|
| บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
6 Yudhañjayajātakaṃ.
Mittāmaccaparibyuḷhanti idaṃ satthā jetavane viharanto
mahābhinikkhamanaṃ ārabbha kathesi.
Ekadivasamhi bhikkhū dhammasabhāyaṃ sannipatitvā āvuso sace
dasabalo agāraṃ ajjhāvasissati sakalacakkavāḷagabbhe cakkavattirājā
abhavissa sattaratanasamannāgato caturiddhisamiddho parosahassaputtaparivāro
so evarūpaṃ sirivibhavaṃ pahāya kāmesu dosaṃ disvā aḍḍharattikasamaye
channasahāyena kaṇṭhakamāruyha nagarā nikkhamitvā anomānadītīre
pabbajitvā cha vassāni dukkarakārikaṃ katvā sammāsambodhiṃ pattoti
satthu guṇakathaṃ kathayiṃsu. Satthā āgantvā kāyanuttha bhikkhave
etarahi kathāya sannisinnāti pucchitvā imāyanāmāti vutte
na bhikkhave idāneva tathāgato mahābhinikkhamanaṃ nikkhanto pubbepi
dvādasayojanike bārāṇasinagare rajjaṃ pahāya nikkhantoyevāti vatvā
atītaṃ āhari
atīte rammanagare sabbadattonāma rājā ahosi. Ayamhi
bārāṇasi udayajātake surundhananagaraṃnāma jātaṃ cullasuttasomajātake
sudassanaṃnāma soṇanandajātake brahmavaḍḍhanaṃnāma kaṇṭhahālajātake
pupphavatīnāma imasmiṃ pana yudhañjayajātake rammanagaraṃnāma ahosi
evamassā kadāci nāmaṃ parivatteti. Tattha sabbadattarañño
puttā sahassā ahesuṃ yudhañjayassanāma jeṭṭhaputtassa uparajjaṃ
adāsi. So divase divase mahādānaṃ pavattesi. Evaṃ
Gacchante kāle bodhisatto ekadivasaṃ pātova rathavaramāruyha mahantena
sirivibhavena uyyānakīḷaṃ gacchanto rukkhaggatiṇaggasākhaggamakaṭasuttajālādīsu
suttajālākārena lagge ussāvavindū disvā samma sārathi kinnāmetanti
pucchitvā ete deva himasamaye patanakaussāvavindūnāmāti sutvā
divasabhāgaṃ uyyāne kīḷitvā sāyaṇhasamaye paccāgacchanto te
adisvā samma sārathi kahaṃ ete ussāvavindū na tedāni passāmīti
pucchitvā deva te suriye uggacchante sabbeva bhijjitvā paṭhaviyaṃ
patantīti sutvā saṃvegappatto hutvā imesaṃ sattānaṃ jīvitasaṅkhārāpi
tiṇagge ussāvavindusadisā mayā byādhijarāmaraṇehi apīḷiteneva
mātāpitaro āpucchitvā pabbajituṃ vaṭṭatīti ussāvavindumeva
ārammaṇaṃ katvā āditte viya tayo bhave passanto attano
gehaṃ āgantvā alaṅkatapaṭiyattāya vinicchayasālāya nisinnassa pitu
santikaṃyeva gantvā pitaraṃ vanditvā ekamante ṭhito pabbajjaṃ
yācanto paṭhamaṃ gāthamāha
mittāmaccaparibyuḷhaṃ ahaṃ vande rathesabhaṃ
pabbajissāmahaṃ rāja taṃ devo anumaññatūti.
Tattha paribyuḷhanti parivāritaṃ. Taṃ devoti taṃ mama pabbajjaṃ
devo anujānātūti attho.
Atha naṃ rājā nivarento dutiyaṃ gāthamāha
sace te ūnaṃ kāmehi ahaṃ paripūrayāmi te
yo taṃ hiṃsati vāremi mā pabbaja yudhañjayāti.
Taṃ sutvā kumāro tatiyaṃ gāthamāha
na matthi ūnaṃ kāmehi hiṃsanto me na vijjati
dīpañca kattumicchāmi yaṃ jarā nābhikīratīti.
Tattha dīpañcāti tāta neva mayhaṃ kāmehi onaṃ atthi na
maṃ hiṃsanto koci atthi ahaṃ pana paralokagamanāya attano patiṭṭhaṃ
kattuṃ icchāmi. Yaṃ jarā nābhikīratīti yaṃ dīpaṃ jarā nābhikīrati na
viddhaṃseti tamahaṃ kattumicchāmi amatamahānibbānaṃ gavesissāmi na
me kāmehi attho anujānātha maṃ mahārājāti vadati.
Iti punappunaṃ kumāro pabbajjaṃ yāci. Rājā mā pabbajāti
nivāreti. Tamatthaṃ pakāsento satthā upaḍḍhagāthamāha
putto vā pitaraṃ yāce pitā vā puttamorasanti.
Tattha vākāro sampiṇḍanattho. Idaṃ vuttaṃ hoti evaṃ
bhikkhave putto ca pitaraṃ yācati pitā ca orasaṃ puttaṃ yācatīti.
Sesaṃ upaḍḍhagāthaṃ rājā āha
negamo yācate tāta mā pabbaja yudhañjayāti.
Tassattho ayaṃ te tāta nigamavāsī mahājano yācati nāgarajanopi
mā tvaṃ pabbajāti.
Kumāro pañcamaṃ gāthamāha
mā maṃ tāta nivāresi pabbajantaṃ rathesabha
māhaṃ kāmehi sammatto jarāya vasamanvagūti.
Tattha vasamanvagūti mā ahaṃ kāmehi sammatto jarāya
Vasaṅgāmīnāma homi vaṭṭadukkhaṃ pana khepetvā yathā ca sabbaññutañāṇaṃ
paṭivijjhanako homi tathā maṃ olokehīti adhippāyo.
Evaṃ vutte rājā appaṭibhāṇo ahosi. Mātā panassa
putto te devi pitaraṃ pabbajjaṃ anujānāpetīti sutvā kiṃ tumhe
kathethāti nirussāsena mukhena suvaṇṇasīvikāyaṃ nisīditvā siṅghaṃ
vinicchayaṭṭhānaṃ gantvā yācamānā chaṭṭhaṃ gāthamāha
ahaṃ taṃ tāta yācāmi ahaṃ putta nivāraye
ciraṃ taṃ daṭṭhumicchāmi mā pabbaja yudhañjayāti.
Taṃ sutvā kumāro sattamaṃ gāthamāha
ussāvova tiṇaggamhi suriyassuggamanaṃ pati
evamāyumanussānaṃ mā maṃ amma nivārayeti.
Tassattho amma yathā tiṇagge ussāvavindu suriyassa
uggamanaṃ pati ṭhātuṃ na sakkoti paṭhaviyaṃ patati evaṃ imesaṃ sattānaṃ
jīvitaṃ parittaṃ tāvakālikaṃ aciraṭṭhitikaṃ evarūpe lokasannivāse kathaṃ
tvaṃ maṃ ciraṃ passasi mā maṃ nivārehīti.
Evaṃ vuttepi sā punappunaṃ yāciyeva. Tato mahāsatto
pitaraṃ āmantento aṭṭhamaṃ gāthamāha
taramāno imaṃ yānaṃ āropetu rathesabha
mā me mātā tarantassa antarāyakarā ahūti.
Tassattho tāta rathesabha imaṃ mama mātaraṃ taramāno puriso
suvaṇṇasīvikāyānaṃ āropetu mā me jātijarābyādhimaraṇakantāraṃ
Tarantassa atikkamantassa mātā antarāyakarā ahūti.
Rājā puttassa vacanaṃ sutvā gaccha bhadde tava sīvikāyaṃ
nisīditvā rativaḍḍhanapāsādaṃyeva abhiruyhāti āha. Sā tassa vacanaṃ
sutvā ṭhātuṃ asakkontī nārīgaṇaparivutā gantvā pāsādaṃ abhiruyha
kinnukho puttassa pavuttīti vinicchayaṭṭhānaṃ olokentī aṭṭhāsi.
Bodhisattopi mātu gatakāle puna pitaraṃ yāci. Rājā paṭibāhituṃ
asakkonto tenahi tāta tava manaṃ matthakaṃ pāpetu pabbajāhīti
anujānāti. Rañño anuññātakāle bodhisattassa kaniṭṭho
yudhiṭṭhilakumāronāma pitaraṃ vanditvā tāta mayhaṃ pabbajjaṃ
anujānāthāti anujānāpesi. Ubhopi bhātaro pitaraṃ vanditvā
kāme pahāya mahājanaparivutā vinicchayaṭṭhānā nikkhamiṃsu. Devīpi
mahāsattaṃ oloketvā mama putte pabbajite rammanagaraṃ tucchaṃ
bhavissatīti paridevamānā gāthādvayamāha
abhidhāvatha bhaddante suññaṃ hessati rammakaṃ
yudhañjayo anuññāto sabbadattena rājinā.
Yohu seṭṭho sahassānaṃ yuvā kāñcanasannibho
soyaṃ putto pabbajito kāsāyavasano balīti.
Tattha abhidhāvathāti parivāretvā ṭhitā nāriyo sabbāva bho
dhāvathāti āṇāpeti. Bhaddanteti evaṃ gantvā bhaddaṃ tava hotūti
vadati. Rammakanti rammanagaraṃ sandhāyāha. Yohu seṭṭhoti yo
rañño putto sahassassa seṭṭho ahosi so pabbajitoti
Pabbajjāya gacchantaṃ sandhāyevamāha.
Bodhisatto pana na tāva pabbajati. So hi mātāpitaro
vanditvā kaniṭṭhaṃ yudhiṭṭhilakumāraṃ gahetvā nagarā nikkhamitvā mahājanaṃ
nivattetvā ubhopi bhātaro himavantaṃ pavisitvā manoramme ṭhāne
assamapadaṃ katvā isipabbajjaṃ pabbajitvā jhānābhiññā nibbattetvā
vanamūlaphalādīhi yāvajīvaṃ yāpetvā brahmalokaparāyanā ahesuṃ.
Tamatthaṃ pakāsento osānagāthamāha
ubho kumārā pabbajitā yudhañjayo yudhiṭṭhilo
pahāya mātāpitaro saṅgaṃ chetvāna maccunoti.
Tattha maccunoti mārassa idaṃ vuttaṃ hoti bhikkhave yudhañjayo
yudhiṭṭhilo ca te ubhopi kumārā mātāpitaro pahāya mārassa
saṅgaṃ rāgadosamohasaṅgaṃ chinditvā pabbajiṃsūti.
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā saccāni pakāsetvā na bhikkhave
idāneva pubbepi tathāgato rajjaṃ chaḍḍetvā pabbajitoyevāti
vatvā jātakaṃ samodhānesi tadā mātāpitaro mahārājakulāni ahesuṃ
yudhiṭṭhilakumāro ānando ahosi yudhañjayo pana ahamevāti.
Yudhañjayajātakaṃ chaṭṭhamaṃ.
----------------
The Pali Atthakatha in Roman Book 40 page 43-48.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=40&A=858
อรรถกถาบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=40&A=858
อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=1553
เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=6247
พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=6443
The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=6443
Contents of The Tipitaka Volume 27
http://84000.org/tipitaka/read/?index_27
        |
|
บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]