ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 34 : PALI ROMAN Theri.A. (paramatthadi.)

                456. 6. Mahapajapatigotamitherigathavannana
      buddhavira namo tyatthutiadika mahapajapatigotamiya gatha.
      Ayampi kira padumuttarassa bhagavato kale hamsavatinagare kulagehe nibbattitva
vinnutam patva satthu santike dhammam sunanti sattharam ekam bhikkhunim rattannunam
aggatthane thapentam disva adhikarakammam katva tam thanantaram patthetva 1- yavajivam
danadini punnani katva kappasatasahassam devamanussesu samsaritva kassapassa ca
bhagavato antare amhakanca bhagavato buddhasunne loke baranasiyam pancannam
dasisatanam jetthika hutva nibbatti. Atha sa vassupanayikasamaye panca paccekabuddhe
nandamulakapabbharato isipatane otaritva nagare pindaya caritva isipatanameva
gantva vassupanayikasamaye kutiya atthaya hatthakammam pariyesante disva ta
dasiyo ca tasam attano attano ca samike samadapetva 2- cankamanadi 3- parivara-
sampanna panca kutiyo karetva mancapithapaniyaparibhojaniyabhajanadini upatthapetva
paccekabuddhe temasam tattheva vasanatthaya patinnam karetva varabhikkham patthapesum.
@Footnote: 1 Ma.,i. patthapetva  2 Ma. samadiyitva  3 cha.Ma. cankamadi...
Ya attano varadivase bhikkham datum na sakkoti, tassa sayam sakagehato niharitva
deti. Evam temasam patijaggitva pavaranaya sampattaya ekekam dasim 1- ekekam
satakam vissajjapesi. Panca satakasatani 2- ahesum. Tani parivattapetva pancannam
paccekabuddhanam ticivarani katva adasi. Paccekabuddha tasam passantinamyeva akasena
gandhamadanapabbatam agamamsu.
      Tapi sabba yavajivam kusalam katva devaloke nibbattimsu. Tasam jetthika
tato cavitva baranasiya avidure pesakaragame pesakarajetthakassa gehe
nibbattitva vinnutam patva padumavatiya putte pancasate paccekabuddhe disva
sampiyayamana sabbe vanditva bhikkham adasi. Te bhattakiccam katva gandhamadanameva
agamamsu. Sapi yavajivam kusalam katva devamanussesu samsaranti amhakam satthu
nibbattito puretarameva devadahanagare mahasuppabuddhassa gehe patisandhim ganhi,
gotamitissa gottagatameva namam ahosi. Mahamayaya kanitthabhagini. Lakkhanapathakapi
"imasam dvinnampi kucchiyam vasita daraka cakkavattino bhavissanti"ti byakarimsu.
Suddhodanamaharaja vayappattakale dvepi mangalam katva attano gharam abhinesi.
      Aparabhage amhakam satthari uppajjitva pavattitapavaradhammacakke anupubbena
tattha tattha veneyyanam anuggaham karonte vesalim upanissaya kutagarasalayam
viharante suddhodanamaharaja setacchattassa hettha arahattam sacchikatva parinibbayi.
Atha mahapajapatigotami pabbajitukama hutva sattharam ekavaram pabbajjam yacamana
alabhitva dutiyavaram kese chindapetva kasayani acchadetva kalahavivada-
suttantadesanaya pariyosane 3- nikkhamitva pabbajitukamanam pancasatanam sakyakumaranam
padaparicarikahi saddhim vesalim gantva anandattheram sattharam yacapetva atthahi
garudhammehi 4- pabbajjanca upasampadanca patilabhi. Itara pana sabbapi ekato
upasampanna ahesum. Ayamettha sankhepo, vittharato panetam vatthu paliyam 5- agatameva.
@Footnote: 1 Si. ekeka dasi  2 cha.Ma. pancathulasatakasatani  3 khu.su. 25/869/503
@4 an.atthaka. 23/141/281  5 vi.cula. 7/404/237, an.atthaka. 23/141/281
      Evam upasampanna pana mahapajapatigotami sattharam upasankamitva abhivadetva
ekamantam atthasi. Athassa sattha dhammam desesi. Sa satthu santike kammatthanam
gahetva bhavanamanuyunjanti nacirasseva abhinnapatisambhidaparivaram arahattam papuni.
Sesa pana pancasata bhikkhuniyo nandakovadapariyosane 1- chalabhinna ahesum. Athekadivasam
sattha jetavane mahavihare ariyaganamajjhe nisinno bhikkhuniyo thanantare thapento
mahapajapatigotamim rattannunam bhikkhuninam aggatthane thapesi. Sa phalasukhena nibbanasukhena
ca vitinamenti katannutaya thatva ekadivasam satthu gunabhitthavanapubbakaupakaraka-
vibhavanamukhena 2- annam byakaronti:-
       [157] "buddhavira namo tyatthu       sabbasattanamuttama
              yo mam dukkha pamocesi     annanca bahukam janam.
       [158]  Sabbadukkham parinnatam        hetutanha visosita
              bhavitatthangiko 3- maggo   nirodho phusito maya.
       [159]  Mata putto pita bhata   ayyaka ca pure ahum
              yathabhuccam ajananti        samsarimham anibbisam.
       [160]  Dittho hi me so bhagava    antimoyam samussayo
              vikkhino jatisamsaro       natthi dani punabbhavo.
       [161]  Araddhaviriye pahitatte     niccam dalhaparakkame
              samagge savake passe     esa buddhana vandana.
       [162]  Bahunam vata atthaya         maya janayi gotamam
              byadhimaranatunnanam         dukkhakkhandham byapanudi"ti
ima gatha abhasi.
@Footnote: 1 Ma.u. 14/398/344 2 Si....pubbangamupakaravibhavanamukhena
@3 Si.,Ma.,i. ariyatthangiko, cha. bhavito atthangiko
      Tattha buddhavirati catusaccabuddhesu vira, sabbabuddha hi 1- uttamaviriyehi
catusaccabuddhehi va catubbidhasammappadhanaviriyanipphattiya vijitavijayatta vira nama.
Bhagava pana viriyaparamiparipuriya caturangasamannagataviriyadhitthanena satisayacatubbidha-
sammappadhanakiccanipphattiya tassa ca veneyyasantane sammadeva patitthapitatta
visesato viriyayuttataya viroti vattabbatam arahati. Namo tyatthuti namo namakkaro te
hotu. Sabbasattanamuttamati apadadibhedesu sattesu siladigunehi uttama bhagava.
Tadekadesam satthupakaragunam dassetum "yo mam dukkha pamocesi, annanca bahukam janan"ti
vatva attano dukkha pamuttabhavam 2- vibhaventi "sabbadukkhan"ti gathamaha.
      Puna yato pamocesi, tam vattadukkham ekadesena dassenti "mata putto"ti
gathamaha. Tattha mata puttotiadimhi yasmim bhave ekassa mata ahosi. Tato
annasmim bhave tasseva putto, tato annasmim bhave pita, bhata ahuti attho.
Yathabhuccam ajanantiti pavattihetuadim yathabhutam anavabujjhanti. Samsarimham anibbisanti
samsarasamudde patittham avindanti alabhanti va bhavadisu aparaparuppattivasena samsarim
ahanti kathenti aha "mata putto"tiadim. Yasmim bhave etassa mata ahosi,
tato annasmim bhave tasseva putto, tato annasmim bhave pita bhata ahuti
attho.
      "dittho hi me"ti gathayapi attano dukkhato pamuttabhavameva vibhaveti.
Tattha dittho hi me so bhagavati so bhagava sammasambuddho attana dittha-
lokuttaradhammadassanena nanacakkhuna maya paccakkhato dittho. Yo hi dhammam passati,
so bhagavantam passati nama. Yathaha "yo kho vakkali dhammam passati, so mam
passati"tiadim. 3-
@Footnote: 1 Si. sabbannubuddha hi, Ma.,i. buddho hutva  2 Si.,i. dukkarapamuttabhavam
@3 sam.kha. 17/87/96
      Araddhaviriyeti paggahitaviriye. Pahitatteti nibbanam pesitacitte. Niccam
dalhaparakkameti apattassa pattiya pattassa vepullatthaya phalasamapattatthaya ca sabbakalam
thiraparakkame. Samaggeti siladitthisamannena samhatabhavena samagge. Satthudesanaya
savanante jatatta savake, 1- "ime maggattha ime phalattha"ti yathavato passati.
Esa buddhana vandanati ya satthu dhammasarirabhutassa ariyasavakanam ariyabhavabhutassa
ca lokuttaradhammassa attapaccakkhakiriya, esa sammasambuddhanam savakabuddhananca
vandana yathavato gunaninnata.
      "bahunam vata atthaya"ti osanagathayapi satthu lokassa bahupakaratamyeva
vibhaveti. Yam panettha atthato na vibhattam, tam suvinneyyameva.
      Athekada mahapajapatigotami satthari vesaliyam viharante mahavane kutagara-
salayam sayam vesaliyam bhikkhunupassaye viharanti pubbanhasamayam vesaliyam pindaya
caritva bhattam bhunjitva attano divatthane yathaparicchinnakalam phalasamapattisukhena
vitinametva phalasamapattito vutthaya attano patipattim paccavekkhitva somanassajata
attano ayusankhare avajjenti tesam khinabhavam natva evam cintesi "yannunaham
viharam gantva bhagavantam anujanapetva attano 2- manobhavaniye ca there sabbeva
sabrahmacariye apucchitva idheva agantva parinibbayeyyan"ti. Yatha ca theriya,
evam tassa parivarabhutanam pancannampi bhikkhunisatanam parivitakko ahosi. Tena
vuttam apadane 3-:-
             "ekada lokapajjoto         vesaliyam mahavane
           4- kutagaresu salaya 4-       vasate narasarathi.
              Tada jinassa matuccha         mahagotami bhikkhuni
              tahimyeva 5- pure ramme       vasi bhikkhunupassaye.
@Footnote: 1 Si.,i. savaketi  2 cha.Ma. ayam patho na dissati  3 khu.apa. 33/97/309
@4-4 cha.Ma. kutagare susalayam  5 cha.Ma. tahim kate
              Bhikkhunihi vimuttahi            satehi saha pancahi
              rahogataya tassevam           cittassapi 1- vitakkitam.
              Buddhassa parinibbanam           savakaggayugassa va
              rahulanandanandanam           naham lacchami passitum.
              Buddhassa parinibbana          savakaggayugassa va
              mahakassapanandanam            anandarahulana ca.
              Patikaccayusankharam            osajjitvana nibbutim
              gaccheyyam lokanathena         anunnata mahesina.
              Tatha pancasatanampi           bhikkhuninam vitakkitam
              asi khemadikanampi          etadeva vitakkitam.
              Bhumicalo tada asi          nadita devadundubhi
              upassayadhivatthayo           devata sokapilita.
              Vilapanta sakarunam 2-          tatthassuni pavattayum
              sabba 3- bhikkhuniyo tahi      upagantvana gotamim.
              Nipacca sirasa pade          idam vacanamabravum
              tattha toyalavasitta          mayamayye rahogata.
              Sa cala calita bhumi          nadita devadundubhi
              parideva ca suyyante         kimattham nuna gotami.
              Tada avoca sa sabbam         yathaparivitakkitam
              tatopi 4- sabba ahamsu       yathaparivitakkitam.
@Footnote: 1 cha.Ma.,i. citassasi  2 cha.Ma. sukarunam  3 cha.Ma. mitta  4 cha.Ma. tayopi
              Yadi te rucitam ayye          nibbanam paramam sivam
              nibbayissama sabbapi         buddhanunnatapubbake. 1-
              Mayam sahava nikkhanta          gharapi ca bhavapi ca
              sahayeva gamissama           nibbanam puramuttamam. 2-
              Nibbanaya vajantinam           kim vakkhamiti sa vadam
              saha sabbahi nigganchi          bhikkhuninilaya tada.
              Upassaye yadhivattha          devata ta khamantu me
              bhikkhuninilayassedam             pacchimam dassanam mama.
              Na jara maccu va yattha        appiyehi samagamo
              piyehi na viyogotthi          tam vajjiyam 3- asankhatam.
              Avitaraga tam sutva          vacanam sugatorasa
              sokatta paridevimsu           aho no appapunnata.
              Bhikkhuninilayo sunno           bhuto tahi vina ayam
              pabhate viya tarayo         na dissanti jinorasa.
              Nibbanam gotami yati          satehi saha pancahi
              nadisatehiva saha              ganga pancahi sagaram.
              Rathiyaya vajantiyo            disva saddha upasika
              ghara nikkhamma padesu         nipacca idamabravum.
              Pasidassu mahabhoge           anathayo vihaya no
              taya na yutta nibbatum        icchatta vilapimsu ta.
@Footnote: 1 cha.Ma. buddhanunnaya subbate  2 cha.Ma. padamuttamam  3 cha.Ma. vajissam
              Tasam sokapahanattham           avoca madhuram giram
              ruditena alam putta           hasakaloyamajja vo.
              Parinnatam maya dukkham          dukkhahetu vivajjito
              nirodho me sacchikato         maggo capi subhavito.
              Paricinno maya sattha         katam buddhassa sasanam
              ohito garuko bharo         bhavanetti samuhata.
              Yassatthaya pabbajita          agarasmanagariyam
              so me attho anuppatto      sabbasamyojanakkhayo.
              Buddho tassa ca saddhammo       anuno yava titthati
              nibbatum tava kalo me       ma mam socatha puttika.
              Kondannanandanandadi         titthanti rahulo jino
              sukhito sahito samgho           hatadappava 1- titthiya.
              Okkakavamsassa yaso          ussito maramaddano
              nanu sampattikalo 2- me      nibbanatthaya puttika.
              Cirappabhuti yam mayham            patthitam ajja sijjhate
              anandabherikaloyam           kim vo assuhi puttika.
              Sace mayi daya atthi          yadi catthi katannuta
              saddhammatthitiya sabba         karotha viriyam dalham.
              Thinam adasi pabbajjam           sambuddho yacito maya
              tasma yathaham nandissam         tatha tamanutitthatha.
@Footnote: 1 cha.Ma. hatadabba ca  2 cha.Ma. sampati kalo
              Ta evamanusasitva          bhikkhunihi purakkhata
              upecca buddham vanditva        idam vacanamabravi.
              Aham sugata te mata          tvam ca vira pita mama
              saddhammasukhada natha            tayi jatamhi gotama.
              Samvaddhitoyam sugata             rupakayo maya tava
              anandiyo 1- dhammakayo      mama samvaddhito taya.
              Muhuttam tanhasamanam            khiram tvam payito maya
              tayaham santamaccantam           dhammakhiram hi payita.
              Bandhanarakkhane mayham          anano 2- tvam mahamune
              puttakamitthiyo 3- yacam       labhanti tadisam sutam.
              Mandhatadinarindanam           ya mata sa bhavannave
              nimuggaham taya putta          tarita bhavasagaRa.
              Ranno mata mahesiti         sulabham namamitthinam
              buddhamatati yam namam          etam paramadullabham.
              Tanca laddham mahavira           panidhanam mamam taya
              anukam va mahantam va          tam sabbam puritam maya.
              Parinibbatumicchami            vihayemam kalevaram
              anujanahi me vira           dukkhantakara nayaka.
              Cakkankusadhajakinne           pade kamalakomale
              pasarehi panamam te          karissam puttapemaham. 4-
@Footnote: 1 cha.Ma. anindito  2 cha.Ma. anano  3 cha.Ma. puttakama thiyo  4 cha.Ma. puttauttame
              Suvannarasisankasam            sariram kuru pakatam
              katva deham suditthante        santim gacchami nayaka.
              Dvattimsalakkhanupetam            suppabhalankatam tanum
              sanjhaghanava balakkam          matuccham dassayi jino.
              Phullaravindasankase          tarunadiccasappabhe
              cakkankite padatale          tato sa sirasa pati.
              Panamami naradicca            adiccakulaketukam
              pacchime marane mayham          na tam ikkhamaham puna.
              Itthiyo nama lokagga         sabbadosakara mata
              yadi ko catthi doso me       khamassu karunakara.
              Itthikananca pabbajjam          yamaham 1- yacim punappunam
              tattha ce atthi doso me      tam khamassu narasabha.
              Maya bhikkhuniyo vira           tavanunnaya sasita
              tattha ce atthi dunnitam         tam khamassu khamadhiti. 2-
              Akkhante nama khantabbam        kim bhave gunabhusane
              kimuttaram te vakkhami          nibbanaya vajantiya.
                       Suddhe anune mama bhikkhusamghe
                       loka ito nissaritum khamante
                       pabhatakale byasanangatanam
                       disvana niyyati hi 3- candalekha.
@Footnote: 1 cha.Ma. ham tam  2 cha.Ma. khamadhipa  3 cha.Ma. niyyativa
                       Tadetara bhikkhuniyo jinaggam
                       tarava candanugata sumerum
                       padakkhinam katva 1- nipacca pade
                       thita mukhantam samudikkhamana.
                       Na tittipubbam tava dassanena
                       cakkhum na sotam tava bhasitena
                       cittam mamam kevalamekameva
                       pappuyya tam dhammarasena titti.
              Nadato parisayam te            vaditabbapaharino
              ye te dakkhanti vadanam          dhanna te narapungava.
              Dighanguli tambanakhe             subhe ayatapanhike
              ye pade panamayanti 2-       tepi dhanna gunandhara.
              Madhurani pahatthani             dosagghani hitani ca
              ye te vakyani sunanti 3-     tepi dhanna naruttama.
              Dhannahante mahavira           padapujanatappara
              tinnasamsarakantara            suvakyena sirimato.
              Tato sa anusavetva         bhikkhusamghampi subbata
              rahulanandanande ca           vanditva idamabravi.
              Asivisalayasame              rogavase kalevare
              nibbinna 4- dukkhasanghate      jaramaranagocare.
@Footnote: 1 cha.Ma. kacca  2 cha.Ma. panamissanti  3 cha.Ma. suyyanti  4 cha.Ma. nibbinda
              Nanakalimalakinne            parayatte nirihake
              tena nibbatumicchami           anumannatha puttaka.
              Nando rahulabhaddo ca          vitasoka nirasava
              thitacala dhiti vira 1-         dhammatamanucintayum.
              Dhiratthu sankhatam lolam            asaram kadalupamam
              mayamaricisadisam               ittaram anavatthitam.
              Yattha nama jinassayam           matuccha buddhaposika
              gotami nidhanam yati             aniccam sabbasankhatam.
              Anando ca tada sekho        kanittho 2- jinavacchalo
              tatthassuni karonto so         karunam paridevati.
              Bhasanti 3- gotami yati        nuna buddhopi nibbutim
              gacchati nacireneva             aggi viya nirindhano.
              Evam vilapamanam tam            anandam aha gotami
              sutisagaragambhiram 4-            buddhopatthanatapparam. 5-
              Na yuttam socitum putta           hasakale upatthite
              taya me saranam putta           nibbanam tamupagatam.
              Taya tata samajjhittho          pabbajjam anujani no
              ma putta vimano hohi          saphalo te parissamo.
              Yam na dittham puranehi           titthikacariyehi ca
              tam padam sukumarihi              sattavassahi veditam.
@Footnote: 1 cha.Ma. thitacalatthiti thira  2 cha.Ma. sokatto  3 cha.Ma. ha santim
@4 cha.Ma. sutasagaragambhira  5 cha.Ma. buddhopatthana tappara
              Buddhasasanapaleta 1-          pacchimam dassanam tava
              tattha gacchamaham putta           gato yattha na dissate.
              Kadaci dhammam desento         khipi lokagganayako
              tadaham asimsavacam             avocam anukampika.
              Ciram jiva mahavira              kappam tittha mahamune
              sabbalokahitatthaya             bhavassu ajaramaro.
              Tam tathavadinim buddho           mamam so etadabravi
              na hevam vandiya buddha         yatha vandasi gotami.
              Katham carahi sabbannu             vanditabba tathagata
              katham avandiya buddha           tam me akkhahi pucchito.
              Araddhaviriye pahitatte         niccam dalhaparakkame
              samagge savake passa          etam buddhana vandanam.
              Tato upassayam gantva          ekikaham vicintayim
              samaggam parisam natho            rodhesi tibhavantago.
              Handaham parinibbissam            ma vipattitamaddasam
              evaham cintayitvana           disvana isisattamam.
              Parinibbanakalam me            arocemi 2- vinayakam
              tato so samanunnasi           kalam janahi gotami.
              Kilesa jhapita mayham          bhava sabbe samuhata
              nagiva 3- bandhanam chetva       viharami anasava.
@Footnote: 1 ka. buddhasasanapaleta  2 cha.Ma. arocesim  3 cha.Ma. nagova
              Svagatam vata me asi          buddhasetthassa 1- santike
              tisso vijja anuppatta        katam buddhassa sasanam.
              Patisambhida catasso            vimokkhapi ca atthime
              chalabhinna sacchikata            katam buddhassa sasanam.
              Thinam dhammabhisamaye             ye bala vimatim gata
              tesam ditthippahanattham           iddhim dassehi gotami.
              Tada nipacca sambuddham           uppatitvana ambaram
              iddhi aneka dassesi          buddhanunnaya gotami.
              Ekika bahudha asi           bahudha cekika tatha
              avibhavam tirobhavam            tirokuddam 2- tironagam.
              Asajjamana agama            bhumiyampi nimujjatha
              abhijjamane udake            aganchi mahiya yatha.
              Sakuniva tathakase             pallankena kami tada
              vasam vattesi kayena           yava brahmanivesanam.
              Sinerum dandam katvana           chattam katva mahamahim
              samulam parivattetva            dharayam cankami nabhe.
              Chassurodayakaleva             lokancakasi dhumikam
              yugante viya tam lokam 3-        jalamalakulam aka.
              Muccalindam mahaselam            merumulanadantare
              sasapariva sabbani            ekenagganhi mutthina.
@Footnote: 1 cha.Ma. mama buddhassa  2 cha.Ma. tirokuttam  3 cha.Ma. viya lokam sa
              Angulaggena chadesi           bhakaram sanisakaram
              candasurasahassani              avelamiva dharayi.
              Catusagaratoyani              dharayi ekapanina
              yugantajaladakaram              mahavassam pavassatha.
              Cakkavattim saparisam              mapayi sa nabhattale
              garulam dviradam siham              vinadantam padassayi.
              Ekika abhinimmitva           appameyyam bhikkhuniganam
              puna antaradhapetva           ekika munimabravi.
              Matuccha te mahavira          tava sasanakarika
              anuppatta sakam attham           pade vandami cakkhuma.
              Dassetva vividham iddhim 1-       orohitva nabhattala
              vanditva lokapajjotam          ekamantam nisidi sa.
              Sa visavassasatika             jatiyaham mahamune
              alam ettavata vira           nibbayissami nayaka.
              Tadativimhita sabba           parisa sa katanjali
              avocayye katham asi           atuliddhiparakkama.
              Padumuttaro nama jino          sabbadhammesu cakkhuma
              ito satasahassamhi             kappe uppajji nayako.
              Tadaham hamsavatiyam               jatamaccakule ahum
              sabbopakarasampanne           iddhe phite mahaddhane.
@Footnote: 1 cha.Ma. vividha iddhi
              Kadaci pituna saddhim            dasiganapurakkhata
              mahata parivarena             tam upecca narasabham.
              Vasavam viya vassantam            dhammameghamanasavam
              saradadiccasadisam               ramsimalakulam jinam. 1-
              Disva cittam pasadetva        sutva cassa subhasitam
              matuccham bhikkhunim agge          thapentam naranayakam.
              Sutva datva mahadanam         sattaham tassa tadino
              sasamghassa naraggassa             paccayani bahuni ca.
              Nipacca padamulamhi             tam thanamabhipatthayim
              tato mahaparisatim              avoca isisattamo.
              Ya sasamgham abhojesi            sattaham lokanayakam
              tamaham kittayissami             sunatha mama bhasato.
              Satasahassito kappe            okkakakulasambhavo
              gotamo nama gottena         sattha loke bhavissati.
              Tassa dhammesu dayada         orasa dhammanimmita
              gotami nama namena           hessati satthusavika.
              Tassa buddhassa matuccha         jivitapalika 2- ayam
              rattannunanca aggattam           bhikkhuninam labhissati.
              Tam sutvana pamoditva          yavajivam tada jinam
              paccayehi upatthitva           tato kalam kata aham.
@Footnote: 1 cha.Ma. ramsijalasamujjalam  2 cha.Ma. jivitapadika
              Tavatimsesu devesu            sabbakamasamiddhisu
              nibbatta dasahangehi           anne abhibhavim aham.
              Rupasaddehi gandhehi            rasehi phusanehi ca
              ayunapi ca vannena           sukhena yasasapi ca.
              Tathevadhipateyyena            adhigayha virocaham
              ahosim amarindassa             mahesi dayita tahim.
              Samsare samsarantiham             kammavayusamerita
              kasikaranno 1- visaye         ajayim dasagamake.
              Pancadasasatanuna             nivasanti tahim tada
              sabbesam tattha yo jettho       tassa jaya ahosaham.
              Sayambhuno pancasata            gamam pindaya pavisum
              te disvana aham tuttha         saha sabbahi natibhi. 2-
              Katva pancasatam kutim 3-         catumase upatthahum
              ticivarani datvana             samsarimha sasamika.
              Tato cuta sabbapi ta         tavatimsam gata mayam
              pacchime ca bhave dani          jata devadahe pure.
              Pita anjanasakko me          mata mama sulakkhana
              tato kapilavatthusmim             suddhodanagharam gata.
              Sesa sakyakule jata         sakyanam gharamagamum
              aham visittha sabbasam           jinassapadika ahum.
@Footnote: 1 cha.Ma. kasissa ranno  2 cha.Ma. itthibhi  3 puga hutvava sabbayo
              Mama puttobhinikkhamma            buddho asi vinayako
              pacchaham pabbajitvana           satehi saha pancahi.
              Sakiyanihi dhirahi             saha santisukham phusim
              ye tada pubbajatiyam           amhakam asu samino.
              Sahapunnassa kattaro           mahasamayakaraka
              phusimsu arahattante             sugatenanukampita.
              Tadetara bhikkhuniyo            aruhimsu nabhattalam
              sangata viya tarayo          virocimsu mahiddhika.
              Iddhi aneka dassesum          pilandhavikatim yatha
              kammaro kanakasseva           kammannassa susikkhito.
              Dassetva patiherani         vicittani bahuni ca
              tosetva vadipavaram           munim saparisam tada.
              Orohitvana gagana           vanditva isisattamam
              anunnata naraggena           yathatthane nisidisum.
              Ahonukampika amham            sabbasam vira 1- gotami
              vasita tava punnehi           patta no asavakkhayam.
              Kilesa jhapita amham          bhava sabbe samuhata
              nagiva bandhanam chetva          viharama anasava.
              Svagatam vata no asi          buddhasetthassa santike
              tisso vijja anuppatta        katam buddhassa sasanam.
@Footnote: 1 cha.Ma. cira
              Patisambhida catasso            vimokkhapi ca atthime
              chalabhinna sacchikata            katam buddhassa sasanam.
              Iddhisu ca vasi homa            dibbaya sotadhatuya
              cetopariyananassa             vasi homa mahamune.
              Pubbenivasam janama           dibbacakkhu visodhitam
              sabbasavaparikkhina             natthi dani punabbhava.
              Atthe dhamme ca nerutte       patibhane ca vijjati
              nanam amham mahavira            uppannam tava santike.
              Asmabhi paricinnosi            mettacitta hi nayaka
              anujanahi sabbasam            nibbanaya mahamune.
              Nibbayissama iccevam          kim vakkhami vadantiyo
              yassa dani ca vo kalam         mannathati jinobravi.
              Gotamiadika tayo           tada bhikkhuniyo jinam
              vanditva asana tamha        vutthaya agamimsu ta.
              Mahata janakayena             saha lokagganayako
              anusamyayi so viro            matuccham yavakotthakam.
              Tada nipati padesu            gotami lokabandhuno
              sahetarahi 1- sabbahi         pacchimam padavandanam.
              Idam pacchimakam mayham             lokanathassa dassanam
              na puna amatakaram             passissami mukham tava.
@Footnote: 1 cha.Ma. saheva tahi
              Na ca me vandanam vira           tava pade sukomale
              samphusissati lokagga            ajja gacchami nibbutim.
              Rupena kim tavanena            ditthe dhamme yathatathe
              sabbam sankhatamevetam            anassasikamittaram.
              Sa saha tahi gantvana         bhikkhunupassayam sakam
              addhapallankamabhujja            nisidi paramasane.
              Tada upasika tattha           buddhasasanavacchala
              tassa pavattim sutvana          upesum padavandika.
              Karehi uram pahanta            chinnamula yatha lata
              rodanta karunam ravam            sokatta bhumipatita.
              Ma no saranade nathe         vihaya gami nibbutim
              nipatitvana yacama            sabbayo sirasa mayam.
              Ya padhanatama tasam           saddha panna upasika
              tassa sisam pamajjanti           idam vacanamabravi.
              Alam putta visadena           marapasanuvattina
              aniccam sankhatam sabbam            viyogantam calacalam.
              Tato sa ta visajjitva        pathamajjhanamuttamam
              dutiyanca tatiyanca              samapajji catutthakam.
              Akasayatananceva            vinnanancayatanam 1- tatha
              akincam nevasannanca           samapajji yathakkamam.
@Footnote: 1 cha.Ma. vinnanayatanam
              Patilomena jhanani            samapajjittha 1- gotami
              yavata pathamam jhanam            tato yavacatutthakam.
              Tato vutthaya nibbayi          dipacciva nirasava
              bhumicalo maha asi           nabhasa vijjuta pati.
              Panadita dundubhiyo            paridevimsu devata
              pupphavutthi ca gagana            abhivassatha medanim.
              Kampito merurajapi           rangamajjhe yatha nato
              sokena catidinova            viravo asi sagaro.
              Deva nagasura brahma       samviggahimsu tamkhane
              anicca vata sankhara          yathayam vilayam gata.
              Ya ce mam parivarimsu           satthu sasanakarika
              tayopi anupadana           dipasikha 2- viya nibbuta.
              Ha yoga vippayoganta        haniccam sabbasankhatam
              ha jivitam vinasantam            iccasi paridevana.
              Tato deva ca brahma ca       lokadhammanuvattanam
              kalanurupam kubbanti            upetva isisattamam.
              Tada amantayi sattha          anandam sutasagaram
              gacchananda nivedehi           bhikkhunam matu nibbutim.
              Tadanando niranando          assuna punnalocano
              gaggarena sarenaha            samagacchantu bhikkhavo.
@Footnote: 1 ka. samapajjatha  2 cha.Ma. dipacci
              Pubbadakkhinapacchasu             uttaraya ca santike
              sunantu bhasitam mayham            bhikkhavo sugatorasa.
              Ya vaddhayi payattena           sariram pacchimam mune
              sa gotami gata santim          tarava suriyodaye.
              Buddhamatapi pannattim           thapayitva gatasamam
              na yattha pancanettopi          tattha 1- dakkhati nayako.
              Yassatthi sugate saddha          yo va sisso 2- mahamune
              buddhassa matu sakkaram          karotu sugatoraso.
              Suduratthapi tam sutva           sighamagacchu bhikkhavo
              keci buddhanubhavena           keci iddhisu kovida.
              Kutagare vare ramme         sabbasonnamaye subhe
              mancakam samaropesum            yattha suttasi gotami.
              Cattaro lokapala te        amsehi samadharayum
              sesa sakkadika deva        kutagare samaggahum.
              Kutagarani sabbani           asum pancasatanipi
              saradadiccavannani             vissakammakatani hi.
              Sabba tapi bhikkhuniyo          asum mancesu sayita
              devanam khandhamarulha          niyyanti anupubbaso.
              Sabbaso chaditam asi           vitanena nabhattalam
              satara candasura ca           lanchita kanakamaya.
@Footnote: 1 cha.Ma. gatim  2 cha.Ma. ca piyo
              Pataka ussitaneka          cittaka 1- pupphakancuka
              obhaggakasapaduma 2-         mahiya pupphamuggatam.
              Dissanti candasuriya            pajjalanti 3- ca taraka
              majjham gatopi cadicco          na tapesi sasi yatha.
              Deva dibbehi gandhehi         malehi surabhihi ca
              vaditehi ca naccehi           sangitihi ca pujayum.
              Nagasura ca brahmano        yathasatti yathabalam
              pujayimsu ca niyyantim             nibbutam buddhamataram.
              Sabbayo purato nita          nibbuta sugatorasa
              gotami niyyate paccha          sakkata buddhaposika.
              Purato devamanuja             sanagasurabrahmaka
              paccha sasavako buddho         pujattham yati matuya.
              Buddhassa parinibbanam            nedisam asi yadisam
              gotamiparinibbanam              atiacchariyam 4- ahu.
              Buddho buddhassa nibbane        nopatiyadi bhikkhavo
              buddho gotaminibbane          sariputtadika yatha. 5-
              Citakani karitvana             sabbagandhamayani ca 6-
              gandhacunnavikinnani             jhapayimsu ca ta tahim.
              Sesabhagani dayhimsu            atthi sesani sabbaso
              anando ca tadavoca          samvegajanakam vaco.
@Footnote: 1 cha.Ma. vitata  2 cha.Ma. ogatakasapaduma  3 ka. vijjalanti
@4 cha.Ma. atevacchariyam  5 cha.Ma. tatha  6 cha.Ma. te
              Gotami nidhanam yata            dayhancassa sarirakam
              sanketam buddhanibbanam           nacirena bhavissati.
              Tato gotamidhatuni             tassa pattagatani so
              upanamesi nathassa            anando buddhacodito.
              Panina tani paggayha          avoca isisattamo
              mahato saravantassa            yatha rukkhassa titthato.
              Yo so mahattaro khandho        palujjeyya aniccata
              tatha bhikkhunisamghassa             gotami parinibbuta.
              Aho acchariyam mayham            nibbutayapi matuya
              sariramattasesaya             natthi sokapariddavo.
              Na sociya paresam sa          tinnasamsarasagara
              parivajjitasantapa             sitibhuta sunibbuta.
              Panditasi mahapanna           puthupanna tatheva ca
              rattannu bhikkhuninam sa           evam dharetha bhikkhavo.
              Iddhisu ca vasi asi            dibbaya sotadhatuya
              cetopariyananassa             vasi asi ca gotami.
              Pubbenivasamannasi            dibbacakkhu visodhitam
              sabbasavaparikkhina             natthi tassa punabbhavo.
              Atthadhammaniruttisu              patibhane tatheva ca
              parisuddham ahu nanam             tasma socaniya na sa.
              Ayoghanahatasseva               jalato jatavedaso 1-
              anupubbupasantassa               yatha na nayate gati.
              Evam samma vimuttanam           kamabandhoghatarinam
              pannapetum gati natthi            pattanam acalam padam. 2-
              Attadipa tato hotha            satipatthanagocara
              bhavetva sattabojjhange        dukkhassantam karissatha"ti.
      Ittham sudam mahapajapatigotami bhikkhuni ima gathayo abhasitthati.
                 Mahapajapatigotamitherigathavannana nitthita.
                       -------------------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 34 page 177-201. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=34&A=3810&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=34&A=3810&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=456              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=9350              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=9403              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=9403              Contents of The Tipitaka Volume 26 http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]