ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 4 : PALI ROMAN Di.A. (sumangala.1)

                         8. Mahasihanadasutta
                        acelakassapavatthuvannana
      [381] Evamme sutam .pe. Urunnayanti mahasihanadasuttam.
Tatrayam anupubbapadavannana:- urunnayanti urunnati tassa ratthassapi
nagarassapi etadeva namam, bhagava urunnanagaram upanissaya viharati. Kannakathale 1-
migadayeti tassa nagarassa avidure kannakathalam nama eko ramaniyo bhumibhago
atthi. So miganam abhayatthaya dinnatta "migadayo"ti vuccati, tasmim kannakathale
migadaye.
      Aceloti naggaparibbajako. Kassapoti tassa namam. Tapassinti
tapanissitakam. Lukhajivanti acelakamuttacaradivasena lukho ajivo assati lukhajivi,
tam lukhajivim. Upakkosatiti upphandeti. 2- Upavadatiti hileti vambheti. Dhammassa
ca anudhammam byakarontiti bhota gotamena vuttakaranassa anukaranam kathenti.
Sahadhammiko  vadanuvadoti  parehi vuttakaranena sakarano hutva tumhakam vado
va anuvado va vinnuhi   garahitabbam karanam koci appamattakopi kim na
agacchatiti. Idam vuttam hoti "kim sabbakarenapi tava vade garayham karanam
natthi"ti. Anabbhakkhatukamati na abhutena vattukama.
      [382] Ekaccam tapassim lukhajivinti adisu idhekacco
acelakapabbajjaditapanissitatta tapassi "lukhena jivitam kappessami"ti
tinagomayadibhakkhanadihi nanappakarehi attanam kilameti,  appapunnataya ca sukhena
jivitavuttimeva na labhati, so tini duccaritani puretva niraye nibbattati.
      Aparo tadisam tapam nissitopi punnava hoti, labhati labhasakkakaram.
So "nadani maya sadiso atthi"ti attanam ucce thane sambhavetva "bhiyyoso
mattaya labham uppadessami"ti anesanavasena tini duccaritani puretva niraye
nibbattati.  ime dve sandhaya pathamanayo vutto.
@Footnote: 1 cha.Ma. kannakatthale. evamuparipi       2 cha.Ma. upandeti.
      Aparo tapanissitakopi lukhajivi appapunno hoti, na labhati sukhena
jivitavuttim. So "mayham pubbepi akatapunnataya sukhajivika nuppajjati, handadani
punnani karomi"ti tini sucaritani puretva sagge nibbattati.
      Aparo lukhajivi punnava hoti, labhati sukhena jivitavuttim. So "mayham
pubbepi katapunnataya sukhajivika uppajjati"ti cintetva anesanam pahaya tini
sucaritani puretva sagge nibbattati. Ime dve sandhaya dutiyanayo vutto.
      Eko pana tapassi appadukkhavihari hoti bahirakacarayutto tapaso
va channaparibbajako va, appapunnataya ca manape paccaye na labhati. So
anesanavasena tini duccaritani puretva attanam sukhetva niraye nibbattati.
      Aparo punnava hoti, so "nadani maya sadiso atthi"ti manam
uppadetva anesanavasena labhasakkaram va uppadento micchaditthivasena
"sukho imissa paribbajikaya daharaya mudukaya lomasaya 1- samphasso"ti adini
cintetva kamesu patabyatam va apajjanto tini duccaritani puretva niraye
nibbattati. Ime dve sandhaya tatiyanayo vutto.
      Aparo pana appadukkhavihari appapunno hoti, so "aham pubbepi
akatapunnataya sukhena jivitam na labhami"ti tini sucaritani puretva sagge
nibbattati.
      Aparo punnava hoti, so "pubbevaham 2- katapunnataya sukham  labhami,
idani punnaneva karissami"ti tini sucaritani puretva sagge nibbattati. Ime
dve sandhaya catutthanayo vutto. Idam titthiyavasena agatam, sasanepi pana labbhati.
      Ekacco hi dhutangasamadanavasena lukhajivi hoti, appapunnataya va
sakalampi gamam vicaritva udarapuram na labhati. So "paccaye uppadessami"ti
vejjakammadivasena va anesanam katva, arahattam va patijanitva tini va
kuhanavatthuni patisevitva niraye nibbattati.
@Footnote: 1 Si. lomasaya bahaya           2 cha.Ma. pubbepaham, Si. pubbepaham
      Aparo ca tadisova punnava hoti, so taya punnasampattiya manam
janayitva uppannalabham thavaram kattukamo  anesanavasena tini duccaritani puretva
niraye nibbattati.
      Aparo samadinnadhutango  appapunnova hoti, na labhati sukhena
jivitavuttim. So "pubbevaham akatapunnataya kinci na labhami, sace idani
anesanam karissam, ayatimpi dullabhasukho bhavissami"ti tini sucaritani puretva
arahattam pattum asakkonto sagge nibbattati.
      Aparo punnava hoti, so "pubbevaham katapunnataya etarahi
sukhito, idanipi punnam karissami"ti anesanam pahaya tini sucaritani puretva
arahattam pattum  asakkonto  sagge nibbattati.
      [383] Agatincati "asukatthanato nama ime agata"ti evam
agatinca. Gatincati idani gantabbatthananca. Cutincati tato cavananca
upapattincati tato cutanam puna upapattinca. Kim sabbantapam garahissamiti
"kena karanena garahissami. Garahitabbameva hi mayam garahama, pasamsitabbam pasamsama,
na hi bhandikam karonto maharajako viya dhotanca adhotanca ekato karoma"ti
dasseti.
      [384] Idani tamattham pakasento "santi kassapa eke samanabrahmana"ti
adimaha. Yam te ekaccanti pancavidham silam, tanhi loke na koci
"na sadhu"ti vadati. Puna yam te ekaccanti pancavidham veram, tam na koci
"sadhu"ti vadati. Puna yam te ekaccanti  pancadvare asamvaram, te kira "cakkhu
nama na nirundhitabbam, cakkhuna manapam rupam datthabban"ti vadanti, esa nayo
sotadisu. Puna yam te ekaccanti pancadvare samvaram.
      Evam paresam vadena saha attano vadassa samanasamanatam dassetva
idani attano vadena saha paresam vadassa samanasamanatam dassento "yam
mayan"ti adimaha. Tatrapi pancasiladivaseneva attho veditabbo.
                        Samanuyunjapanakathavannana
      [385] Samanuyunjantanti samanuyunjantu, ettha ca laddhim pucchanto
samanuyunjati nama, karanam pucchanto samanugahati nama, ubhayam pucchanto
samanubhasati nama. Satthara va sattharanti satthara va saddhim sattharam
upasamharitva "kinte sattha te dhamme sabbaso pahaya pavattati, udahu samano
gotamo"ti. Dutiyapadepi eseva nayo.
      Idani tamattham yojetva dassento "ye imesam bhavatan"ti adimaha.
Tattha akusala akusalasankhatati akusala ceva "akusala"ti ca sankhata nata,
kotthasam va katva thapitati attho. Esa nayo sabbapadesu. Apicettha
savajjati sadosa. Na alamariyati niddosatthena ariya bhavitum nalam asamattha.
      [386-392] Yam vinnu samanuyunjantati yena vinnu amhe ca
anne ca pucchanta evam vadeyyum, tam thanam vijjati, atthi tam karananti attho.
Yam va pana bhonto pare ganacariyati pare pana bhonto ganacariya yam va
tam va 1- appamattakam pahaya vattantiti attho. Amheva tattha yebhuyyena
pasamseyyunti idam bhagava satthara sattharam samanuyunjanepi aha, samghena samgham
samanuyunjanepi. Kasma? samghapasamsayapi satthuyeva pasamsasiddhito. Pasidamanapi hi
buddhasampattiya samghe, samghasampattiya ca buddhe pasidanti, tatha hi bhagavato
sariranippattim 2- disva dhammadesanam va sutva bhavanti vattaro "labha vata bho
savakanam ye evarupassa satthu santikavacara"ti, evam buddhasampattiya samghe
pasidanti. Bhikkhunam panacaragocaram abhikkamapatikkamadini ca disva bhavanti vattaro
"santikavacaranam vata bho savakanam ayanca upasamaguno satthu kivarupo bhavissati"ti.
Evam samghasampattiya buddhe pasidanti. Iti ya satthu pasamsa, sa samghassa, ya
samghassa pasamsa, sa satthuti samghapasamsayapi satthuyeva pasamsasiddhito bhagava dvisupi
nayesu "amheva tattha yebhuyyena pasamseyyun"ti aha. Samano gotamo ime
dhamme anavasesam pahaya vattati yam va pana bhonto pare ganacariyati adisupi
panettha 3- ayamadhippayo:- sampattasamadanasetughatavasena hi tisso viratiyo. Tasu
@Footnote: 1 ka. yatha va tatha va tam      2 cha.Ma. sarirasampattim        3 Ma. padesu.
Sampattasamadanaviratimattameva annesam hoti, setughatavirati pana sabbena sabbam
natthi. Pancasu pana tadangavikkhambhanasamucchedapatippassaddhinissaranappahanesu attha-
samapattivasena ceva vipassanamattavasena ca tadangavikkhambhanappahanamattameva annesam
hoti. Itarani tini pahanani sabbena sabbam natthi. Tatha hi silasamvaro
khantisamvaro nanasamvaro satisamvaro viriyasamvaroti panca samvara, tesu pancasilamattameva
adhivasanakhantimattameva ca annesam hoti, sesam sabbena sabbam natthi. Panca kho
panime uposathuddesa, tesu pancasilamattameva annesam hoti. Patimokkhasamvarasilam
sabbena sabbam natthi.
      Iti akusalappahane ca kusalasamadane ca tisu viratisu pancasu
pahanesu pancasu samvaresu pancasu uddesesu "ahameva ca mayhanca savakasamgho
loke pannayati, maya hi sadiso sattha nama mayhanca savakasamghena sadiso
samgho nama natthi"ti bhagava sihanadam nadati. 1-
                        Ariyaatthangikamaggavannana
      [393] Evam sihanadam naditva tassa sihanadassa aviparitabhavavabodhanattham
"atthi kassapa maggo"ti adimaha. Tattha maggoti lokututaramaggo.
Patipadati pubbabhagapatipada. Kalavaditi adini brahmajale vannitani. Idani
tam duvidhampi magganca patipadanca ekato katva desento 2- "ayameva ariyo"ti.
Adimaha. Idam pana sutva acelo cintesi "samano gotamo `mayhamyeva maggo
ca patipada ca atthi, annesam natthi'ti mannati, handassaham amhakampi maggam
kathemi"ti. Tato acelakapatipadam kathesi. Tenaha "evam vutte acelo kassapo
bhagavantam etadavoca imepi kho .pe. Udakorohananuyogamanuyutto viharati"ti.
                        Tapopakkamakathavannana
      [394] Tattha tapopakkamati taparambha, tapokammaniti attho.
Samannasankhatati samanakammasankhata brahmannasankhatati brahmanakammasankhata.
@Footnote: 1 ka. nadi             2 cha.Ma. dassento
Acelakoti niccelo, naggoti attho. Muttacaroti visatthacaro, uccarakammadisu
lokiyakulaputtacarena virahito thitakova uccaram karoti passavam karoti khadati
bhunjati ca. Hatthavalekhanoti 1- hatthe pindamhi nitthite jivhaya hattham avalikhati, 2-
uccaram va katva hatthasminneva dandakasanni hutva  hatthena avalikhati. 2-
Bhikkhagahanattham "ehi bhaddante"ti vutto na etiti na ehibhaddantiko. "tenahi
tittha bhaddante"ti vuttopi na titthatiti na titthabhaddantiko. Tadubhayampi kira
so "etassa vacanam katam bhavissati"ti na karoti. Abhihatnti puretaram gahetva
ahatam bhikkham. Uddissa katanti "imam tumhe uddissa katan"ti evam aropitam
bhikkham. Na nimantananti "asukam nama kulam va vithim va gamam va paviseyyatha"ti
evam nimantitabhikkhampi na sadiyati na ganhati. Na kumbhimukhati kumbhito uddharitva
diyyamanam bhikkham na ganhati. Na kalopimukhati kalopiti ukkhali va pacchi va,
tatopi na ganhati. Kasma? kumbhikalopiyo mam nissaya katacchuna paharam
labhantiti. Na elakamantaranti ummaram antaram katva diyyamanam 3- na ganhati.
Kasma? "ayam mam nissaya antarakaranam labhati"ti. Dandamusalesupi eseva nayo.
      Na dvinnanti dvisu bhunjamanesu ekasmim utthaya dente na
ganhati. Kasma? ekassa kavalantarayo hotiti. Na gabbhiniyati adisu pana
"gabbhiniya kucchiyam darako kilamati, payantiya darakassa khirantarayo hoti,
purisantaragataya ratiantarayo hoti"ti na ganhati. Samkittisuti samkittetva
katabhattesu, dubbhikkhasamaye kira acelakasavaka acelakanam atthaya tato tato
tanduladini samadapetva bhattam pacanti.  ukkattho acelako tatopi na
patigganhati. Na yattha sati yattha sunakho "pindam labhissami"ti upatthito
hoti, tassa tattha adatva ahatam na ganhati. Kasma? etassa pindantarayo
hotiti. Sandasandacariniti samuhasamuhacarini, sacehi  acelakam disva "imassa bhikkham
dassama"ti manusaka 4- bhattageham pavisanti, tesu ca pavisantesu kalopimukhadisu
@Footnote: 1 hatthapalekhano 2 cha.Ma. apalikhati 3 ka. niyyamanam 4 cha.Ma. manussa
Nilina makkhika uppatitva sandasanda caranti, tato ahatam bhikkham na ganhati.
Kasma? mam nissaya makkhikanam gocarantarayo jatoti.
      Thusodakanti sabbasassasambharehi katam sovirakam. Ettha ca surapanameva
savajjam, ayam pana sabbesupi savajjasanni. Ekagarikoti yo ekasmimyeva
gehe bhikkham labhitva nivattati. Ekalopikoti yo ekeneva alopena yapeti.
Dvagarikadisupi eseva nayo. Ekissapi dattiya ekaya dattiya. Datti 1-
nama eka khuddakapati hoti, yattha aggabhikkham pakkhipitva thapenti. Ekahikanti
ekadivasantarikam. Addhamasikanti addhamasantarikam. Pariyayabhattabhojananti
varabhattabhojanam, ekahavarena dvihavarena sattahavarena addhamasavarenati evam
divasavarena agatabhattabhojanam.
      [395] Sakabhakkhoti allasakabhakkho. Samakabhakkhoti samakatandulabhakkho.
Nivaradisu nivara 2- nama aranne sayanjatavihijati. Daddulanti cammakarehi
cammam likhitva chadditakasatam. Hatam vuccati silesopi sevalopi. Kananti
kundakam. Acamoti bhattaukkhalikaya laggo jhamaodano, tam chadditatthanatova
gahetva khadati, "odanakanjiyanti"pi vadanti. Pinnakadayo pakataeva.
Pavattaphalabhojiti patitaphalabhoji.
      [396] Sananiti sanavakacolani. Masananiti missakacolani.
Chavadussaniti matasarirato chadditavatthani, erakatinadini va ganthetva
katanivasanani. Pamsukulaniti pathaviyam chadditanantakani. Tiritaniti rukkhatacavatthani. 3-
Ajinanti ajinamigacammam. Ajinakkhipanti tadeva majjhe phalitakam. Kusaciranti
kusatinani ganthetva kataciram. Vakaciraphalakaciresupi eseva nayo. Kesakambalanti
manussakesehi katakambalam, yam sandhaya vuttam:-
      "seyyathapi bhikkhave yani kanici tantavutanam vatthanam, 4- kesakambalo
tesam patikkittho akkhayati. Kesakambalo bhikkhave site sito ca unhe unho ca
appaggho ca dubbanno ca duggandho ca dukkhasamphasso ca"ti. 5-
@Footnote: 1 Ma. ekadatti           2 Si. nivaro             3 Si. tiritakarukkhatacavatthani
@4 ka. tantavutani vatthani   5 am. tika. 20/138/279
      Valakambalanti assavalehi katakambalam. Ulukapakkhikanti ulukapakkhani
ganthetva 1- katanivasanam. Ukkutikappadhanamanuyuttoti ukkutikaviriyam anuyutto,
gacchantopi ukkutikova hutva uppatitva uppatitva gacchati. Kantakapassayikoti
ayakantake va pakatikantake va bhumiyam kottetva tattha cammam attharitva
thanacankamadini karoti. Seyyanti sayantopi tattheva seyyam kappeti. Phalakaseyyanti
rukkhaphalake seyyam. Thandilaseyyanti thandile ucce bhumitthane seyyam.
Ekapassayikoti ekapasseneva sayati. Rajojalladharoti sariram telena makkhetva
rajutthanatthane titthati, athassa sarire rajojallam laggati, tam dhareti.
Yathasanthatikoti laddham asanam akopetva yadeva labhati, tattheva nisidanasilo.
Vekatikoti vikatakhadanasilo. Vikatanti gutham vuccati. Apanakoti patikkhittasitudakapano.
Sayam tatiyamassati sayatatiyakam. Pato majjhantike sayanti divasassa tikkhattum papam
pavahessamiti udakorohananuyogam anuyutto viharatiti.
                       Tapopakkamaniratthakatavannana
      [397] Atha bhagava silasampadadihi vina tesam tapopakkamanam
niratthakattam dassento "acelako cepi kassapa hoti"ti adimaha. Tattha araka cati 2-
dureyeva. Averanti dosaveravirahitam. Abyapajjanti 3- domanassabyapajjavirahitam.
      [398] Dukkaram bho gotamati idam kassapo "mayam pubbe ettakamattam
samannanca brahmannancati vicarama, tumhe pana annamyeva samannanca
brahmannanca vadatha"ti dipento aha. Pakati kho esati pakati katha esa.
Imaya ca  kassapa mattayati "kassapa yadi imina pamanena evam parittakena
patipattikkamena samannam va brahmannam va dukkaram sudukkaram nama abhavissa,
tato netam   abhavissa kallam vacanaya dukkaram samannam dukkaram  brahmannanti
ayamettha padasambandhena saddhim attho. Etena nayena sabbattha padasambandho
veditabbo.
@Footnote: 1 ka. bandhitva       2 cha.Ma. araka vati        3 Si. abyapajjhanti
      [399]  Dujjanoti idampi so imina "mayam pubbe ettakena
samano va brahmano va hotiti vicarama, tumhe pana annathava vadatha"ti
idam sandhayaha. Athassa bhagava tam pakativadam patikkhipitva sabhavatova dujjanabhavam
avikaronto punapi "pakati kho"ti adimaha. Tatrapi vuttanayeneva padasambandham
katva attho vedibatbo.
                       Silacittapannasampadavannana
      [400-401] Katama pana sa bho gotamati kasma pucchati? ayam
kira pandito bhagavato kathentasseva katham uggahesi, atha attano patipattiya
niratthakatam viditva samano gotamo "tassa `cayam silasampada cittasampada
pannasampada abhavita hoti asacchikata, athakho so arakava samanna'tiadimaha.
Handadani nam ta sampattiyo pucchami"ti silasampadadivijananattham pucchati. Athassa
bhagava buddhuppadam dassetva tantidhammam kathento ta sampattiyo dassetum "idha
kassapa"ti adimaha. Imaya ca kassapa silasampadayati idam arahattaphalameva
sandhaya vuttam. Arahattaphalapariyosanam hi bhagavato sasanam. Tasma arahattaphalasampayuttahi
silacittapannasampadahi anna uttaritara va panitatara va siladisampada natthiti aha.
                          Sihanadakathavannana
      [402] Evanca pana vatva idani anuttaram mahasihanadam 1- nadanto "santi
kassapa eke samanabrahna"ti adimaha. Tattha ariyanti nirupakkilesam paramavisuddham.
Paramanti uttamam. Pancasilani hi adim katva yava patimokkhasamvarasila 2-
silameva, lokuttaramaggaphalasampayuttam pana paramasilam nama. Naham tatthati tattha
silepi paramasilepi aham  attano samasamam mama silasamena silena maya samam puggalam
na passamiti attho. Ahameva tattha bhiyyoti ahameva tasmim sile uttamo.
@Footnote: 1 ka. sihanadam, Si. buddhasihanadam.       2 Si. patimokkhasamvarasilam
Katamasminti? 1- yadidam adhisilanti yam etam uttamam silanti attho. Iti imam
pathamam sihanadam nadati.
      Tapojigucchavadati ye tapojiguccham vadanti. Tattha tapatiti tapo,
kilesasantapakaviriyassetam namam, tadeva te kilese jigucchatiti jiguccha. Ariya
paramati ettha niddosatta ariya, atthaarambhavatthuvasenapi uppanna
vipassanaviriyasankhata tapojiguccha tapojigucchava, maggaphalasampayutta parama nama.
Adhijegucchanti idha jigucchabhavo  jeguccham, uttamam jeguccham adhijeguccham, tasma
yadidam adhijeguccham, tattha ahameva bhiyyoti evamettha attho datthabbo. Pannadhikarepi
kammassakatapanna ca vipassanapanna ca panna nama, maggaphalasampayutta parama
panna nama. Adhippannanti ettha lingavipallaso  veditabbo. Ayam panetthattho ya
ayam adhipanna nama, ahamevettha 2- bhiyyoti. Vimuttadhikare
tadangavikkhambhanavimuttiyo vimutti nama, samucchedapatippassaddhinissaranavimuttiyo
pana parama vimuttiti veditabba. Idhapi ca yadidam adhivimuttiti ya ayam
adhivimutti, ahamevettha bhiyyoti attho.
      [403] Sunnagareti sunne ghare, ekakova nisiditvati adhippayo.
Parisasu cati atthasu parisasu. Vuttampi cetam:-
      "cattarimani sariputta tathagatassa vesarajjani, yehi vesarajjehi
samannagato tathagato asabham thanam patijanati, parisasu sihanadam nadati"ti 3-
suttam vittharetabbam.
      Panhanca nam pucchantiti pandita devamanussa panham abhisankharitva pucchanti.
Byakarotiti tamkhaneyeva vissajjeti. 4- Cittam aradhetiti panhavijsajjanena
mahajanassa cittam paritosetiyeva. No ca kho sotabbam mannantiti cittam
aradhetva kathentassapissa vacanam pare sotabbam na mannantiti evanca vadeyyunti
attho. Sotabbancassa mannantiti devapi manussapi mahanteneva ussahena
@Footnote: 1 Si. katarasmim                2 cha.Ma. ahameva tattha evamuparipi.
@3 Ma.mu. 12/150/110         4 ka. vissajjesi
Sotabbam mannanti. Pasidantiti supasanna kallacitta muducitta honti.
Pasannakaram karontiti na muddhappasannava honti, panitani civaradini
veluvanaviharadayo ca mahavihare pariccajanta pasannakaram karonti. Tathattayati
yam so dhammam deseti tathabhavaya, dhammanudhammapatipattipuranatthaya patipajjantiti
attho. Tathattaya ca patipajjantiti tathabhavaya patipajjanti, tassa hi bhagavato
dhammam sutva keci saranesu, keci pancasilesu patitthahanti, apare nikkhamitva
pabbajjanti. Patipanna ca aradhentiti tanca pana patipadam patipanna puretum
sakkonti, 1- sabbakarena pana purenti, patipattipuranena tassa bhoto gotamassa
cittam aradhentiti vattabba.
      Imasmim panokase thatva sihanada samodhanetabba. Ekaccam tapassim
niraye nibbattam passamiti hi bhagavato eko sihanado. Aparam sagge nibbattam
passamiti eko. Akusaladhammappahane ahameva setthoti eko. Kusaladhammasamadanepi
ahameva setthoti eko. Akusaladhammappahane mayhameva savakasamgho setthoti
eko. Kusaladhammasamadanepi mayhameva savakasamgho setthoti eko. Silena mayham
sadiso natthiti eko. Viriyena mayham sadiso natthiti  eko. Pannaya mayham
sadiso natthiti eko. Vimuttiya mayham sadiso natthiti eko. Sihanadam nadanto
parisamajjhe nisiditva nadamiti eko. Visarado hutva nadamiti eko. Panham
mam pucchantiti eko. Panham puttho vissajjemiti eko. Vissajjanena parassa
cittam aradhemiti eko. Sutva sotabbam mannantiti eko. Sutva me pasidantiti
eko. Pasanna pasannakaram karontiti eko. Yam patipattim desemi, tathattaya
patipajjantiti eko. Patipattiya 2- ca mam aradhentiti eko. Iti purimanam dasannam
ekekassa "parisasu ca nadati"ti adayo dasa dasa parivaRa. Evante dasa
purimanam dasannam parivaravasena satam purima ca dasati dasadhikam 3- sihanadasatam
hoti. Ito annasmim pana sutte ettaka sihanada dullabha, tenidam suttam
mahasihanadanti vuccati.
@Footnote: 1 Si. na puretum na sakkonti        2 cha.Ma. patipanna.       3 Si. dasuttaram.
                        Titthiyaparivasakathavannana
      [404] Iti bhagava "sihanadam kho samano gotamo nadati,  tanca
kho sunnagare nadati"ti evam vadanuvadam 1- patisedhetva idani parisati
naditapubbam puna sihanadam dassento "ekamidahan"ti adimaha.
      Tattha tatra mam annataro te sabrahmacariti 2- tatra rajagahe
gijjhakute pabbate viharantam mam annataro tava sabrahmacari 3- nigrodho nama
paribbajako. Adhijiguccheti viriyena papajigucchanadhikare panham pucchi. Idam yam tam
bhagava gijjhakute mahavihare nisinno udumbarikaya deviya uyyane nisinnassa
nigrodhassa ca paribbajakassa sandhanassa ca upasakassa dibbaya sotadhatuya
kathasallapam sutva akasenagantva tesam santike pannatte asane nisiditva
nigrodhena adhijegucche putthapanham vissajjesi, tam sandhaya vuttam. Param viya
mattayati paramaya mattaya, atimahanteneva pamanenati attho. Ko hi  bhanteti
thapetva andhabalam ditthigatikam anno panditajatiko "ko nama bhagavato dhammam
sutva na attamano assa"ti vadati. Labheyyahanti idam so "ciram vata me
aniyyanikapakkhe yojetva atta kilamito,  `sukkhanaditire nhayissami'ti
samparivattentena viya thuse kottentena viya na koci attho nipphadito. Handaham
attanam yoge yojessami"ti cintento 4- aha.
      [405] Atha bhagava yo anena khandhake titthiyaparivaso pannatto,
yam annatitthiyapubbo samanerabhumiyam thito "aham bhante itthannamo
annatitthiyapubbo imasmim dhammavinaye akankhami upasampadam svaham bhante samgham
cattaro mase parivasam yacami"ti 5- adina nayena samadiyitva parivasati, tam sandhaya
"yo kho kassapa annatitthiyapubbo"ti adimaha.
      Tattha pabbajjanti vacanasilitthatavaseneva vuttam, aparivasitvayeva hi
pabbajjam labhati. Upasampadatthikena pana natikalena gamappavesanadini 6- atthavattani
@Footnote: 1 cha.Ma. vadinam vadam, Si. vadanam vadam.   2 cha.Ma. tapabrahmacariti. evamuparipi.
@3 cha.Ma. tapabrahmacari  4 cha.Ma. cintetva 5 vi.maha. 4/86/102  6 vi.maha. 4/87/103
Purentena parivasitabbam. Araddhacittati atthavattapuranena tutthacitta, ayamettha
sankhePo. Vittharato panesa titthiyaparivaso samantapasadikaya vinayatthakathaya
pabbajjakhandhakavannanaya vuttanayeneva veditabbo. Apica metthati apica me
ettha. Puggalavemattata viditati puggalananattam viditam. "ayam puggalo
parivasaraho, ayam na parivasaraho"ti idam mayham pakatanti dasseti. Tato kassapo
cintesi "aho  acchariyam buddhasasanam, yattha evam ghamsitva kottetva yuttameva
ganhanti, ayuttam chaddenti"ti, tato sutthutaram pabbajjaya sanjatussaho "sace
bhante"ti adimaha.
      Atha kho bhagava tassa tibbacchandatam viditva "na kassapo parivasam
arahati"ti annataram bhikkhum  amantesi "gaccha bhikkhu kassapam nhapetva
pabbajetva anehi"ti. So tatha katva tam pabbajetva bhagavato  santikam
agamasi. Bhagava tam ganamajjhe nisiditva upasampadesi tena vuttam "alattha kho
acelo kassapo bhagavato santike pabbajjam, alattha upasampadan"ti.
Acirupasampannoti upasampanno hutva acirameva. 1- Vupakatthoti vatthukamakilesakamehi
kayena ceva cittena ca vupakattho. Appamattoti kammatthane satim avijahanto.
Atapiti kayikacetasikasankhatena viriyatapena atapi. Pahitattoti kaye ca jivite
ca anapekkhataya pesitacitto vissatthaattabhavo. Yassatthayati yassa atthaya.
Kulaputtati acarakulaputta. Sammadevati hetunava karaneneva. Tadanuttaranti tam
anuttaram. Brahmacariyapariyosananti maggabrahmacariyassa pariyosanabhutam arahattaphalam,
tassa hi atthaya kulaputta pabbajjanti. Ditatheva dhammeti  imasmimyeva attabhave.
Sayam abhinna sacchikatvati attanayeva pannaya paccakkham katva, aparapaccayam
katvati attho. Upasampajja viharatiti papunitva sampadetva vihasi, evam
viharantopi 2- khina  jati .pe. Abbhannasiti.
      Evamassa paccavekkhanabhumim dassetva arahattanikutena desanam nitthapetum
"annataro kho panayasma kassapo arahatam ahosi"ti vuttam. Tattha
@Footnote: 1 cha.Ma. nacirameva             2 cha.Ma. viharanto ca
Anantaroti eko. Arahatanti arahantanam, bhagavato savakanam arahantanam
abbhantaro ahositi ayamettha adhippayo. Yam yam pana antarantara na vuttam, tam
tam tattha tattha vuttatta pakatamevati.
                  Iti sumangalavilasiniya dighanikayatthakathaya
                     mahasihanadasuttavannana nitthita.
                              Atthamam.
                         ---------------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 4 page 288-301. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=4&A=7552&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=4&A=7552&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=9&i=260              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=9&A=5295              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=9&A=4073              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=9&A=4073              Contents of The Tipitaka Volume 9 http://84000.org/tipitaka/read/?index_9

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]