|
| บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
5 Janasandhajātakaṃ.
Dasa khalumāni ṭhānānīti idaṃ satthā jetavane viharanto kosalarañño
ovādatthāya kathesi.
Ekasmiṃ hi kāle rājā issariyamadamatto kilesasukhanissito
vinicchayaṃpi na paṭṭhapesi buddhupaṭṭhānaṃpi pamajji. So ekadivasaṃ dasabalaṃ
anussaritvā satthāraṃ vandissāmīti bhuttapātarāso rathavaramāruyha
vihāraṃ gantvā satthāraṃ vanditvā nisīdi. Atha naṃ satthā
kiṃ mahārāja ciraṃ na paññāyasīti vatvā bahukiccatāya no
bhante buddhupaṭṭhānassa okāso na jātoti vutte mahārāja
mādisenāma ovādadāyake sabbaññūbuddhe dhuravihāre viharante ayuttaṃ
Tava pamajjituṃ raññānāma rājakiccesu appamattena raṭṭhavāsīnaṃ
mātāpitusamena agatigamanaṃ pahāya dasarājadhamme akopetvā rajjaṃ
kāretuṃ vaṭṭati rañño hi dhammikabhāve sati parisāpissa dhammikā
honti anacchariyaṃ kho panetaṃ yaṃ mayi anusāsante tvaṃ dhammena rajjaṃ
kāreyyāsi porāṇakapaṇḍitā anusāsake ācariye avijjamānepi
attano matiyā tividhasucaritadhamme patiṭṭhāya mahājanassa dhammaṃ
desetvā saparisā saggapuraṃ pūrayamānā agamaṃsūti vatvā tena
yācito atītaṃ āhari
atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto
tassa aggamahesiyā kucchimhi nibbatti. Janasandhakumārotissa nāmaṃ kariṃsu.
Athassa vayappattassa takkasilato sabbasippāni uggaṇhitvā āgatakāle
rājā sabbāni bandhanāgārāni sodhāpetvā uparajjaṃ adāsi.
So aparabhāge pitu accayena rajje patiṭṭhāya catūsu nagaradvāresu
nagaramajjhe rājadvāre cāti cha dānasālāyo kāretvā divase
divase cha satasahassāni pariccajitvā sakalajambūdīpaṃ saṃkhobhetvā
mahādānaṃ pavattento bandhanāgārāni niccaṃ vivaṭāni kāretvā
dhammagaṇḍikaṃ sodhāpetvā catūhi saṅgahavatthūhi lokaṃ saṅgaṇhanto
pañcasīlāni rakkhanto uposathavāsaṃ vasanto dhammena rajjaṃ kāresi.
Antarantarā ca raṭṭhavāsino sannipātetvā dānaṃ detha sīlaṃ
samādiyatha dhammaṃ caratha dhammena kammante ca vohāre ca payojetha
daharakāleyeva sippāni uggaṇhatha dhanaṃ uppādetha gāmakūṭakammaṃ pisuṇakammaṃ
Mā karittha caṇḍā pharusā mā ahuttha mātupaṭṭhānaṃ pitupaṭṭhānaṃ
pūretha kulejeṭṭhāpacāyino bhavathāti dhammaṃ desetvā mahājanaṃ
sucaritadhamme patiṭṭhāpesi. So ekadivasaṃ paṇṇarasīuposathe
samādinnuposatho mahājanassa bhiyyo bhiyyo hitasukhatthāya
appamādavihāratthāya dhammaṃ desessāmīti cintetvā nagare
bheriñcārāpetvā attano orodhe ādiṃ katvā sabbaṃ nagarajanaṃ
sannipātetvā rājaṅgaṇe alaṅkataratanamaṇḍapamajjhe paññattavarapallaṅke
nisīditvā ambho nagaravāsino tumhākaṃ tapanīye ca atapanīye ca
dhamme desessāmi appamattā hutvā ohitasotā sakkaccaṃ suṇāthāti
dhammaṃ desesi. Satthā saccaparibhāvitaṃ mukharatanaṃ vivaritvā taṃ desanaṃ
madhurena sarena kosalarañño āvikaronto
dasa khalumāni ṭhānāni yāni pubbe akaritvā
sa pacchā anutappati iccāha rājā janasandho
aladdhā cittaṃ tapati pubbe asamudānitaṃ
na pubbe dhanamesissaṃ iti pacchānutappati
sakyarūpaṃ pure santaṃ mayā sippaṃ na sikkhitaṃ
kicchā vutti asippassa iti pacchānutappati
kūṭavedī pure āsiṃ pisuṇo piṭṭhimaṃsiko
caṇḍo ca pharuso cāsiṃ iti pacchānutappati
pāṇātipātī pure āsiṃ luddho cāpi anāriyo
bhūtānaṃ nāvajānissaṃ iti pacchānutappati
Bahūsu vata santīsu anāpadāsu itthisu
paradāraṃ asevissaṃ iti pacchānutappati
bahumhi vata santamhi annapāne upaṭṭhite
na pubbe adadiṃ dānaṃ iti pacchānutappati
mātaraṃ pitaraṃ cāpi jiṇṇake gatayobbane
pahusanto na posissaṃ iti pacchānutappati
ācariyamanusatthāraṃ sabbakāmarasāharaṃ
pitaraṃ atimaññissaṃ iti pacchānutappati
samaṇe brāhmaṇe cāpi sīlavante bahussute
na pubbe payirupāsissaṃ iti pacchānutappati
sādhu hoti tapo ciṇṇo santo ca payirupāsito
aciṇṇo me tapo pubbe iti pacchānutappati
yo ca etāni ṭhānāni yoniso paṭipajjati
karaṃ purisakiccāni na ca pacchānutappatīti
imā gāthā āha.
Tattha ṭhānānīti kāraṇāni. Pubbeti paṭhamameva akaritvā.
Sa pacchā anutappatīti so paṭhamaṃ kattabbāni akārako puggalo idha
lokepi paralokepi tappati kilamati. Pacchā vā anutappatītipi
pāṭho. Iccāhāti evaṃ rājā janasandho avoca. Iccāsuhātipi
pāṭho. Tattha sukāro nipātamattaṃ. Iccāsu āhāti padacchedo.
Imāni dasa tapanīyakāraṇāni pakāsetuṃ bodhisattassa dhammakathā hoti.
Tattha pubbeti paṭhameva taruṇakāle parakkamaṃ akatvā asamudānitaṃ
asambhūtaṃ dhanaṃ mahallakakāle alabhitvā tappati socati pare ca
sukhite disvā sayaṃ dukkhaṃ jīvanto pubbe dhanaṃ pariyesissanti evaṃ
pacchānutappati tasmā mahallakakāle sukhaṃ jīvitukāmā daharakāleyeva
dhammikāni kasikammādīni katvā dhanaṃ pariyesathāti dasseti. Pure
santanti pubbe daharakāle ācariye payirupāsitvā mayā kātuṃ
sakyarūpaṃ samānaṃ hatthisippādikaṃ kiñci sippaṃ na sikkhitaṃ. Kicchāti
mahallakakāle asippassa dukkhā jīvitavutti neva sakkā tadā sippaṃ
sikkhituṃ tasmā mahallakakāle jīvitukāmā taruṇakāleyeva sippāni
sikkhathāti dasseti. Kūṭavedīti kūṭajānanako gāmakūṭo vā lokassa
anatthakārako vā tulākūṭāni kārako vā kūṭaṭṭakārako vāti attho.
Āsinti evarūpo ahaṃ pubbe ahosiṃ. Pisuṇoti pesuññakārako.
Piṭṭhimaṃsikoti lañcaṃ gahetvā asāmike sāmike sāmike asāmike
karonto paresaṃ piṭṭhimaṃsaṃ khādako. Iti pacchāti evaṃ maraṇamañce
nipanno anutappati tasmā sace niraye na vasitukāmattha mā evarūpaṃ
pāpakammaṃ karitthāti ovadati. Luddhoti dāruṇo sāhasiko.
Anāriyoti na ariyo asaññito dussīlo nīcasamācāro.
Nāvajānissanti khantimettānudayavasena nīcavuttiko nāhosiṃ. Sesaṃ
purimanayeneva yojetabbaṃ. Anāpadāsūti apadānaṃ āpado pariggahoti
attho. Na āpado yāsaṃ atthīti anāpadā. Aññehi
akatapariggahāsūti attho. Upaṭṭhiteti paccupaṭṭhite. Na pubbeti
Ito pubbe dānaṃ na adadaṃ. Pahusantoti dhanabalenapi kāyabalenapi
posituṃ samattho paṭibalo samāno. Ācariyanti ācārasikkhāpanatāya
idha pitā ācariyoti adhippeto. Anusatthāranti anusāsakaṃ.
Sabbakāmarasāharanti sabbe vatthukāmarase āharitvā positānaṃ.
Atimaññissanti tassa ovādaṃ agaṇhanto atikkamitvā maññissaṃ.
Na pubbeti ito pubbe dhammikasamaṇabrāhmaṇe gilāne milāte
cīvarādīni datvā appaṭijagganena payirupāsissaṃ. Tapoti sucaritatapo.
Santoti kāyādīhi dvārehi upasanto sīlavā. Idaṃ vuttaṃ
hoti tividhasucaritasaṅkhāto tapo ciṇṇo evarūpo ca santo
payirupāsitonāma sādhu sundaro. Na pubbeti mayā daharakāle
evarūpo tapo na ciṇṇo iti pacchā jarājiṇṇo maraṇabhayatajjito
anutappati socati. Sace tumhe evaṃ na socitukāmā tapokammaṃ
karothāti vadati. Yo ca etāni ṭhānānīti yo pana etāni
dasakāraṇāni paṭhamameva upāyena paṭipajjati samādāya vattati
purisehi kattabbāni dhammikakiccāni karonto so appamādavihāri-
puriso pacchā nānutappati somanassappattova hotīti.
Iti mahāsatto anvaḍḍhamāsaṃ iminā niyāmena mahājanassa
dhammaṃ desesi. Mahājanopi tassa ovāde ṭhatvā tāni dasa ṭhānāni
pūretvā saggaparāyano ahosīti.
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā evaṃ mahārāja porāṇaka-
paṇḍitā anācariyakā attanova matiyā dhammaṃ desentā mahājanaṃ
Saggapure patiṭṭhāpesunti vatvā jātakaṃ samodhānesi tadā parisā
buddhaparisā ahosi janasandharājā pana ahamevāti.
Janasandhajātakaṃ pañcamaṃ.
----------------
The Pali Atthakatha in Roman Book 40 page 116-122.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=40&A=2364
อรรถกถาบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=40&A=2364
อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=1649
เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=6520
พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=6741
The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=6741
Contents of The Tipitaka Volume 27
http://84000.org/tipitaka/read/?index_27
        |
|
บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]