ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 41 : PALI ROMAN Ja.A.7 visati-cattalisa

                       Ayogharajatakam
      yamekarattim pathamanti idam sattha jetavane viharanto
mahabhinikkhamananneva arabbha kathesi.
      Tadapi hi so na bhikkhave idaneva pubbepi tathagato
mahabhinekkhammam nikkhantoyevati vatva atitam ahari.
      Atite baranasiyam brahmadatte rajjam karente brahmadattassa
Ranno aggamahesi gabbham patilabhitva laddhagabbhaparihara parinatagabbha
paccusasamanantare puttam vijayi. Tassa purimabhave eka sapatika
tava jatam jatam pajam khaditum labhissamiti patthanam thapesi. Sa
kira sayam vanjha hutva puttamatukodhena tam patthanam katva yakkhiniyoniyam
nibbatti. Itara ranno aggamahesi hutva imam puttam vijayi.
Sa yakkhini tada okasam labhitva deviya passantiyava tuccharupa
viya agantva tam darakam gahetva palayi. Devi yakkhini me puttam
gahetva palayiti mahasaddena viravi. Itarapi darakam mulakandam viya
murumurayanti khaditva deviya hatthavikaradini dassetva tajjenti
pakkami. Raja tam vacanam sutva yakkhiniya kim sakka katunti
tunhi ahosi. Puna deviya vijayanakale dalham arakkhamakasi.
Devi puna puttam vijayi. Yakkhini agantava tampi khaditva
gata. Tatiyavare tassa kucchiyam mahasatto patisandhim ganhi.
Raja mahajanam sannipatetva deviya jatam jatam pajam eka
yakkhini khadati kim nukho katabbanti pucchi. Atheko yakkhini
nama talapannassa bhayanti deviya hatthapadesu talapannam
bandhitum vattatiti aha. Aparo yakkhini nama ayogharassa bhayanti
ayogharam katum vattatiti aha. Raja sadhuti attano vijite
kammare sannipatetva ayogharam karethati anapetva ayuttake
adasi. Antonagareyeva ramaniye bhumibhage geham patitthapesum.
Thambhe adim katva sabbe gehasambhara ayomayava ahesum.
Navahi masehi ayomayam mahantam catusalam nitthanam agamasi. Tam
niccam pajjalitapadipasadisameva hoti. Raja deviya gabbhaparipakam
natva ayogharam alankarapetva tam adaya ayogharam pavisi.
Sa tattha dhannapunnalakkhanasampannam puttam vijayi.
Ayogharakumarotvevassa namam karimsu. Tam dhatinam datva mahantam arakkham
samvidahitva raja devim adaya nagaram padakkhinam katva
alankatapasadatalameva abhiruhi. Yakkhinipi udakavaram gantva vessavanassa
udakam vahanti jivitakkhayam patta. Mahasatto ayoghareyeva vaddhitva
vinnutam patto tattheva sabbasippani ugganhi. Raja ko me
puttassa vayappadesoti amacce pucchitva solasavasso deva suro
thamasampanno yakkhasahassampi patibahitum samatthoti sutva rajjamassa
dassami sakalanagaram alankarapetva ayogharato tam niharitva
anethati aha. Amacca sadhu devati dvadasayojanikam baranasim
alankarapetva sabbalankarabhusitam mangalavaranam adaya tattha
gantva kumaram alankaritva hatthikkhandhe nisidapetva deva kulasantakam
alankatanagaram padakkhinam katva pitaram kasikarajanam vandatha ajjeva
setacchattam labhissathati ahamsu. Mahasatto nagaram padakkhinam
karonto aramaramaneyyakam vanapokkharanibhumibhagaramaneyyakapasada-
ramaneyyakadini disva cintesi mama pita mam ettakam kalam
bandhanagare vasapesi evarupam alankatanagaram datthum nadasi ko
nukho mayham dosoti amacce pucchi. Deva natthi tumhakam doso
Tumhakam pana dve bhatike eka yakkhini khadi tena vo pita
ayoghare vasapesi ayogharena tumhakam jivitam laddhanti. So
tesam vacanam sutva cintesi aham dasa mase lohakumbhiniraye viya
guthaniraye viya ca matukucchimhi vasitva matukucchito nikkhantakalato
patthaya solasavassani etasmim bandhanagare vasim bahi oloketumpi
na labhim ussudaniraye khitto viya ahosim yakkhiniya hatthato
muttopi panaham neva ajaro na amaro kim me rajjena rajje
thitakalato patthaya dunnikkhamanam hoti ajjeva mama pitaram pabbajjam
anujanapetva himavantam pavisitva pabbajissamiti. So nagaram
padakkhinam katva rajakulam pavisitva rajanam vanditva atthasi.
Raja tassa sarirasobham oloketva balavasinehena amacce olokesi.
Te kim karoma devati vadimsu. Puttam me ratanarasimhi thapetva tihi
sankhehi abhisincitva kancanamalam setacchattanca ussapethati.
Mahasatto pitaram vanditva na mayham rajjenattho aham pabbajissami
pabbajjam me anujanathati  pitaram patikkhipi. Tata rajjam
patikkhipitva kimkarana pabbajissasiti. Deva aham matukucchimhi
dasa mase guthaniraye viya vasitva kucchito nikkhanto yakkhinibhayena
solasa vassani bandhanagare vasanto bahi oloketumpi na labhim
ussudaniraye khitto viya ahosim yakkhiniya hatthato muttomhi
na ajaro amaro homi maccu namesa sakka kenaci jinitum
vancetum bhave ukkanthitosmi yava me byadhijaramaranani
Nagacchanti tavadeva pabbajitva dhammam carissami alam me
rajjena anujanatha mam devati vatva pitu dhammam desento aha
      yamekarattim pathamam       gabbhe vasati manavo
      abbhutthitova so yati   sa gaccham na nivattati.
                Na yujjhamana na balena vassita
                nara na jiranti na capi miyyare
                sabbam hi tam jatijarayupaddutam
                tamme mati hoti carami dhammam.
                Caturanginim sena subhimsarupam
                jayanti ratthadhipati pasayha
                na maccuno jinitumussahanti
                tamme mati hoti carami dhammam.
                Hatthihi assehi rathehi pattihi
                parivarita muccare ekaccaya
                na maccuno bhanjitumussahanti
                tamme mati hoti carami dhammam.
                Hatthihi assehi rathehi pattihi
                sura pabhinjanti padhamsayanti
                na maccuno madditumussahanti
                tamme mati hoti carami dhammam.
                Matta gaja bhinnagala pabhinna
                nagarani maddanti janam hananti
                na maccuno madditumussahanti
                tamme mati hoti carami dhammam.
                Issasino katahatthapi dhira
                durepati akkhanavedhinopi
                na maccuno vijjhitumussahanti
                tamme mati hoti carami dhammam.
                Sarani khiyyanti saselakanana
                sabbampi tam khiyyati dighamantaram
                sabbam hi tam bhanjare kalapariyayam
                tamme mati hoti carami dhammam.
                Sabbesam evam hi narinaranam
                calacalam panabhunodha jivitam
                patova dhuttassa dumova kulajo
                tamme mati hoti carami dhammam.
                Dumapphalaneva patanti manava
                dahara ca vuddha ca sarirabheda
                nariyo nara majjhimaporisa ca
                tamme mati hoti carami dhammam.
                Nayam vayo tarakarajasannibho
                yadabbhatitam gatamevadani tam
                jinnassa hi natthi rati kuto sukham
                tamme mati hoti carami dhammam.
                Yakkha pisaca athavapi peta
                kuppita te assasanti manusse
                na maccuno assasitussahanti
                tamme mati hoti carami dhammam.
                Yakkhe pisace athavapi pete
                kuppitepi te nijjhapanam karonti
                na maccuno nijjhapanam karonti
                tamme mati hoti carami dhammam.
                Aparadhake dusake hethake ca
                rajano dandenti viditvana dosam
                na maccuno dandayitussahanti
                tamme mati hoti carami dhammam.
                Aparadhaka dusaka hethaka ca
                labhanti te rajino nijjhapetum
                na maccuno nijjhapanam karonti
                tamme mati hoti carami dhammam.
                Na khattiyopi na ca brahmanopi
                na addhaka balava tejavapi
                na maccurajassa apekkhamatthi
                tamme mati hoti carami dhammam.
                Siho ca byaggho ca atho dipiyo ca
                pasayha khadanti viphandamanam
                na maccuno khaditumussahanti
                tamme mati hoti carami dhammam.
                Mayakara rangamajjhe karonta
                mohenti cakkhuni janassa tavade
                na maccuno mohayitussahanti
                tamme mati hoti carami dhammam.
                Asivisa kuppita uggateja
                damsanti marentipi te manusse
                na maccuno damsitumussahanti
                tamme mati hoti carami dhammam.
                Asivisa kuppita yam damsanti
                tikicchaka tesa visam haranti
                na maccuno duttha visam haranti
                tamme mati hoti carami dhammam.
                Dhammantari vettaruno ca bhojo
                visani hantvana bhujangamanam
                suyyanti te kalakata tatheva
                tamme mati hoti carami dhammam.
                Vijjadhara ghoramadhiyamana
                adassanam osadhebhi vajanti
                na maccurajassa vajantadassanam
                tamme mati hoti carami dhammam.
                Dhammo have rakkhati dhammacarim
                dhammo sucinno sukhamavahati
                esanisamso dhamme sucinne
                na duggatim gacchati dhammacari.
        Nahi dhammo adhammo ca     ubho samavipakino
        adhammo nirayam neti       dhammo papeti suggatinti.
      Tattha yamekarattinti yebhuyyena satta matukucchimhi patisandhim
ganhanta rattim ganhanti tasma evamaha. Ayam panettha attho
yam ekarattim va divam va pathamameva patisandhim gahetva matukucchisankhate
gabbhe vasati. Manavoti satto kalalabhavena patitthasi.
Abbhutthitova so yatiti so manavo yatha nama valahakasankhato
abbho utthito nibbattito vayuvegena hato patigacchati tatheva.
        Pathamam kalalam hoti        kalala hoti abbhudam
        abbhuda jayate pesi    pesiya jayate ghano
        ghana ca sakha jayanti   kesa loma nakhapi ca
        yancassa bhunjati mata    annam pananca bhojanam
        tena so tattha yapeti   matukucchigato naroti.
Tattha imam matukucchiyam kalaladibhavam matukucchito ca nikkhanto
mandadasakadibhavam apajjamano sasatam samitam gacchati. Sa gaccham
na nivattatiti sacayam evam gacchanto puna abbhudato kalalabhavam
pesiadito va abbhudadibhavam va khiddadasakato mandadasakabhavam
vannadasakadito va khiddadasakadibhavam papunitum na nivattati.
Yatha pana so valahako vatavegena sancunniyamano aham asukatthane
nama utthito puna nivattetva tattheva gantva pakatibhavena thassamiti
na labhati yadassa gatam tam gatameva yam antarahitam tam antarahitameva
hoti. Tatha sopi kalaladibhavena gacchamano gacchateva
tasmim tasmim kotthase sankhara purimanam paccaya hutva pacchato
anivattetva tattha tattheva bhijjanti jarakale sankhara amhehi
esa pubbe yuva thamasampanno kato puna nam nivattetva tattheva
karissamati na labhanti tattha tattheva antaradhayantiti dasseti.
Na yujjhamanati ubhato byulhe sangame yujjhanta. Na balena
vassitati na kayabalena yodhabalena va upagata samannagata. Na
jirantiti purimam nakaram aharitva evarupapi nara na jiranti na
Capi miyyareti attho veditabbo. Sabbamhi tanti maharaja
sabbameva hi idam panamandalam mahayantena piliyamana ucchughatika
viya jatiya ca jaraya ca upaddutam niccapilitam. Tam me mati
hotiti tena karanenapi mama pabbajitva dhammam caramiti mati hoti
cittam uppajjati. Caturangininti hatthiadihi caturangehi samannagatam.
Senam subhimsarupanti sutthu bhimsanakajatikam senam. Jayantiti kadaci
ekacce rajano attano senaya jayanti. Na maccunoti tepi
rajano mahasenassa maccuno senam jayitum na ussahanti na
byadhijaramaranani madditum sakkonti. Muccare ekaccayati etehi
hatthiadihi parivarita ekacce paccamittanam hatthato muccanti maccuno
pana santika muccitum na sakkonti. Pabhinjantiti etehi hatthiadihi
paccatthikarajunam nagarani pabhinjanti. Padhamsayantiti mahajanam dhamsenta
vidhamsenta jivitakkhayam papenti. Na maccunoti tepi maranakale
sampatte maccuno bhanjitum na sakkonti. Bhinnagala pabhinnati
tisu thanesu pabhinna hutva madam galanta paggharitamadati attho.
Na maccunoti tepi mahamaccum madditum na sakkonti. Issasinoti
issasa dhanuggaha. Katahatthati susikkhita. Durepatiti dure
patetum samattha. Akkhanavedhinoti aviruddhavedhino vijjualokena
vijjhanasamattha va. Saraniti anotattadini mahasaranipi khiyantiyeva.
Saselakananati sapabbatavanasanda mahapathavipi khiyati. Sabbam
hi tanti sabbamidam sankharagatam dighamantaram thatva khiyateva
Kapputthanaggim patva mahamerupi aggimukhe madhusitthakam viya viliyateva.
Anumattopi sankharo thatum na sakkoti. Kalapariyayanti kalapariyayam
nassanakalavaram patva sabbam bhanjare sabbam sankharagatam bhijjateva.
Tassa pakasanattham sattasuriyasuttam aharitabbam. Calacalanti cancalam
sakabhavena thatum asamattho nanabhavavinabhavo. Panabhunodha jivitanti
idha loke imesam panabhutanam jivitam. Patova dhuttassa dumova
kulajoti suradhutto hi suram disvava udare bandhasatakam datva pivateva
nadikule jatadumova kule lujjamane lujjati yatha esa pato ca
dumo ca cancalo evam sattanam jivitam devati. Dumapphalanevati
yatha pakkani phalani vatahatani dumaggato bhumiyam patanti tatheva
ime manava jaravatena hata jivita galitva maranapathaviyam patanti.
Daharati antamaso kalalabhave thitapi. Majjhimaporisati narinaranam
majjhe thita ubhatobyanjanakanapumsaka. Tarakarajasannibhoti yatha
tarakaraja kalapakkhe khino pana junhapakkhe purati na evam
sattanam vayo. Sattanam vayo hi yadabbhatitam gatamevadani tam na
tassa punagamanam atthi. Kuto ratiti jarajinnassa kamagunesu
ratipi natthi te paticca uppajjanakasukham kutoyeva. Yakkhati
mahiddhika yakkha. Pisacati pamsupisacaka. Petati pittivisayika.
Assasantiti assasavatena upahananti avisantiti va attho. Na
maccunoti maccum pana tepi assasena va upahanitum avisitum va
na sakkonti. Nijjhapanam karontiti balikammavasena khamapenti
Pasadenti. Aparadhaketi rajaparadhakarake. Dusaketi rajjadusake.
Hethaketi sandhicchedadihi lokavihethake. Rajanoti rajano.
Viditvana dosanti dosam janitva yathanurupena dandenti. Na
maccunoti tepi maccum tandayitum na sakkonti. Nijjhapetunti
sakkhihi attano niraparadhabhavam pakasetva pasadetum. Na addhaka
balava tejavapiti ime addha ayam kayabalananabalehi balava ayam
tejavati evampi na maccurajassa apekkhamatthi ekasmimpi satte
apekkha pemam sineho natthi sabbamevabhimaddatiti dasseti.
Pasayhati balakkarehi abhibhavitva. Na maccunoti tepi maccum
khaditum na sakkonti. Karontati mayam karonta. Mohentiti
abhutam bhutam katva dassenta mohenti. Uggatejati uggatena
visatejena samannagata. Tikicchakati visavejja. Dhammantari
vettaruno ca bhojoti ete evamnamaka vejja. Ghoramadhiyamanati
ghoram nama vijjam adhiyanta. Osadhebhiti ghoram va gandhadim va
vijjam savetva osadhani adaya tehi osadhehi paccatthikanam
adassanam vajanti. Dhammoti sucaritadhammo. Rakkhatiti yena rakkhito
tam patirakkhati. Sukhanti chasu kamasaggesu sukham avahati papeti
patisandhivasena upaneti.
      Evam mahasatto catuvisatiya gathahi pitu dhammam desetva
maharaja tumhakam rajjam tumhakameva hotu mayham imina attho
natthi tumhehi saddhim kathentameva mam byadhijaramaranani upagacchanti
Titthatha tumheti vatva ayadamam chinditva mattahatthi viya
kancanapanjaram chinditva sihapotako viya kame pahaya matapitaro
vanditva nikkhami. Athassa pita mamapi rajjena ko atthoti
rajjam pahaya tena saddhinneva nikkhami. Tasmim nikkhamante
devipi amaccapi brahmanagahapatikadayopiti sakalanagaravasino gehani
chaddetva nikkhamimsu. Samagamo maha ahosi. Parisa
dvadasayojanika jata. Tam adaya mahasatto himavantam pavisi.
Sakko tassa nikkhantabhavam natva vissakammam pesetva dvadasayojanayamam
sattayojanavittharam assamapadam karesi. Sabbe pabbajitaparikkhare
patidayapesi. Ito param mahasattassa pabbajja ca
ovadadananca brahmalokaparayanata ca parisaya anapayagamanata ca
sabba hettha vuttanayeneva veditabba.
      Sattha imam dhammadesanam aharitva evam bhikkhave pubbepi
tathagato mahabhinekkhammam nikkhantoyevati vatva jatakam samodhanesi
tada matapitaro maharajakulani ahesum parisa buddhaparisa
ayogharapandito pana ahameva sammasambuddhoti.
                   Ayogharajatakam nitthitam.
                        Cuddasamam.
                Iti visatinipatavannana nitthita.
                     -------------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 41 page 163-176. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=41&A=3355&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=41&A=3355&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=2261              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=9067              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=9651              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=9651              Contents of The Tipitaka Volume 27 http://84000.org/tipitaka/read/?index_27

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]