ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 32 : PALI ROMAN Thera.A.1 (paramatthadi.1)

                    276. 9. Nandattheragathavannana
      ayonisomanasikarati ayasmato nandattherassa gatha. Ka uppatti?
      ayam kira padumuttarassa bhagavato kale hamsavatinagare kulagehe nibbattitva
vinnutam patto bhagavato santake dhammam sunanto sattharam ekam bhikkhum indriyesu
@Footnote: 1 Si. samvasanabhavenevati     2 Ma. sakyarajano    3 Si., i. samahitaviriya
@4 Si. samapajjaneneva, Ma. samapajjanena     5 cha.Ma. abhiramantiti
Guttadvaranam aggatthane thapentam disva sayampi tam thanantaram patthento bhagavato
bhikkhusamghassa ca pujasakkarabahulam 1- mahadanam pavattetva "ahampi anagate
tumhadisassa buddhassa evarupo savako bhaveyyan"ti panidhanam katva tato patthaya 2-
devamanussesu samsaranto atthadassissa bhagavato kale vinataya 3- nama nadiya mahanto
kacchapo hutva nibbatto ekadivasam sattharam nadiya param gantum tire thitam disva
sayam bhagavantam taretukamo satthu padamule nipajji. Sattha tassa ajjhasayam
oloketva pitthim abhiruhi. So hatthatuttho vegena sotam chindanto sighataram paratirameva
papesi. Bhagava tassa anumodanam vadanto bhavinim sampattim kathetva pakkami.
      So tena punnakammena sugatisuyeva samsaranto imasmim buddhuppade kapilavatthusmim
suddhodanamaharajassa putto hutva mahapajapatiya gotamiya kucchimhi nibbatti.
Tassa namaggahanadivase natisamgham nandento 4- jatoti nandotveva namam akamsu. Tassa
vayappattakale sattha pavattavaradhammacakko lokanuggaham karonto kapilavatthum gantva
natisamagame pokkharavassam atthuppattim katva vessantarajatakam 5- kathetva dutiyadivase
pindaya pavittho "uttitthe nappamajjeyya"ti 6- gathaya pitaram sotapattiphale
patitthapetva nivesanam gantva "dhammam care sucaritan"ti 6- gathaya mahapajapatim
sotapattiphale rajanam sakadagamiphale patitthapetva tatiye divase nandakumarassa
abhisekanivesanappavesanavivahamangalesu vattamanesu pindaya pavisitva nandakumarassa
hatthe pattam datva mangalam vatva tassa hatthato pattam agahetvava viharam gato
tam pattahattham viharam agatam anicchamanamyeva pabbajetva tatha pabbajitattayeva
anabhiratiya pilitam natva upayena tassa tam anabhiratim vinodesi. So yoniso
patisankhaya vipassanam patthapetva na cirasseva arahattam papuni. Tena vuttam
apadane 7- :-
@Footnote: 1 Si. pujasakkaram     2 i.,Ma. ayam patho na dissati    3 i.,Ma. vitataya
@4 Si.,i. nandanto tosento   5 khu.ja.maha. 28/1045adi/365 (sya)
@6 khu.dhamMa.25/168-9/47 suddhodanavatthu  7 khu.apa.33/78/115 taraniyattherapadana (sya)
          "atthadassi tu bhagava         sayambhu lokanayako
           vinatanadiya tiram 1-        upagacchi tathagato.
           Udaka abhinikkhamma          kacchapo varigocaro
           buddham taretukamoham        upesim lokanayakam.
           Abhiruhatu mam buddho          atthadassi mahamuni
           aham tam tarayissami         dukkhassantakaro tuvam.
           Mama sankappamannaya         atthadassi mahayaso
           abhiruhitva 2- me pitthim     atthasi lokanayako.
           Yato sarami attanam        yato pattosmi vinnutam
           sukham me tadisam natthi        phutthe padatale yatha.
           Uttaritvana sambuddho       atthadassi mahayaso
           naditiramhi thatvana          ima gatha abhasatha.
           Yavata vattate cittam       gangasotam 3- taramaham
           ayanca kacchapo raja       tareti 4- mama pannava.
           Imina buddhataranena         mettacittavataya ca
           attharase kappasate        devaloke ramissati.
           Devaloka idhagantva      sukkamulena codito
           ekasane nisiditva        kankhasotam tarissati.
           Yathapi bhaddake khette      bijam appampi ropitam
           sammadharam 5- pavecchante   phalam toseti kassake. 6-
           Tathevidam buddhakhettam         sammasambuddhadesitam
           sammadharam 5- pavecchante   phalam mam tosayissati.
           Padhanapahitattomhi          upasanto nirupadhi
@Footnote: 1 pali. tire  2 pali. arohitvana   3 Si. kankhasotam  4 cha.Ma. taresi
@5 Si. sammadhare  6 cha.Ma. kassakam
           Sabbasave parinnaya        viharami anasavo.
           Attharase kappasate        yam kammamakarim tada
           duggatim nabhijanami         taranaya idam phalam.
           Kilesa jhapita mayham .pe.  katam buddhassa sasanan"ti.
      Arahattam pana patva vimuttisukham anubhavanto "aho satthu upayakosallam, yenaham
bhavapankato uddharitva nibbanathale patitthapito"ti attano pahinasankilesam
patiladdhanca sukham paccavekkhitva sanjatasomanasso udanavasena:-
    [157] "ayonisomanasikara         mandanam anuyunjisam
           uddhato capalo casim        kamaragena attito.
   [158]   Upayakusalenaham           buddhenadiccabandhuna
           yoniso patipajjitva        bhave cittam udabbahin"ti
gathadvayam abhasi.
      Tattha ayonisomanasikarati anupayamanasikarato asubham kayam subhato manasi
karitva subhato manasikarahetu, asubham kayam 1- subhasannayati 2- attho. Mandananti
hatthupagadiabharanehi ceva malagandhadihi ca attabhavassa alankaranam. Anuyunjisanti
anuyunjim, sarirassa vibhusanappasuto ahosinti attho. Uddhatoti jatigottarupa-
yobbanamadadihi uddhato avupasantacitto. Capaloti vanamakkato viya anavatthitacittataya
lolo, kayamandanavatthamandanadicapalye yuttataya va capalo ca. Asinti ahosim.
Kamaragenati vatthukamesu chandaragena attito pilito vibadhito asinti yojana. 3-
      Upayakusalenati vineyyanam damanupayacchekena kovidena buddhena bhagavata
hetubhutena. Hetuatthe hi etam karanavacanam. Palutthamakkatidevaccharadassanena hi
@Footnote: 1 Si. asubhe kaye      2 i. subhamanneyyati     3 i. vibadhitoti yojana
Upakkitavadacodanaya attano kamaragapanayanam sandhaya vadati. Bhagava hi ayasmantam
nandattheram pathamam janapadakalyanim upadaya "yathayam makkati, evam kakutapadiniyo
upadaya janapadakalyani"ti mahatiya aniya khuddakam anim niharanto chaddako
viya, sinehapanena sariram kiledetva 1- vamanavirecanehi dosam niharanto bhisakko viya
ca kakutapadinidassanena janapadakalyaniyam 2- virattacittam karetva puna upakkitavadena
kakutapadinisupi cittam virajetva sammadeva samathavipassananuyogena ariyamagge
patitthapesi. Tena vuttam "yoniso patipajjitva, bhave cittam udabbahin"ti.
Upayena nayena 3- sammadeva samathavipassanaya visuddhipatipadam patipajjitva bhave
samsarapanke nimugganca me cittam ariyamaggena hatthena uttarim, nibbanathale
patitthapesinti attho.
      Imam udanam udanetva thero punadivase bhagavantam upasankamitva evamaha "yam
me bhante bhagava patibhogo pancannam accharasatanam patilabhaya kakutapadanam, muncamaham
bhante bhagavantam etasma patissava"ti. 4- Bhagavapi "yadeva kho te nanda anupadaya
asavehi cittam vimuttam, athaham mutto etasma patissava"ti 4- aha. Athassa bhagava
savisesam indriyesu guttadvaratam natva tam gunam vibhavento "etadaggam bhikkhave
mama savakanam bhikkhunam indriyesu guttadvaranam yadidam nando"ti 5- indriyesu
guttadvarabhavena aggatthane thapesi. Thero hi "yamevaham indariyanam asamvaram
nissaya imam vippakaram patto, tamevaham sutthu niggahessami"ti ussahajato
balavahirottappo tattha ca katadhikaratta indriyasamvare ukkamsaparamim agamasiti.
                     Nandattheragathavannana nitthita.
@Footnote: 1 Si. sarira khiram datva, i. sariram ukkiledetva   2 i. kalyanim
@3 Si.,i. udayabbayena nanena                 4 khu.u. 25/22/124 nandasutta
@5 an.ekaka. 20/230/25 etadaggavagga: catutthavagga



             The Pali Atthakatha in Roman Book 32 page 425-429. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=32&A=9501&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=32&A=9501&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=276              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=5800              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=5957              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=5957              Contents of The Tipitaka Volume 26 http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]