ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 4 : PALI ROMAN Di.A. (sumangala.1)

page264.

5. Kutadantasutta [323] Evamme sutam .pe. Magadhesuti kutadantasuttam tatrayamanupubbapadavannana:- magadhesuti magadha nama janapadavasino 1- rajakumara, tesam nivaso ekopi janapado rulhisaddena "magadha"ti vuccati, tasmim magadhesu janapade. Ito param purimasuttadvaye vuttanayameva. Ambalatthika brahmajale vuttasadisava. Kutadantoti tassa brahmanassa namam. Upakkhatoti sajjito. Vacchatarasataniti vacchasatani. Urabbhati tarunamendaka vuccanti. Ete tava paliyam agatayeva. Paliyam pana anagatanampi anekesam migapakkhinam sattasattasatani sampinditanevati veditabbani. Sabbasattasatikayagam kiresa yajitukamo hoti. Thunupanitaniti bandhitva thapanatthaya yupasankhatam thunam upanitani. [328] Tividhanti ettha vidha vuccati pathana, titthapananti attho. Solasaparikkharanti solasaparivaram. [330] Pativasantiti yannanubhavanatthaya pativasanti. Mahavijitarajayannakathavannana [336] Bhutapubbanti idam bhagava pathavigatam nidhim uddharitva purato rasim karonto viya bhavapaticchannam pubbacaritam 2- dassento aha. Mahavijitoti so kira sagarapariyantam mahantam pathavimandalam vijini, iti mahantam vijitamassati "mahavijito"tveva sankhyam agamasi. Addhoti adisu yo koci attano santakena vibhavena addho hoti, ayam pana na kevalam addhoyeva, mahaddhano mahata aparimanasankhyena dhanena samannagato. Pancakamagunavasena mahanta olara bhoga assati mahabhogo. Pindapinadavasena ceva suvannamasakarajatamasakadivasena ca jataruparajatassa pahutataya pahutajataruparajato, anekakotisankhyena jataruparajatena samannagatoti attho. Vittiti tutthi, vittiya upakaranam vittupakaranam, tutthikarananti aththo. Pahutam nanavidhalankarasuvannarajatabhajanadibhedam vittupakaranamassati @Footnote: 1 cha.Ma., i. janapadino. 2 cha.Ma. ayam patho na dissati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page265.

Pahutavittupakarano. Sattaratanasankhatassa nidahitva thapitadhanassa, sabbapubbannaparannasangahitassa dhannassa ca pahutataya pahutadhanadhanno. Athava idamassa devasikam paribbayadanagahanadivasena pana parivattanadhanadhannavasena vuttam. Paripunnakosakotthagaroti koso vuccati bhandagaram, nidahitva thapitena dhanena paripunnakoso, dhannena paripunnakotthagaroti attho. Athava catubbidho koso hatthi assa ratha pattiti. Kotthagaram tividham dhanakotthagaram dhannakotthagaram vatthakotathagaranti, tam sabbampi paripunnamassati paripunnakosakotthagaro. Udapaditi uppajji. Ayam kira raja ekadivasam ratanavilokanacarikam nama nikkhanto. So bhandagarikam pucchi "tata idam evam bahudhanam kena samgharitan"ti? tumhakam pitupitamahadihi yava sattama kulaparivattati. Idam pana dhanam samgharitva te kuhim gatati. Sabbeva te deva maranavasam gatati. 1- Attano dhanam aggahetvava gatati. 2- Deva kim vadetha, dhanam nametam pahaya gamaniyameva, no adaya gamaniyanti. Atha raja nivattitva sirigabbhe nisinno "adhigata kho me"ti adini cintesi. Tena vuttam evam cetaso parivitakko udapaditi. [337-338] Brahmanam amantetvati kasma amantesi? ayam Kira evam cintesi "danam dentena nama ekena panditena saddhim mantayitva datum vattati, anamantetva katakammam hi pacchanutapam karoti"ti tasma amantesi. Atha brahmano cintesi "ayam raja mahadanam datukamo, janapade cassa bahu cora, te avupasametva danam dentassa khiradadhitanduladike danasambhare aharantanam nippurisani gehani cora vilumpissanti, janapado corabhayeneva akulo 3- bhavissati, tato ranno danam na ciram pavattissati, cittampissa ekaggam na bhavissati, handa nam etamattham sannapemi"ti. Tato tamattham sannapento "bhoto kho ranno"tiadimaha. Tattha sakantakoti corakantakehi sakantko. Panthaduhanati panthaduha, panthaghatakati attho. Akiccakari assati akattabbakari adhammacari bhaveyya. @Footnote: 1 cha.Ma. pattati 2 cha.Ma., i. gata tatati 3 cha.Ma. kolahalo

--------------------------------------------------------------------------------------------- page266.

Dassukhilanti corakhilam. Vadhena vati maranena va kottanena va. Bandhanenati addubandhanadina. Janiyati haniya, "satam ganhatha, sahassam ganhatha"ti evam pavattitadandenati attho. Garahayati pancasikhamundakakaranam 1- gomayasincanam givaya kudandakabandhanti evamadini katva garahapapanena. Pabbajanayati ratthato niharanena. Samuhanissamiti samma hetuna nayena karanena uhanissami. Hatavasesakati matavasesaka. Ussahantiti ussaham karonti. Anuppadetuti dinne appahonte puna annampi bijanca bhattanca kasiupakaranabhandanca sabbam detuti attho. Pabhatam anuppadetuti sakkhim akatva panne anaropetva mulacchejjavasena bhandamulam detuti attho. Bhandamulassa hi pabhatanti namam. Yathaha:- "appakena pi medhavi pabhatena vicakkhano. Samutthapeti attanam anum aggimva sandhaman"ti. 2- Bhattavetananti devasikam bhattanceva masikadiparibbayanca tassa tassa kulakammasurabhavanurupena thanantaragamanigamadidanena saddhim detuti attho. Sakammapasutati kasivanijjadisu sakesu kammesu uyyutta byavata. Rasikoti dhanadhannanam rasiko. Khematthitati khemena thita abhaya. Akantakati corakantakarahita. Muda modamanati moda modamana. Ayameva va patho, annamannam pamuditacittati adhippayo. Aparutagharati coranam abhavena dvarani asamvaritva vivatadvarati attho. Etadavocati janapadassa sabbakarena iddhaphitabhavam natva etam avoca. Catuparikkharavannana [339] Tenahi bhavam rajati brahmano kira cintesi "ayam raja mahadanam datum ativiya ussahajato. Sace pana attano anuyanta 3- khattiyadayo anamantetva dassati, nassa te attamana bhavissanti, yathadani 4- te attamana honti, tatha karissami"ti. "tasma tenahi bhavan"ti adimaha. @Footnote: 1 cha.Ma.,Si.,i....mundakaranam, Ma....mundikakaranam 2 khu.jataka. 27/4/2 @ culalakasetthijataka. 3 cha.Ma. anuyante 4 cha.Ma., i. yatha dane, Ma. yatha danam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page267.

Tattha negamati nigamanivasino. Janapadati janapadavasino. Amantayatanti amantetu janapetu. Yam mama assati yam tumhakam anujananam mama bhaveyya digharattam hitaya sukhaya. Amaccati piyasahayaka. Parisajjati sesa anattikaraka. Yajatam bhavam rajati yajatu bhavam. Te kira "ayam raja `aham issaro'ti pasayha danam adatva amhe amantesi, aho tena 1- sutthu katanti attamana evamahamsu, anamantite panassa yannatthanam dassanayapi na gaccheyyum. yannakalo maharajati deyyadhammasmim hi asati mahallakakale ca evarupam danam datum na sakka, tvam pana mahaddhano 2- ceva taruno ca, tena 3- te yannakaloti dassenta vadanti. Anumatipakkhati anumatiya pakkha, anumatidayakati attho. Parikkhara bhavantiti parivara bhavanti. "ratho silaparikkharo, jhanakkho cakkaviriyo"ti 4- ettha pana alankaro parikkharoti vutto. Atthaparikkharavannana [340] Atthahangehiti ubhato sujatadihi atthahi angehi. Yasasati anathapanasamatthataya. Saddhoti danassa phalam atthiti saddahati. Dayakoti danasuro. Na saddhamattakameva titthati, pariccajitumpi sakkotiti attho. Danapatiti yam danam deti, tassa pati hutva deti, na daso na sahayo. Yo hi attana madhuram bhunjati, paresam amadhuram deti, so danasankhatassa, deyyadhammassa daso hutva deti. Yo pana yam attana bhunjati, tadeva deti, so sahayo hutva deti. Yo pana attana yena kenaci yapeti, paresam madhuram deti, so pati jetthako samiko hutva deti, ayam tadisoti attho. Samanabrahmanakapanaddhikavanibbakayacakananti ettha samitapapa samana. Bahitapapa brahmana. Kapanati duggata daliddamanussa. Addhikati pathavino. Vanibbakati ye "ittham dinnam, kantam, manapam, kalena, anavajjam dinnam, dadam cittam pasadeyya, gacchatu bhavam brahmalokan"tiadina nayena danassa vannam thomayamana vicaranti. Yacakati ye "pasatamattam detha, saravamattam @Footnote: 1 cha.Ma. ahonena 2 cha.Ma. mahadhano 3 cha.Ma. etena 4 cha.Ma. sam. maha. 19/4/5

--------------------------------------------------------------------------------------------- page268.

Detha"tiadini vatva yacamana vicaranti. Opanabhutoti udapanabhuto, sabbesam sadharanaparibhogo, catummahapathe khatapokkharani viya hutvati attho. Sutajatassati ettha sutameva sutajatam. atitanagatapaccuppanne atthe cintetunti ettha "atite punnassa katattayeva me ayam sampatti"ti evam cintento atitamattham cintetum patibalo nama hoti. "idani punnam katvava anagate sakka sampattim papunitun"ti cintento anagatamattham cintetum patibalo nama hoti. "idam punnakammam nama sappurisanam acinnam, mayhanca bhogapi samvijjanti, dayakacittampi atthi, handaham punnani karomi"ti cintento paccuppannamattham cintetum patibalo nama hotiti veditabbo. Iti imaniti evam yathavuttani etani. Etehi kira atthahi angehi samannagatassa danam sabbadisahi mahajano upasankamati. "ayam dujjato kittakam kalam dassati, idaneva vippatisari hutva upacchindissati"tievamadini cintetva na koci upasankamitabbam mannati. Tasma etani atthangani parikkhara bhavantiti vuttani. Catuparikkharadivannana [341] Sukham pagganhantananti mahayagapatigganhanatthane danakatacchum pagganhantanam. Imehi catuhiti etehi sujatatadihi. Etesu hi asati "evam dujjatassa samvidhanena pavattadanam kittakam kalam pavattissati"tiadini vatva upasankamitaro na honti. Garahitabbabhavato pana upasankamantiyeva. Tasma imanipi parikkhara bhavantiti vuttani. [342] Tisso vidha desesiti tini thapanani desesi. So kira cintesi "danam dadamana nama tinnam thananam annatarasmim calanti, handaham imam rajanam tesu thanesu pathamataranneva niccalam karomi"ti. Tenassa tisso vidha desesiti. So bhoto rannoti idam karanatthe samivacanam. Bhota rannati va patho. Vippatisaro na karaniyoti "bhoganam vigamahetuko pacchanutapo na katabbo, pubbacetana pana acala patitthapetabba, evam hi danam mahapphalam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page269.

Hoti"ti dasseti. Itaresupi dvisu thanesu eseva nayo. Muncanacetanapi 1- hi pacchasamanussaranacetanapi 2- niccalava katabba. Tatha akarontassa danam na mahapphalam hoti, napi ularesu bhogesu cittam namati, maharoruvam upapannassa setthigahapatino 3- viya. [343] Dasahakarehiti dasahi karanehi. Tassa kira evam ahosi "sacayam raja dussile disva `nassati vata me danam, yassa me evarupa dussila bhunjanti'ti silavantesupi vippatisaram uppadessati, danam na mahapphalam bhavissati. Vippatisaro ca nama dayakanam patiggahakatova uppajjati, handassa pathamameva tam vippatisaram vinodemi"ti. Tasma dasahakarehi uppajjitum 4- yuttam patiggahakesupi vippatisaram vinodesiti. Tesamyeva tenati tesamyeva tena papena anittho vipako bhavissati, na annesanti dasseti. Yajatam bhavanti detu bhavam. Sajjatanti vissajjatu. Antaranti abbhantaram. [344] Solasahakarehi cittam sandassesiti idha brahmano ranno mahadanam anumodanam nama araddho. Tattha sandassesiti "idam danam data evarupam sampattim labhissati"ti 5- dassetva dassetva kathesi. 6- Samadapesiti tadattham samadapetva samadapetva kathesi. Samuttejesiti vippatisaravinodanenassa cittam vodapesi. Sampahamsesiti "sundaram te katam maharaja danam dadamanena"ti thutim katva kathesi. Vatta dhammato natthiti dhammena samena karanena vatta natthi. [345] Na rukkha chijjimsu yupatthaya, na dabbha luyimsu parihimsatthayati 7- ye yupanamake mahathambhe ussapetva "asukaraja asukamacco asukabrahmano evarupam nama mahayagam yajati"ti namam likhitva thapenti. Yani ca dabbhatinani layitva vanamalasankhepena yannasalam parikkhipanti, bhumiyam va pattharanti, tepi na rukkha chijjimsu na dabbha luyimsu. Kim pana bhavo va ajadayo va hannissantiti dasseti. Dasati antogehajatadasadayo. Pessati @Footnote: 1 cha.Ma. muncacetanapi 2 cha.Ma....cetana ca @3 cha.Ma. sam. saga. 15/130-131 4 ka. upacchijjitum @5 cha.Ma., Si., i. labhatiti 6 cha.Ma. katheti 7 cha.Ma. barihisatthayati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page270.

Ye pubbameva dhanam gahetva kammam karonti. Kammakarati ye bhattavetanam gahetva karonti. Dandatajjita nama dandayatthimuggaradini gahetva "kammam karotha karotha"ti evam tajjita. Bhayatajjita nama sace kammam karosi, iccetam 1- kusalam. No ce karosi, chindissama va bandhissama va maressama vati evam bhayena tajjita. Ete pana na dandatajjita, na bhayatajjita, na assumukha rodamana parikammani akamsu. Athakho piyasamudacareneva samudacariyamana akamsu. Na hi tattha dasam va "dasa"ti pessam va "pessa"ti kammakaram va "kammakara"ti alapanti. Yathanamavaseneva 2- pana piyasamudacarena alapitva itthipurisabalavantadubbalanamanurupa- meva kammam dassetva "idancidanca karotha"ti vadanti. Tepi attano rucivaseneva karonti. Tena vuttam "ye icchimsu, te akamsu. Ye na icachimsu, na te akamsu. Yam icchimsu, tam akamsu. Yam na icchimsu, na tam akamsu"ti. Sappitelanavanitadadhimadhuphanitena ceva so yanno nitthanamagamasiti raja kira bahinagarassa catusu dvaresu antonagarassa ca majjheti pancasu thanesu mahadanasalayo karapetva ekekissaya salaya satasahassam satasahassam katva divase divase pancasatasahassani vissajjetva suriyuggamanato patthaya tassa tassa kalassa anurupehi sahatthena suvannakatacchum gahetva panitehi sappiteladisammisseheva yagukhajjakabhattabyanjanapanakadihi mahajanam santappesi. Bhajanani puretva ganhitukamanam tatheva dapesi. Sayanhasamaye pana vatthagandhamaladihi sampujesi. Sappiadinam pana mahacatiyo purapetva 3- "yo yam paribhunjitukamo, so tam paribhunjatu"ti anekasatesu thanesu thapapesi. Tam sandhaya vuttam "sappitelanavanitadadhimadhuphanitena ceva so yanno nitthanamagamasi"ti. [346] Pahutam sapateyyam adayati bahum dhanam gahetva. Te kira cintesum "ayam raja sappiteladini janapadato anaharapetva attano santakameva niharitva mahadanam deti. Amhe hi pana `raja na kinci aharapeti'ti na yuttam tunhibhavitum. Na hi ranno ghare dhanam akkhayadhammameva, amhesu ca @Footnote: 1 cha.Ma.,i. iccetanti patho na dissati 2 ka. yatharucivaseneva 3 ka. puretva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page271.

Adentesu ko anno ranno dasasati, handassa dhanam upasamharama"ti te gamabhagena ca nigamabhagena ca nagarabhagena ca sapateyyam samharitva 1- sakatani puretva ranno upaharimsu. Tam sandhaya "pahutam sapateyyan"tiadimaha. [347] Puratthimena yannavatassati 2- puratthimadisato 3- nagaradvare danasalaya puratthimabhage. Yatha puratthimadisato agacchanta khattiyanam danasalaya yagum pivitva ranno danasalaya bhunjitva nagaram pavisanti, evarupe thane patthapesum. Dakkhinena yannavatassati 2- dakkhinato nagaradvare danasalaya vuttanayeneva dakkhinabhage patthapesum 4- pacchimuttaresupi eseva nayo. [348] Aho yanno aho yannasampadati brahmana sappiadihi nitthanagamanam sutva "yam loke madhuram, tadeva samano gotamo katheti, handassa yannam pasamsama"ti tutthacitta pasamsamana evamahamsu. Tunhibhutova nisinno hotiti upari vattabbamattham cintayamano nissaddova nisinno hoti. Abhijanati pana bhavam gotamoti idam brahmano pariharena pucchanto aha. Itaratha hi "kim pana tvam bho gotama tada raja ahosi udahu purohito brahmano"ti evam ujukameva pucchayamano agaravo viya hoti. Niccadanaanukulayannavannana [349] Atthi pana bho gotamati idam brahmano "sakalajambudipavasinam utthaya samutthaya danam nama datum garukam sakalajanapado ca attano kammani akaronto nassissati, atthi nu kho amhakampi immaha yanna anno yanno appasamarambhataro ceva mahapphalataro ca"ti etamattham pucchanto aha. Niccadananiti dhuvadanani niccabhattani. Anukulayannaniti "amhakam pitupitamahadihi pavattitani"ti katva paccha duggatapurisehipi 5- vamsaparamparaya pavattetabbani yagani, 6- evarupani kira silavante uddissa nibaddhadanani tasmim kule daliddapi na upacchindanti. @Footnote: 1 Si. samgharitva 2-2 cha.Ma. yannavatassati 3 cha.Ma. puratthimato @4 i. thapesum 5 Ma. pacchanugatapurisehipi 6 ka. yani tani

--------------------------------------------------------------------------------------------- page272.

Tatridam vatthum. Anathapindikassa kira ghare panca niccabhattasatani diyimsu. Dantamayasalakani pancasatani ahesum. Atha tam kulam anukkamena daliddiyena abhibhutam, eka tasmim kule darika ekasalakato uddham datum nasakkhi. Sapi paccha setavahanarajjam gantva khalam sodhetva laddhadhannena tam salakam adasi. Eko thero ranno arocesi. Raja tam anetva aggamahesitthane thapesi. Sa tato patthaya puna pancapi salakabhattasatani pavattesi. Dandappaharati "patipatiya titthatha titthatha"ti "ujukam 1- gantva ganhatha ganhatha"ti ca adini vatva diyamana dandappaharapi galaggahapi dissanti. Ayam kho brahmana hetu .pe. Mahanisamsatarancati ettha yasma mahayanne viya imasmim salakabhatte na bahuhi veyyavaccakarehi va upakaranehi va attho atthi, tasma etam appatthataram. 2- Yasma cettha na bahunnam kammacchedavasena pilasankhato samarambho atthi, tasma appasamarambhataram. Yasma cetam samghassa yittham pariccattam, tasma yannanti vuttam, yasma pana chalangasamannagataya dakkhinaya mahasamudde udakasseva na sukaram punnabhisandassa pamanam katum, idanca tathavidham. Tasma tam mahapphalataranca mahanisamsatarancati veditabbam. [350] Idam sutva brahmano cintesi:- idampi niccabhattam utthaya samutthaya dadato divase divase ekassa kammam nassati, navanavo ussahova 3- janetabbo hoti, atthi nu kho itopi anno yanno appatthataro ca appasamarambhataro cati. Tasma "atthi pana bho gotama"tiadimaha. Tattha yasma salakabhatte kiccapariyosanam natthi, ekena utthaya samutthaya annam kammam akatva samvidhatabbameva. Viharadane pana kiccapariyosanam atthi. Pannasalam va hi karetum kotidhanam vissajjetva mahaviharam va karetum ekavaram dhanapariccagam katva karitam sattatthavassanipi vassasatampi vassasahassampi gacchatiyeva, kevalam jinnapatitatthane patisankharanamattameva katabbam hoti. Tasma idam viharadanam salakabhattato appatthataranca appasamarambhataranca hoti. Yasma panettha @Footnote: 1 cha.Ma. ujum 2 cha.Ma. appatthataram evamuparipi 3 cha.Ma. ussaho ca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page273.

Suttantapariyayena "yavadeva sitassa patighataya"ti 1- adayo navanisamsa vutta, khandhakapariyayena:- "sitam unham patihanti, tato valamigani ca sirimsape ca makase sisire capi vutthiyo, tato vatatapo ghoro sanjato patihannati. Lenatthanca sukhatthanca jhayitum ca vipassitum viharadanam samghassa aggam buddhehi vannitam. Tasma hi pandito poso sampassam atthamattano vihare karaye ramme vasayettha bahussute. Tesam annanca pananca vatthasenasanani ca dadeyya ujubhutesu vippasannena cetasa. Te tassa dhammam desenti sabbadukkhapanudanam yam so dhammam idhannaya parinibbatyanasavo"ti. 2- Sattarasanisamsa vutta. Tasma etam salakabhattato mahapphalataranca mahanisamsatarancati veditabbam. Samghassa pana pariccattattava "yanno"ti vuccati. [351] Idampi sutva brahmano cintesi "dhanapariccagam katva viharadanam nama dukkaram, attano santaka hi kakanikapi 3- parassa duppariccajja, handaham itopi appatthataranca appasamarambhataranca yannam pucchami"ti. Tato tam 4- pucchanto "atthi pana bho"ti adimaha. Tattha yasma sakim pariccattepi vihare punappunam chadanakhandaphulla- patisankharanadivasena kiccam atthiyeva, saranam pana ekabhikkhussa va santike samghassa va ganassa va sakim gahitam gahitameva hoti, natthi tattha punappunam kattabbata, tasma tam viharadanato appatthataranca apapasamarambhataranca hoti. Yasma ca saranagamanam nama tinnam ratananam jivitapariccagamayam punanakammam 5- sabbasampattim 6- @Footnote: 1 Ma.mu. 12/23/14, an. chakka. 22/329/434 (saya) 2 vi. cula. 7/295/61 @3 Si. santakakakanikapi 4 Ma. tato param 5 cha.Ma. punnam 6 cha.Ma. saggasampattim

--------------------------------------------------------------------------------------------- page274.

Deti, tasma mahapphalataranca mahanisamsatarancati veditabbam. Tinnam pana ratananam jivitapariccagavasena "yanno"ti vuccati. [352] Idam sutva brahmano cintesi "attano jivitam nama parassa 1- pariccajitum dukkaram, atthi nu kho itopi appatthataro (ca appasamarambhataro ca 2-) yannoti, tato tam pucchanto puna "atthi pana bho gotama"ti adimaha. Tattha panatipata veramaniti adisu veramani nama virati. Sa tividha hoti sampattavirati samadanavirati setughataviratiti. Tattha yo sikkhapadani aggahetvapi kevalam attano jatigottakulappadesadini 3- anussaritva "na me idam patirupan"ti panatipatadini na karoti, sampattavatthum pariharati, tato araka viramati. Tassa sa virati sampattaviratiti veditabba. "ajjatagge jivitahetupi panam na hanami"ti va "panatipata viramami"ti va "veramanim samadiyami"ti va evam sikkhapadani ganhantassa pana virati samadanaviratiti veditabba. Ariyasavakanam pana maggasampayutta virati setughatavirati nama. Tattha purima dve viratiyo yam voropanadivasena vitikkamitabbam jivitindriyadivatthu, tam arammanam katva pavattanti, pacchima nibbanarammanava. Ettha ca yo panca sikkhapadani ekato ganhati, tassa ekasmim bhinne sabbanipi bhinnani honti. Yo ekekam ganhati, so yam vitikkamati, tadeva bhijjati. Setughataviratiya pana bhedo nama natthi, bhavantarepi hi ariyasavako jivitahetupi neva panam hanati na suram pivati. Sacepissa suranca khiranca missetva mukhe pakkhipanti, khirameva pavisati, na suRa. Yatha kim? yatha koncasakunanam khiramissake udake khirameva pavisati, na udakam. Idam yonisiddhanti ceva 4- idam dhammatasiddhanti ca veditabbam. Yasma pana saranagamane ditthiujukaranam nama bhariyam sikkhapadasamadane pana viratimattakameva. Tasma etam yatha va tatha va ganhantassapi sadhukam ganhantassapi appatthataranca appasamarambhataranca. Pancasilasadisassa pana danassa abhavato ettha mahapphalata mahanisamsata ca veditabba. Vuttam hetam:- @Footnote: 1 ka. tinnam ratananam 2 etthantare patho cha.Ma. potthakesu na dissati @3 cha.Ma....kulapadesadini 4 cha.Ma. ce?

--------------------------------------------------------------------------------------------- page275.

"pancimani bhikkhave danani mahadanadi aggannani rattannani vamsannani poranani asamkinnani asamkinnapubbani na sankiyanti na sankiyissanti appatikutthani samanehi brahmanehi vinnuhi. Katamani panca? idha bhikkhave ariyasavako panatipatam pahaya panatipata pativirato hoti. Panatipata pativirato bhikkhave ariyasavako aparimananam sattanam abhayam deti, averam deti, abyapajjam deti aparimananam sattanam abhayam datva averam datva abyapajjam datva aparimanassa abhayassa averassa abyapajjhassa bhagi hoti. Idam bhikkhave pathamam danam mahadanam aggannam rattannam vamsannam poranam asankinnam asankinnapubbam na sankiyati na sankiyissati appatikkuttham samanehi brahmanehi vinnuhi. Puna ca param bhikkhave ariyasavako adinnadanam pahaya .pe. Kamesu micchacaram pahaya .pe. Musavadam pahaya .pe. Suramerayamajjapamadatthanam pahaya .pe. Imani kho bhikkhave panca danani mahadanani aggannani .pe. Vinnuhiti. 1- Idanca pana silapancakam "attasinehanca jivitasinehanca pariccajitva rakkhissami"ti samadinnataya "yanno"ti vuccati. Tattha kincapi pancasilato saranagamanameva jetthakam, idam pana saranagamaneyeva patitthaya rakkhitasilavasena mahapphalanti vuttam. [353] Idampi sutva brahmano cintesi "pancasilam nama rakkhitum garukam, atthi nukho annam kinci idisameva hutva ito appatthataranca mahapphalataranca"ti. Tato tam pucchanto punapi "atthi pana bho gotama"tiadimaha. Athassa bhagava tividhasilaparipuriyam thitassa pathamajjhanadinam yannanam appatthataratanca 2- mahapphalataranca 2- dassetukamo buddhuppadato patthaya desanam arabhanto "idha brahmana"ti adimaha. Tattha yasma hetthavuttehi gunehi samannagato pathamam jhanam, pathamajjhanadisu thito dutiyadini nibbattento na kilamati, tasma tani @Footnote: 1 an. atthaka. 23/129/250 (saya), abhi. katha. 37/1142/369 (saya) @2-2 cha.Ma. appatthataranca mahapphalataranca evamuparipi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page276.

Appatthani appasamarambhani. Yasma panettha pathamam jhanam ekam kappam brahmaloke ayum deti. Dutiyam attha kappe. Tatiyam catusatthi kappe. Catuttham pancakappasatani. Tadevakasanancayatanadisamapattivasena bhavitam visati cattalisam satthi caturasiti ca kappasahassani ayum deti. Tasma mahapphalataranca mahanisamsataranca. Nivaranadinam pana paccanikadhammanam 1- pariccattatta tam "yanno"ti 2- veditabbam. Vipassanananampi yasma catutthajjhanapariyosanesu gunesu patitthaya nibbattento na kilamati, tasma appattham appasamarambham, vipassanasukhasadisassa pana sukhassa abhava mahapphalam. Paccanikakilesapariccagato yannoti. Manomayiddhipi yasma vipassananane patitthaya nibbattento na kilamati, tasma appattha appasamarambha attano sadisarupanimmanasamatthataya mahapphala, attano paccanikakilesapariccagato yanno. Iddhividhananadinipi yasma manomayananadisu patitthaya nibbattento na kilamati, tasma appatthani appasamarambhani, attano attano paccanikakilesappahanato yanno. Iddhividham panettha nanavidhavikubbanadassanasamatthataya, dibbasotam devamanussanam saddasavanasamatthataya, cetopariyananam paresam solasavidhacittajananasamatthataya, pubbenivasanussatinanam icchiticchitatthanasamanussaranasamatthataya, dibbacakkhu icchiticchitarupadassanasamatthataya, asavakkhayananam atipanitalokuttaramaggasukhanipphadana- samatthataya mahapphalanti veditabbam. Yasma pana arahattato visitthataro anno yanno nama natthi, tasma arahattanikuteneva desanam samadapento "ayam kho brahmana"ti adimaha. Kutadantaupasakattapativedanakathavannana [354-358] Evam vutteti evam bhagavata vutte desanaya pasiditva saranam gantukamo kutadanto brahmano etam "abhikkantam bho gotama"ti adikam vacanamavoca. Upavayatuti upagantva sariradaratham nibbapento @Footnote: 1 cha.Ma. paccanikanam dhammanam 2 cha.Ma. yannanti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page277.

Tanusitalo vato vayatuti. Idanca pana vatva brahmano purisam pesesi "gaccha tata yannavatam 1- pavisitva sabbe te panayo bandhana mocehi"ti. So "sadhu"ti patisunitva tatha katva agantva "mutta bho te panayo"ti arocesi. Yava brahmano tam pavattim na suni, na tava bhagava dhammam desesi. Kasma? "brahmanassa citte akulabhavo atthi"ti sutva panassa "bahu vata Me pana mocita"ti cittavaro vippasidati. Bhagava tassa vippasannamanatam natva dhammadesanam arabhi. Tam sandhaya "athakho bhagava"ti adi vuttam. Puna "kallacittan"ti adi anupubbikathanubhavena vikkhambhitanivaranatam sandhaya vuttam. Sesam uttanatthamevati. Iti sumangalavilasiniya dighanikayatthakathayam kutadantasuttavannana nitathita. Pancamam. -------------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 4 page 264-277. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=4&A=6929&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=4&A=6929&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=9&i=199              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=9&A=3478              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=9&A=3227              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=9&A=3227              Contents of The Tipitaka Volume 9 http://84000.org/tipitaka/read/?index_9

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]