ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 32 : PALI ROMAN Thera.A.1 (paramatthadi.1)

                   142. 5. Dabbattheragathavannana 1-
      yo duddamayoti 2- ayasmato dabbattherassa gatha. Ka uppatti?
      ayampi padumuttarabuddhakale hamsavatinagare kulagehe nibbattitva vayappatto
hettha vuttanayeneva dhammadesanam sunanto sattharam ekam bhikkhum senasanapannapakanam
aggatthane thapentam disva adhikarakammam katva tam thanantaram patthetva
satthara byakato yavajivam kusalam katva devamanussesu samsaritva kassapadasabalassa
sasanosakkanakale 3- pabbaji. Tada tena saddhim apare cha janati satta bhikkhu
ekacitta hutva anne sasane agaravam karonte disva "idha kim karoma,
ekamante samanadhammam katva dukkhassantam karissama"ti nissenim bandhitva ucca-
pabbatasikham 4- aruhitva 5- "attaattacittabalam jananta nissenim patenti, 5-
jivite salaya otarantu, ma pacchanutappino ahuvattha"ti vatva sabbe ekacitta
hutva nissenim patetva "appamatta hotha avuso"ti annamannam ovaditva
cittarucitesu 6- thanesu nisiditva samanadhammam katum arabhimsu.
      Tattheva 7- thero pancame divase arahattam patva "mama kiccam nipphannam, aham
imasmim thane kim karissami"ti iddhiya 8- uttarakuruto pindapatam aharitva
"avuso imam pindapatam paribhunjatha, bhikkhacarakiccam mamayattam hotu, tumhe
attano kammam karotha"ti aha. Kim nu kho 9- mayam avuso nissenim papetva 10-
evam avocumha "yo pathamam dhammam sacchikaroti, so bhikkham aharatu, tenabhatam
@Footnote: 1 ka. dabbamallaputtattheragathavannana   2 cha.Ma. duddamiyoti. evamuparipi
@3 Si. sasane osakkanakale   4 cha.Ma. uccam pabbatasikharam   5-5 cha.Ma. attano
@  cittabalam jananta nissenim nipatentu   6 Ma. cittarucisu    7 cha.Ma. tatreko
@8 Si. iddhiya gantva    9 Ma. kho-saddo na dissati     10 cha.Ma. patenta
Sesa paribhunjitva samanadhammam karissantiti. Natthi avusoti. Tumhe attano pubba
hetuna labhittha, mayampi sakkonta dukkhassantam 1- karissama, gacchatha tumheti. Thero
te sannapetum asakkonto phasukatthane pindapatam paribhunjitva gato. Aparo
thero sattame divase anagamiphalam patva tato cuto suddhavasabrahmaloke
nibbatto. Itare thera tato cuta ekabuddhantaram devamanussesu samsaritva
imasmim buddhuppade 2- tesu tesu kulesu nibbatta, eko gandhararatthe takkasila-
nagare rajagehe nibbatto, eko majjhantikaratthe paribbajikaya kucchimhi nibbatto,
eko bahiyaratthe kutumbikagehe 3- nibbatto, eko bhikkhunupassaye jato.
      Ayam pana dabbatthero mallaratthe anupiyanagare ekassa mallaranno gehe
patisandhim ganhi. Tassa mata upavijannakale 4- kalamakasi, matasariram susanam netva
darucitakam aropetva aggim adamsu. Tassa aggivegasantatta 5- udarapatalam dvidha
ahosi. Darako attano punnabalena uppatitva ekasmim dabbatthambhe nipati.
Tam darakam gahetva ayyikaya adamsu. Sa tassa namam ganhanti dabbatthambhe
patitva laddhajivitatta "dabbo"tissa namam akasi. Tassa ca sattavassikakale
sattha bhikkhusamghaparivaro mallaratthe carikam caramano anupiyambavane viharati.
Dabbakumaro sattharam disva dassaneneva pasiditva pabbajitukamo hutva "aham
dasabalassa santike pabbajissami"ti ayyikam apucchi. Sa "sadhu tata"ti
dabbakumaram adaya satthu santikam gantva "bhante imam kumaram pabbajetha"ti
aha. Sattha annatarassa bhikkhuno sannam adasi "bhikkhu imam darakam pabbajehi"ti.
So thero satthu vacanam sutva dabbakumaram pabbajento tacapancakakammatthanam acikkhi.
Pubbahetusampanno katabhiniharo satto pathamakesavattiyavoropanakkhane sotapattiphale
@Footnote: 1 cha.Ma. vattassantam  2 cha.Ma. imasmim buddhuppadeti patha na dissanti   3 cha.Ma.
@  kutumbiyagehe   4 ka. upavijanna, Si. upacitajanna  5 cha.Ma. aggivegasantattam
Patitthahi, dutiyaya kesavattiya oropiyamanaya sakadagamiphale, tatiyaya anagamiphale,
sabbakesanam pana oropananca arahattaphalasacchikiriya ca apaccha apure ahosi.
Sattha mallaratthe yathabhirantam viharitva rajagaham gantva veluvane vasam kappesi.
      Tatrayasma dabbamallaputto rahogato attano kiccanipphattim oloketva
samghassa veyyavaccakarane kayam yojetukamo cintesi "yannunaham samghassa senasananca
pannapeyyam bhattani ca uddiseyyan"ti. So satthu santikam gantva attano
parivitakkam arocesi. Sattha tassa sadhukaram datva senasanapannapakattanca
bhattuddesakattanca sampaticchi. Atha nam "ayam dabbo daharova samano mahante
thane thito"ti sattavassikakaleyeva upasampadesi. Thero upasampannakalato patthaya
rajagaham upanissaya viharantanam sabbabhikkhunam senasanani ca pannapeti, bhikkhanca
uddisati. Tassa senasanapannapakabhavo sabbadisasu pakato ahosi "dabbo
kira mallaputto sabhagasabhaganam bhikkhunam ekatthane senasanani pannapeti,
asannepi durepi senasanam pannapeti, gantum asakkonte iddhiya neti"ti.
      Atha nam bhikkhu kalepi vikalepi "amhakam avuso jivakambavane senasanam
pannapehi, amhakam maddhakucchismim migadaye"ti evam senasanam uddisapetva tassa
iddhim passanta gacchanti. Sopi iddhiya manomaye kaye abhisankharitva ekekassa
therassa ekekam attana sadisam bhikkhum datva anguliya jalamanaya purato gantva
"ayam manco idam pithan"tiadini vatva senasanam pannapetva puna attano
vasanatthanameva agacchati. Ayamettha sankhepo, vittharato panidam vatthum 1- paliyam 2-
agatameva. Sattha idameva karanam atthuppattim katva aparabhage ariyagana-
majjhe nisinno theram senasanapannapakanam aggatthane thapesi "etadaggam bhikkhave
@Footnote: 1 cha.Ma. vatthu, Ma. kathavatthu  2 vinaYu. mahavi. 1/380/284 pathamadutthadosasikkhapada,
@vinaYu. cula. 6/189/222 samathakkhandhaka
Mama savakanam bhikkhunam senasanapannapakanam yadidam dabbo mallaputto"ti. 1- Vuttampi
cetam apadane 2-:-
          "padumuttaro nama jino         sabbalokavidu muni
           ito satasahassamhi            kappe uppajji cakkhuma.
           Ovadako vinnapako         tarako sabbapaninam
           desanakusalo buddho          taresi janatam bahum.
           Anukampako karuniko          hitesi sabbapaninam
           sampatte titthiye sabbe       pancasile patitthahi. 3-
           Evam nirakulam asi           sunnatam titthiyehi ca
           vicittam arahantehi            vasibhutehi tadibhi.
           Ratananatthapannasam            uggato so mahamuni
           kancanagghiyasankaso           battimsavaralakkhano.
           Vassasatasahassani             ayu vijjati tavade
           tavata titthamano so        taresi janatam bahum.
           Tadaham hamsavatiyam              setthiputto mahayaso
           upetva lokapajjotam         assosim dhammadesanam.
           Senasanani bhikkhunam           pannapentam sasavakam
           kittayantassa vacanam            sunitva 4- mudito aham.
           Adhikaram sasamghassa             katva tassa mahesino
           nipacca sirasa pade          tam thanam abhipatthayim.
           Tada hi so 5- mahaviro      mama kammam pakittayi 6-
@Footnote: 1 an.ekaka. 20/214/24 etadaggavagga: tatiyavagga  2 khu.apa. 33/124/190
@  dabbamallaputtattherapadana (sya)    3 cha.Ma. patitthapi    4 Si. sutvana
@5 cha.Ma. tadaha sa, Si. tadabhasi      6 cha.Ma. pakittayam
           Yoyam sasamgham bhojesi 1-        sattaham lokanayakam.
           Soyam kamalapattakkho           sihamso kanakattaco
           mama padamule nipati           patthayam 2- thanamuttamam.
           Satasahasse ito 3- kappe     okkakakulasambhavo
           gotamo nama gottena 4-     sattha loke bhavissati.
           Savako tassa buddhassa         dabbo namena vissuto
           senasanapannapako           aggo hessatiyam tatha. 5-
           Tena kammena sukatena         cetanapanidhihi ca
           jahitva manusam deham          tavatimsam agacchaham.
           Satanam tinikkhattunca           devarajjamakarayim
           tatha pancasatakkhattum 6-        cakkavatti ahosaham.
           Padesarajjam vipulam             gananato asankhayam 7-
           sabbattha sukhito asim          tassa kammassa vahasa.
           Ekanavute ito 8- kappe     vipassi nama nayako
           uppajji carunayano 9-        sabbadhammavipassako.
           Dutthacitto upavadim            savakam tassa tadino
           sabbasavaparikkhinam             suddhoti 10- ca vijaniya.
           Tasseva naravirassa            savakanam mahesinam
           salakam ca gahetvana          khirodanamadasaham.
           Imamhi bhaddake kappe         brahmabandhu mahayaso
           kassapo nama gottena 11-    uppajji vadatam varo.
@Footnote: 1 Si. soham sasamgham bhojesim, Ma. yoham sasamgham bhojemi, cha.Ma. yo sasamghamabhojesi
@2 i. patito   3 cha.Ma. satasahassito   4 ka. namena   5 cha.Ma.,i. tada
@6 cha.Ma.,i. satanam pancakkhattunca  7 cha.Ma. asankhiyam   8 cha.Ma. ekanavutito
@9 cha.Ma. carudassano    10 Si....khino, muttoti   11 ka. namane
           Sasanam jotayitvana           abhibhuyya kutitthiye
           veneyye vinayitvana         nibbuto so sasavako.
           Sasisse nibbute nathe        atthamentamhi 1- sasane
           deva kandimsu samvigga         muttakesa rudammukha.
           Nibbayissati dhammakkho         na passissama subbate
           na sunissama saddhammam          aho no appapunnata.
           Tadayam pathavi sabba           acala sa pulapuli 2-
           sagaro ca sasokova          vinadi karunam 3- giram.
           Catuddisa dundubhiyo           nadayimsu amanusa
           samantato asaniyo            patimsu ca bhayavaha.
           Ukka patimsu nabhasa           dhumaketu padissatha 4-
           sadhuma jalavatta ca 5-       ravimsu karunam miga.
           Uppade 6- darune disva    sasanatthangasucake
           samvigga bhikkhavo satta         cintayimha mayam tada.
           Sasanena vinamhakam          jivitena alam mayam
           pavisitva maharannam           yunjama jinasasane.
           Addasamha tadaranne          ubbiddham selapabbatam 7-
           nisseniya tamaruyha          nissenim patayimhase.
           Tada ovadi no thero        buddhuppado sudullabho
           saddha 8- va 9- dullabha laddha   thokam sesanca sasanam.
           Nipatanti khanatita            anante dukkhasagare
@Footnote: 1 Si. antapattamhi   2 cha.Ma.,i. calacala, ka. apalasa calacali  3 Ma. darunam
@4 cha.Ma.,i. dhumaketu ca dissati  5 Si. sabbathalajasatta ca 6 Si.,Ma. uppate
@7 cha.Ma. selamuttamam  8 cha.Ma. saddhatidullabha  9 i. vo
           Tasma payogo kattabbo       yava titthati sasanam. 1-
           Araha asi so thero        anagami tadanugo
           susila itare yutta          devalokam agamhase.
           Nibbuto tinnasamsaro          suddhavase ca ekako
           ahanca pukkusati ca           sabhiyo bahiyo tatha.
           Kumarakassapo ceva           tattha tatthupaga mayam
           samsarabandhana mutta          gotamenanukampita.
           Mallesu kusinarayam           jato gabbheva 2- me sato
           mata mata 3- citakarulha 4-    tato nipatito aham.
           Patito dabbapunjamhi           tato dabboti vissuto
           brahmacariphalenaham           vimutto sattavassiko.
           Khirodanaphalenaham             pancangehi upagato 5-
           khinasavopavadena            papehi bahu codito.
           Ubho punnanca papanca         vitivattomhi danaham 6-
           patvana paramam santim           viharami anasavo.
           Senasanam pannapayim           hasayitvana subbate
           jino tasmim gune tuttho        etadagge thapesi mam.
           Kilesa jhapita mayham         bhava sabbe samuhata
           nagova bandhanam chetva        viharami anasavo.
           Svagatam vata me asi         mama buddhassa 7- santike
           tisso vijja anuppatta       katam buddhassa sasanam.
@Footnote: 1 cha.Ma., i. yava thati mune matam  2 cha.Ma. gabbhe jatassa  3 i. pita, Si. mata mata
@4 cha.Ma. citarulha 5 cha.Ma. pancahangehupagato 6 cha.Ma. daniham  7 cha.Ma. buddhasetthassa
           Patisambhida catasso           vimokkhapi ca atthime
           chalabhinna sacchikata           katam buddhassa sasanan"ti.
      Evambhutampi nayena 1- pubbe ekassa khinasavattherassa anuddhamsanavasena katena
papakammena bahuni vassasatasahassani niraye pacci, tayaeva kammapilotikaya
codiyamana mettiyabhummajaka 2- bhikkhu "imina mayam kalyanabhattiyassa 3- gahapatino
antare paribhedita"ti 4- duggahitagahino amulakena parajikena dhammena anuddhamsesum.
Tasmim ca adhikarane samghena vinayena 5- vupasamite ayam thero lokanukampaya attano
gune vibhavento:-
               6- "yo duddamayo damena danto
                   dabbo santusito vitinnakankho
                   vijitavi apetabheravo hi
                   dabbo so parinibbuto thitatto"ti
imam gatham  abhasi. 6-
     [5] Tattha yoti aniyamitaniddeso, tassa "so"ti imina niyamatam 7- datthabbam.
Ubhayenapi annam viya katva attanameva vadati. Duddamayoti duddamo, dametum
asakkuneyyo. Idanca attano puthujjanakale ditthigatanam visukayikanam tam kilesanam
8- madavilepakacittassa 9- vipphanditam 10- indriyanam avupasamananca cintetva
vadati. Damenati uttamena aggamaggadamena, tena hi danto puna 11- dametabbatabhavato
"danto"ti vattabbatam arahati, na annena. Athava damenati damakena purisadammasarathina
damito.
@Footnote: 1 cha.Ma. evambhutam pana tam yena, Ma. evambhutam pana yena   2 cha.Ma. mettiyabhumajaka
@3 cha.Ma...bhattikassa    4 Si. paribhinnati    5 cha.Ma. sativinayena
@6-6 cha.Ma."yo duddamiyo"ti imam gatham abhasi  7 cha.Ma. niyamattam, Ma. niyamitam
@8 Ma. visukayikakilesanam, cha.Ma. visukayikanam kilesanam
@9 cha.Ma. madalepacittassa  10 Ma. vipannatam  11 Si. tenapi puna
Dabboti drabyo, bhabboti attho. Tenaha bhagava imameva theram sandhaya
"na kho dabba dabba evam nibbethenti"ti. 1- Santusitoti yathaladdhapaccaya-
santosena jhanasamapattisantosena maggaphalasantosena ca santuttho. Vitinnakankhoti
solasavatthukaya atthavatthukaya ca kankhaya pathamamaggeneva samugghatitatta vigatakankho.
Vijitaviti purisajaniyena vijetabbassa sabbassapi sankilesapakkhassa vijitatta
vidhamitatta vijitavi. Apetabheravoti pancavisatiya bhayanam sabbaso apetatta
apagatabheravo abhayuparato. Puna dabboti namakittanam. Parinibbutoti dve
parinibbanani kilesaparinibbananca, ya saupadisesanibbanadhatu, khandhapari-
nibbananca, ya anupadisesanibbanadhatu. Tesu idha kilesaparinibbanam adhippetam,
tasma pahatabbadhammanam maggena sabbaso pahinatta kilesaparinibbanena
parinibbutoti attho. Thitattoti thitasabhavo acalo itthadisu tadibhavappattiya
lokadhammehi akampaniyo. Hiti ca hetuatthe nipato, tena yo pubbe duddamo
hutva thito yasma dabbatta satthara uttamena damena damito santusito
vitinnakankho vijitavi apetabheravo, tasma so dabbo parinibbuto tatoyeva ca
thitatto, evambhute ca tasmim cittappasadova katabbo, na pasadannathattanti
paraneyyabuddhike 2- satte anukampanto thero annam byakasi.
                  Dabbattheragathavannana nitthita.
                      -------------
@Footnote: 1 vinaYu.mahavi. 1/384/290, vinaYu.cula. 6/193/227  2 Si. na pasadannathattam
@  phaleyyati buddhike



             The Pali Atthakatha in Roman Book 32 page 57-65. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=32&A=1286&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=32&A=1286&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=142              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=4999              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=5313              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=5313              Contents of The Tipitaka Volume 26 http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]