ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 33 : PALI ROMAN Thera.A.2 (paramatthadi.2)

                  371. 2. Ekavihariyattheragathavannana
      purato pacchato vapitiadika ayasmato ekavihariyattherassa 1- gatha. Ka
uppatti?
      ayampi purimabuddhesu katadhikaro tattha tattha bhave punnani upacinanto
kassapadasabalassa kale kulagehe nibbattitva vinnutam patto satthu santike dhammam
sutva patiladdhasaddho pabbajitva arannam pavisitva vivekavasam vasi.
      So tena punnakammena ekam buddhantaram devamanussesu samsaranto imasmim
buddhuppade bhagavati parinibbute dhammasokaranno kanitthabhata hutva nibbatti.
Asokamaharaja kira satthu parinibbanato dvinnam vassasatanam upari attharasame
vasse sakalajambudipe ekarajjabhisekam patva attano kanittham tissakumaram oparajje
thapetva ekena upayena tam sasane abhippasannam akasi. So ekadivasam migavam
gato aranne yonakamahadhammarakkhitattheram hatthinagena salasakham gahetva bijiyamanam
nisinnam disva sanjatapasado "aho vatahampi ayam mahathero viya pabbajitva
aranne vihareyyan"ti cintesi. Thero tassa cittacaram natva tassa passantasseva
akasam abbhuggantva asokarame pokkharaniya abhijjamane udake thatva civaranca
uttarasanganca akase olaggetva nhayitum arabhi. Kumaro therassa anubhavam
disva abhippasanno arannato nivattitva rajageham gantva "pabbajissami"ti
ranno arocesi. Raja tam anekappakaram yacitva pabbajjadhippayam nivattetum
nasakkhi. So upasako hutva pabbajjasukham patthento:-
         [537] "purato pacchato vapi     aparo ce na vijjati
               ativa phasu bhavati         ekassa vasato vane.
@Footnote: 1 Si. ekaviharikattherassa
         [538] Handa eko gamissami     arannam  buddhavannitam
               phasu 1- ekaviharissa    pahitattassa bhikkhuno.
         [539] Yogipitikaram rammam         mattakunjarasevitam
               eko atthavasi khippam      pavisissami kananam.
         [540] Supupphite sitavane        sitale girikandare
               gattani parisincitva      cankamissami ekako.
         [541] Ekakiyo adutiyo       ramaniye mahavane
               kadaham viharissami        katakicco anasavo.
         [542] Evam me kattukamassa     adhippayo samijjhatu
               sadhayissamahamyeva        nanno annassa karako"ti
ima cha gatha abhasi.
      Tattha purato pacchato vati attano purato va pacchato va, vasaddassa
vikappatthatta passato va aparo anno jano na vijjati ce, ativa ativiya
phasu cittasukham bhavati. Ekaviharibhavena ekassa asahayassa. Vane vasatoti ciraparicitena
vivekajjhasayena akaddhiyamanahadayo so rattindivam mahajanaparivutassa vasato 2-
sanganikaviharam nibbindanto vivekasukham ca bahum mannanto vadati.
      Handati vossaggatthe nipato, tena idani kariyamanassa arannagamanassa
nicchitabhavamaha. Eko gamissamiti "sunnagare kho gahapati tathagata abhiramanti"ti-
adivacanato 3- buddhehi vannitam pasattham arannam eko asahayo gamissami
vasadhippayena upagacchami. Yasma ekaviharissa thanadisu asahayabhavena ekaviharissa
nibbanam patipesitacittataya pahitattassa adhisilasikkhadika tisso sikkha sikkhato
bhikkhuno arannam phasu 4- ittham sukhavahanti attho.
@Footnote: 1 pali. phasum  2 Si.,i. parissayato  3 vinaYu. cula.7/306/77 senasanakkhandhaka
@4 Si.,i. phasuviharam
      Yogipitikaranti yoginam bhavanaya yuttappayuttanam appasaddadibhavena jhana-
vipassanadipitim avahanato yogipitikaram. Visabhagarammanabhavena patisallana-
saruppataya rammam. Mattakunjarasevitanti mattavaravaranavicaritam, iminapi braharanna-
bhavena 1- janavivekamyeva dasseti. Atthavasiti idha atthoti samanadhammo adhippeto.
"katham nu kho so me bhaveyya"ti tassa vasam gato.
      Supupphiteti sutthu pupphite. Sitavaneti chayudakasampattiya site vane.
Ubhayenapi tassa ramaniyatamyeva vibhaveti. Girikandareti girinam abbhantare kandare.
Kanti hi udakam, tena daritam ninnatthanam kandaram nama. Tadise sitale girikandare
ghammaparitapam vinodetva attano gattani parisincitva nhayitva cankamissami
ekakoti katthaci anayattavuttitam dasseti.
      Ekakiyoti ekaki asahayo. Adutiyoti tanhasankhatadutiyabhavena adutiyo.
Tanha hi purisassa sabbada avijahanatthena dutiya nama. Tenaha bhagava "tanha-
dutiyo puriso, dighamaddhana samsaran"ti. 2-
     Evam me kattukamassati "handa eko gamissami"tiadina vuttavidhina arannam 3-
gantva bhavananuyogam 4- kattukamassa me. Adhippayo samijjhatuti "kadaham
viharissami, katakicco anasavo"ti evam pavatto manoratho ijjhatu siddhim papunatu.
Arahattappatti ca yasma na ayacanamattena 5- sijjhati, napi annena sadhetabba, tasma
aha "sadhayissamahamyeva, nanno annassa karako"ti.
      Evam uparajassa pabbajjaya dalhanicchayatam natva raja asokaramagamaniyam
maggam alankarapetva kumaram sabbalankaravibhusitam mahatiya senaya mahaccaraja-
nubhavena viharam nesi. Kumaro padhanagharam gantva mahadhammarakkhitattherassa santike
@Footnote: 1 Si.,i. braharannabhave 2 khu.iti. 25/15/241 tanhasamyojanasutta,
@105/324 tanhuppadasutta  3 Si.,i. aranne  4 cha.Ma. bhavanabhiyogam
@5 Si. yasma asadanamattena, i. yasma ayacanamajjhena
Pabbaji, anekasata manussa tam anupabbajimsu. Ranno bhagineyyo sanghamittaya
samiko aggibrahmapi tameva anupabbaji. So pabbajitva hatthatuttho attana
katabbam pakasento:-
         [543] "esa bandhami sannaham      pavisissami kananam
               na tato nikkhamissami       appatto asavakkhayam.
         [544] Malute upavayante       site surabhigandhake 1-
               avijjam dalayissami        nisinno nagamuddhani.
         [545] Vane kusumasanchanne        pabbhare nuna sitale
               vimuttisukhena sukhito        ramissami giribbaje"ti
tisso gatha abhasi.
      Tattha esa bandhami sannahanti esaham viriyasankhatam sannaham bandhami,
kaye ca jivite ca nirapekkho viriyasannahena sannayhami. Idam vuttam hoti:- yatha
nama suro puriso paccatthike paccuppatthite tam jetukamo annam kiccam pahaya
kavacapatimuccanadina yuddhaya sannayhati, yuddhabhumim ca gantva paccatthike ajetva
tato na nivattati, evamahampi kilesapaccatthike jetum adittampi sisam celanca
ajjhupekkhitva 2- catubbidhasammappadhanaviriyasannaham sannayhami, kilese ajetva
kilesavijayayoggam vivekatthanam na vissajjemiti. Tena vuttam "pavisissami kananam 3-
na tato nikkhamissami, appatto asavakkhayan"ti. 4-
      "malute upavayante"tiadina arannatthanassa kammatthanabhavanayogyatam
vadati, ramissami nuna giribbajeti yojana. Pabbataparikkhepe abhiramissami manneti
anagatattham 5- parikappento vadati. Sesam suvinneyyameva.
@Footnote: 1 cha.Ma. surabhigandhike 2 Si. sisam ajjhupekkhitva  3 Si. kanananti
@4 Si. asavakkhayanti ca   5 Si.,i. cankamamiti anagatatta
      Evam vatva thero arannam pavisitva samanadhammam  karonto upajjhayena saddhim
kalingarattham agamasi. Tatthassa pade cammikabadho uppajji, tam disva eko
vejjo "sappim bhante pariyesatha, tikicchissami nan"ti aha. Thero sappipariyesanam
akatva vipassanaya eva kammam karoti, rogo vaddhati, vejjo therassa tattha
appossukkatam disva sayameva sappim pariyesitva theram arogam akasi. So arogo
hutva na cirasseva arahattam papuni. Tena vuttam apadane 1-:-
             "imamhi bhaddake kappe       brahmabandhu mahayaso
              kassapo nama gottena      uppajji vadatam varo.
              Nippapanco niralambo       akasasamamanaso
              sunnatabahulo tadi         animittarato vaSi.
              Asangacitto nikleso 2-    asamsattho kule gane
              mahakaruniko viro         vinayopayakovido.
              Uyyutto parakiccesu        vinayanto sadevake
              nibbanagamanam maggam          gatim pankavisosanam.
              Amatam paramassadam           jaramaccunivaranam
              mahaparisamajjhe so         nisinno lokatarako.
              Karavikaruto natho          brahmaghoso tathagato
              uddharanto mahadugga 3-    vippanatthe anayake.
              Desento virajam dhammam       dittho me lokanayako
              tassa dhammam sunitvana        pabbajim anagariyam.
              Pabbajitva tadapaham        cintento jinasasanam
              ekakova vane ramme       vasim samsaggapilito.
@Footnote: 1 khu.apa. 33/21/44 (sya)   2 pali. asamkacitto nillepo  3 pali. mahadukkha
              Sakkayavupakaso me        hetubhuto mamabhavi 1-
              manaso vupakasassa          samsaggabhayadassino.
              Kilesa jhapita mayham .pe.  katam buddhassa sasanan"ti.
      Arahattam pana patva there tattha viharante raja kotidhanapariccagena bhojakagiri-
viharam nama karetva theram tattha vasesi. So tattha viharanto parinibbana-
kale:-
       [546] "soham paripunnasankappo       cando pannaraso yatha
              sabbasavaparikkhino          natthi dani punabbhavo"ti
osanagathamaha. Sa uttanatthava. Tadeva ca therassa annabyakaranam ahositi.
                  Ekavihariyattheragathavannana nitthita.
                       ------------------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 33 page 193-198. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=33&A=4426&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=33&A=4426&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=371              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=6946              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=7089              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=7089              Contents of The Tipitaka Volume 26 http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]