|
| บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
282. 5. Vītasokattheragāthāvaṇṇanā
kese me olikhissantītiādikā āyasmato vītasokattherassa gāthā. Kā
uppatti?
ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave puññāni upacinanto
siddhatthassa bhagavato kāle brāhmaṇakule nibbattitvā brāhmaṇānaṃ vijjāsippesu
nipphattiṃ gato kāme pahāya isipabbajjaṃ pabbajitvā mahatā isigaṇena parivuto
araññe vasanto buddhuppādaṃ sutvā haṭṭhatuṭṭho "udumbarapupphasadisā dullabhadassanā
buddhā 1- bhagavanto, idāneva upagantabbā"ti mahatiyā parisāya saddhiṃ satthāraṃ
daṭṭhuṃ gacchanto diyaḍḍhayojane sese byādhiko hutvā buddhagatāya saññāya 2- kālaṅkato
devesu 3- uppajjitvā 4- aparāparaṃ devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde
aṭṭhārasavassādhikānaṃ dvinnaṃ vassasatānaṃ matthake dhammāsokarañño kaniṭṭhabhātā hutvā
nibbatti, tassa vītasokoti nāmaṃ ahosi. So vayappatto khattiyakumārehi sikkhitabba-
vijjāsippesu nipphattiṃ gato giridattattheraṃ nissāya gihibhūto suttantapiṭake
abhidhammapiṭake ca visārado hutvā ekadivasaṃ massukammasamaye kappakassa hatthato ādāsaṃ
gahetvā kāyaṃ olokento valitapalitādīni 5- disvā sañjātasaṃvego vipassanāya cittaṃ
otāretvā bhāvanaṃ ussukkāpetvā tasmiṃyeva āsane sotāpanno hutvā giridattat-
therassa santike pabbajitvā na cirasseva arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ
apadāne 6- :-
"ajjhāyako mantadharo tiṇṇaṃ vedāna pāragū
lakkhaṇe itihāse ca sanighaṇḍusakeṭubhe.
@Footnote: 1 Sī. buddhā nāma 2 Sī. satiyā 3 Sī. devalokesu 4 i. upapajjitvā
@5 i.,Ma. valitapalitāni 6 khu.apa. 33/72/100 buddhasaññakattherāpadāna (syā)
Nadīsotapaṭibhāgā sissā āyanti me tadā
tesāhaṃ mante vācemi rattindivamatandito.
Siddhattho nāma sambuddho loke uppajji tāvade
tamandhakāraṃ nāsetvā ñāṇālokaṃ pavattayi.
Mama aññataro sisso sissānaṃ so kathesi me
sutvāna te etamatthaṃ ārocesuṃ mamaṃ tadā.
Buddho loke samuppanno sabbaññū lokanāyako
tassānuvattati jano lābho amhaṃ na vijjati.
Adhiccuppattikā buddhā cakkhumanto mahāyasā
yannūnāhaṃ buddhaseṭṭhaṃ passeyyaṃ lokanāyakaṃ.
Ajinaṃ me gahetvāna vākacīraṃ kamaṇḍaluṃ
assamā abhinikkhamma sisse āmantayiṃ ahaṃ.
Odumbarikapupphaṃva candamhi sasakaṃ yathā
vāyasānaṃ yathā khīraṃ dullabhaṃ lokanāyakaṃ. 1-
Buddho lokamhi uppanno manussattampi dullabhaṃ
ubhosu vijjamānesu savanañca sudullabhaṃ.
Buddho loke samuppanno cakkhuṃ lacchāma no bhavaṃ
etha sabbe gamissāma sammāsambuddhasantikaṃ.
Kamaṇḍaludharā sabbe kharājinanivāsino
te jaṭābhārabharitā 2- nikkhamuṃ 3- vipinā tadā.
Yugamattaṃ pekkhamānā uttamatthaṃ gavesino
āyanti nāgapotāva 4- asambhītāva kesarī.
Appatāsā 5- aloluppā nipakā santavuttino
@Footnote: 1 cha.Ma. dullabho lokanāyako 2 Sī. jaṭābhārena bharitā 3 pāli. nikkhamma
@4 cha.Ma. āsattidosarahitā 5 cha.Ma. appakiccā
Uñchāya caramānā te buddhaseṭṭhamupāgamuṃ.
Diyaḍḍhayojane dese 1- byādhi me upapajjatha
buddhaseṭṭhaṃ saritvāna tattha kālaṅkato ahaṃ.
Catunnavutito kappe yaṃ saññamalabhiṃ tadā
duggatiṃ nābhijānāmi buddhasaññāyidaṃ phalaṃ.
Kilesā jhāpitā mayhaṃ .pe. kataṃ buddhassa sāsanan"ti.
Arahattaṃ pana patvā aññaṃ byākaronto:-
[169] "kese me olikhissanti kappako upasaṅkami
tato ādāsamādāya sarīraṃ paccavekkhissaṃ.
[170] Tuccho kāyo adissittha andhakāre 2- tamo byagā 3-
sabbe coḷā samucchinnā natthi dāni punabbhavo"ti
gāthādvayaṃ abhāsi.
Tattha kese me olikhissanti, kappako upasaṅkamīti gihikāle massukammasamaye
"mama kese olikhissaṃ kappemī"ti kesādīnaṃ chedanādivasena kappanato kappako
nhāpito maṃ upagacchi. Tatoti kappakato. 4- Sarīraṃ paccavekkhissanti sabbakāyike
ādāse palitavalitamukhanimittādidassanamukhena "abhibhūto vata jarāya me kāyo"ti jarābhibhūtaṃ
attano sarīraṃ paccavekkhiṃ. Evaṃ paccavekkhato ca tuccho kāyo adissittha niccadhuva-
sukhasabhāvādīhi 5- ritto hutvā me kāyo adissatha paññāyi. Kasmā? andhakāre
tamo byagā yena ayonisomanasikārasaṅkhātena tamasā attano kāye andhagatā 6-
vijjamānampi asubhādisabhāvaṃ apassantā avijjamānaṃ subhādiākāraṃ gaṇhanti, tasmiṃ
andhakāre andhakaraṇaṭṭhāne kāye yonisomanasikārasaṅkhātena 7- ñāṇālokena
@Footnote: 1 cha.Ma. sese 2 pāli. andhakāro 3 Sī. byago 4 Sī. tato kappe kate 5 Sī.
@ niccadhuvasukhabhāvādīhi 6 Sī. andhakatā, i.,Ma. anvāgatā 7 Sī., i......sambhavena
Avijjātamo vigato, tatoeva sabbe coḷā samucchinnā corā viya 1- kusalabhaṇḍacchedanato,
sādhūhi alātabbato asaṅgahetabbato saṅkārakūṭādīsu chaḍḍitapilotikakhaṇḍaṃ viya
issarajanena ariyajanena jigucchitabbatāya coḷā viyāti vā"coḷā"ti laddhanāmā
kilesā samucchinnā. Aggamaggena samugghāṭitattāeva ca nesaṃ natthi dāni
punabbhavo āyatiṃ punabbhavābhinibbatti natthīti.
Vītasokattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.
--------------
The Pali Atthakatha in Roman Book 32 page 454-457.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=32&A=10152
อรรถกถาบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=32&A=10152
อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=282
เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=5845
พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=5995
The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=5995
Contents of The Tipitaka Volume 26
http://84000.org/tipitaka/read/?index_26
        |
|
บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]