ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 31 : PALI ROMAN Peta.A. (paramatthadi.)

                     115. 5. Kumarapetavatthuvannana
     accherarupam sugatassa nananti idam kumarapetavatthu. Tassa ka uppatti?
     savatthiyam kira bahu upasaka dhammagana hutva nagare mahantam mandapam
karetva tam nanavannehi vatthehi alankaritva kalasseva sattharam bhikkhusamghanca
nimantetva maharahavarapaccattharanatthatesu asanesu buddhappamukham bhikkhusamgham
nisidapetva gandhapupphadihi pujetva mahadanam pavattenti. Tam disva annataro
maccheramalapariyutthitacitto puriso tam sakkaram asahamano evamaha "varametam sabbam
sankarakute chadditam, na tveva imesam mundakanam dinnan"ti. Tam sutva upasaka
samviggamanasa "bhariyam vata imina purisena papam pasutam, yena evam buddhappamukhe
bhikkhusamghe aparaddhan"ti tamattham tassa matuya arocetva "gaccha tvam sasavakasamgham
bhagavantam khamapehi"ti ahamsu. Sa "sadhu"ti patissunitva puttam santajjenti
sannapetva bhagavantam bhikkhusamghanca upasankamitva puttena kataaccayam dassenti
khamapetva bhagavato bhikkhusamghassa ca sattaham yagudanena pujam akasi. Tassa
putto nacirasseva kalam katva kilitthakammupajiviniya ganikaya kucchiyam nibbatti,
sa ca nam jatamattamyeva "darako"ti natva susane chaddapesi. So tattha
attano punnabaleneva gahitarakkho kenaci anupadduto matu anke viya sukham supi.
Devata tassa arakkham ganhimsuti ca vadanti.
     Atha bhagava paccusasamaye mahakarunasamapattito vutthaya buddhacakkhuna lokam
volokento tam darakam sivathikaya chadditam disva suriyuggamanavelaya sivathikam agamasi.
"sattha idhagato, karanenettha bhavitabban"ti mahajano sannipati. Bhagava sannipatita-
parisaya "nayam darako onnatabbo, 1-  yadipi idani susane chaddito anatho
thito, ayatim pana dittheva dhamme abhisamparayanca ularasampattim patilabhissati"ti
@Footnote: 1 Si.,i. omako natabbo
Vatva tehi manussehi "kim nu kho bhante imina purimajatiyam katam kamman"ti
puttho:-
                "buddhappamukhassa bhikkhusamghassa
                 pujam akasi janata ularam
                 tatrassa cittassahu annathattam
                 vacam abhasi pharusam asabbhan"ti
adina nayena darakena katakammam ayatim pattabbam sampattinca pakasetva
sannipatitaya parisaya ajjhasayanurupam dhammam kathetva upari samukkamsikam dhammadesanam
akasi. Saccapariyosane caturasitiya panasahassanam dhammabhisamayo ahosi, tanca
darakam asitikotivibhavo eko kutumbiko bhagavato sammukhava "mayham putto"ti aggahesi.
Bhagava "ettakena ayam darako rakkhito, mahajanassa ca anuggaho kato"ti viharam
agamasi.
     So aparena samayena tasmim kutumbike kalankate tena niyyaditam dhanam patipajjitva
kutumbam santhapento tasmim nagareyeva mahavibhavo gahapati hutva danadinirato
ahosi. Athekadivasam bhikkhu dhammasabhayam katham samutthapesum "aho nuna sattha sattesu
anukampako, sopi nama darako tada anatho thito etarahi mahatim sampattim
paccanubhavati, ularani ca punnani karoti"ti. Tam sutva sattha "na bhikkhave
tassa ettakava sampatti, atha kho ayupariyosane tavatimsabhavane sakkassa devaranno
putto hutva nibbattissati, mahatim dibbasampattim ca patilabhissati"ti byakasi.
Tam sutva bhikkhu ca mahajano ca "idam kira karanam disva dighadassi bhagava
jatamattassevassa amakasusane chadditassa tattha gantva sangaham akasi"ti satthu
nanavisesam thometva tasmim attabhave tassa pavattim kathesum. Tamattham dipenta
sangitikara:-
         [453] "accherarupam sugatassa nanam
               sattha yatha puggalam byakasi
               ussannapunnapi bhavanti heke
               parittapunnapi bhavanti heke.
         [454] Ayam kumaro sivathikaya chaddito
               angutthasnehena yapeti rattim
               na yakkhabhuta na sarisapa va
               vihethayeyyum katapunnam kumaram.
         [455] Sunakhapimassa palihimsu pade
               dhanka singala parivattayanti
               gabbhasayam pakkhigana haranti
               kaka pana akkhimalam haranti.
         [456] Nayimassa rakkham vidahimsu keci
               na osadham sasapadhupanam va
               nakkhattayogampi na aggahesum
               na sabbadhannanipi akirimsu.
         [457] Etadisam uttamakicchapattam
               rattabhatam sivathikaya chadditam
               nonitapindamva pavedhamanam
               sasamsayam jivitasavasesam.
         [458] Tamaddasa devamanussapujito
               disva ca tam byakari bhuripanno
              `ayam Kumaro nagarassimassa
               aggakuliko bhavissati bhogato ca'.
         [459] Kissa vatam kim pana brahmacariyam
               kissa sucinnassa ayam vipako
               etadisam byasanam papunitva
               tam tadisam paccanubhossatiddhin"ti
cha gatha avocum.
    #[453] Tattha accherarupanti acchariyasabhavam. Sugatassa nananti annehi
asadharanam sammasambuddhassa nanam, asayanusayananadisabbannutannanameva
sandhaya vuttam. Tayidam annesam avisayabhutam katham nananti aha "sattha yatha
puggalam byakasi"ti. Tena satthu desanaya eva nanassa acchariyabhavo vinnayatiti 1-
dasseti.
     Idani byakaranam dassento "ussannapunnapi bhavanti heke, parittapunnapi
bhavanti heke"ti aha. Tassattho:- ussannakusaladhammapi idhekacce puggala
laddhapaccayassa 2- apunnassa 3- vasena jatiadina nihina bhavanti, parittapunnapi
appatarapunnadhammapi eke satta khettasampattiadina tassa punnassa mahajutikataya
ulara bhavantiti.
    #[454] Sivathikayati susane. Angutthasnehenati angutthato pavattasnehena,
devataya angutthato paggharitakhirenati attho. Na yakkhabhuta na sarisapa vati
pisacabhuta va yakkhabhuta va sarisapa va ye keci saranta gacchanta va
na vihethayeyyum na badheyyum. 4-
@Footnote: 1 Ma. khahatiti         2 Ma. laddhapaccayataya        3 Si. punnassa
@4 Ma. na yakkhabhutati yakkha va bhuta va. na sarisapa vati ye keci saranta
@gacchanti. na vihetheyyunti na potheyyum
    #[455] Palihimsu padeti attano jivhaya pade lihimsu. Dhankati kaka.
Parivattayantiti 1- "ma nam kumaram keci vihetheyyun"ti rakkhanta nirogabhavajananattham
aparaparam parivattanti. Gabbhasayanti gabbhamalam. Pakkhiganati gijjhakulaladayo
sakunagana. Harantiti apanenti. Akkhimalanti akkhigutham.
    #[456] Keciti keci manussa, amanussa pana rakkham samvidahimsu. Osadhanti
tada ayatinca arogyavaham agadam. Sasapadhupanam vati yam jatassa darakassa
rakkhanattham sasapena dhupanam karonti, tampi tassa karonta nahesunti dipenti.
Nakkhattayogampi na aggahesunti nakkhattayuttampi na ganhimsu, "asukamhi nakkhatte
tithimhi muhutte ayam jato"ti evam jatakammampissa na keci akamsuti attho. Na
sabbadhannanipi akirimsuti mangalam karonta agadavasena yam sasapatelamissitam
saliadidhannam akiranti, tampissa nakamsuti attho.
    #[457] Etadisanti evarupam. Uttamakicchapattanti paramakiccham apannam ativiya
dukkhappattam. Rattabhatanti rattiyam abhatam. Nonitapindam viyati navanitapindasadisam,
mamsapesimattatta evam vuttam. Pavedhamananti dubbalabhavena pakampamanam. Sasamsayanti
"jivati nu kho na nu kho jivati"ti samsayitataya samsayavantam. Jivitasavasesanti 2-
jivitatthitiya hetubhutanam sadhananam abhavena kevalam jivitamattavasesakam.
    #[458] Aggakuliko bhavissati bhogato cati bhoganimittam bhogassa vasena 3-
aggakuliko setthakuliko bhavissatiti attho.
    #[459] "kissa vatan"ti ayam gatha satthu santike thitehi upasakehi tena
katakammassa pucchavasena vutta, sa ca kho sivathikaya sannipatitehiti veditabba.
Tattha kissati kim assa. Vatanti vatasamadanam. Puna kissati kidisassa sucinnassa
@Footnote: 1 Si.,i. sigala parivattayantiti  2 Ma. jivitayavasesanti
@3 Si. bhoganimittabhogasampadavasena
Vatassa brahmacariyassa cati vibhattim viparinametva yojana. Etadisanti ganikaya
kucchiya nibbattanam, susane chaddananti evarupam. Byasananti anattham. Tadisanti
tatharupam, "angutthasnehena yapeti rattin"tiadina, "ayam kumaro nagarassimassa
aggakuliko bhavissati"tiadina ca vuttappakaranti attho. Iddhinti deviddhim,
dibbasampattinti vuttam hoti.
     Idani tehi upasakehi puttho bhagava yatha tada byakasi, tam dassenta
sangitikara:-
         [460] "buddhappamukhassa bhikkhusamghassa
               pujam akasi janata ularam
               tatrassa cittassahu annathattam
               vacam abhasi pharusam asabbham.
         [461] So tam vitakkam pavinodayitva
               pitim pasadam patiladdha paccha
               tathagatam jetavane vasantam
               yaguya upatthasi sattarattam.
         [462] Tassa vatam tam pana brahmacariyam
               tassa sucinnassa ayam vipako
               etadisam byasanam papunitva
               tam tadisam paccanubhossatiddhim.
         [463] Thatvana so vassasatam idheva
               sabbehi kamehi samangibhuto
               kayassa bheda abhisamparayam
               sahabyatam gacchati vasavassa"ti
catasso gatha avocum.
    #[460] Tattha janatati janasamuho, upasakaganoti adhippayo. Tatrati tassam
pujayam. Assati tassa darakassa. Cittassahu annathattanti purimabhavasmim cittassa
annathabhavo anadaro agaravo apaccayo ahosi. Asabbhanti sadhusabhaya savetum
ayuttam pharusam vacam abhasi.
    #[461] Soti so ayam. Tam vitakkanti tam papakam vitakkam. Pavinodayitvati
matara kataya sannattiya 1- vupasametva. Pitim pasadam patiladdhati pitim pasadanca
patilabhitva uppadetva. Yaguya upatthasiti yagudanena upatthahi. Sattarattanti
sattadivasam 2-.
    #[462] Tassa vatam tam pana brahmacariyanti tam maya hettha vuttappakaram
attano cittassa pasadanam dananca imassa puggalassa vatam tam brahmacariyanca,
annam kinci natthiti attho.
    #[463] Thatvanati yava ayupariyosana idheva manussaloke thatva.
Abhisamparayanti punabbhave. Sahabyatam gacchati vasavassati sakkassa devanamindassa
puttabhavena sahabhavam gamissati. Anagatatthe hi idam paccuppannakalavacanam. Sesam
sabbattha uttanamevati.
                     Kumarapetavatthuvannana nitthita.
                         ---------------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 31 page 205-211. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=31&A=4540&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=31&A=4540&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=115              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=4153              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=4339              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=4339              Contents of The Tipitaka Volume 26 http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]