|
| บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
251. 4. Adhimuttattheragāthāvaṇṇanā
kāyaduṭṭhullagarunoti āyasmato adhimuttattherassa gāthā. Kā uppatti?
so kira padumuttarassa bhagavato kāle brāhmaṇakule nibbattitvā viññutaṃ
patto brāhmaṇavijjāsu nipphattiṃ gato kāmesu ādīnavaṃ disvā gharāvāsaṃ pahāya
tāpasapabbajjaṃ pabbajitvā araññe viharanto buddhuppādaṃ sutvā manussūpacāraṃ
upagantvā satthāraṃ bhikkhusaṃghaparivutaṃ gacchantaṃ disvā pasannamānaso attano vākacīraṃ
satthu pādamūle patthari. Satthā tassa ajjhāsayaṃ ñatvā tasmiṃ aṭṭhāsi. Tattha
ṭhitaṃ bhagavantaṃ kārānusārena gandhena pūjetvā "samuddharasimaṃ lokan"tiādikāhi
dasahi gāthāhi abhitthavi. Taṃ satthā "anāgate ito satasahassakappamatthake gotamassa
nāma sammāsambuddhassa sāsane pabbajitvā chaḷabhiñño bhavissatī"ti byākaritvā
pakkāmi. So tena puññakammena devaloke nibbattitvā tato yāvāyaṃ buddhuppādo,
tāva devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde sāvatthiyaṃ brāhmaṇakule
nibbattitvā adhimuttoti laddhanāmo viññutaṃ patto brāhmaṇavijjāsu nipphattiṃ
gantvā tattha sāraṃ apassanto pacchimabhavikattā nissaraṇaṃ gavesanto jetavanapaṭiggahaṇe
buddhānubhāvaṃ disvā paṭiladdhasaddho satthu santike pabbajitvā vipassanaṃ
paṭṭhapetvā na cirasseva arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne 2- :-
@Footnote: 1 Sī. tattha vāsaṃ 2 khu. apa. 32/304/452 sabbakittikattherāpadāna
"kaṇikāraṃva jalitaṃ dīparukkhaṃva jotitaṃ 1-
osadhiṃva virocantaṃ vijjuva 2- gagane yathā.
Asambhītaṃ anutrāsiṃ 3- migarājaṃva kesariṃ
ñāṇālokaṃ pakāsentaṃ maddantaṃ titthiye gaṇe.
Uddharantaṃ imaṃ lokaṃ chindantaṃ sabbasaṃsayaṃ
asambhītaṃ 4- migarājaṃva addasaṃ lokanāyakaṃ.
Jaṭājinadharo āsiṃ brahā uju patāpavā
vākacīraṃ gahetvāna pādamūle apatthariṃ.
Kārānusāriyaṃ gayha anulimpiṃ 5- tathāgataṃ
sambuddhamanulimpetvā 6- santhaviṃ lokanāyakaṃ.
Samuddharasimaṃ lokaṃ oghatiṇṇa 7- mahāmuni
ñāṇālokena jotesi pavaraṃ 8- ñāṇamuttamaṃ.
Dhammacakkaṃ pavattesi maddase paratitthiye
usabho jitasaṅgāmo sampakampesi medaniṃ.
9- Mahāsamudde ummīva velantamhi 10- paṭijjati 9-
tatheva tava ñāṇamhi sabbadiṭṭhī pabhijjare.
Sukhumacchikajālāni 11- saramhi sampatāni te 12-
antojālikatā pāṇā pīḷikā honti tāvade.
Tatheva titthiyā loke muḷhā saccavinissitā 13-
antoñāṇavare tuyhaṃ parivattanti mārisa.
Patiṭṭhā vuyhataṃ oghe tvaṃ hi nātho abandhunaṃ
@Footnote: 1 cha.Ma. ujjalaṃ 2 cha.Ma. vijjutaṃ 3 cha.Ma. anuttāsiṃ 4 cha.Ma. gajjantaṃ
@5 Sī. anupiṃsiṃ 6 Sī. anupiṃsitvā 7 Sī. paṭigaṇha, pāli. oghatiṇṇo (syā)
@8 cha.Ma. nāvaṭaṃ 9-9 cha.Ma. mahāsamudde ūmiyo, velantamhi pabhijjare
@10 Sī. velantaṃ hi 11 cha.Ma....jālena 12 Sī. sukhumacchike yathājāle pāramhi
@ sampasārite 13 cha.Ma. puthupāsaṇḍanissitā
Bhayaṭṭitānaṃ saraṇaṃ 1- muttitthīnaṃ parāyaṇaṃ. 2-
Ekaccaro 3- asadiso mettākaruṇasañcayo 4-
asamo susamo santo 5- vasī tādī jitañjayo. 6-
Dhīro 7- vigatasammoho anejo akathaṃkathī
tussito vantadososi nimmalo saṃyato 8- suci.
Saṅgātigo hatamado 9- tevijjo tibhavantago
sīmātigo dhammagaru gatattho hitavabbhuto.
Tārako tvaṃ yathā nāvā 10- nidhīvassāsakārako
asambhīto yathā sīho gajarājāva 11- dappito.
Thometvā dasagāthāhi padumuttaraṃ mahāyasaṃ
vanditvā satthuno pāde tuṇhī aṭṭhāsahaṃ tadā.
Padumuttaro lokavidū āhutīnaṃ paṭiggaho
bhikkhusaṃghe ṭhito satthā imā gāthā abhāsatha.
Yo me sīlañca ñāṇañca saddhammañcāpi vaṇṇayi
tamahaṃ kittayissāmi suṇātha mama bhāsato.
Saṭṭhi kappasahassāni devaloke ramissati
aññe devebhibhavitvā issaraṃ kārayissati.
So pacchā pabbajitvāna sukkamūlena codito
gotamassa bhagavato sāsane pabbajissati.
Pabbajitvāna kāyena pāpakammaṃ vivajjiya
sabbāsave pariññāya nibbāyissatināsavo.
Yathāpi megho thanayaṃ tappeti medaniṃ imaṃ
@Footnote: 1 pāli. saraṇo 2 pāli. parāyano 3 cha.Ma. ekavīro 4 pāli....saññuto
@5 pāli. paññavā yuttacāgo ca 6 pāli. guṇālayo 7 Sī. vīro
@8 Sī. payato 9 Sī. gatamado 10 Ma. nāgo 11 Sī. nāgarājāva
Tatheva tvaṃ mahāvīra dhammena tappayī mamaṃ.
Sīlaṃ paññañca dhammañca thavitvā lokanāyakaṃ
pattomhi paramaṃ santiṃ nibbānaṃ padamaccutaṃ.
Aho nūna sa bhagavā ciraṃ tiṭṭheyya cakkhumā
aññātañca vijāneyyuṃ 1- phuseyyuṃ 2- amataṃ padaṃ.
Ayaṃ me pacchimā jāti bhavā sabbe samūhatā
sabbāsave pariññāya viharāmi anāsavo.
Satasahassito kappe yaṃ buddhamabhithomayiṃ
duggatiṃ nābhijānāmi kittanāya idaṃ phalaṃ.
Kilesā jhāpitā mayhaṃ .pe. kataṃ buddhassa sāsanan"ti.
Arahattaṃ pana patvā attanā saha vasante kāyadaḷhibahule bhikkhū
ovadanto:-
[114] "kāyaduṭṭhullagaruno hiyyamānamhi jīvite
sarīrasukhagiddhassa kuto samaṇasādhutā"ti
gāthaṃ abhāsi.
Tattha kāyaduṭṭhullagarunoti duṭṭhullaṃ asubhayogyatā, kāyassa duṭṭhullaṃ kāya-
duṭṭhullaṃ, kāyaduṭṭhullaṃ garu sambhāvitaṃ 3- yassa so kāyaduṭṭhullagaru,
anissaraṇappañño hutvā kāyaposanappasuto kāyadaḷhibahuloti attho, tassa
kāyaduṭṭhullagaruno. Hiyyamānamhi jīviteti kunnadīnaṃ udakaṃ viya jīvitasaṅkhāre
lahuso 4- khīyamāne. Sarīrasukhagiddhassāti paṇītāhārādīhi attano kāyassa sukhena gedhaṃ
āpannassa. Kuto samaṇasādhutāti evarūpassa puggalassa samaṇabhāvena sādhutā susamaṇatā kuto
kena
@Footnote: 1 Ma. aññātañca vijāneyyaṃ 2 Ma. phuseyyaṃ 3 Ma. saṃkuṭitaṃ 4 Sī. bahuso
Kāraṇena siyā, ekaṃsato pana kāye jīvite ca nirapekkhassa itarītarasantosena
santuṭṭhassa āraddhaviriyasseva samaṇasādhutāti adhippāyo.
Adhimuttattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.
---------------
The Pali Atthakatha in Roman Book 32 page 348-352.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=32&A=7748
อรรถกถาบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=32&A=7748
อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=251
เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=5630
พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=5806
The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=5806
Contents of The Tipitaka Volume 26
http://84000.org/tipitaka/read/?index_26
        |
|
บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]