ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 34 : PALI ROMAN Theri.A. (paramatthadi.)

                    469. 3. Capatherigathavannana
      latthihattho pure asitiadika capaya theriya gatha.
      Ayampi purimabuddhesu katadhikara tattha tattha bhave vivattupanissayam kusalam
upacinanti anukkamena upacitakusalamula sambhatavimokkhasambhara hutva imasmim
buddhuppade vankaharajanapade 1- annatarasmim migaluddakagame jetthakamigaluddakassa dhita
hutva nibbatti, capatissa namam ahosi. Tena ca samayena upako ajivako
bodhimandato dhammacakkam pavattetum baranasim uddissa gacchantena satthara samagato
"vippasannani kho te avuso indriyani, parisuddho chavivanno pariyodato,
kamsi tvam avuso uddissa pabbajito, ko va te sattha, kassa va tvam
dhammam rocesi"ti 2- pucchitva:-
@Footnote: 1 cha.Ma. vangaharajanapade. evamuparipi  2 vi.maha. 4/11/11, Ma.mu. 12/285/246

--------------------------------------------------------------------------------------------- page280.

"sabbabhibhu sabbaviduhamasmi sabbesu dhammesu anupalitto sabbanjaho tanhakkhaye vimutto sayam abhinnaya kamuddiseyyam. 1- Na me acariyo atthi sadiso me na vijjati sadevakasmim lokasmim natthi me patipuggalo. Aham hi araha loke aham sattha anuttaro ekomhi sammasambuddho sitibhutomhi nibbuto. Dhammacakkam pavattetum gacchami kasinam puram andhibhutasmim lokasmim ahancham amatadundubhin"ti 2- satthara attano sabbannubuddhabhave dhammacakkappavattane ca pavedite pasannacitto so "hupeyyapavuso arahasi anantajino"ti 3- vatva ummaggam gahetva pakkanto vankaharajanapadam agamasi. So tattha ekam migaluddakagamakam upanissaya vasam kappesi, tam tattha jetthakamigaluddako upatthasi. So ekadivasam duram migavam gacchanto "mayham arahante ma pamajji"ti attano dhitaram capam anapetva agamasi saddhim putta- bhatukehi. Sa tassa 4- dhita abhirupa ahosi 5- dassaniya. Athakho upako ajivako bhikkhacaravelayam migaluddakassa gharam gato parivisitum upagatam capam disva ragena abhibhuto bhunjitumpi asakkonto bhajanena bhattam adaya vasanatthanam gantva bhattam ekamante nikkhipitva "sace capam labhissami, jivami, no ce, marissami"ti niraharo nipajji. Sattame divase migaluddako agantva dhitaram pucchi "kim mayham arahante na pamajji"ti. Sa "ekadivasameva agantva @Footnote: 1 khu.dha. 25/353/78, vi.maha. 4/11/11, Ma.mu. 12/285/246 2 vi.maha. 4/11/11, @Ma.mu. 12/285/246 3 vi.maha. 4/11/11, Ma.mu. 12/285/246 thokam visadisam @4 cha.Ma. cassa 5 cha.Ma. hoti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page281.

Puna nagatapubbo"ti aha. Migaluddako ca tavadevassa vasanatthanam gantva "kim bhante aphasukan"ti pade parimajjanto pucchi. Upako nitthunanto parivattatiyeva. So "vadatha bhante yam maya sakka katum, sabbam tam karissami"ti aha. Upako ekena pariyayena attano ajjhasayam arocesi. Itaro janasi pana bhante kinci sippanti. Na janamiti. Na bhante kinci sippam ajanantena sakka gharam avasitunti. So aha "naham kinci sippam janami, apica tumhakam mamsaharako bhavissami, mamsanca vikkinissami"ti. Magaviko "amhakampi etadeva ruccati"ti uttarasatakam datva attano sahayakassa gehe katipaham vasapetva tadise divase gharam anetva dhitaram adasi. Atha kale gacchante tesam samvasamanvaya putto nibbatti, subhaddotissa namam akamsu. Capa tassa rodanakale "upakassa putta, ajivakassa putta, mamsaharakassa putta, ma rodi ma rodi"tiadina puttatosanagitena upakam uppandesi. So "ma tvam cape mam `anatho'ti manni, atthi me sahayo anantajino nama tassaham santikam gamissami"ti aha. Capa "evamayam attiyati"ti natva punappunam tatha kathesiyeva. So ekadivasam taya tatha vutto kujjhitva gantumaraddho. Taya tam tam vatva anuniyamanopi sannattim anagacchanto pacchimadisabhimukho pakkami. Bhagava ca tena samayena savatthiyam jetavane viharanto bhikkhunam acikkhi "yo bhikkhave ajja `kuhim anantajino'ti idhagantva pucchati, tam mama santikam pesetha"ti. Upakopi "kuhim anantajino vasati"ti tattha tattha pucchanto anupubbena savatthim gantva viharam pavisitva viharamajjhe thatva "kuhim anantajino"ti pucchi. Tam bhikkhu bhagavato santikam nayimsu. So bhagavantam disva "janatha mam bhagava"ti aha. Ama janami, kuhim pana tvam ettakam kalam vasiti. Vankaharajanapade bhanteti. Upaka idani mahallako jato pabbajitum sakkhissasiti. Pabbajissami bhanteti. Sattha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page282.

Annataram bhikkhum anapesi "ehi tvam bhikkhu imam pabbajehi"ti. So tam pabbajesi. So pabbajito satthu santike kammatthanam gahetva bhavanam anuyunjanto nacirasseva anagamiphale patitthaya kalam katva avihesu nibbatto, nibbattakkhaneyeva arahattam papuni. Avihesu nibbattamatta satta jana arahattam patta, tesam ayam annataro. Vuttam hetam:- "aviham upapannase vimutta satta bhikkhavo ragadosaparikkhina tinna loke visattikam. Upakopalagando ca pukkusati 1- ca te tayo bhaddiyo khandadevo ca bahuraggi ca pingiyo 2- te hitva manusam deham dibbayogam upaccagun"ti. 3- Upake pana pakkante nibbinnamanasa capa darakam ayyakassa niyyadetva pubbe upakena gatamaggam gacchanti savatthim gantva bhikkhuninam santike pabbajitva vipassanaya kammam karonti maggapatipatiya arahatte patitthita attano patipattim paccavekkhitva pubbe upakena attana ca kathitagathayo udanavasena ekajjham katva:- [292] "latthihattho pure asi so dani migaluddako asaya palipa ghora nasakkhi parametave. [293] Sumattam mam mannamana capa puttamatosayi capaya bandhanam chetva pabbajissam punopaham. @Footnote: 1 cha.Ma. pakkusati 2 cha.Ma. singiyo 3 sam.sa. 15/105/71

--------------------------------------------------------------------------------------------- page283.

[294] Ma me kujjhi mahavira ma me kujjhi mahamuni na hi kodhaparetassa suddhi atthi kuto taPo. [295] Pakkamissanca nalato kodha nalaya vacchati bandhanti itthirupena samane dhammajivino. [296] Ehi kala nivattassu bhunja kame yatha pure ahanca te vasikata ye ca me santi nataka. [297] Etto cape catubbhagam yatha bhasasi tvanca me tayi rattassa posassa ularam vata tam siya. [298] Kalanginimva takkarim pupphitam girimuddhani phullam dalimalatthimva antodipeva patalim. [299] Haricandanalittangim kasikuttamadharinim tam mam rupavatim santim kassa ohaya gacchasi. [300] Sakunikova sakunam 1- yatha bandhitumicchati aharimena rupena na mam tvam badhayissasi. [301] Imanca me puttaphalam kala uppaditam taya tam mam puttavatim santim kassa ohaya gacchasi. [302] Jahanti putte sappanna tato nati tato dhanam pabbajanti mahavira nago chetvava bandhanam. [303] Idani te imam puttam dandena churikaya va bhumiyamva nisumbheyyam 2- puttasoka na gacchasi. @Footnote: 1 cha.Ma. sakuntikova sakunim 2 cha.Ma. bhumiyam va nisumbhissam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page284.

[304] Sace puttam sigalanam 1- kukkuranam padahisi na mam puttakatte jammi punaravattayissasi. [305] Handa kho dani bhadante kuhim kala gamissasi katamam gamanigamam nagaram rajadhaniyo. [306] Ahumha pubbe ganino assamana samanamanino gamena gamam vicarimha nagare rajadhaniyo. [307] Eso hi bhagava buddho nadim neranjaram pati sabbadukkhappahanaya dhammam desesi paninam tassaham santike gaccham so me sattha bhavissati. [308] Vandanam dani me vajjasi lokanatham anuttaram padakkhinanca katvana adiseyyasi dakkhinam. [309] Etam kho labbham amhehi yatha bhasasi tvanca me vandanam dani te vajjam lokanatham anuttaram padakkhinanca katvana adisissami dakkhinam. [310] Tato ca kalo pakkami nadim neranjaram pati so addasasi sambuddham desentam amatam padam. [311] Dukkham dukkhasamuppadam dukkhassa ca atikkamam ariyatthangikam maggam dukkhupasamagaminam. @Footnote: 1 cha.Ma. singalanam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page285.

[312] Tassa padani vanditva katvana nam padakkhinam capaya adisitvana pabbaji 1- anagariyam tisso vijja anuppatta katam buddhassa sasanan"ti ima gatha abhasi. Tattha latthihatthoti dandahattho. Pureti pubbe paribbajakakale candagona- kukkuradinam pariharanattham dandam hatthena gahetva vicaranako ahosi. So dani migaluddakoti so 2- idani migaluddakehi saddhim sambhogasamvasehi migaluddo magaviko jato. Asayati tanhaya. "asaya"tipi patho, ajjhasayahetuti attho. Palipati kamapankato ditthipankato ca. Ghorati aviditavipulanatthavahatta darunato ghoRa. Nasakkhi parametaveti tasseva palipassa parabhutam nibbanam etum gantum nasakkhi na abhisambhuniti attanameva sandhaya upako evam vadati. Sumattam mam mannamanati attani sutthu mattam madappattam kamagedhavasena laggam va 3- pamattam va katva mam sallakkhanti. Capa puttamatosayiti migaluddassa dhita capa "upakajivakassa 4- putta"tiadina mam ghattenti puttam tosesi kelayasi. 5- "supati mam mannamana"ti ca pathanti, supatiti mam mannamanati attho. Capaya bandhanam chetvati capaya tayi uppannam kilesabandhanam chinditva. Pabbajissam punopahanti puna dutiyavarampi aham pabbajissami. Idani tassa "mayham attho natthi"ti vadati, tam sutva capa khamapenti "ma me kujjhi"ti gathamaha. Tattha ma me kujjhiti kelikaranamattena ma mayham kujjhi. Mahavira mahamuniti upakam alapati. Tam hi sa "pubbepi pabbajito, idanipi pabbajitukamo"ti katva khantinca paccasimsanti "mahamuni"ti aha. Tenevaha "na hi kodhaparetassa, suddhi atthi kuto tapo"ti, tvam ettakampi asahanto katham cittam damessasi, katham va tapam carissasiti adhippayo. @Footnote: 1 cha.Ma. pabbajim 2 Si. so eso 3 cha.Ma. va-saddo na dissati 4 cha.Ma. ajivakassa @5 Si. kelapayi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page286.

Atha nalam gantva jivitukamositi capaya vutto aha "pakkamissanca nalato, kodha nalaya vacchati"ti ko idha nalaya vasissati, nalatova aham pakkamissameva. So hi tassa jatagamo, tato nikkhamitva pabbaji, so ca magadharatthe bodhimandassa asannapadese, tam sandhaya vuttam. Bandhanti itthirupena, samane dhammajivinoti cape tvam dhammena jivante dhammike pabbajite attano itthi- rupena itthikuttakappehi bandhanti titthasi. Yenaham idani idiso jato, tasma tam pariccajamiti adhippayo. Evam vutte capa tam nivattetukama "ehi kala"ti gathamaha. Tassattho:- kalavannataya kala upaka ehi nivattassu ma pakkami, pubbe viya kame paribhunja, aham ca ye ca me santi nataka, te sabbeva tuyham ma 1- pakkamitukamataya vasikata vasavattino katati. Tam sutva upako "etto cape"ti gathamaha. Tattha capeti alapanam. 2- Capasadisaangalatthitaya 3- hi sa capati namam labhi, tasma capati vuccati. Tvam cape yatha bhasasi, idani yadisam kathesi, ito catubbhagameva piyasamudacaram kareyyasi. Tayi rattassa ragabhibhutassa purisassa olaram vata tam siya, aham panetarahi tayi kamesu ca viratto, tasma capaya vacane na titthamiti adhippayo. Puna capa attani tassa asattim uppadetukama "kalanginin"tiadimaha. Tattha kalati tassalapanam. Angininti angalatthisampannam. Ivati upamaya nipato. Takkarim pupphitam girimuddhaniti pabbatamuddhani thitam supupphitadalimalatthim 4- viya. "ukkagarin"ti 5- ca keci pathanti, angatthilatthim 6- viyati attho. Girimuddhaniti ca idam kenaci anupahatasobhatadassanattham vuttam. Keci "kalinginin"ti patham 7- vatva tassa kumbhandalatasadisanti attham vadanti. Phullam dalimalatthimvati pupphitam bijapuralatam viya. @Footnote: 1 Si. imaya 2 cha.Ma. cape 3 Si. ankalatthitaya, Ma. angasanditaya @4 Si. supupphitaganikalikalatthim 5 Si. ukkaharinti 6 Si. aggilatthim @7 Si. kakkarinti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page287.

Antodipeva patalinti dipakabbhantare 1- pupphitapatalirukkham viya, dipaggahanancettha sobhapatihariyadassanatthameva. Haricandanalittanginti lohitacandanena anulittasabbangim. Kasikuttamadharininti uttamakasikavatthadharam. Tam manti tadisam mam. Rupavatim santinti rupasampannam samanam. Kassa ohaya gacchasiti kassa nama sattassa, kassa va hetuno kena karanena ohaya pahaya pariccajitva gacchasi. Ito parampi tesam vacanapativacanagathava thapetva pariyosane tisso gatha. Tattha sakunikovati sakunaluddo viya. Aharimena rupenati kesamandanadina sarirajagganena ceva vatthabharanadina ca abhisankharikena rupena vannena kittimena caturiyenati attho. Na mam tvam badhayissasiti pubbe viya idani mam tvam badhitum na sakkhissasi. Puttaphalanti puttasankhatam phalam puttapasavo. Sappannati pannavanto, samsare adinavavibhaviniya pannaya samannagatati adhippayo. Te hi appam va mahantam va natiparivattam bhogakkhandham va pahaya pabbajanti. Tenaha "pabbajanti mahavira, nago chetvava bandhanan"ti, ayabandhanam viya hatthinago gihibandhanam chinditva mahaviriyava pabbajanti, na nihinaviriyati attho. Dandenati yena kenaci dandena. Churikayati khurena. 2- Bhumiyamva nisumbheyyanti pathaviyam patetva pothanavijjanadina vibadhissami. Puttasoka na gacchasiti puttasokanimittam na gacchissasi. Padahisiti dassasi. Puttakatteti puttakarana. Jammiti tassa alapanam, lamaketi attho. @Footnote: 1 Si. dipakassantare 2 Si. khuriya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page288.

Idani tassa gamanam anujanitva gamanatthanam janitum "handa kho"ti gathamaha. Itaro pubbe aham aniyyanikam sasanam paggayha atthasim, idani pana niyyanike anantajinassa sasane thatukamo, tasma tassa santikam gamissamiti dassento "ahumha"tiadimaha. Tattha ganinoti ganadhaRa. Assamanati na samitapapa. Samana- maninoti samitapapati evam sannino. Vicarimhati puranadisu attanam pakkhipitva vadati. Neranjaram patiti neranjaraya nadiya samipe tassa tire. Buddhoti abhisambodhim patto, abhisambodhim patva dhammam desento sabbakalam bhagava tattheva vasiti adhippayena vadati. Vandanam dani me vajjasiti mama vandanam vadeyyasi, mama vacanena lokanatham anuttaram vadeyyasiti attho. Padakkhinanca katvana, adiseyyasi dakkhinanti buddham bhagavantam tikkhattum padakkhinam katvapi catusu disasu 1- vanditva tato punnato mayham pattidanam dento padakkhinam adiseyyasi buddhagunanam sutapubbatta hetusampannataya ca evam vadati. Etam kho labbham amhehiti etam padakkhinakaranam punnam amhehi tava datum sakka, na nivattanam, pubbe viya kamupabhogo ca na sakkati adhippayo. 2- Te vajjanti tava vandanam vajjam vakkhami. Soti kalo. Addasasiti adakkhi. Satthudesanayam saccakathaya padhanatta tabbinimuttaya abhavato "dukkhan"tiadi vuttam. Sesam vuttanayameva. Capatherigathavannana nitthita. @Footnote: 1 cha.Ma. thanesu 2 Ma. adhippayo. tvanca meti tvam cape


             The Pali Atthakatha in Roman Book 34 page 279-288. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=34&A=5985&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=34&A=5985&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=469              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=9721              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=9771              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=9771              Contents of The Tipitaka Volume 26 http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]