto peto therassa attanam dassesi.
Vannava balava sukhiti tena bhojanalabhena tavadeva rupasampanno balasampanno
sukhitova hutva. Pahutam bhojanam bhanteti bhante tava dananubhavena pahunam anappakam
bhojanam amhehi laddham. Passa naggamhaseti olokehi, naggika pana amha, tasma
tatha bhante parakkama payogam karohi. Yatha vattham labhamaseti yena pakarena yadisena
payogena sabbeva mayam vatthani labheyyama, tatha vayamathati attho.
    #[421] Sankarakutamhati tattha tattha sankaratthanato. Uccinitvanati
gavesanavasena gahetva. Nantaketi chinnapariyante chadditadussakhande. Te pana yasma
khandabhuta pilotika nama honti, tahi ca thero civaram katva samghassa adasi,
tasma aha "pilotikam patam katva, samghe catuddise ada"ti. Tattha samghe catuddise
adati catuhipi disahi agatabhikkhusamghassa adasi. Sampadanatthe hi idam bhummavacanam.
    #[423-424] Suvatthavasanoti sundaravatthavasano. Therassa dassayitumanti therassa
attanam dassayi dassesi, pakato ahosi. Paticchadayati etthati paticchada.
    #[428-429] Kutagaranivesanati kutagarabhuta tadannanivesanasankhata ca
GhaRa. Lingavippallasavasena hetam vuttam. Vibhattati samacaturassaayatavattasanthanadivasena
vibhatta. Bhagaso mitati bhagena paricchinna. Noti amhakam. Idhati imasmim
petaloke. Api dibbesuti apiti nipatamattam, devalokesuti attho.
    #[431] Karakanti dhammakarakam 1-. Puretvati udakassa puretva.
Varikinjakkhapuritati tattha tattha varimatthake padumuppaladinam kesarabharehi
sanchaditavasena 2- purita. Phalantiti pupphanti, panhikapariyantadisu
vidalentiti attho.
    #[435-436] Ahindamanati vicaramana. Khanjamati khanjanavasena gacchama.
Sakkhare kusakantaketi sakkharavati kusakantakavati ca bhumibhage, sakkhare kusakantake
ca akkamantati attho. Yananti rathavayhadikam yankinci yanam. Sipatikanti
ekapatalaupahanam.
    #[437-438] Rathena magamunti makaro padasandhikaro, rathena agamamsu. Ubhayanti
ubhayena danena, yanadanena ceva bhattadicatupaccayadanena ca. Paniyadanena hettha
bhesajjadanampi sangahitam. Sesam hettha vuttanayatta uttanamevati.
     Thero tam pavattim bhagavato arocesi. Bhagava tamattham atthuppattim katva
"yatha ime etarahi, evam tvampi ito anantaratite attabhave peto hutva
mahadukkham anubhavi"ti vatva therena yacito suttapetavatthum kathetva sampattaparisaya
dhammam desesi, tam sutva mahajano sanjatasamvego danasiladipunnakammanirato
ahositi.
                  Sanuvasittherapetavatthuvannana nitthita.
                       ------------------
@Footnote: 1 cha.Ma. karananti dhamakaranam       2 Ma. kesarabhagehi sanchannavasena



             The Pali Atthakatha in Roman Book 31 page 188-196. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=31&A=4166&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=31&A=4166&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=112              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=4038              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=4206              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=4206              Contents of The Tipitaka Volume 26 http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]