ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 36 : PALI ROMAN Ja.A.2 ekanipat (2)

                      8. Illisajatakam
     ubho khanjati idam sattha jetavane viharanto maccharikosiyasetthim
arabbha kathesi.
     Rajagahanagarassa kira avidure sakkarannama nigamo. Tattheko
maccharikosiyo nama setthi asitikotivibhavo pativasati. So
tinaggena telabindumpi neva paresam deti na attana paribhunjati.
Iti tassa tam vibhavajatam neva puttadaradinam na samanabrahmananam
attham anubhoti rakkhasapariggahitapokkharani viya aparibhogam titthati.
     Sattha ekadivasam paccusasamaye mahakarunasamapattito vutthaya
sakalalokadhatuyam bodhaneyyabandhave olokento pancacattalisayojanamatthake
vasantassa setthino sapajapatikassa sotapattiphalassa upanissayam
addasa. Tato purimadivase pana so rajanam upatthatum rajagaham
gantva agacchanto ekam chatajjhattam janapadamanussam kummasapuram
kapallapuvam khadantam disva tattha pipasam uppadetva attano
gharam gantva cintesi sacaham kapallapuvam khaditukamomhiti vakkhami
bahu maya saddhim khaditukama bhavissanti evam me bahuni tandulasappi
phanitadini parikkhayam gamissanti na kassaci kathessamiti tanham
adhivasento carati. So gacchante gacchante kale
upandupandukajato dhamanisanthatagatto jato tato tanham adhivasetum
asakkonto gabbham pavisitva mancakam upaguhitva nipajji evam
gatopi dhanahanibhayena kassaci kinci na kathesi. Atha nam
bhariya upasankamitva pitthim parimajjitva kinte sami aphasukanti
pucchi. Na me kinci aphasukam atthiti. Kim nu kho te raja
kupitoti. Rajapi me na kupitoti. Atha kinte puttadhitahi
va dasakammakaradihi va kinci amanapam katam atthiti. Evarupampi me
natthiti. Kisminci pana te tanha atthiti. Evam vuttepi
dhanahanibhayena na kinci vatva nissaddova nipajji. Atha nam
bhariya kathehi sami kisminca te tanhati aha. So vacanam
parigilanto viya atthi me eka tanhati aha. Kinte
Tanha samiti. Kapallapuvam khaditukamomhiti. Atha kimattham na
kathesi kim tvam daliddo idani sakalasakkaranigamavasinam pahonake
kapallapuve pacissamiti. Kinte etehi attano kammam katva
khadissantiti. Tenahi ekaracchavasinam pahonake pacamiti. Janamaham
tava mahaddhanabhavanti. Imasmim gehasamante sabbesam pahonakam
katva pacamiti. Janamaham tava mahajjhasayabhavanti. Tenahi
gehe puttadaramattasseva pahonakam katva pacamiti. Kinte
etehiti. Kim pana tuyhanca mayhanca pahonakam katva pacamiti. Tvam
kim karissasiti. Tenahi ekasseva te pahonakam katva pacamiti.
Imasmim thane paccamane bahu paccasimsanti sakalatandule thapetva
bhinnatandule ca uddhanakapallani ca adaya thokam khirasappimadhuphanitanca
gahetva sattabhumikassa pasadassa upari mahatalam aruyha
paca tatthaham ekakova nisiditva khadissamiti. Sa sadhuti
patissunitva gahetabbam gahapetva pasadam aruyha dasiyo
vissajjetva setthim pakkosapesi. So adito patthaya dvarani
pidahanto sabbadvaresu sucighatikani datva sattabhumitalam abhiruhitva
tatthapi dvaram pidahitva nisidi. Bhariyapissa uddhane aggim
jaletva kapallakam aropetva puve pacitum arabhi.
     Atha sattha patova mahamoggallanattheram amantetva eso
moggallana rajagahassa avidure sakkaranigame maccharisetthi kapallapuve
khadissamiti annesam dassanabhayena sattabhumikappasadassa
Uparimatale kapallapuve pacapesi tvam tattha gantva tam setthim dametva
nibbisevanam katva ubhopi jayapatike puve ca khirasappimadhuphanitani
ca gahapetva attano balena jetavanam anehi ajjaham pancahi
bhikkhusatehi saddhim vihareyeva nisidissami puveheva bhattakiccam
karissamiti aha. Thero sadhu bhanteti satthu vacanam sampaticchitva
tavadeva iddhibalena tam nigamam gantva tassa pasadassa sihapanjaradvare
sunivattho suparuto akaseyeva manirupakam viya atthasi.
Mahasetthino theram disvava hadayamamsam kampi. So aham
evarupananneva bhayena imam thanam agato ayanca agantva
vatapanadvare thitoti gahetabbagahanam apassanto aggimhi
pakkhittalonasakkhara viya rosena tatatatayanto evamaha samana akase
thatva tuvam kim labhissasi akase apade padam dassetva cankamantopi
neva labhissasiti. Thero tasmimyeva thane aparaparam cankami.
Setthi cankamanto kim labhissasi akase pallankena nisidamanopi
na labhissasiyevati aha. Thero pallankam abhujitva nisidi.
Atha nam nisinno kim labhissasi agantva vatapanaummare thitopi
na labhissasiyevati aha. Thero ummare atthasi. Atha
nam ummare thitopi kim labhissasi dhumayantopi na labhissasiyevati
aha. Thero dhumayi. Sakalappasado ekadhumo ahosi.
Setthino akkhini suciya vijjhanakalo viya jato. Gehajjhayanabhayena
pajjalantopi na labhissasiti avatva cintetva ayam samano
Sutthu laggo aladdho na gamissati ekamassa puvam dapessamiti
bhariyam aha bhadde ekam khuddakapuvam pacitva samanassa datva
uyyojehi nanti. Sa thokanneva pittham kapallapatiyam pakkhipi.
Mahapuvo hutva sakalapatim puretva uddhumato atthasi. Setthi tam
disva bahum taya pittham gahitam bhavissatiti sayameva dabbikannena
thokam pittham gahetva pakkhipi. Puvo purimapuvato mahantataro
jato. Evam yam yam pacati so so mahantamahantova ahosi.
So nibbinno bhariyam aha bhadde imassa ekam puvam dehiti.
Tassa pacchito ekam puvam ganhantiya sabbe ekabaddha alliyimsu.
Sa setthim aha sami sabbe puva ekato lagga visum katum
na sakkomiti. Ahampi karissamiti. So katum nasakkhi. Ubhopi jana
kotiyam gahetva kaddhantapi viyojetum nasakkhimsuyeva. Athassa
puvehi saddhim vayamantasseva sarirato seda muccimsu pipasa
upacchijji. Tato bhariyam aha bhadde na me puvehi attho
pacchiya saddhimyeva imassa bhikkhussa dehiti. Sa pacchim adaya
theram upasankamitva sabbe puve therassa adasi.
     Thero ubhinnampi dhammam desento tinnam ratananam gunam kathesi
atthi dinnam atthi yitthanti danadinam phalam gaganatale punnacandam viya
dassesi. Tam sutva pasannacitto mahasetthi bhante agantva imasmim
pallanke nisiditva puve paribhunjathati aha. Thero mahasetthi
sammasambuddho puve khadissamiti pancahi bhikkhusatehi saddhim vihare
Nisinno tumhakam ruciya sati setthibhariyam puve ca khiradini ca
ganhapetha satthu santikam gamissamati aha. Kaham pana bhante
etarahi eso satthati. Ito pancacattalisayojanamatthake
jetavanamahavihare setthiti. Bhante kalam anatikkamitva ettakam addhanam
katham gamissamati. Mahasetthi tumhakam ruciya sati aham vo attano
iddhibalena nessami tumhakam pasade sopanasisam attano
thaneyeva bhavissati sopanapariyosanampana jetavanadvarakotthake
bhavissati uparippasada hetthapasadam otaranakalamattena vo
jetavanam nessamiti. So sadhu bhanteti sampaticchi.
     Thero sopanasisam tattheva katva sopanapadamulam jetavana-
dvarakotthake hotuti adhitthasi. Tatheva ahosi. Iti thero setthinca
setthibhariyanca uparippasada hetthapasadam otaranakalatova khippataram
jetavanam sampapesi. Te ubhopi sattharam upasankamitva kalam
arocesum. Sattha bhattaggam pavisitva pannattapavarabuddhasane
nisidi saddhim bhikkhusanghena. Mahasetthi buddhappamukhassa bhikkhusanghassa
dakkhinodakam adasi. Setthibhariya tathagatassa patte puvam
patitthapesi. Sattha attano yapanamattam puvam ganhi. Pancasata
bhikkhupi tatheva ganhimsu. Setthi khirasappimadhuphanitasakkaradini
dadamano agamasi. Sattha pancahi bhikkhusatehi saddhim bhattakiccam
nitthapesi. Mahasetthipi saddhim bhariyaya yavadattham puvam khadi.
Puvanam pariyosanameva  na pannayati. Sakalavihare bhikkhunanca
Vighasadananca dinnesupi pariyanto na pannayateva. Bhante
puva parikkhayam na gacchantiti bhagavato arocesum. Tenahi jetavana-
dvarakotthake chaddethati. Atha te dvarakotthakassa avidure
pabbharatthane chaddayimsu. Ajjapi tam thanam kapallapuvapabbharantveva
pannayati. Mahasetthi saddhim bhariyaya bhagavantam upasankamitva
ekamantam atthasi. Bhagava anumodanam akasi. Anumodanapariyosane
ubhopi sotapattiphale patitthaya sattharam vanditva
dvarakotthake sopanam aruyha attano pasadeyeva patitthahimsu.
Tato patthaya mahasetthi asitikotidhanam buddhasasaneyeva vikiri.
     Punadivase sammasambuddhe savatthiyam pindaya caritva jetavanam
agamma bhikkhunam sugatovadam datva gandhakutim pavisitva patisalline
sayanhasamaye dhammasabhayam sannipatita bhikkhu passathavuso
mahamoggallanattheranubhavam anupahacca saddham anupahacca bhoge
maccharisetthim muhutteneva dametva nibbisevanam katva puve gahapetva
jetavanam anetva satthu sammukham katva sotapattiphale patitthapesi
aho mahanubhavo theroti therassa gunakatham kathenta nisidimsu.
Sattha agantva kaya nuttha bhikkhave etarahi kathaya sannisinnati
pucchitva imaya namati vutte bhikkhave kuladamakena nama bhikkhuna
kulam avihethetva akilametva pupphato renum ganhantena bhamarena
viya upasankamitva buddhagune janapetabbanti vatva theram pasamsanto
         Yathapi bhamaro puppham     vannagandham ahethayam
         paleti rasamadaya      evam game muni careti
imam dhammapade gatham vatva uttarim therassa gunam pakasetum na
bhikkhave idaneva moggallanena maccharisetthi damito pubbepi
tam  dametva kammaphalasambandham janapesiyevati vatva atitam ahari.
     Atite baranasiyam brahmadatte rajjam karente baranasiyam
illiso nama setthi ahosi asitikotivibhavo purisadosehi
samannagato khanjo kuni visamaakkhimandalo assaddho appasanno
macchari neva annesam deti na sayam paribhunjati. Rakkhasapariggahitapokkharani
viya tassa geham ahosi. Matapitaro panassa yava
sattama kulaparivatta danadayaka danapatino. So setthitthanam
labhitvayeva kulavamsam nasetva danasalayo jhapetva yacake
pothetva nikkaddhitva dhanameva santhapesi. So ekadivasam
rajupatthanam gantva attano gharam agacchanto ekam maggakilantam
janapadamanussam ekam suravarakam adaya pithake nisiditva ambilasurakosakam
puretva putimacchakena uttaribhangena pivantam disva suram patukamo
hutva cintesi sacaham suram pivissami mayi pivante bahu pivitukama
bhavissanti evam me dhanaparikkhayo bhavissatiti. So tanham  adhivasento
vicaritva gacchante gacchante kale adhivasetum asakkonto
vihatakappaso viya pandukasariro ahosi dhamanisanthatagatto.
Athekadivasam gabbham pavisitva mancakam  upaguhitva nipajji. Tamenam
Bhariya upasankamitva pitthim parimajjamana kinte sami aphasukanti
pucchi. Sabbam hettha kathitaniyameneva veditabbam. Tenahi ekasseva
te pahonakam suram karomiti puna vutte gehe suraya kariyamanaya
bahu paccasimsanti antarapanato aharapetva na sakka idha
nisinnena patunti masakamattam datva antarapanato suravarakam
aharapetva cetakena gahapetva nagara nikkhamitva naditiram
gantva mahamaggasamipe ekam gumbam pavisitva suravarakam thapapetva
gaccha tvanti cetakam dure nisidapetva kosakam puretva suram patum
arabhi.
     Pita panassa danadinam punnanam katatta devaloke sakko
hutva nibbatti. So tasmim khane pavattati nu kho me danam
udahu noti avajjento tassa appavattim disva puttassa ca
kulavamsam nasetva danasalayo jhapetva yacake nikkaddhitva
macchariyabhave patitthaya annesam databbam bhavissatiti bhayena gumbam
pavisitva ekasseva suram pivanabhavanca disva gacchami nam
sankhobhetva dametva kammaphalasambandham janapetva danam dapetva
devaloke nibbattanaraham karomiti manussapatham otaritva
illisasetthina sadisam khanjakunivisamacakkhumandalam attabhavam nimminitva
baranasinagaram pavisitva ranno nivesanadvare thatva attano
agamanabhavam arocapetva pavisatuti vutte pavisitva rajanam
vanditva atthasi. Raja kim mahasetthi avelaya agatositi
Aha. Ama agatosmi deva ghare me asitikotimattam dhanam
atthi tam devo aharapetva attano bhandagaram purapetuti.
Alam mahasetthi tava dhanato amhakam gehe bahutaram dhananti.
Sace deva tumhakam kammam atthi yatharuciya dhanam gahetva danam
dammiti. Dehi mahasetthiti. So sadhu devati rajanam
vanditva nikkhamitva illisasetthino geham agamasi. Sabbe
upatthakamanussa parivaresum. Ekopi nayam illisoti janitum
samattho natthi.
     So geham pavisitva antoummare thatva dovarikam
pakkosapetva yo anno maya samanarupo agantva mametam gehanti
pavisitum agacchati tam pitthiyam paharitva nihareyyathati vatva pasadam
abhiruyha maharahe asane nisiditva setthibhariyam pakkosapetva
setthiakaram dassetva bhadde danam demati aha. Tassa tam
vacanam sutvava setthibhariya ca puttadhitaro ca dasakammakaradayo ca
ettakam kalam danam datum cittameva natthi ajja pana suram pivitva
muducitto hutva datukamo jato bhavissatiti vadimsu. Atha nam
setthibhariya yatharuciya detha samiti aha. Tenahi bherivadakam
pakkosapetva suvannarajatamanimuttadihi atthika illisasetthissa
gharam gacchantuti sakalanagare bherincarapehiti. So tatha akasi.
Mahajano pacchippasibbakadini gahetva gehadvare sannipati. Sakko
sattaratanapure gabbhe vivarapetva tumhakam dammi yavadattham
Gahetva gacchathati aha. Mahajano dhanam niharitva mahatale rasim
katva agatabhajanani puretva gacchati.
     Annataro pana janapadamanusso illisasetthino gone tasseva
rathe yojetva sattahi ratanehi puretva nagara nikkhamitva mahamaggam
patipajjitva tassa gumbassa avidure ratham pesento vassasatam
jiva sami illisasetthi tam nissayadani me yavajivam kammam
akatva jivitabbam jatam taveva ratho taveva gona tava gehe
satta ratanani neva matara dinnani na pitara tam nissaya laddhani
samiti setthino gunam kathento gacchati. So tam saddam sutva
bhitatasito cintesi ayam mama namam gahetva idancidanca vadati
kacci nu kho ranna mama dhanam lokassa dinnanti gumba nikkhamitva
gone ca rathanca sanjanitva are dutthacetaka mayham gona mayham
rathoti vatva gantva gone nasarajjuyam ganhi. Gahapatiko ratha
oruyha are dutthacetaka illisamahasetthi sakalanagarassa danam deti
tvam kim ahositi pakkhanditva asanim patento viya khandhe paharitva
ratham adaya agamasi. So pana kampamano utthaya pamsum punchitva
vegena gantva ratham ganhi. Gahapatiko ratha otaritva kesesu
gahetva panametva kappurappaharehi kottetva gale gahetva
agatamaggabhimukham khipitva pakkami. Ettavatapissa suramado
chijji. So kampamano vegena nivesanadvaram gantva dhanam adaya
gacchante mahajane disva ambho kim nametam kim raja mama
Dhanam vilumpapetiti tam tam gantva ganhati. Gahitagahita paharitva
padamuleyeva patenti. So vedanappatto geham pavisitum arabhi.
Dvarapala are dutthagahapati kuhim pavisasiti velupesikahi pothetva
givayam gahetva niharimsu. So thapetva idani rajanam natthi
me anno koci patisarananti ranno santikam gantva deva
mama geham tumhe vilumpapethati aha. Naham setthi vilumpapemi
nanu tvameva agantva sace  tumhe na ganhatha aham mama
dhanam danam dassamiti nagare bherincarapetva danam adasiti.
Naham deva tumhakam santikam agacchami kim tumhe mayham macchariyabhavam
na janatha aham tinaggena telabindumpi kassaci na demi yo so
danam deti tam pakkosapetva vimamsatha devati.
     Raja sakkam pakkosapesi. Dvinnam jananam visesam neva raja
janati na amacca. Maccharisetthi kim deva na janatha aham
setthi ayam na setthiti aha. Mayam na sanjanama atthi ko te
sanjananakoti. Bhariya me devati. Bhariyam pakkosapetva
kataro te samikoti pucchimsu. Sa ayanti sakkasseva santike
atthasi. Puttadhitaro dasakammakare pakkosapetva pucchimsu.
Sabbe sakkasseva santike titthanti. Puna setthi cintesi mayham
sise pilaka atthi kesehi paticchanna tam kho pana kappakoyeva
janati tam pakkosapessamiti. So kappako mam deva
sanjanati tam pakkosapehiti aha. Tasmim pana kale bodhisatto
Tassa kappako ahosi. Raja tam pakkosapetva illisasetthim
janasiti pucchi. So sisam oloketva sanjanissami devati.
Tenahi dvinnampi sisam olokehiti aha. Tasmim khane sakko sise
pilakam mapesi. Bodhisatto dvinnampi sisam olokento pilakam
disva maharaja dvinnampi sise pilaka atthiyeva naham etesu
ekassapi illisabhavam sanjanitum sakkomiti vatva imam gathamaha
         ubho khanja ubho kuni    ubho visamacakkhuka
         ubhinnam pilaka jata     naham passami illisanti.
     Tattha ubhoti dvepi jana. Khanjati kunthapada.
Kuniti kunthahattha. Visamacakkhukati visamaakkhimandala kekarati
attho. Pilakati dvinnampi ekasmimyeva sisappadese ekasanthanava
dve pilaka jata. Naham passamiti aham imesu ayam nama
illisoti na passami ekassapi illisabhavam na janamiti avoca.
     Bodhisattassa vacanam sutvava setthi kampamano dhanasokena
satim paccupatthapetum asakkonto tattheva patati. Tasmim khane
sakko naham maharaja illiso sakkohamasmiti mahatiya lilhaya
akase atthasi. Illisassa mukham punchitva udakena sincimsu.
So utthaya sakkam devarajanam vanditva atthasi. Atha nam
sakko aha illisa idam dhanam mama santakam na tava aham hi
te pita tvam mama putto aham danadini punnani katva
sakkattam patto tvam pana me vamsam upacchinditva adanasilo hutva
Macchariye patitthaya danasalayo jhapetva yacake nikkaddhitva
dhanameva santhapesi tam neva paribhunjasi na annesam desi
rakkhasapariggahitam viya saram titthati sace me danasala pakatika
katva danam dassasi iccetam kusalam no ce dassasi sabbam te
dhanam antaradhapetva imina indavajirena sisam bhinditva jivitakkhayam
papessamiti. Illisasetthi maranabhayena santajjito ito patthaya
danam dassamiti patinnam adasi. Sakko tassa patinnam gahetva
akase nisinnakova dhammam desetva tam silesu patitthapetva
sakatthanameva agamasi. Illisopi danadini punnani katva
saggaparayano ahosi.
     Sattha na bhikkhave idaneva moggallano maccharisetthim
dameti pubbepesa imina damitoyevati imam dhammadesanam aharitva
anusandhim ghatetva jatakam samodhanesi tada illiso maccharisetthi
ahosi sakko devaraja moggallano raja anando kappako
pana ahamevati.
                    Illisajatakam atthamam.
                       ---------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 36 page 163-176. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=36&A=3286&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=36&A=3286&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=78              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=510              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=502              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=502              Contents of The Tipitaka Volume 27 http://84000.org/tipitaka/read/?index_27

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]