ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 33 : PALI ROMAN Thera.A.2 (paramatthadi.2)

                  368. 3. Mahapanthakattheragathavannana
      yada pathamamaddakkhintiadika ayasmato mahapanthakattherassa gatha. Ka
uppatti?
      ayam kira padumuttarassa bhagavato kale hamsavatinagare vibhavasampanno kutumbiko
hutva ekadivasam satthu santake dhammam sunanto sattharam ekam bhikkhum sannavivatta-
kusalanam aggatthane thapentam disva sayampi tam thanantaram patthento buddhappamukhassa
bhikkhusamghassa sattaham mahadanam pavattetva "bhante yam bhikkhum tumhe ito satta-
divasamatthake `sannavivattakusalanam ayam mama sasane aggo"ti etadagge thapayittha,
ahampi imassa adhikarakammassa balena so bhikkhu viya anagate ekassa buddhassa
sasane aggo bhaveyyan"ti patthanam akasi. Kanitthabhata panassa tatheva bhagavati
adhikarakammam katva manomayassa kayassabhinimmanam cetovivattakosallanti dvinnam
anganam vasena vuttanayeneva panidhanam akasi. Bhagava dvinnampi patthanam anantarayena
samijjhanabhavam disva "anagate kappasatasahassamatthake gotamassa nama samma-
sambuddhassa sasane tumhakam patthana samijjhissati"ti byakasi.
      Te ubhopi jana tattha yavajivam punnani katva tato cuto devaloke
nibbattimsu. Tattha mahapanthakassa antarakatam kalyanadhammam na kathiyati. Culapanthako
pana kassapassa bhagavato sasane pabbajitva visati vassasahassani odatakasinakammam
Katva devapure nibbatti. Apadane 1- pana "culapanthako padumuttarassa bhagavato kale
tapaso hutva himavante vasanto tattha bhagavantam disva pupphacchattena pujam
akasi"ti agatam. Tesam devamanussesu samsarantanamyeva kappasatasahassam atikkantam.
Atha amhakam sattha abhisambodhim patva pavattitavaradhammacakko rajagaham upanissaya
veluvane mahavihare viharati.
      Tena ca samayena rajagahe dhanasetthissa dhita attano dasena saddhim santhavam
katva natakehi bhita hatthasaram gahetva tena saddhim palayitva annattha
vasanti tam paticca gabbham labhitva paripakkagabbha "natigharam gantva vijayissami"ti
gacchanti antaramaggeyeva puttam vijayitva samina nivattita pubbe vasitatthane
vasanti puttassa panthe jatatta panthakoti namam akasi. Tasmim adhavitva
vidhavitva vicaranakale tameva paticca dutiyam gabbham patilabhitva paripakkagabbha
pubbe vuttanayeneva antaramagge puttam vijayitva samina nivattita jettha-
puttassa mahapanthakoti kanitthassa culapanthakoti namam katva yathavasitatthaneyeva vasanti
anukkamena darakesu vaddhantesu tehi "amma ayyakakulam no dassehi"ti nibundhiyamana
2- darake matapitunam santikam pesesi. Tato patthaya daraka dhanasetthino gehe
vaddhanti. Tesu culapanthako atidaharo, mahapanthako pana ayyakena saddhim bhagavato
santikam gato sattharam disva saha dassanena patiladdhasaddho dhammam sutva upanissaya-
sampannataya pabbajitukamo hutva pitamaham apucchi. So satthu tamattham arocetva
tam pabbajesi. So pabbajitva bahum buddhavacanam ugganhitva paripunnavasso
upasampajjitva yonisomanasikare kammam karonto visesato catunnam arupajjhananam
labhi hutva tato vutthaya vipassanam ussukkapetva arahattam papuni. Iti so
sannavivattakusalanam aggo jato. So jhanasukhena phalasukhena vitinamento ekadivasam
attano patipattim paccavekkhitva adhigatasampattim paticca sanjatasomanasso sihanadam
nadanto:-
@Footnote: 1 Si. apare  2 Si.,i. nibbandhiyamana, Ma. nibuddhiyamana
         [510] "yada pathamamaddakkhim      sattharamakutobhayam
               tato me ahu samvego    passitva purisuttamam.
         [511] Sirim hatthehi padehi     yo panameyya agatam
               etadisam so sattharam    aradhetva viradhaye.
         [512] Tadaham puttadaranca      dhanadhannanca chaddayim
               kesamassuni chedetva    pabbajim anagariyam.
         [513] Sikkhasajivasampanno     indriyesu susamvuto
               namassamano sambuddham     vihasim aparajito.
         [514] Tato me panidhi asi     cetaso abhipatthito
               na niside muhuttampi      tanhasalle anuhate.
         [515] Tassa mevam viharato      passa viriyaparakkamam
               tisso vijja anuppatta  katam buddhassa sasanam.
         [516] Pubbenivasam janami     dibbacakkhum 1- visodhitam
               araha dakkhineyyomhi    vippamutto nirupadhi.
         [517] Tato ratya vivasane    suriyuggamanam 2- pati
               sabbam tanham visosetva   pallankena upavisin"ti
ima gatha abhasi.
      Tattha yadati yasmim kale. Pathamanti adito. Addakkhinti passim. Sattharanti
bhagavantam. Akutobhayanti nibbhayam. Ayam hettha attho:- sabbesam bhayahetunam bodhimuleyeva
pahinatta kutocipi bhayabhavato akutobhayam nibbayam catuvesarajjavisaradam dittha-
dhammikasamparayikaparamatthehi veneyyanam yatharahamanusasanato sattharam sammasambuddham
mayham pitamahena saddhim gantva yaya velaya 3- sabbapathamam passim, tam purisuttamam
sadevake
@Footnote: 1 cha.Ma. dibbacakkhu   2 pali. suriyassuggamanam. evamuparipi 3 Si. sayam velayam,
@i. saya velaya
Loke aggapuggalam passitva tato dassanahetu tato dassanato 1- paccha "ettakam
kalam sattharam datthum dhammanca sotum nalatthan"ti mayham samvego ahu sahottappam
nanam uppajji, uppannasamvego panaham evam cintesinti dasseti sirim hatthehiti
gathaya. Tassattho:- yo vibhavatthiko puriso "upatthayiko 2- hutva tava santike
vasissami"ti saviggaham sirim sayane upagatam hatthehi ca padehi ca kottento
panameyya nihareyya, so tatharupo alakkhikapuriso etadisam sattharam sammasambuddham
aradhetva imasmim navame khane patilabhitva viradhaye tassa ovadakaranena tam
virajjheyya, aham panevam na karomiti adhippayo. Tenaha "tadaham .pe. Anagariyan"ti.
Tattha chaddayinti pajahim. "../../bdpicture/chaddiyan"tipi patho. Nanu ayam thero darapariggaham
akatvava pabbajito, so kasma "puttadaranca chaddayin"ti avocati? yatha nama
puriso anibbattaphalameva rukkham chindanto acchinne tato laddhaphalehi parihino nama
hoti. Evam sampadamidam datthabbam.
      Sikkhasajivasamapannoti ya adhisilasikkha, taya ca, yattha bhikkhu saha jivanti,
ekajivika sabhagavuttino honti, tena bhagavata pannattasikkhapadasankhatena sajivena
ca samannagato sikkhanabhavena samangibhuto, sikkham paripurento sajivanca avitikkamanto
hutva tadubhayam sampadentoti attho. Tena suvisuddhe patimokkhe sile patitthitabhavam
dasseti. Indriyesu susamvutoti manacchatthesu indriyesu sutthu samvuto, rupa-
divisayesu uppajjanakanam abhijjhadinam pavattinivaranavasena satikavatena supihitacakkhadi-
dvaroti attho. Evam patimokkhasamvaraindriyasamvarasilasampattidassanena itarasilampi
atthato dassitameva hotiti thero attano catuparisuddhisilasampadam dassetva
"namassamano sambuddhan"ti imina buddhanussatibhavananuyogamaha. Vihasim aparajitoti
kilesamaradihi aparajito eva hutva viharim, yava arahattappatti, tava tehi anabhibhuto,
annadatthu te abhibhavanto eva vihasinti attho.
@Footnote: 1 Si.,i. tato dassanahetuto pasanno    2 Si.,i. utthayiko
      Tatoti tasma, yasma suvisuddhasilo satthari abhippasanno kilesabhibhavanapati-
pattiyanca thito, 1- tasma. Panidhiti panidhanam. Tato va cittabhiniharo. Asiti
ahosi. Cetaso abhipatthitoti mama cittena icchito. Kidiso pana soti aha "na niside
muhuttampi, tanhasalle anuhate"ti. "aggamaggasandasena mama hadayato tanhasalle
anuddhate muhuttampi na niside nisajjam na kappeyyan"ti evam me cittabhiniharo
ahositi attho.
      Evam pana cittam adhitthaya bhavanam bhavayitva 2- thanacankameheva rattim
vitinamento arupasamapattito vutthaya jhanangamukhena vipassanam patthapetva arahattam
sacchakasi. Tena vuttam "tassa me"tiadi. Nirupadhiti kilesupadhiadinam abhavena
nirupadhi. Ratya vivasaneti rattibhagassa vigamane vibhataya rattiya. Suriyuggamanam
patiti suriyuggamanam lakkhanam katva. Sabbam tanhanti kamatanhadibhedam sabbam tanhasotam
aggamaggena visosetva sukkhapetva "tanhasalle anuhate na niside"ti patinnaya
mocitatta. 3- Pallankena upavisinti pallankam abhujitva nisidinti. Sesam
uttanatthameva.
                   Mahapanthakattheragathavannana nitthita.
                   Paramatthadipaniya theragathasamvannanaya
                   atthakanipatassa atthavannana nitthita.
                        ----------------
@Footnote: 1 Si......patipatti ca vaddhita, i. patipattinca vaddhito 2 Si.,i. arabhitva
@3 Ma. patinnayameva thitatta



             The Pali Atthakatha in Roman Book 33 page 171-175. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=33&A=3923&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=33&A=3923&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=368              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=6850              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=6979              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=6979              Contents of The Tipitaka Volume 26 http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]