ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 32 : PALI ROMAN Thera.A.1 (paramatthadi.1)

page93.

152. 5. Kundadhanattheragathavannana panca chinde panca jaheti ayasmato kundadhanattherasasa gatha. Ka uppatti? so kira padumuttarassa bhagavato kale hamsavatinagare kulagehe uppanno vayappatto hettha vuttanayeneva bhagavantam upasankamitva dhammam sunanto satthara ekam bhikkhum pathamam salakam ganhantanam aggatthane thapiyamanam disva tam thanantaram patthetva tadanurupam punnam karonto vicari. So ekadivasam padumuttarassa bhagavato nirodhasamapattito vutthaya nisinnassa manosilacunnapinjaram mahantam kadaliphalakannikam upanesi, tam bhagava patiggahetva paribhunji. So tena punnakammena ekadasakkhattum devesu devarajjam karesi. Catuvisativare raja ahosi cakkavatti. Evam so punappunam punnani katva aparaparam devamanussesu samsaranto kassapabuddhakale bhummadevata hutva nibbatti. Dighayukabuddhanam ca nama na anvaddhamasiko uposatho hoti. Tatha hi vipassissa bhagavato chabbassantare 1- uposatho ahosi. Kassapadasabalo pana chatthe chatthe mase patimokkham osaresi. Tassa patimokkhassa osaranakale 2- disavasika dve sahayaka 3- bhikkhu "uposatham karissama"ti gacchanti. Ayam bhummadevata cintesi "imesam dvinnam bhikkhunam metti ativiya dalha, kim nu kho bhedake sati bhijjeyyum na bhijjeyyun"ti, 4- sa 5- tesam okasam olokayamana tesam avidureneva gacchati. Atheko thero ekassa hatthe pattacivaram datva sariravalanjanattham udakaphasukatthanam gantva dhotahatthapado hutva gumbasamipato nikkhamati. @Footnote: 1 cha.Ma. chabbassantare chabbassantare 2 Ma. patimokkham osaradesanakale 3 Ma. sahaya @4 cha.Ma. bhijjeyya na bhijjeyyati 5 Ma. ayam patho na dissati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page94.

Bhummadevata tassa therassa pacchato 1- gacchanti 2- uttamarupa itthi hutva kese vidhunitva samvidhaya sambandhanti viya pitthiyam pamsum punchamana viya satakam samvidhaya nivasayamana viya ca hutva therassa padanupadika hutva gumbato nikkhanta. Ekamante thito sahayakatthero tam karanam disvava domanassajato "nattho dani me imina bhikkhuna saddhim digharattanugato sineho, sacaham evam virulhabhavam 3- janeyyam, ettakam addhanam imina saddhim vissasam na kareyyan"ti cintetva agacchantassevassa "handavuso 4- tuyham pattacivaram, tadisena papena saddhim ekamaggam 5- nagacchami"ti aha. Tam katham sutva tassa lajjibhikkhuno hadayam tikhinasattim gahetva viddham viya ahosi. Tato nam aha "avuso kim nametam vadasi, aham ettakam kalam dukkatamattampi apattim na janami. Tvam pana mam ajja' papo'ti vadasi, kim te ditthan"ti. Kim annena ditthena, kim tvam evamvidhena alankatapatiyattena matugamena saddhim ekatthane hutva nikkhantoti. 6- Natthetam avuso mayham, naham evarupam matugamam passamiti. Tassa yavatatiyam kathentassapi itaro thero katham asaddahitva 7- attana ditthakaranamyeva bhutattham 8- katva ganhanto tena saddhim ekamaggena agantva annena maggena satthu santikam gato. Itaropi bhikkhu annena maggena satthu santikamyeva gato. Tato bhikkhusamghassa uposathagaram pavisanavelaya so bhikkhu tam bhikkhum uposathagge sanjanitva "imasmim uposathagge evarupo nama bhikkhu 9- atthi, naham tena saddhim uposatham karissami"ti nikkhamitva bahi atthasi. Atha bhummadevata "bhariyam maya kammam katan"ti mahallakaupasakavannena tassa santikam gantva "kasma bhante ayyo imasmim thane thito"ti aha. "upasaka imam uposathaggam eko papabhikkhu @Footnote: 1 Si. pacchato pacchato gacchanti 2 cha.Ma. ayam patho na dissati 3 cha.Ma. evamvidhabhavam, @ Ma. evam viraddhabhavam 4 Si. ganhavuso 5 Si. ekamaggena 6 Si. na nikkhantoti @7 Si. na tassa katham saddahi 8 cha.Ma. bhutattam, Si. bhutatthikam 9 cha.Ma. papabhikkhu

--------------------------------------------------------------------------------------------- page95.

Pavittho, aham tena saddhim uposatham na karomi"ti bahi 1- thitomhiti. Bhante ma evam ganhatha, parisuddhasilo esa bhikkhu. Tumhehi ditthamatugamo nama aham, 2- maya tumhakam vimamsanatthaya "dalhaka 3- nu kho imesam theranam metti, no dalhaka"ti lajjibhavam 4- olokentena tam kammam katanti. Ko pana tvam sappurisati. Aham eka bhummadevata bhanteti. Devaputto kathento 5- dibbanubhave na thatva therassa padesu nipatitva 6- "mayham bhante khamatha, etam dosam thero na janati, uposatham karotha"ti theram yacitva uposathaggam pavesesi. So thero uposatham tava ekatthane akasi, mittasanthavavasena pana puna tena saddhim na ekatthane ahositi. 7- Imassa therassa kammam na kathiyati, cuditakatthero pana aparaparam vipassanaya kammam karonto arahattam papuni. Bhummadevata tassa kammassa nissandena ekam buddhantaram apayabhayato nimuncittha. 8- Sace pana kisminci kale manussattam agacchati, annena yena kenaci kato doso tasseva upari patati. So amhakam bhagavato kale savatthiyam brahmanakule nibbatti. "dhanamanavo"tissa namam akamsu. So vayappatto tayo vede ugganhitva mahallaka- kale satthu dhammadesanam sutva patiladdhasaddho pabbaji, tassa upasampannadivasato 9- patthaya eka alankatapatiyatta itthi tasmim gamam pavisante saddhimyeva gamam pavisati, nikkhamante nikkhamati. Viharam pavisantepi saddhim pavisati, titthantepi titthatiti evam niccanubandha pannayati. Thero tam na passati. Tassa pana purimakammanissandena sa annesam upatthati. Game yagum bhikkhanca dadamana itthiyo "bhante ayam eko yaguulunko tumhakam, eko imissa amhakam sahayikaya"ti parihasam karonti. Therassa mahati vihesa hoti. Viharagatampi nam samanera ceva dahara @Footnote: 1 Si. karomiti vatva nikkhamitva bahi 2 Si. nanno ahameva 3 cha.Ma. dalha @4 cha.Ma. bhijjanabhijjanabhavam, Si. udahu no dalhati lajjialajjibhavam @5 Si. kathento kathentova 6 Ma. patitva 7 Si. ekatthane vasiti @8 cha.Ma. na muccittha 9 Si. patiladdhasaddho sasane pabbajitva upasampanno ahosi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page96.

Bhikkhu ca parivaretva "dhano kundo 1- jato"ti parihasam karonti. Athassa teneva karanena kundadhanattheroti namam jatam. So utthaya samutthaya tehi kayiramanam kelim sahitum asakkonto ummadam gahetva "tumhe konda, tumhakam upajjhayo kondo, acariyo kondo"ti vadati. Atha nam satthu arocesum "kondadhano bhante daharasamanerehi saddhim evam pharusavacam vadati"ti. Sattha tam pakkosapetva "saccam kira tvam dhana samanerehi saddhim pharusavacam vadasi"ti vatva tena "saccam bhagava"ti vutte "kasma evam vadasi"ti 2- aha. Bhante nibaddham vihesam asahanto 3- evam kathemiti. "tvam pubbe katakammam yavajjadivasa jirapetum na sakkosi, puna evarupam pharusam mavadi 4- bhikkhu"ti vatva aha:- "mavoca pharusam kanci vutta pativadeyyu tam dukkha hi sarambhakatha patidanda phuseyyu tam. Sace neresi attanam kamso upahato yatha esa pattosi nibbanam sarambho te na vijjati"ti. 5- Imanca pana tassa therassa matugamena saddhim vicaranabhavam kosalarannopi kathayimsu. Raja "gacchatha bhane vimamsatha"ti pesetva sayampi mandeneva parivarena therassa vasanatthanam gantva ekamante olokento atthasi. Tasmim khane thero sucikammam karonto nisinno hoti, sapi itthi avidure thane thita viya pannayati. Raja disva "atthidam karanan"ti tassa thitatthanam agamasi. Sa tasmim agacchante 6- therassa vasanapannasalam pavittha viya ahosi. Rajapi taya saddhim tameva pannasalam pavisitva sabbattha olokento adisva "nayam matugamo, therassa eko 7- kammavipako"ti sannam katva pathamam therassa samipena gacchantopi @Footnote: 1 cha.Ma. kondo 2 cha.Ma. vadesiti 3 Si. vihesam sahitum asahanto @4 Ma. ma vadasi 5 khu.dhamMa. 25/133-4/40 kondadhanattheravatthu @6 Si. agacchante agacchante 7 Ma. eso

--------------------------------------------------------------------------------------------- page97.

Theram avanditva tassa karanassa abhutabhavam natva agamma theram vanditva ekamantam nisinno "kacci bhante pindakena na kilamatha"ti pucchi. Thero "vattati maharaja"ti aha. "janamaham bhante 1- ayyassa katham, 2- evarupena parikkilesena saddhim carantanam tumhakam ke nama pasidissanti, ito patthaya vo bhikkhu 3- gamanakiccam natthi, aham catuhi paccayehi tumhe upatthahissami, tumhe yoniso manasikare ma pamajjatha"ti 4- nibaddham bhikkham patthapesi. Thero rajanam upatthamthakam labhitva bhojana- sappayena ekaggacitto hutva vipassanam vaddhetva arahattam papuni. Tato patthaya sa itthi antaradhayi. Tada mahasubhadda ugganagare micchaditthikakule vasamana "sattha mam anukampatu"ti uposatham adhitthaya niramagandha hutva uparipasadatale thita "imani pupphani antare athatva dasabalassa matthake vitanam hutva titthantu, dasabalo imaya sannaya sve pancahi bhikkhusatehi saddhim mayham bhikkham ganhatu"ti saccakiriyam katva attha sumanapupphamutthiyo vissajjesi. Pupphani gantva dhammadesanavelaya satthu matthake vitanam hutva atthamsu. Sattha tam sumanapupphavitanam disva citteneva subhaddaya bhikkham adhivasetva punadivase arune utthite anandattheram aha "ananda mayam ajja duram bhikkhacaram gamissama, puthujjananam adatva ariyanamyeva salakam dehi"ti. Thero bhikkhunam arocesi "avuso sattha ajja duram bhikkhacaram gamissati, puthujjana ma ganhantu, ariyava salakam ganhantu"ti. Kundadhanatthero "ahara 5- avuso salakan"ti pathamamyeva hattham pasaresi. Anando 6- "sattha tadisanam bhikkhunam salakam na dapeti, ariyanamyeva dapehi"ti vitakkam uppadetva gantva satthu arocesi. Sattha "aharapentassa salakam dehi"ti aha. Thero cintesi @Footnote: 1 Ma. janama bhante 2 Si. ayyakanam 3 cha.Ma. katthaci @4 cha.Ma. pamajjitthati 5 Si. aha ahara 6 Si. avuso

--------------------------------------------------------------------------------------------- page98.

"sace kundadhanassa salaka datum na yutta, 1- atha sattha patibaheyya, bhavissati ettha karanan"ti "kundadhanassa salakam dassami"ti gamanam abhinihari. Kundadhano tassa pure agamanaeva abhinnapadakam catutthajjhanam samapajjitva iddhiya akase thatva "aharavuso ananda sattha mam janati, madisam bhikkhum pathamam salakam ganhantam na sattha nivareti"ti hattham pasaretva salakam ganhi. Sattha tam atthuppattim katva theram imasmim sasane pathamam salakam ganhantanam aggatthane thapesi. Yasma ayam thero rajanam upatthambhakam labhitva sappayaharalabhena samahitacitto vipassanaya kammam karonto upanissayasampannataya chalabhinno ahosi. Tena vuttam apadane 2-:- "sattaham patisallinam sayambhum aggapuggalam pasannacitto sumano buddhasettham upatthahim. Vutthitam 3- kalamannaya padumuttaram mahamunim mahantim kadalikannim gahetva upagacchaham. Patiggahetva bhagava sabbannu lokanayako mama cittam pasadento paribhunji mahamuni. Paribhunjitva sambuddho satthavaho anuttaro sakasane nisiditva ima gatha abhasatha. Ye ca santi samitaro 4- yakkha imamhi pabbate aranne bhutagana sabbe 5- sunantu vacanam mama. Yo so buddham upatthasi migarajamva kesarim tamaham kittayissami sunatha mama bhasato. @Footnote: 1 na yutta assa, mano.pu. 1/211 kundadhanattheravatthuvannanayam samsandetabbam @2 khu.apa. 32/1/116 kundadhanattherapadana 3 Si. utthitam @4 i. ye vasanti sametaro 5 cha.Ma., i. aranne bhutabhabyani

--------------------------------------------------------------------------------------------- page99.

Ekadasancakkhattum so devaraja bhavissati catuttimsatikkhattunca 1- cakkavatti bhavissati. Kappasatasahassamhi okkakakulasambhavo gotamo nama gottena sattha loke bhavissati. Akkositvana samane silavante anasave papakammavipakena namadheyyam labhissati. 2- Tassa dhamme sudayado oraso dhammanimmito kundadhanoti namena savako so bhavissati. Pavivekam anuyutto jhayi jhanarato aham tosayitvana sattharam viharami anasavo. Savakehi 3- parivuto bhikkhusamghapurakkhato bhikkhusamghe nisiditva salakam gahayi jino. Ekamsam civaram katva vanditva lokanayakam vadatam varassa purato pathamam aggahesaham. Tena kammena bhagava dasasahassikampako bhikkhusamghe nisiditva aggatthane thapesi mam. Viriyam me dhuradhorayham yogakkhemadhivahanam dharemi antimam deham sammasambuddhasasane. Kilesa jhapita mayham .pe. katam buddhassa sasanan"ti. Evambhutassapi imassa therassa gune 4- ajananta ye puthujjana bhikkhu tada pathamam salakaggahane "kim nu kho etan"ti samacintesum. Tesam vimatividhamanattham thero akasam abbhuggantva iddhipatihariyam dassetva annapadesena annam @Footnote: 1 cha.Ma. catuvisatikkhattunca 2 Ma. bhavissati 3 Si., i. savakaggehi 4 Si. gunam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page100.

Byakaronto:- 1- "panca chinde panca jahe panca cuttari bhavaye pancasangatigo bhikkhu oghatinnoti vuccati"ti gatham abhasi. 1- [15] Tattha panca chindeti apayupapattinibbattanakani 2- pancorambhagiyani sanyojanani pade bandhanarajjukam 3- viya puriso satthena hetthimamaggattayena chindeyya pajaheyya. Panca jaheti uparidevalokupapattihetubhutani 4- pancuddhambhagiyasanyojanani puriso givaya bandhanarajjukam viya arahattamaggena jaheyya, chindeyya vati attho. Panca cuttari bhavayeti tesamyeva uddhambhagiyasanyojananam pahanaya saddhadini pancindriyani uttari anagamimaggadhigamato upari 5- bhaveyya aggamaggadhigamavasena vaddheyya. Pancasangatigoti evambhuto pana pancannam ragadosamohamanaditthisanganam atikkamena pahanena pancasangatigo hutva. Bhikkhu oghatinnoti vuccatiti sabbatha bhinnakilesataya bhikkhuti, kamabhavaditthiavijjoghe taritva tesam parabhute nibbane thitoti ca 6- vuccatiti attho. Kundadhanattheragathavannana nitthita. -------------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 32 page 93-100. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=32&A=2097&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=32&A=2097&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=152              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=5068              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=5369              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=5369              Contents of The Tipitaka Volume 26 http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]