บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
371. 2. Ekavihariyattheragathavannana purato pacchato vapitiadika ayasmato ekavihariyattherassa 1- gatha. Ka uppatti? ayampi purimabuddhesu katadhikaro tattha tattha bhave punnani upacinanto kassapadasabalassa kale kulagehe nibbattitva vinnutam patto satthu santike dhammam sutva patiladdhasaddho pabbajitva arannam pavisitva vivekavasam vasi. So tena punnakammena ekam buddhantaram devamanussesu samsaranto imasmim buddhuppade bhagavati parinibbute dhammasokaranno kanitthabhata hutva nibbatti. Asokamaharaja kira satthu parinibbanato dvinnam vassasatanam upari attharasame vasse sakalajambudipe ekarajjabhisekam patva attano kanittham tissakumaram oparajje thapetva ekena upayena tam sasane abhippasannam akasi. So ekadivasam migavam gato aranne yonakamahadhammarakkhitattheram hatthinagena salasakham gahetva bijiyamanam nisinnam disva sanjatapasado "aho vatahampi ayam mahathero viya pabbajitva aranne vihareyyan"ti cintesi. Thero tassa cittacaram natva tassa passantasseva akasam abbhuggantva asokarame pokkharaniya abhijjamane udake thatva civaranca uttarasanganca akase olaggetva nhayitum arabhi. Kumaro therassa anubhavam disva abhippasanno arannato nivattitva rajageham gantva "pabbajissami"ti ranno arocesi. Raja tam anekappakaram yacitva pabbajjadhippayam nivattetum nasakkhi. So upasako hutva pabbajjasukham patthento:- [537] "purato pacchato vapi aparo ce na vijjati ativa phasu bhavati ekassa vasato vane. @Footnote: 1 Si. ekaviharikattherassa [538] Handa eko gamissami arannam buddhavannitam phasu 1- ekaviharissa pahitattassa bhikkhuno. [539] Yogipitikaram rammam mattakunjarasevitam eko atthavasi khippam pavisissami kananam. [540] Supupphite sitavane sitale girikandare gattani parisincitva cankamissami ekako. [541] Ekakiyo adutiyo ramaniye mahavane kadaham viharissami katakicco anasavo. [542] Evam me kattukamassa adhippayo samijjhatu sadhayissamahamyeva nanno annassa karako"ti ima cha gatha abhasi. Tattha purato pacchato vati attano purato va pacchato va, vasaddassa vikappatthatta passato va aparo anno jano na vijjati ce, ativa ativiya phasu cittasukham bhavati. Ekaviharibhavena ekassa asahayassa. Vane vasatoti ciraparicitena vivekajjhasayena akaddhiyamanahadayo so rattindivam mahajanaparivutassa vasato 2- sanganikaviharam nibbindanto vivekasukham ca bahum mannanto vadati. Handati vossaggatthe nipato, tena idani kariyamanassa arannagamanassa nicchitabhavamaha. Eko gamissamiti "sunnagare kho gahapati tathagata abhiramanti"ti- adivacanato 3- buddhehi vannitam pasattham arannam eko asahayo gamissami vasadhippayena upagacchami. Yasma ekaviharissa thanadisu asahayabhavena ekaviharissa nibbanam patipesitacittataya pahitattassa adhisilasikkhadika tisso sikkha sikkhato bhikkhuno arannam phasu 4- ittham sukhavahanti attho. @Footnote: 1 pali. phasum 2 Si.,i. parissayato 3 vinaYu. cula.7/306/77 senasanakkhandhaka @4 Si.,i. phasuviharam Yogipitikaranti yoginam bhavanaya yuttappayuttanam appasaddadibhavena jhana- vipassanadipitim avahanato yogipitikaram. Visabhagarammanabhavena patisallana- saruppataya rammam. Mattakunjarasevitanti mattavaravaranavicaritam, iminapi braharanna- bhavena 1- janavivekamyeva dasseti. Atthavasiti idha atthoti samanadhammo adhippeto. "katham nu kho so me bhaveyya"ti tassa vasam gato. Supupphiteti sutthu pupphite. Sitavaneti chayudakasampattiya site vane. Ubhayenapi tassa ramaniyatamyeva vibhaveti. Girikandareti girinam abbhantare kandare. Kanti hi udakam, tena daritam ninnatthanam kandaram nama. Tadise sitale girikandare ghammaparitapam vinodetva attano gattani parisincitva nhayitva cankamissami ekakoti katthaci anayattavuttitam dasseti. Ekakiyoti ekaki asahayo. Adutiyoti tanhasankhatadutiyabhavena adutiyo. Tanha hi purisassa sabbada avijahanatthena dutiya nama. Tenaha bhagava "tanha- dutiyo puriso, dighamaddhana samsaran"ti. 2- Evam me kattukamassati "handa eko gamissami"tiadina vuttavidhina arannam 3- gantva bhavananuyogam 4- kattukamassa me. Adhippayo samijjhatuti "kadaham viharissami, katakicco anasavo"ti evam pavatto manoratho ijjhatu siddhim papunatu. Arahattappatti ca yasma na ayacanamattena 5- sijjhati, napi annena sadhetabba, tasma aha "sadhayissamahamyeva, nanno annassa karako"ti. Evam uparajassa pabbajjaya dalhanicchayatam natva raja asokaramagamaniyam maggam alankarapetva kumaram sabbalankaravibhusitam mahatiya senaya mahaccaraja- nubhavena viharam nesi. Kumaro padhanagharam gantva mahadhammarakkhitattherassa santike @Footnote: 1 Si.,i. braharannabhave 2 khu.iti. 25/15/241 tanhasamyojanasutta, @105/324 tanhuppadasutta 3 Si.,i. aranne 4 cha.Ma. bhavanabhiyogam @5 Si. yasma asadanamattena, i. yasma ayacanamajjhena Pabbaji, anekasata manussa tam anupabbajimsu. Ranno bhagineyyo sanghamittaya samiko aggibrahmapi tameva anupabbaji. So pabbajitva hatthatuttho attana katabbam pakasento:- [543] "esa bandhami sannaham pavisissami kananam na tato nikkhamissami appatto asavakkhayam. [544] Malute upavayante site surabhigandhake 1- avijjam dalayissami nisinno nagamuddhani. [545] Vane kusumasanchanne pabbhare nuna sitale vimuttisukhena sukhito ramissami giribbaje"ti tisso gatha abhasi. Tattha esa bandhami sannahanti esaham viriyasankhatam sannaham bandhami, kaye ca jivite ca nirapekkho viriyasannahena sannayhami. Idam vuttam hoti:- yatha nama suro puriso paccatthike paccuppatthite tam jetukamo annam kiccam pahaya kavacapatimuccanadina yuddhaya sannayhati, yuddhabhumim ca gantva paccatthike ajetva tato na nivattati, evamahampi kilesapaccatthike jetum adittampi sisam celanca ajjhupekkhitva 2- catubbidhasammappadhanaviriyasannaham sannayhami, kilese ajetva kilesavijayayoggam vivekatthanam na vissajjemiti. Tena vuttam "pavisissami kananam 3- na tato nikkhamissami, appatto asavakkhayan"ti. 4- "malute upavayante"tiadina arannatthanassa kammatthanabhavanayogyatam vadati, ramissami nuna giribbajeti yojana. Pabbataparikkhepe abhiramissami manneti anagatattham 5- parikappento vadati. Sesam suvinneyyameva. @Footnote: 1 cha.Ma. surabhigandhike 2 Si. sisam ajjhupekkhitva 3 Si. kanananti @4 Si. asavakkhayanti ca 5 Si.,i. cankamamiti anagatatta Evam vatva thero arannam pavisitva samanadhammam karonto upajjhayena saddhim kalingarattham agamasi. Tatthassa pade cammikabadho uppajji, tam disva eko vejjo "sappim bhante pariyesatha, tikicchissami nan"ti aha. Thero sappipariyesanam akatva vipassanaya eva kammam karoti, rogo vaddhati, vejjo therassa tattha appossukkatam disva sayameva sappim pariyesitva theram arogam akasi. So arogo hutva na cirasseva arahattam papuni. Tena vuttam apadane 1-:- "imamhi bhaddake kappe brahmabandhu mahayaso kassapo nama gottena uppajji vadatam varo. Nippapanco niralambo akasasamamanaso sunnatabahulo tadi animittarato vaSi. Asangacitto nikleso 2- asamsattho kule gane mahakaruniko viro vinayopayakovido. Uyyutto parakiccesu vinayanto sadevake nibbanagamanam maggam gatim pankavisosanam. Amatam paramassadam jaramaccunivaranam mahaparisamajjhe so nisinno lokatarako. Karavikaruto natho brahmaghoso tathagato uddharanto mahadugga 3- vippanatthe anayake. Desento virajam dhammam dittho me lokanayako tassa dhammam sunitvana pabbajim anagariyam. Pabbajitva tadapaham cintento jinasasanam ekakova vane ramme vasim samsaggapilito. @Footnote: 1 khu.apa. 33/21/44 (sya) 2 pali. asamkacitto nillepo 3 pali. mahadukkha Sakkayavupakaso me hetubhuto mamabhavi 1- manaso vupakasassa samsaggabhayadassino. Kilesa jhapita mayham .pe. katam buddhassa sasanan"ti. Arahattam pana patva there tattha viharante raja kotidhanapariccagena bhojakagiri- viharam nama karetva theram tattha vasesi. So tattha viharanto parinibbana- kale:- [546] "soham paripunnasankappo cando pannaraso yatha sabbasavaparikkhino natthi dani punabbhavo"ti osanagathamaha. Sa uttanatthava. Tadeva ca therassa annabyakaranam ahositi. Ekavihariyattheragathavannana nitthita. ------------------The Pali Atthakatha in Roman Book 33 page 193-198. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=33&A=4426&modeTY=2 อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=33&A=4426&modeTY=2 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=371 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=6946 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=7089 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=7089 Contents of The Tipitaka Volume 26 http://84000.org/tipitaka/read/?index_26
|
บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]