ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 36 : PALI ROMAN Ja.A.2 ekanipat (2)

                      8. Illisajatakam
     ubho khanjati idam sattha jetavane viharanto maccharikosiyasetthim
arabbha kathesi.
     Rajagahanagarassa kira avidure sakkarannama nigamo. Tattheko
maccharikosiyo nama setthi asitikotivibhavo pativasati. So
tinaggena telabindumpi neva paresam deti na attana paribhunjati.
Iti tassa tam vibhavajatam neva puttadaradinam na samanabrahmananam
attham anubhoti rakkhasapariggahitapokkharani viya aparibhogam titthati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page164.

Sattha ekadivasam paccusasamaye mahakarunasamapattito vutthaya sakalalokadhatuyam bodhaneyyabandhave olokento pancacattalisayojanamatthake vasantassa setthino sapajapatikassa sotapattiphalassa upanissayam addasa. Tato purimadivase pana so rajanam upatthatum rajagaham gantva agacchanto ekam chatajjhattam janapadamanussam kummasapuram kapallapuvam khadantam disva tattha pipasam uppadetva attano gharam gantva cintesi sacaham kapallapuvam khaditukamomhiti vakkhami bahu maya saddhim khaditukama bhavissanti evam me bahuni tandulasappi phanitadini parikkhayam gamissanti na kassaci kathessamiti tanham adhivasento carati. So gacchante gacchante kale upandupandukajato dhamanisanthatagatto jato tato tanham adhivasetum asakkonto gabbham pavisitva mancakam upaguhitva nipajji evam gatopi dhanahanibhayena kassaci kinci na kathesi. Atha nam bhariya upasankamitva pitthim parimajjitva kinte sami aphasukanti pucchi. Na me kinci aphasukam atthiti. Kim nu kho te raja kupitoti. Rajapi me na kupitoti. Atha kinte puttadhitahi va dasakammakaradihi va kinci amanapam katam atthiti. Evarupampi me natthiti. Kisminci pana te tanha atthiti. Evam vuttepi dhanahanibhayena na kinci vatva nissaddova nipajji. Atha nam bhariya kathehi sami kisminca te tanhati aha. So vacanam parigilanto viya atthi me eka tanhati aha. Kinte

--------------------------------------------------------------------------------------------- page165.

Tanha samiti. Kapallapuvam khaditukamomhiti. Atha kimattham na kathesi kim tvam daliddo idani sakalasakkaranigamavasinam pahonake kapallapuve pacissamiti. Kinte etehi attano kammam katva khadissantiti. Tenahi ekaracchavasinam pahonake pacamiti. Janamaham tava mahaddhanabhavanti. Imasmim gehasamante sabbesam pahonakam katva pacamiti. Janamaham tava mahajjhasayabhavanti. Tenahi gehe puttadaramattasseva pahonakam katva pacamiti. Kinte etehiti. Kim pana tuyhanca mayhanca pahonakam katva pacamiti. Tvam kim karissasiti. Tenahi ekasseva te pahonakam katva pacamiti. Imasmim thane paccamane bahu paccasimsanti sakalatandule thapetva bhinnatandule ca uddhanakapallani ca adaya thokam khirasappimadhuphanitanca gahetva sattabhumikassa pasadassa upari mahatalam aruyha paca tatthaham ekakova nisiditva khadissamiti. Sa sadhuti patissunitva gahetabbam gahapetva pasadam aruyha dasiyo vissajjetva setthim pakkosapesi. So adito patthaya dvarani pidahanto sabbadvaresu sucighatikani datva sattabhumitalam abhiruhitva tatthapi dvaram pidahitva nisidi. Bhariyapissa uddhane aggim jaletva kapallakam aropetva puve pacitum arabhi. Atha sattha patova mahamoggallanattheram amantetva eso moggallana rajagahassa avidure sakkaranigame maccharisetthi kapallapuve khadissamiti annesam dassanabhayena sattabhumikappasadassa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page166.

Uparimatale kapallapuve pacapesi tvam tattha gantva tam setthim dametva nibbisevanam katva ubhopi jayapatike puve ca khirasappimadhuphanitani ca gahapetva attano balena jetavanam anehi ajjaham pancahi bhikkhusatehi saddhim vihareyeva nisidissami puveheva bhattakiccam karissamiti aha. Thero sadhu bhanteti satthu vacanam sampaticchitva tavadeva iddhibalena tam nigamam gantva tassa pasadassa sihapanjaradvare sunivattho suparuto akaseyeva manirupakam viya atthasi. Mahasetthino theram disvava hadayamamsam kampi. So aham evarupananneva bhayena imam thanam agato ayanca agantva vatapanadvare thitoti gahetabbagahanam apassanto aggimhi pakkhittalonasakkhara viya rosena tatatatayanto evamaha samana akase thatva tuvam kim labhissasi akase apade padam dassetva cankamantopi neva labhissasiti. Thero tasmimyeva thane aparaparam cankami. Setthi cankamanto kim labhissasi akase pallankena nisidamanopi na labhissasiyevati aha. Thero pallankam abhujitva nisidi. Atha nam nisinno kim labhissasi agantva vatapanaummare thitopi na labhissasiyevati aha. Thero ummare atthasi. Atha nam ummare thitopi kim labhissasi dhumayantopi na labhissasiyevati aha. Thero dhumayi. Sakalappasado ekadhumo ahosi. Setthino akkhini suciya vijjhanakalo viya jato. Gehajjhayanabhayena pajjalantopi na labhissasiti avatva cintetva ayam samano

--------------------------------------------------------------------------------------------- page167.

Sutthu laggo aladdho na gamissati ekamassa puvam dapessamiti bhariyam aha bhadde ekam khuddakapuvam pacitva samanassa datva uyyojehi nanti. Sa thokanneva pittham kapallapatiyam pakkhipi. Mahapuvo hutva sakalapatim puretva uddhumato atthasi. Setthi tam disva bahum taya pittham gahitam bhavissatiti sayameva dabbikannena thokam pittham gahetva pakkhipi. Puvo purimapuvato mahantataro jato. Evam yam yam pacati so so mahantamahantova ahosi. So nibbinno bhariyam aha bhadde imassa ekam puvam dehiti. Tassa pacchito ekam puvam ganhantiya sabbe ekabaddha alliyimsu. Sa setthim aha sami sabbe puva ekato lagga visum katum na sakkomiti. Ahampi karissamiti. So katum nasakkhi. Ubhopi jana kotiyam gahetva kaddhantapi viyojetum nasakkhimsuyeva. Athassa puvehi saddhim vayamantasseva sarirato seda muccimsu pipasa upacchijji. Tato bhariyam aha bhadde na me puvehi attho pacchiya saddhimyeva imassa bhikkhussa dehiti. Sa pacchim adaya theram upasankamitva sabbe puve therassa adasi. Thero ubhinnampi dhammam desento tinnam ratananam gunam kathesi atthi dinnam atthi yitthanti danadinam phalam gaganatale punnacandam viya dassesi. Tam sutva pasannacitto mahasetthi bhante agantva imasmim pallanke nisiditva puve paribhunjathati aha. Thero mahasetthi sammasambuddho puve khadissamiti pancahi bhikkhusatehi saddhim vihare

--------------------------------------------------------------------------------------------- page168.

Nisinno tumhakam ruciya sati setthibhariyam puve ca khiradini ca ganhapetha satthu santikam gamissamati aha. Kaham pana bhante etarahi eso satthati. Ito pancacattalisayojanamatthake jetavanamahavihare setthiti. Bhante kalam anatikkamitva ettakam addhanam katham gamissamati. Mahasetthi tumhakam ruciya sati aham vo attano iddhibalena nessami tumhakam pasade sopanasisam attano thaneyeva bhavissati sopanapariyosanampana jetavanadvarakotthake bhavissati uparippasada hetthapasadam otaranakalamattena vo jetavanam nessamiti. So sadhu bhanteti sampaticchi. Thero sopanasisam tattheva katva sopanapadamulam jetavana- dvarakotthake hotuti adhitthasi. Tatheva ahosi. Iti thero setthinca setthibhariyanca uparippasada hetthapasadam otaranakalatova khippataram jetavanam sampapesi. Te ubhopi sattharam upasankamitva kalam arocesum. Sattha bhattaggam pavisitva pannattapavarabuddhasane nisidi saddhim bhikkhusanghena. Mahasetthi buddhappamukhassa bhikkhusanghassa dakkhinodakam adasi. Setthibhariya tathagatassa patte puvam patitthapesi. Sattha attano yapanamattam puvam ganhi. Pancasata bhikkhupi tatheva ganhimsu. Setthi khirasappimadhuphanitasakkaradini dadamano agamasi. Sattha pancahi bhikkhusatehi saddhim bhattakiccam nitthapesi. Mahasetthipi saddhim bhariyaya yavadattham puvam khadi. Puvanam pariyosanameva na pannayati. Sakalavihare bhikkhunanca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page169.

Vighasadananca dinnesupi pariyanto na pannayateva. Bhante puva parikkhayam na gacchantiti bhagavato arocesum. Tenahi jetavana- dvarakotthake chaddethati. Atha te dvarakotthakassa avidure pabbharatthane chaddayimsu. Ajjapi tam thanam kapallapuvapabbharantveva pannayati. Mahasetthi saddhim bhariyaya bhagavantam upasankamitva ekamantam atthasi. Bhagava anumodanam akasi. Anumodanapariyosane ubhopi sotapattiphale patitthaya sattharam vanditva dvarakotthake sopanam aruyha attano pasadeyeva patitthahimsu. Tato patthaya mahasetthi asitikotidhanam buddhasasaneyeva vikiri. Punadivase sammasambuddhe savatthiyam pindaya caritva jetavanam agamma bhikkhunam sugatovadam datva gandhakutim pavisitva patisalline sayanhasamaye dhammasabhayam sannipatita bhikkhu passathavuso mahamoggallanattheranubhavam anupahacca saddham anupahacca bhoge maccharisetthim muhutteneva dametva nibbisevanam katva puve gahapetva jetavanam anetva satthu sammukham katva sotapattiphale patitthapesi aho mahanubhavo theroti therassa gunakatham kathenta nisidimsu. Sattha agantva kaya nuttha bhikkhave etarahi kathaya sannisinnati pucchitva imaya namati vutte bhikkhave kuladamakena nama bhikkhuna kulam avihethetva akilametva pupphato renum ganhantena bhamarena viya upasankamitva buddhagune janapetabbanti vatva theram pasamsanto

--------------------------------------------------------------------------------------------- page170.

Yathapi bhamaro puppham vannagandham ahethayam paleti rasamadaya evam game muni careti imam dhammapade gatham vatva uttarim therassa gunam pakasetum na bhikkhave idaneva moggallanena maccharisetthi damito pubbepi tam dametva kammaphalasambandham janapesiyevati vatva atitam ahari. Atite baranasiyam brahmadatte rajjam karente baranasiyam illiso nama setthi ahosi asitikotivibhavo purisadosehi samannagato khanjo kuni visamaakkhimandalo assaddho appasanno macchari neva annesam deti na sayam paribhunjati. Rakkhasapariggahitapokkharani viya tassa geham ahosi. Matapitaro panassa yava sattama kulaparivatta danadayaka danapatino. So setthitthanam labhitvayeva kulavamsam nasetva danasalayo jhapetva yacake pothetva nikkaddhitva dhanameva santhapesi. So ekadivasam rajupatthanam gantva attano gharam agacchanto ekam maggakilantam janapadamanussam ekam suravarakam adaya pithake nisiditva ambilasurakosakam puretva putimacchakena uttaribhangena pivantam disva suram patukamo hutva cintesi sacaham suram pivissami mayi pivante bahu pivitukama bhavissanti evam me dhanaparikkhayo bhavissatiti. So tanham adhivasento vicaritva gacchante gacchante kale adhivasetum asakkonto vihatakappaso viya pandukasariro ahosi dhamanisanthatagatto. Athekadivasam gabbham pavisitva mancakam upaguhitva nipajji. Tamenam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page171.

Bhariya upasankamitva pitthim parimajjamana kinte sami aphasukanti pucchi. Sabbam hettha kathitaniyameneva veditabbam. Tenahi ekasseva te pahonakam suram karomiti puna vutte gehe suraya kariyamanaya bahu paccasimsanti antarapanato aharapetva na sakka idha nisinnena patunti masakamattam datva antarapanato suravarakam aharapetva cetakena gahapetva nagara nikkhamitva naditiram gantva mahamaggasamipe ekam gumbam pavisitva suravarakam thapapetva gaccha tvanti cetakam dure nisidapetva kosakam puretva suram patum arabhi. Pita panassa danadinam punnanam katatta devaloke sakko hutva nibbatti. So tasmim khane pavattati nu kho me danam udahu noti avajjento tassa appavattim disva puttassa ca kulavamsam nasetva danasalayo jhapetva yacake nikkaddhitva macchariyabhave patitthaya annesam databbam bhavissatiti bhayena gumbam pavisitva ekasseva suram pivanabhavanca disva gacchami nam sankhobhetva dametva kammaphalasambandham janapetva danam dapetva devaloke nibbattanaraham karomiti manussapatham otaritva illisasetthina sadisam khanjakunivisamacakkhumandalam attabhavam nimminitva baranasinagaram pavisitva ranno nivesanadvare thatva attano agamanabhavam arocapetva pavisatuti vutte pavisitva rajanam vanditva atthasi. Raja kim mahasetthi avelaya agatositi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page172.

Aha. Ama agatosmi deva ghare me asitikotimattam dhanam atthi tam devo aharapetva attano bhandagaram purapetuti. Alam mahasetthi tava dhanato amhakam gehe bahutaram dhananti. Sace deva tumhakam kammam atthi yatharuciya dhanam gahetva danam dammiti. Dehi mahasetthiti. So sadhu devati rajanam vanditva nikkhamitva illisasetthino geham agamasi. Sabbe upatthakamanussa parivaresum. Ekopi nayam illisoti janitum samattho natthi. So geham pavisitva antoummare thatva dovarikam pakkosapetva yo anno maya samanarupo agantva mametam gehanti pavisitum agacchati tam pitthiyam paharitva nihareyyathati vatva pasadam abhiruyha maharahe asane nisiditva setthibhariyam pakkosapetva setthiakaram dassetva bhadde danam demati aha. Tassa tam vacanam sutvava setthibhariya ca puttadhitaro ca dasakammakaradayo ca ettakam kalam danam datum cittameva natthi ajja pana suram pivitva muducitto hutva datukamo jato bhavissatiti vadimsu. Atha nam setthibhariya yatharuciya detha samiti aha. Tenahi bherivadakam pakkosapetva suvannarajatamanimuttadihi atthika illisasetthissa gharam gacchantuti sakalanagare bherincarapehiti. So tatha akasi. Mahajano pacchippasibbakadini gahetva gehadvare sannipati. Sakko sattaratanapure gabbhe vivarapetva tumhakam dammi yavadattham

--------------------------------------------------------------------------------------------- page173.

Gahetva gacchathati aha. Mahajano dhanam niharitva mahatale rasim katva agatabhajanani puretva gacchati. Annataro pana janapadamanusso illisasetthino gone tasseva rathe yojetva sattahi ratanehi puretva nagara nikkhamitva mahamaggam patipajjitva tassa gumbassa avidure ratham pesento vassasatam jiva sami illisasetthi tam nissayadani me yavajivam kammam akatva jivitabbam jatam taveva ratho taveva gona tava gehe satta ratanani neva matara dinnani na pitara tam nissaya laddhani samiti setthino gunam kathento gacchati. So tam saddam sutva bhitatasito cintesi ayam mama namam gahetva idancidanca vadati kacci nu kho ranna mama dhanam lokassa dinnanti gumba nikkhamitva gone ca rathanca sanjanitva are dutthacetaka mayham gona mayham rathoti vatva gantva gone nasarajjuyam ganhi. Gahapatiko ratha oruyha are dutthacetaka illisamahasetthi sakalanagarassa danam deti tvam kim ahositi pakkhanditva asanim patento viya khandhe paharitva ratham adaya agamasi. So pana kampamano utthaya pamsum punchitva vegena gantva ratham ganhi. Gahapatiko ratha otaritva kesesu gahetva panametva kappurappaharehi kottetva gale gahetva agatamaggabhimukham khipitva pakkami. Ettavatapissa suramado chijji. So kampamano vegena nivesanadvaram gantva dhanam adaya gacchante mahajane disva ambho kim nametam kim raja mama

--------------------------------------------------------------------------------------------- page174.

Dhanam vilumpapetiti tam tam gantva ganhati. Gahitagahita paharitva padamuleyeva patenti. So vedanappatto geham pavisitum arabhi. Dvarapala are dutthagahapati kuhim pavisasiti velupesikahi pothetva givayam gahetva niharimsu. So thapetva idani rajanam natthi me anno koci patisarananti ranno santikam gantva deva mama geham tumhe vilumpapethati aha. Naham setthi vilumpapemi nanu tvameva agantva sace tumhe na ganhatha aham mama dhanam danam dassamiti nagare bherincarapetva danam adasiti. Naham deva tumhakam santikam agacchami kim tumhe mayham macchariyabhavam na janatha aham tinaggena telabindumpi kassaci na demi yo so danam deti tam pakkosapetva vimamsatha devati. Raja sakkam pakkosapesi. Dvinnam jananam visesam neva raja janati na amacca. Maccharisetthi kim deva na janatha aham setthi ayam na setthiti aha. Mayam na sanjanama atthi ko te sanjananakoti. Bhariya me devati. Bhariyam pakkosapetva kataro te samikoti pucchimsu. Sa ayanti sakkasseva santike atthasi. Puttadhitaro dasakammakare pakkosapetva pucchimsu. Sabbe sakkasseva santike titthanti. Puna setthi cintesi mayham sise pilaka atthi kesehi paticchanna tam kho pana kappakoyeva janati tam pakkosapessamiti. So kappako mam deva sanjanati tam pakkosapehiti aha. Tasmim pana kale bodhisatto

--------------------------------------------------------------------------------------------- page175.

Tassa kappako ahosi. Raja tam pakkosapetva illisasetthim janasiti pucchi. So sisam oloketva sanjanissami devati. Tenahi dvinnampi sisam olokehiti aha. Tasmim khane sakko sise pilakam mapesi. Bodhisatto dvinnampi sisam olokento pilakam disva maharaja dvinnampi sise pilaka atthiyeva naham etesu ekassapi illisabhavam sanjanitum sakkomiti vatva imam gathamaha ubho khanja ubho kuni ubho visamacakkhuka ubhinnam pilaka jata naham passami illisanti. Tattha ubhoti dvepi jana. Khanjati kunthapada. Kuniti kunthahattha. Visamacakkhukati visamaakkhimandala kekarati attho. Pilakati dvinnampi ekasmimyeva sisappadese ekasanthanava dve pilaka jata. Naham passamiti aham imesu ayam nama illisoti na passami ekassapi illisabhavam na janamiti avoca. Bodhisattassa vacanam sutvava setthi kampamano dhanasokena satim paccupatthapetum asakkonto tattheva patati. Tasmim khane sakko naham maharaja illiso sakkohamasmiti mahatiya lilhaya akase atthasi. Illisassa mukham punchitva udakena sincimsu. So utthaya sakkam devarajanam vanditva atthasi. Atha nam sakko aha illisa idam dhanam mama santakam na tava aham hi te pita tvam mama putto aham danadini punnani katva sakkattam patto tvam pana me vamsam upacchinditva adanasilo hutva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page176.

Macchariye patitthaya danasalayo jhapetva yacake nikkaddhitva dhanameva santhapesi tam neva paribhunjasi na annesam desi rakkhasapariggahitam viya saram titthati sace me danasala pakatika katva danam dassasi iccetam kusalam no ce dassasi sabbam te dhanam antaradhapetva imina indavajirena sisam bhinditva jivitakkhayam papessamiti. Illisasetthi maranabhayena santajjito ito patthaya danam dassamiti patinnam adasi. Sakko tassa patinnam gahetva akase nisinnakova dhammam desetva tam silesu patitthapetva sakatthanameva agamasi. Illisopi danadini punnani katva saggaparayano ahosi. Sattha na bhikkhave idaneva moggallano maccharisetthim dameti pubbepesa imina damitoyevati imam dhammadesanam aharitva anusandhim ghatetva jatakam samodhanesi tada illiso maccharisetthi ahosi sakko devaraja moggallano raja anando kappako pana ahamevati. Illisajatakam atthamam. ---------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 36 page 163-176. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=36&A=3286&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=36&A=3286&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=78              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=510              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=502              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=502              Contents of The Tipitaka Volume 27 http://84000.org/tipitaka/read/?index_27

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]