![]() |
| บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
7. Sattamavagga
198. 1. Vappattheragāthāvaṇṇanā
passati passoti āyasmato vappattherassa gāthā. Kā uppatti?
so kira padumuttarassa bhagavato kāle haṃsavatīnagare kulagehe nibbattitvā
viññutaṃ patto "asuko ca asuko ca thero satthu paṭhamaṃ dhammapaṭiggāhakā ahesun"ti
thomanaṃ sutvā bhagavantaṃ upasaṅkamitvā patthanaṃ paṭṭhapesi "ahampi bhagavā anāgate
tādisassa sammāsambuddhassa paṭhamaṃ dhammapaṭiggāhakānaṃ aññataro bhaveyyan"ti, satthu
santike saraṇagamanañca pavedesi. So yāvajīvaṃ puññāni katvā tato cuto deva-
manussesuyeva saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde kapilavatthusmiṃ vāseṭṭhassa nāma
brāhmaṇassa putto hutvā nibbatti, vappotissa nāmaṃ ahosi. So asitena
isinā "siddhatthakumāro sabbaññū bhavissatī"ti byākato koṇḍaññappamukhehi
brāhmaṇaputtehi saddhiṃ gharāvāsaṃ pahāya tāpasapabbajjaṃ pabbajitvā "tasmiṃ
sabbaññutaṃ patte tassa santike dhammaṃ sutvā amataṃ pāpuṇissāmī"ti uruvelāyaṃ
viharantaṃ 1- mahāsattaṃ chabbassāni padhānaṃ padahantaṃ upaṭṭhahitvā oḷārikāhāra-
paribhogena nibbijjitvā isipatanaṃ gato. Abhisambujjhitvā satthārā sattasattāhāni
vītināmetvā isipatanaṃ gantvā dhammacakke pavattite pāṭipadadivase sotāpattiphale
patiṭṭhito pañcamiyaṃ pakkhassa aññāsikoṇḍaññādīhi saddhiṃ arahattaṃ pāpuṇi. Tena
vuttaṃ apadāne 2- :-
"ubhinnaṃ devarājūnaṃ saṅgāmo paccupaṭṭhito 3-
ahosi samupabyūḷho mahāghoso avattatha.
@Footnote: 1 Sī. viharanto 2 khu.apa. 32/20/204 saraṇagamaniyattherāpadāna
@3 cha.Ma. samupaṭṭhito, Sī. saṅgāme paccupaṭṭhite
Padumuttaro lokavidū āhutīnaṃ paṭiggaho
antalikkhe ṭhito satthā saṃvejesi mahājanaṃ.
Sabbe devā attamanā nikkhittakavacāvudhā
sambuddhaṃ abhivādetvā ekaggāsiṃsu tāvade.
Mayhaṃ saṅkappamaññāya vācāsabhimudīrayi
anukampako lokavidū nibbāpesi mahājanaṃ.
Paduṭṭhacitto manujo ekapāṇaṃ viheṭhayaṃ
tena cittappadosena apāyaṃ upapajjati.
Saṅgāmasīse nāgova bahū pāṇe viheṭhayaṃ
nibbāpetha sakaṃ cittaṃ mā haññittho punappunaṃ.
Davinnampi yakkharājūnaṃ senā sā vimhitā ahu
saraṇañca upāgacchuṃ lokajeṭṭhaṃ sutādinaṃ.
Saññāpetvāna janataṃ padamuddhari cakkhumā
pekkhamānova devehi pakkāmi uttarāmukho.
Paṭhamaṃ saraṇaṃ gacchiṃ dipadindassa 1- tādino
kappānaṃ satasahassaṃ duggatiṃ nupapajjahaṃ.
Mahādundubhināmā ca soḷasāsuṃ rathesabhā
tiṃsakappasahassamhi rājāno cakkavattino.
Kilesā jhāpitā mayhaṃ .pe. Kataṃ buddhassa sāsanan"ti.
Arahattaṃ pana patvā attanā paṭiladdhasampattiṃ paccavekkhaṇamukhena satthu guṇa-
mahantataṃ paccavekkhitvā "īdisaṃ nāma satthāraṃ bāhulikādivādena samudācarimha.
Aho puthujjanabhāvo nāma andhakaraṇo acakkhukaraṇo, ariyabhāvoyeva cakkhukaraṇo"ti
@Footnote: 1 cha.Ma. dvipadindassa
Dassento:-
1- "passati passo passantaṃ apassantañca passati
apassanto apassantaṃ passantañca na passatī"ti
gāthaṃ abhāsi. 1-
[61] Tattha passati passoti passati sammādiṭṭhiyā dhamme aviparītaṃ jānāti
bujjhatīti passo, dassanasampanno ariyo, so passantaṃ aviparītadassāviṃ "ayaṃ
aviparītadassāvī"ti passati paññācakkhunā dhammādhammaṃ yathāsabhāvato jānāti. Na
kevalaṃ passantameva, atha kho apassantañca passati, yo paññācakkhuvirahito dhamme
yathāsabhāvato na passati, tampi apassantaṃ puthujjanaṃ "andho vatāyaṃ bhavaṃ acakkhuko"ti
attano paññācakkhunā passati. Apassanto apassantaṃ, passantañca na passatīti
apassanto paññācakkhurahito andhabālo tādisaṃ andhabālaṃ ayaṃ dhammādhammaṃ
yathāsabhāvato na passatīti yathā apassantaṃ na passati na jānāti, evaṃ attano
paññācakkhunā dhammādhammaṃ yathāsabhāvato passantañca paṇḍitaṃ "ayaṃ evaṃvidho"ti
na passati na jānāti, tasmā ahampi pubbe dassanarahito sakalaṃ ñeyyaṃ hatthāmalakaṃ
viya passantaṃ bhagavantaṃ apassantampi pūraṇādiṃ yathāsabhāvato na passiṃ, idāni
pana buddhānubhāvena sampanno ubhayepi yathāsabhāvato passāmīti sevitabbāsevitabbesu
attano aviparītapaṭipattiṃ dasseti.
Vappattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.
---------
@Footnote: 1-1 cha.Ma. "passati passo"ti gāthaṃ abhāsi
The Pali Atthakatha in Roman Book 32 page 217-219.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=32&A=4847
อรรถกถาบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=32&A=4847
อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=198
เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=5330
พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=5571
The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=5571
Contents of The Tipitaka Volume 26
http://84000.org/tipitaka/read/?index_26
![]() ![]() ![]() ![]() |
บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]