ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 32 : PALI ROMAN Thera.A.1 (paramatthadi.1)

                  139. 2. Mahakotthikattheragathavannana
      upasantoti 1- ayasmato mahakotthikattherassa gatha. Tassa ka uppatti?
      ayampi thero padumuttarassa bhagavato kale hamsavatinagare mahabhogakule
nibbattitva vinnutam patto matapitunam accayena kutumbam santhapetva gharavasam
vasanto ekadivasam padumuttarassa bhagavato dhammadesanakale hamsavatinagaravasike gandha-
maladihatthe yena buddho yena dhammo yena samgho, tanninne tappone tappabbhare
gacchante disva mahajanena saddhim 2- upagato sattharam ekam bhikkhum patisambhidapattanam
aggatthane thapentam disva "ayam kira imasmim sasane patisambhidapattanam aggo,
aho vatahampi ekassa buddhassa sasane ayam viya patisambhidapatto 3- bhaveyyan"ti
cintetva satthu desanapariyosane vutthitaya parisaya bhagavantam upasankamitva "bhante
sve mayham bhikkham ganhatha"ti nimantesi. Sattha adhivasesi. So bhagavantam abhivadetva
padakkhinam katva sakanivesanam gantva sabbarattim buddhassa bhikkhusamghassa ca
nisajjatthanam gandhamaladamadihi 4- alankaritva panitam khadaniyam bhojaniyam
patiyadapetva tassa rattiya accayena sake nivesane bhikkhusatasahassaparivaram bhagavantam
vividhayagukhajjakaparivaram 5- nanarasasupabyanjanam gandhasalibhojanam bhojetva
bhattakiccapariyosane cintesi "mahantam kho aham tam thanantaram patthemi, na kho pana
mayham 6- yuttam ekadivasameva danam datva tam thanantaram patthetum, anupatipatiya satta
divase 7- danam datva patthessami"ti. So teneva niyamena satta divase mahadanani
datva bhattakiccapariyosane dussakotthagaram vivarapetva uttamam ticivarappahonakam
sukhumavattham buddhassa padamule thapetva bhikkhusatasahassassa ca ticivaram datva tathagatam
upasankamitva "bhante yo
@Footnote: 1 Si. upasantotiadika   2 Si. tehi saddhim   3 cha.Ma. patisambhidapattanam aggo
@4 cha.Ma. gandhadamamaladamadihi     5 Si....khajjakadiparivaram     6 Si. maya
@7 Si. sattadivasam
So bhikkhu tumhehi ito sattamadivasamatthake etadagge thapito, ahampi so bhikkhu
viya anagate uppajjanakabuddhassa sasane pabbajitva patisambhidapattanam aggo
bhaveyyan"ti vatva satthu padamule nipajjitva patthanam akasi. Sattha tassa patthanaya
samijjhanabhavam disva "anagate ito kappasatasahassamatthake gotamo nama buddho
loke uppajjissati, tassa sasane tava patthana samijajhissati"ti byakasi. Vuttampi
cetam apadane 1-:-
          "padumuttaro nama jino         sabbalokavidu muni
           ito satasahassamhi            kappe uppajji cakkhuma.
           Ovadako vinnapako         tarako sabbapaninam
           desanakusalo buddho          taresi janatam bahum.
           Anukampako karuniko          hitesi sabbapaninam
           sampatte titthiye sabbe       pancasile patitthapi. 2-
           Evam nirakulam 3- asi        sunnatam titthiyehi ca
           vicittam arahantehi            vasibhutehi tadibhi.
           Ratananatthapannasam            uggato so mahamuni
           kancanagghiyasankaso           battimsavaralakkhano.
           Vassasatasahassani             ayu vijjati tavade
           tavata titthamano so        taresi janatam bahum.
           Tadaham hamsavatiyam              brahmano vedaparagu
           upecca 4- sabbalokaggam       assosim dhammadesanam.
           Tada so 5- savakam viro      pabhinnamatigocaram
           atthe dhamme nirutte ca       patibhane ca kovidam.
@Footnote: 1 khu.apa. 33/127//203  mahakotthikattherapadana (sya)   2 ka. patitthahi,
@  Si.,Ma. patitthayi    3 Ma. nirakulo    4 Si. upetva    5 Ma. tadisam
           Thapesi etadaggamhi           tam sutva mudito aham
           sasavakam jinavaram              sattaham bhojayim tada.
           Dussehi chadayitvana          sasissam buddhasagaram 1-
           nipacca padamulamhi            tam thanam patthayim aham.
           Tato avoca lokaggo         passathetam dijuttamam 2-
           vinatam padamule me           kamalodarasappabham.
           Buddhasetthassa bhikkhussa         thanam patthayate ayam
           taya saddhaya cagena         saddhammassavanena ca.
           Sabbattha sukhito hutva         samsaritva bhavabhave
           anagatamhi addhane          lacchasetam manoratham.
           Satasahassito kappe           okkakakulasambhavo
           gotamo nama gottena        sattha loke bhavissati.
           Tassa dhammesu dayado        oraso dhammanimmito
           kotthiko nama namena        hessati satthu savako.
           Tam sutva mudito hutva        yavajivam tada jinam
           mettacitto paricarim           sato panna 3- samahito.
           Tena kammavipakena           cetanapanidhihi ca
           jahitva manusam deham          tavatimsamagacchaham.
           Satanam tinikkhattunca 4-        devarajjamakarayim
           satanam pancakkhattum ca          cakkavatti ahosaham.
           Padesarajjam vipulam             gananato asankhiyam
           sabbattha sukhito asim          tassa kammassa vahasa. 5-
@Footnote: 1 Ma. dussehi chadayitvana, sasamgham lokanayakam, cha.Ma. dussehacchayayitvana,
@  sissam buddhisagaram   2 Si. dvijuttamam   3 Si. panno
@4 Si. tisatakkhattum, Ma. tinikkhattum     5 Si. tejasa
           Duve bhave samsarami           devatte atha manuse
           annam gatim na gacchami          sucinnassa idam phalam.
           Duve kule pajayami          khattiye atha brahmane
           nice kule na jayami         sucinnassa idam phalam.
           Pacchime bhave sampatte        brahmabandhu ahosaham
           savatthiyam vippakule           paccajato mahaddhane.
           Mata candavati nama          pita me assalayano
           yada me pitaram buddho         vinayi sabbasuddhiya.
           Tada pasanno sugate          pabbajim anagariyam
           moggallano acariyo        upajjha 1- sarisambhavo.
           Kesesu chijjamanesu          ditthi chinna samulika
           nivasento ca kasavam        arahattamapapunim.
           Atthadhammaniruttisu             patibhane ca me mati
           pabhinna tena lokaggo        etadagge thapesi mam.
           Asandittham viyakasim           upatissena pucchito
           patisambhidasu tenaham          aggo sambuddhasasane. 2-
           Kilesa jhapita mayham         bhava sabbe samuhata
           nagova bandhanam chetva        viharami anasavo.
           Svagatam vata me asi         mama buddhassa santike
           tisso vijja anuppatta       katam buddhassa sasanam.
           Patisambhida catasso 3-        vimokkhapi ca atthime
           chalabhinna sacchikata           katam buddhassa sasanan"ti.
@Footnote: 1 Si. upajjho  2 Si. buddhassa sasane   3 Si. catassopi
      Evam so tattha tattha bhave punnananasambharam 1- sambharanto aparaparam
devamanussesu samsaranto imasmim buddhuppade savatthiyam brahmanamahasalakule
nibbatti. Kotthikotissa 2- namam akamsu. So vayappatato tayo vede uggahetva
brahmanasippe nipphattim gato ekadivasam satthu santikam gantva dhammam sutva
patiladdhasaddho pabbajitva upasampannakalato patthaya vipassanaya kammam karonto
saha patisambhidahi arahattam patva patisambhidasu cinnavasi hutva abhinnate 3-
mahathere upasankamitva panham pucchantopi dasabalam upasankamitva panham pucchantopi
patisambhidasuyeva panham pucchi. Evamayam thero tattha katadhikarataya cinnavasibhavena
ca patisambhidapattanam aggo jato. Atha nam sattha mahavedallasuttam 4- atthuppattim
katva patisambhidapattanam aggatthane thapesi "etadaggam bhikkhave mama savakanam
bhikkhunam patisambhidapattanam yadidam mahakotthiko"ti. 5- So aparena samayena
vimuttisukham patisamvedento udanavasena:-
      [2] "upasanto uparato         mantabhani anuddhato
           dhunati papake dhamme      dumapattamva maluto"ti
ittham sudam ayasma mahakotthikatthero gatham abhasi.
      Tattha upasantoti manacchatthanam indriyanam upasamanena nibbisevanabhavakaranena
upasanto. Uparatoti sabbasma papakaranato orato virato. Mantabhaniti manta
vuccati panna, taya pana upaparikkhitva bhanatiti mantabhani, kalavadiadibhavam
avissajjentoyeva bhanatiti attho. Mantabhananavasena va bhanatiti mantabhani,
dubbhasitato vina 6- attano bhasanavasena  7-  caturangasamannagatam subhasitamyeva bhanatiti
attho. Jatiadivasena attano anukkamsanato na uddhatoti anuddhato.
@Footnote: 1 Si. punnasambharam    2 Si. kotthitotissa    3 cha.Ma. abhinnate abhinnate
@4 Ma.mu. 12/449/401   5 an.ekaka. 20/218/25 etadaggavagga: tatiyavagga
@6 Si. vina-saddo na dissati   7 Si. sasanavasena
Athava tinnam 1- kayaduccaritanam vupasamanena tato pativiratiya upasanto, tinnam
manoduccaritanam uparamanena pajahanena uparato,  catunnam vaciduccaritanam appavattiya
parimitabhanitaya mantabhani, tividhaduccaritanimittauppajjanakassa 2- uddhaccassa
abhavato anuddhato. Evam pana tividhaduccaritappahanena suddhe sile patitthito,
uddhaccappahanena samahito, tameva samadhim padatthanam katva vipassanam vaddhetva
maggapatipatiya dhunati papake dhamme lamakatthena papake sabbepi sankilesadhamme
niddhunati, samucchedavasena pajahati. Yatha kim? dumapattamva maluto, yatha nama dumassa
rukkhassa pattam pandupalasam maluto vato dhunati, bandhanato viyojento niharati, evam
yathavuttapatipattiyam thito papadhamme attano santanato niharati, evamayam therassa
annapadesena annabyakaranagathapi hotiti veditabba.
      Ettha ca kayavaciduccaritappahanavacanena payogasuddhim dasseti, manoduccaritappahana-
vacanena asayasuddhim. Evam payogasayasuddhassa "anuddhato"ti iminauddhaccabhava-
vacanena tadekatthataya nivaranappahanam dasseti. Tesu payogasuddhiya silasampatti
vibhavita, asayasuddhiya samathabhavanaya upakarakadhammapariggaho, nivaranappahanena
samadhibhavana, "dhunati papake dhamme"ti imina pannabhavana vibhavita hoti.
Evam adhisilasikkhadayo tisso sikkha, tividhakalyanam sasanam, tadangappahanadini
tini pahanani, antadvayaparivajjanena saddhim majjhimaya patipattiya 3- patipajjanam,
apayabhavadinam 4- samatikkamanupayo ca yatharaham niddharetva yojetabba. Imina
nayena sesagathasupi yatharaham atthayojana veditabba. Atthamattameva pana tattha
tattha apubbam vannayissama. "ittham sudam ayasma mahakotthiko"ti idam pujavacanam,
yatha tam mahamoggallanoti.
                  Mahakotthikattheragathavannana nitthita.
@Footnote: 1 Si. tinnam va   2 Si. tividham duccaritanimittam uppajjanakassa   3 Si. patipadaya
@4 Si. apayabhayadinam



             The Pali Atthakatha in Roman Book 32 page 40-45. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=32&A=893&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=32&A=893&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=139              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=4980              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=5299              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=5299              Contents of The Tipitaka Volume 26 http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]