ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 33 : PALI ROMAN Thera.A.2 (paramatthadi.2)

                           6. Chakkanipata
                 347. 1. Uruvelakassapattheragathavannana
    chakkanipate disvana patihiranitiadika ayasmato uruvelakassapattherassa
gatha. Ka uppatti?
      ayampi purimabuddhesu katadhikaro tattha tattha bhave vivattupanissayam kusalam
upacinanto padumuttarassa bhagavato kale kulagehe nibbattitva vayappatto satthu
santike dhammam sunanto sattharam ekam bhikkhum mahaparisanam aggatthane thapentam disva
sayampi tam thanantaram patthetva mahadanam datva panidhanamakasi. Bhagava cassa
anantarayatam disva "anagate gotamabuddhassa sasane mahaparisanam aggo bhavis
sati"ti byakasi.
      So tattha yavajivam punnani katva tato cavitva devamanussesu samsaranto
ito dvanavutikappamatthake phussassa bhagavato vematikakanitthabhata hutva nibbatti,
annepissa dve kanitthabhataro ahesum. Te tayopi buddhappamukham samgham paramaya
pujaya pujetva yavajivam kusalam katva devamanussesu samsaranta amhakam bhagavato
nibbattito puretarameva baranasiyam brahmanakule bhataro hutva anukkamena nibbat
ta gottavasena tayopi kassapaeva nama jata. Te vayappatta tayo vede
ugganhimsu. Tesam jetthabhatikassa panca manavakasatani parivaro, majjhimassa tini,
kanitthassa dve. Te attano ganthe saram olokenta ditthadhammikameva attham
disva pabbajjam rocesum. Tesu jetthabhata attano parivarena saddhim uruvelam
gantva isipabbajjam pabbajitva uruvelakassapo nama jato, mahaganganadivanke
pabbajito nadikassapo nama jato, gayasise pabbajito gayakassapo nama jato.
      Evam tesu isipabbajjam pabbajitva tattha tattha vasantesu bahunam divasanam
accayena amhakam bodhisatto mahabhinikkhamanam nikkhamitva patividdhasabbannutanano
anukkamena dhammacakkam pavattetva pancavaggiyatthere arahatte patitthapetva
yasappamukhe pancapannasa sahayake vinetva satthi arahante "caratha bhikkhave carikan"ti
vissajjetva bhaddavaggiye vinetva uruvelakassapassa vasanatthanam gantva vasanatthaya
agyagaram pavisitva tattha katanagadamanam adim katva addhuddhasahassehi patihariyehi
uruvelakassapam saparisam vinetva pabbajesi. Tassa pabbajitabhavam natva itarepi
dve bhataro saparisa agantva satthu santike pabbajimsu. Sabbeva ehibhikkhu
iddhimayapattacivaradhara ahesum.
      Sattha tam samanasahassam adaya gayasisam gantva pitthipasane nisinno
adittapariyayadesanaya 1- sabbe arahatte patitthapesi. Tena vuttam apadane 2-:-
             "padumuttaro nama jino       sabbalokavidu muni
              ito satasahassamhi          kappe uppajji cakkhuma.
              Ovadako vinnapako       tarako sabbapaninam
              desanakusalo buddho        taresi janatam bahum.
              Anukampako karuniko        hitesi sabbapaninam
              sampatte titthiye sabbe     pancasile patitthapi.
              Evam nirakulam asi         sunnatam titthiyehi ca
              vicittam arahantehi          vasibhutehi tadibhi.
              Ratananatthapannasam          uggato so mahamuni
              kancanagghiyasankaso         battimsavaralakkhano.
@Footnote: 1 vinaYu.maha. 4/54/44 (mahacula.), sam.sala. 18/31/23 (sya)
@2 khu.apa. 33/128/206 uruvelakassapattherapadana (sya)
              Vassasatasahassani           ayu vijjati tavade
              tavata titthamano so      taresi janatam bahum.
              Tadaham hamsavatiya           brahmano sadhusammato
              upecca lokapajjotam        assosim dhammadesanam.
              Tada mahaparisatim           mahaparisasavakam
              thapentam etadaggamhi        sutvana mudito aham.
              Mahata parivarena          nimantetva mahajinam
              brahmananam sahassena       sahadanamadasaham.
              Mahadanam daditvana         abhivadiya nayakam
              ekamantam thito hattho       idam vacanamabravim.
              Tayi saddhaya me vira        adhikaragunena ca
              parisa mahati hotu          nibbattassa tahim tahim.
              Tada avoca parisam          gajagajjitasussaro
              karavikaruto sattha          etam passatha brahmanam.
              Hemavannam mahabahum         kamalananalocanam
              udaggatanujam hattham           saddhavantam gune mama.
              Esa patthayate thanam        sihaghosassa 1- bhikkhuno
              anagatamhi addhane        lacchase tam manoratham.
              Satasahassito kappe         okkakakulasambhavo
              gotamo nama gottena      sattha loke bhavissati.
              Tassa dhammesu dayado      oraso dhammanimmito
              kassapo nama gottena      hessati satthu savako.
              Ito dvenavute kappe      ahu sattha anuttaro
              anupamo asadiso           phusso lokagganayako.
@Footnote: 1 pali. sihasarassa
              So ca 1- sabbam tamam hantva  vijatetva mahajatam
              vassate amatam vutthim         tappayanto sadevakam.
              Tada hi baranasiyam         rajapacca ahumhase
              bhataromha tayo sabbe      samvisatthava rajino.
              Virangarupa balino          sangame aparajita
              tada kupitapaccanto         amhe aha mahipati.
              Etha gantvana paccantam      sodhetva attavibalam
              khemam vijiritam katva         puna dethati bhasatha. 2-
              Tato mayam avocumha         yadi deyyasi nayakam
              upatthanaya amhakam        sadhayissama vo tato.
              Tato mayam laddhavara         bhumipalena pesita
              nikkhittasattham paccantam        katva punarupecca tam.
              Yacitva satthupatthanam       rajanam lokanayakam
              muniviram labhitvana           yavajivam yajimha tam.
              Mahagghani ca vatthani        panitani rasani ca
              senasanani rammani        bhesajjani hitani ca.
              Datva sasamghamunino          dhammenuppaditani no
              silavanto karunika         bhavanayuttamanasa.
              Saddha 3- paricaritvana      mettacittena nayakam
              nibbute tamhi lokagge      pujam katva yathabalam.
              Tato cuta santusitam 4-      gata tattha mahasukham
              anubhuta mayam sabbe         buddhapujayidam phalam.
              Mayakaro yatha range 5-  dassesi vikatim bahum
              tatha bhave bhamantoham        videhadhipati ahum.
@Footnote: 1 pali. ve  2 Si. punarethati bhasatha  3 pali. sada   4 pali. tavatimsam
@5 pali. yathaladdho
              Gunacelassa vakyena       micchaditthigatasayo
              narakam maggamarulho         rucaya mama dhituya.
              Ovadam nadiyitvana        brahmuna naradenaham
              bahudha samsito santo        ditthim hitvana papikam.
              Purayitva visesena         dasakammapathe aham 1-
              hitvana dehamagamim          saggam sabhavanam yatha.
              Pacchime bhave sampatte      brahmabandhu ahosaham
              baranasiyam phitayam          jato vippamahakule.
              Maccubyadhijarabhito         ogahetva mahavanam
              nibbanam padamesanto        jatilesu paribbajim.
              Tada dve bhataro mayham     pabbajimsu maya saha
              uruvelayam mapetva       assamam nivasim aham.
              Kassapo nama gottena      uruvelanivasiko
              tato me asi pannatti      uruvelakassapo iti.
              Nadisakase bhata me       nadikassapasvahayo
              asi sakasanamena 2-      gayayam gayakassaPo.
              Dve satani kanitthassa       tini majjhassa bhatuno
              mama panca satanuna         sissa sabbe mamanuga.
              Tada upecca mam buddho      katvana vividhani me
              patihirani lokaggo        vinesi narasarathi.
              Sahassaparivarena           ahosim ehibhikkhuko
              teheva saha sabbehi        arahattamapapunim.
              Te cevanne ca bahavo      sissa mam parivarayum
              bhasitunca samatthoham         tato mam isisattamo.
@Footnote: 1 cha.Ma. dasa kammapathaniham  2 pali. asippakaso namena
              Mahaparisabhavasmim           etadagge thapesi mam
              aho buddhe katam karam       saphalam me ajayatha.
              Kilesa jhapita mayham .pe.  katam buddhassa sasanan"ti.
Arahattam pana patva attano patipattim paccavekkhitva sihanadam nadanto:-
       [375] "disvana patihirani         gotamassa yassasino
             na tavaham panipatim           issamanena vancito.
       [376] Mama sankappamannaya          codesi narasarathi
             tato me asi samvego       abbhuto lomahamsano.
       [377] Pubbe jatilabhutassa           ya me siddhi parittika
             taham tada nirakatva 1-     pabbajim jinasasane.
       [378] Pubbe yannena santuttho      kamadhatupurakkhato
             paccha raganca dosanca       mohancapi samuhanim.
       [379] Pubbenivasam janami         dibbacakkhu visodhitam
             iddhima paracittannu          dibbasotanca papunim.
       [380] Yassa catthaya pabbajito       agarasmanagariyam
             so me attho anuppatto     sabbasamyojanakkhayo"ti
ima cha gatha abhasi.
      Tattha disvana patihiraniti nagarajadamanadini addhuddhasahassani patihariyani
disva. "patihiram, patiheram, patihariyan"ti hi atthato ekam, byanjanameva
nanam. Yasassinoti "itipi so bhagava"tiadina sadevake loke yathabhuccam
patthatakittisaddassa. Na tavaham panipatinti yava mam bhagava "neva kho tvam kassapa
araha, napi arahattamaggam samapanno, sapi te patipada natthi, yaya tvam
@Footnote: 1 pali. nirankatva
Araha va assa, arahattamaggam va samapanno"ti na tajjesi, tava aham na
panipatanam akasim, 1- kimkarana? issamanena vancito, "imassa mayi savakattam
upagate mama labhasakkaro parihayissati, imassaeva vaddhissati"ti evam parasampatti-
asahanalakkhanaya issaya ceva "aham ganapamokkho bahujanasammato"ti evam abbhunnati-
lakkhanena manena ca vancito, palambhito hutvati attho.
      Mama sankappamannayati mayham micchasankappam janitva, yam yam bhagava
uttarimanussadhamma iddhipatihariyam dasseti, tam tam disva "mahiddhiko kho maha-
samano mahanubhavo"ti cintetvapi "na tveva kho araha yatha ahan"ti evam pavattam
micchavitakkam janantopi nanaparipakam agamento ajjhupekkhitva paccha neranjaraya
majjhe samantato udakam ussaretva renuhataya bhumiya cankamitva tena abhatanavaya
thito tadapi "mahiddhiko"tiadikam cintetva puna "na tveva kho araha yatha
ahan"ti pavattitam micchasankappam natvati attho. Codesi narasarathiti tada me
nanaparipakam natva "neva kho tvam araha"tiadina purisadammasarathi sattha
mam codesi nigganhi. Tato me asi samvego, abbhuto lomahamsanoti tato yathavutta-
codanahetu ettakam kalam abhutapubbataya abbhuto lomahamsanavasena pavattiya lomahamsano
"anarahava samano "araha"ti mannin"ti  samvego sahottappo nanuppado mayham ahosi.
      Jatilabhutassati tapasabhutassa. Siddhiti labhasakkarasamiddhi. Parittikati appa-
mattika. 2- Tahanti tam aham. Tadati bhagavato codanaya samveguppattikale. Nirakatvati
apanetva chaddetva, anapekkho hutvati attho. "iddhiti bhavanamayaiddhi"ti
vadanti. Tadayuttam tada tassa ajhanalabhibhavato. Tatha hi vuttam "kamadhatupurakkhato"ti.
@Footnote: 1 Si.,i. na tavaham panipatim panipatam nakasim   2 Ma. appika
      Yannena santutthoti "yannam yajitva saggasukham anubhavissami, alamettavata"ti
yannayajanena santuttho nitthitakiccasanni. Kamadhatupurakkhatoti kamasugatim arabbha
uppannatanho 1- yannayajanena kamalokam purakkhatva thito. So ce yanno panatipata-
patisamyutto hoti, na tena sugatim sakka laddhum. Na hi akusalassa ittho kanto
vipako nibbattati. Ya pana tattha danadikusalacetana, taya sati paccayasamavaye
sugatim gaccheyya. Pacchati tapasapabbajjato paccha satthu ovadena tapasaladdhim
pahaya catusaccakammatthananuyogakale. Samuhaninti vipassanam ussukkapetva magga-
patipatiya raganca dosanca mohanca anavasesato samugghatesim.
      Yasma panayam thero ariyamaggena ragadayo samuhanantoyeva chalabhinno ahosi,
tasma tam attano chalabhinnabhavam dassento "pubbenivasam janami"tiadimaha. Tattha
pubbenivasam janamiti attano paresanca pubbenivasam atitasu jatisu nibbattak-
khandhe khandhapatibaddhe ca pubbenivasananena hatthatale amalakam viya paccakkhato
janami bujjhami. Dibbacakkhu visodhitanti dibbacakkhunanam visodhitam, pakaticakkhuna
apathagatam pakatirupam viya dibbam manusampi duram tirotthitam atisukhumanca rupam
vibhavetum samatthananam bhavanaya maya 2- visuddham katva patiladdhanti attho. Iddhimati
adhitthaniddhivikubbaniddhiadihi iddhihi iddhima, iddhividhananalabhiti attho.
Saragadibhedassa paresam cittassa jananato paracittannu, cetopariyananalabhiti vuttam
hoti. Dibbasotanca papuninti dibbasotanananca patilabhim.
      So me attho anuppatto, sabbasamyojanakkhayoti yo sabbesam samyojananam
khayabhuto khayena va laddhabbo, so sadattho paramattho ca maya ariyamaggadhigamena
adhigatoti. Evametaya gathaya therassa annabyakaranam ahositi veditabbo.
                  Uruvelakassapattheragathavannana nitthita.
@Footnote: 1 Ma. uppannatanhaya        2 Ma. bhavanamayam



             The Pali Atthakatha in Roman Book 33 page 87-94. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=33&A=1972&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=33&A=1972&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=347              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=6491              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=6626              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=6626              Contents of The Tipitaka Volume 26 http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]