ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 32 : PALI ROMAN Thera.A.1 (paramatthadi.1)

                    197. 10. Sivalittheragathavannana
      te me ijjhimsu sankappati ayasmato sivalittherassa gatha. Ka uppatti?
      ayampi padumuttarassa bhagavato kale hettha vuttanayena viharam gantva
parisapariyante thito dhammam sunanto sattharam ekam bhikkhum labhinam aggatthane thapentam
disva "mayapi anagate evarupena bhavitum vattati"ti dasabalam nimantetva sattaham
satthu bhikkhusamghassa ca mahadanam datva "bhagava aham imina adhikarakammena
annam sampattim na patthemi, anagate pana ekassa buddhassa sasane ahampi
tumhehi etadagge thapitabhikkhu viya labhinam aggo bhaveyyan"ti patthanam akasi.
Sattha anantarayam disva "ayam te patthana anagate gotamabuddhassa santike
samijjhissati"ti byakaritva pakkami. Sopi kulaputto yavajivam kusalam katva deva-
manussesu samsaranto vipassibuddhakale bandhumatinagaravasino ranna saddhim sakacchitva
dasabalassa danam denti. Te ekadivasam sabbeva ekato hutva danam denta
"kim nu kho amhakam danamukhe 1- natthi"ti 2- madhunca guladadhinca 3- na addasamsu. Te
"yato kutoci aharissama"ti janapadato nagarapavisanamagge 4- purisam thapesum. Tada
esa kulaputto attano gamato guladadhivarakam 5- gahetva "kincideva aharissami"ti
nagaram gacchanto "mukham dhovitva dhotahatthapado pavisissami"ti phasukatthanam
olokento nangalasisamattam nimmakkhikam dandakamadhum disva "punnena me idam
uppannan"ti gahetva nagaram pavisi. Nagarehi thapitapuriso tam disva "bho
purisa kassimam aharasi"ti pucchi. Na kassaci sami, vikkinitum pana me idam
@Footnote: 1 Si. danamahe          2 mano.pu. 1/207 sivalittheravatthu (navapotthaka)
@3 Si. madhunca gulanca dadhinca  4 Si. nagaram pavisanamagge pana  5 Si. gulam ca dadhivarakam
Abhatanti. Tenahi bho 1- imam kahapanam gahetva etam madhunca guladadhinca dehiti.
So cintesi "idam na bahumulam, ayanca ekappahareneva bahum deti, vimamsitum vattati"ti.
Tato nam "naham ekena kahapanena demi"ti aha. Yadi evam dve gahetva
dehiti. Dvihipi na demiti. Etenupayena vaddhetva sahassam papuni.
      So cintesi "ativaddhitum na vattati, hotu tava imina kattabbakiccam
pucchissami"ti. Atha nam aha "idam na  bahum agghanakam, tvanca bahum desi,
kena kammena idam ganhasi"ti. Idha bho nagaravasino ranna saddhim pativijjhitva 2-
vipassidasabalassa danam denta idam dvayam danamukhe apassanta pariyesanti, sace
idam dvayam na labhissanti, nagaranam parajayo bhavissati, tasma sahassam katva 3-
ganhamiti. Kim panetam nagaranameva vattati, annesam datum na vattatiti. Yassa
kassaci datum avaritametanti. 4- Atthi pana koci nagaranam dane ekadivasam sahassam
datati. Natthi sammati. Imesam pana dvinnam sahassagghanakabhavam janasiti. Ama
janamiti. Tenahi gaccha, nagaranam acikkha "eko puriso imani dve mulena
na deti, sahattheneva datukamo, tumhe imesam dvinnam karana nibbitakka
hotha"ti, tvam pana me imasmim danamukhe jetthakabhavassa kayasakkhi hohiti. So
paribbayattham gahitamasakena pancakatukam gahetva cunnam katva dadhito kanjiyam gahetva
tattha madhupatalam piletva pancakatukacunnena yojetva ekasmim paduminipatte
pakkhipitva tam samvidahitva adaya dasabalassa aviduratthane nisidi mahajanena
ahariyamanassa sakkarassa avidure attano pattavaram olokayamano, so okasam natva
satthu santikam gantva bhagava ayam uppannaduggatapannakaro, imam me anukampam
paticca patigganhathati. Sattha tassa anukampam paticca catumaharajadattiyena selamayapattena
tam patiggahetva yatha atthasatthiya bhikkhusatasahassassa diyyamanam na khiyati, evam
@Footnote: 1 Si. tenahi me    2 cha.Ma. pativirujjhitva  3 Si. datva    4 Si. pavaritametanti
Adhitthasi. So kulaputto nitthitabhattakiccam bhagavantam abhivadetva ekamantam thito
aha "dittho me bhagava ajja bandhumatinagaravasikehi tumhakam sakkaro ahariyamano,
ahampi imassa kammassa nissandena nibbattanibbattabhave labhaggayasaggappatto
bhaveyyan"ti. 1- Sattha "evam hotu kulaputto"ti vatva tassa ca nagaravasinanca
bhattanumodanam katva pakkami.
      Sopi kulaputto yavajivam kusalam katva devamanussesu samsaranto imasmim
buddhuppade suppavasaya rajadhitaya kucchimhi patisandhim ganhi. Patisandhigahanato
patthaya sayam patanca 2- pannakarasatani sakatenadaya suppavasaya 3- upaniyanti. Atha nam
punnavimamsanattham 4- hatthena bijapacchim phusapenti. Ekekabijato salakasatampi salaka-
sahassampi niggacchati. Ekekakarisakhette pannasampi satthipi sakatappamanani
uppajjanti. Kotthe puranakalepi kotthadvaram hatthena phusapenti. Rajadhitaya
punnena ganhantanam gahitagahitatthanam puna purati. 5- Paripunnabhattabhajanatopi
"rajadhitaya punnan"ti vatva yassa kassaci denta nam yava na ukkaddhanti, 6-
na tava bhattam khiyati, darake kucchigateyeva sattavassani atikkamimsu.
      Gabbhe pana paripakke sattaham mahadukkham anubhosi. Sa samikam amantetva
"pure marana jivamanava danam dassami"ti satthu santikam pesesi "gaccha 7- imam
pavattim satthu arocetva sattharam nimantehi, yanca sattha vadeti, tam sadhukam
upalakkhetva agantva mayham kathehi"ti. So gantva tassa sasanam bhagavato arocesi.
Sattha "sukhini hotu suppavasa koliyadhita aroga, arogam puttam vijayatu"ti 8-
aha. Raja tam sutva bhagavantam abhivadetva attano gamabhimukho payasi.
@Footnote: 1 mano.pu. 1/207 sivalittheravatthu (navapotthaka)   2 Si. sayam patam panca panca,
@ Ma. masam masam panca....                  3 Ma. ayam patho na dissati
@4 Si. athassa tam punnam vimamsanattham  5 Si. gahitagahitatthanam pana na khiyati, puna purateva
@6 Si. dentanam yava na sakkonti,  Ma. denta yava na utthahanti
@7 Si. gaccha sami             8 khu.udana. 25/18/113 suppavasasutta
Tassa pure agamanayeva suppavasaya kucchito dhamakarana udakam viya gabbho nikkhami,
parivaretva nisinnajano assumukhova hasitum araddho, tutthahattho 1- mahajano ranno
sasanam arocetum agamasi.
      Raja tesam agamanam disvava "dasabalena kathitakatha nipphanna bhavissati
manne"ti cintesi. So agantva satthu sasanam rajadhitaya arocesi. Rajadhita taya
nimantitam jivitabhattameva mangalabhattam bhavissati, gaccha sattaham dasabalam nimantehiti.
Raja tatha akasi. Sattaham buddhappamukhassa samghassa mahadanam pavattayimsu. Darako
sabbesam natinam santattam cittam nibbapento jatoti sivalidarakotvevassa namam
akamsu. So sattavassani gabbhe vasitatta jatakalato patthaya sabbakammakkhamo
ahosi. Dhammasenapati sariputto sattame divase tena saddhim kathasallapam akasi.
Satthapi dhammapade gatham abhasi:-
          "yomam palipatham duggam          samsaram mohamaccaga
           tinno parangato jhayi      anejo akathamkathi
           anupadaya nibbuto         tamaham brumi brahmanan"ti. 2-
      Atha nam thero evamaha "kim pana taya evarupam dukkharasim anubhavitva pabbajitum
na vattati"ti. Labhamano pabbajeyyam bhanteti. Suppavasa nam darakam therena saddhim
kathentam disva "kim nu kho me putto dhammasenapatina saddhim katheti"ti theram
upasankamitva pucchi "mayham putto tumhehi saddhim kim katheti bhante"ti.
Attana anubhutam gathbhavasadukkham kathetva "tumhehi anunnato pabbajissami"ti
vadatiti. Sadhu bhante pabbajetha nanti, thero tam  viharam netva tacapancakakammatthanam
datva pabbajento "sivali na tuyham annena ovadena kammam atthi, taya
@Footnote: 1 cha.Ma. tutthapahattho             2 khu.dhamMa. 25/414/89 sivalittheravatthu
Satta vassani anubhutadukkhameva paccavekkhahi"ti. Bhante pabbajanameva tumhakam bharo,
yam pana maya katum sakka, tamaham janissamiti. So pana pathamakesavattiya
oharanakkhaneyeva sotapattiphale patitthasi, dutiyaya oharanakkhane sakadagamiphale,
tatiyaya anagamiphale sabbesamyeva pana kesanam oropananca arahattasacchikiriya
ca apaccha apurima ahosi. Tassa divasato 1- patthaya bhikkhusamghassa cattaro paccaya
yavaticchakam uppajjanti. Evam ettha vatthu samutthitam.
      Aparabhage sattha savatthim agamasi. Thero sattharam abhivadetva "bhante
mayham punnam vimamsissami, panca me bhikkhusatani detha"ti aha. Ganha sivaliti.
So pancasate bhikkhu gahetva himavantabhimukham gacchanto atavimaggam gacchati, tassa
pathamam ditthanigrodhe 2- adhivattha devata sattadivasani danam adasi. Iti so:-
           nigrodham pathamam passi         dutiyam pandavapabbatam
           tatiyam aciravatiyam            catuttham varasagaram.
           Pancamam himavantam so         chattham chaddantupagami
           sattamam gandhamadanam          atthamam atha revatanti.
Sabbatthanesu satta satta divasaneva danam adamsu. Gandhamadanapabbate pana nagadatta-
devaraja nama sattasu divasesu ekadivase khirapindapatam adasi, ekadivase sappi-
pindapatam. Bhikkhusamgho aha "imassa devaranno neva dhenuyo duyhamana
pannayanti, na dadhinimmathanam, kuto te devaraja idam uppajjati"ti. "bhante kassapa-
dasabalassa kale khirasalakabhattadanassetam phalan"ti devaraja aha. Aparabhage
sattha khadiravaniyarevatassa paccuggamanam atthuppattim katva theram attano sasane
labhaggayasaggappattanam aggatthane thapesi.
@Footnote: 1 cha.Ma. pabbajitadivasato       2 Si. nigrodhe
      Evam labhaggayasaggappattassa pana imassa therassa arahattappattim ekacce
acariya evam vadanti "hettha vuttanayena dhammasenapatina ovade dinne `yam
maya katum sakka, tamaham janissami'ti pabbajitva vipassanakammatthanam gahetva
tam divasamyeva annataram vivittam kutikam disva tam pavisitva matukucchismim satta
vassani attana anubhutam dukkham anussaritva tadanusarena atitanagate tassa
avekkhantassa aditta viya tayo bhava upatthahimsu. Nanassa paripakam gatatta
vipassanavithim otari, tavadeva maggapatipatiya sabbepi asave khepento arahattam
papuni"ti. Ubhayathapi therassa arahattappattiyeva pakasita. Thero pana pabhinna-
patisambhido chalabhinno ahosi. Tena vuttam apadane 1- :-
          "varuno nama namena         devaraja 2- aham tada
           upatthahesim sambuddham          sayoggabalavahano.
           Nibbute lokanathamhi         atthadassinaruttame
           turiyam sabbamadaya           agamam bodhimuttamam.
           Vaditena ca naccena         sammatalasamahito
           sammukha viya sambuddham         upatthim bodhimuttamam.
           Upatthahitva tam bodhim         dharaniruhapadapam
           pallankam abhujitvana         tattha kalankato aham.
           Sakakammabhiraddhoham           pasanno bodhimuttame
           tena cittappasadena         nimmanam upapajjaham.
           Satthituriyasahassani           parivarenti mam sada
           manussesu ca devesu         vattamanam bhavabhave.
           Tividhaggi nibbuta mayham        bhava sabbe samuhata
           dharemi antimam deham         sammasambuddhasasane.
@Footnote: 1 khu.apa. 32/31/205 ekasaniyattherapadana       2 Si. ekaraja
           Subahu nama namena         catuttimsasu khattiya
           sattaratanasampanna           pancakappasate ito.
           Kilesa jhapita mayham .pe.   katam buddhassa sasanan"ti.
      Arahattam pana patva vimuttisukhapatisamvedanena pitivegena udanento:-
       1- "te me ijjhimsu sankappa      yadattho pavisim kutim
           vijjavimuttim paccessam        mananusayamujjahan"ti
gatham abhasi. 1-
      [60] Tattha me me ijjhimsu sankappa, yadattho pavisim kutim, vijjavimuttim
paccesanti ye pubbe maya kamasankappadinam samucchedakara nekkhammasankappadayo
abhipatthitayeva "kada nu khvaham tadayatanam 2- upasampajja viharissami, yadariya etarahi
upasampajja viharanti"ti, vimuttadhippayasannita vimuttim uddissa sankappa
manoratha abhinhaso appamatta yadattho yampayojano yesam nipphadanattham kutim sunnagaram
vipassitum pavisim tisso vijja phalavimuttim ca paccesanto gavesanto, te me
ijjhimsu te sabbeva idani mayham ijjhimsu samijjhimsu, nipphannakusalasankappo
paripunnamanoratho jatoti attho. Tesam samiddhabhavam dassetum "mananusayamujjahan"ti
vuttam. Yasma mananusayasamujjaham pajahim samucchindim, tasma te me sankappa
ijjhimsuti yojana. Mananusaye hi pahine appahino nama anusayo natthi, arahattanca
adhigatameva hotiti mananusayappahanam yathavuttasankappasamiddhiya karanam katva vuttam.
                     Sivalittheragathavannana nitthita.
                    Paramatthadipaniya theragathasamvannanaya
                       chatthavaggavannana nitthita.
@Footnote: 1-1 cha.Ma. "te me ijjhimsu sankappa"ti gatham abhasi     2 Si. mahantayatanam



             The Pali Atthakatha in Roman Book 32 page 210-216. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=32&A=4688&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=32&A=4688&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=197              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=5318              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=5561              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=5561              Contents of The Tipitaka Volume 26 http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]