ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 42 : PALI ROMAN Ja.A.8 pannasa–asitinipata

                      Sudhabhojanajatakam
     naguttame girivare gandhamadaneti idam sattha jetavane viharanto
ekam danajjhasayam bhikkhum arabbha kathesi.
     So kira savatthiyam eko kulaputto satthu dhammadesanam sutva
pasannacitto pabbajitva silesu paripurikari dhutangagunena samannagato
sabrahmacarisu pavattamettacitto divasassa tikkhattum buddhadhammasanghupatthanesu
appamatto acarasampanno danajjhasayo saraniyadhammapurako
ahosi. So attana laddham patiggahakesu vijjamanesu
chinnabhatto hutvapi detiyeva tasma so danajjhasayo danabhirato
bhikkhusanghe pakato ahosi. Athekadivasam bhikkhu dhammasabhayam katham
samutthapesum avuso asuko nama bhikkhu danajjhasayo danabhirato
attana laddham pasatamattam paniyampi lobham chinditva sabrahmacarinam
deti bodhisattasseva ajjhasayoti. Sattha tam katham dibbaya
Sotadhatuya sutva gandhakutito nikkhamitva agantva kayanuttha bhikkhave
etarahi kathaya sannisinnati pucchitva imaya namati vutte ayam
bhikkhave bhikkhu pubbe adanasilo macchari tinaggena telabindussapi
adata ahosi atha nam aham dametva nibbisevanam katva
danaphalam vannetva dane patitthapesim so pasatamattampi khuddakam
labhitva adatva na pivissamiti mama santike varam aggahesi tassa
phalena danajjhasayo danabhirato jatoti vatva tunhi ahosi
tehi bhikkhuhi desananusandhikusalehi yacito atitam ahari.
     Atite baranasiyam brahmadatte rajjam karente eko gahapati
addho ahosi mahaddhano asitikotivibhavo bodhisatto hutva nibbatti.
Athassa raja setthitthanam adasi. So rajapujito nagarajanapadapujito
ahosi. So ekadivasam attano sampattim oloketva cintesi ayam
yaso maya atitabhave neva niddayantena na kayaduccaritadini
karontena laddho kayasucaritadini puretva laddho
anagatepi maya mama patitthanam katum vattatiti. So ranno
santikam gantva deva mama ghare asitikotidhanam atthi tam ganhahiti
vatva na mayham tava dhanena attho bahu me dhanam itopi
yadicchasi tam ganhahiti vutte kim nu deva mama dhanam datum
labhamiti aha. Atha ranna yatharucim karohiti vutte catusu
nagaradvaresu nagaramajjhe nivesanadvare cati cha danasalayo
karapetva devasikam devasikam chasatasahassapariccagam karonto
Mahadanam pavattesi. So yavajivam danam datva imam mana danavamsam
ma upacchindathati putte anusasetva jivitapariyosane sakko
hutva nibbatti. Puttopissa tatheva danam datva cando hutva
nibbatti. Tassa putto suriyo hutva nibbatti. Tassa putto
matali hutva nibbatti. Tassa putto pancasikho hutva nibbatti.
Tassa pana putto chattho setthitthanam laddha macchariyakosiyo
nama ahosi asitikotivibhavoyeva. So mama pitupitamaha bala
ahesum dukkhena sambhatam dhanam chaddesum aham pana dhanam rakkhissami
kassaci kinci na dassamiti cintetva danasala viddhamsetva
aggina jhapetva thaddhamacchari ahosi. Athassa gehadvare
yacaka sannipatitva baha paggayha mahasetthi ma attano
pitupitamahanam danavamsam nasayi danameva dehiti mahasaddena
paridevimsu. Sutva mahajano macchariyakosiyena attano danavamso
upacchinnoti tam garahi. So lajjito nivesanadvare yacakanam
agatanam nivaretum arakkham thapesi. Te nippaccaya hutva puna
tassa gehadvaram na olokesum. So tato patthaya dhanameva samharati
neva attana paribhunjati na puttadaradinam deti kanjikabilangadutiyam
sakundakabhattam paribhunjati mulaphalamattatantani thulavatthani
nivasesi pannachattakam matthake dharetva jajjaragonayuttena
jajjararathakena yati. Iti tassa asappurisassa santakam dhanam sunakhena
laddham nalikeram viya ahosi.
     So ekadivasam rajupatthanam gacchanto anusetthim adaya
gamissamiti tassa geham agamasi. Tasmim khane anusetthi
puttadhitahi parivuto navasappipakkamadhusakkharapunnehi abhisankhatam payasam
bhunjamano hoti. So macchariyakosiyam disva asana vutthaya
ehi mahasetthi imasmim pallanke nisida payasam bhunjissamati
aha. Tassa tam payasam disva mukhe khelo uppajji bhunjitukamo
ahosi evam pana cintesi sacaham bhunjissami anusetthino
mama geham gatakale patisakkaro katabbo bhavissati evam me
dhanam nassissati na bhunjissamiti. Atha nam punappunam yaciyamanopi
idani me bhuttam suhitosmiti na icchi. Anusetthimhi bhunjante
pana olokento mukhe sanjayamanena khelena nisiditva tassa
bhattakiccavasane tena saddhim rajanivesanam gantva rajanivesana
otaritva attano geham anuppatto payasatanhaya piliyamano
cintesi sacaham payasam bhunjitukamomhiti vakkhami mahajano
bhunjitukamo bhavissati bahu tanduladayo nassissanti na kassaci
kathessamiti. So rattindivam payasameva cintento vitinametvapi
dhananasabhayena kassaci akathetvava pipasam adhivasetva anukkamena
adhivasetum asakkonto upandupandukajato ahosi. Evam santepi
dhananasabhayena akathento aparabhage dubbalo hutva sayanam
upaguyhitva nipajji. Atha nam bhariya upagantva hatthena pitthim
parimajjanta kinte sami aphasukanti pucchi. Natthi bhaddeti.
Taveva sarire aphasukam atthiti. Mama sarire aphasukam natthiti.
Sami upandupandukajatosi kim nu te kaci cinta atthi udahu
raja te kupito adu puttehi avamano kato athava pana
kaci tanha uppannati. Ama tanha me uppannati.
Tenahi kathehiti. Sakkhissasi nam rakkhitunti. Rakkhitabbayuttaka ce
rakkhissamiti. Evam santepi dhananasabhayena kathetum na ussahi. Taya
punappunam piliyamano kathesi. Bhadde aham ekadivasam anusetthim
navasappimadhusakkharapunnabhisankhatam payasam bhunjantam disva tato
patthaya tadisam payasam bhunjitukamo jatoti. Asappurisa kim
tvam duggatosi sakalanagaravasinam pahonakam payasam pacissamiti.
Athassa sise dandena paharanakalo viya ahosi. So tassa
kujjhitva janamiham tava mahaddhanabhavam sace te kulaghara abhatam
atthi payasam pacitva nagaranam dehiti aha. Tenahi
ekavithivasinam pahonakam katva pacamiti. Kim te etehi attano
santakam khadantuti. Tenahi itocitoca sattasattagharavasinam pahonakam
katva pacamiti. Kim te etehiti. Tenahi imasmim gehe
parijanassati. Kim te etenati. Tenahi bandhujanasseva pahonakam
katva pacamiti. Kim te etenati. Tenahi tuyhanca mayhanca
pacissamiti. Kasi tvam na tuyham vattatiti. Tenahi ekasseva
te pacamiti vutte tvam pana mayham idha gehe ma paci mayham
pana gehe pacite bahu jana paccasimsanti mayham pana
Pitthatandulanam catubhagam katva khirassa accharam sakkharaya karandakam sappissa
karandakam madhussa ekanca pacanabhajanam dehi arannam pavisitva
tattha pacitva bhunjissamiti. Sa tatha akasi. So tam sabbam
cetakena gahapetva gaccha asukatthane titthati tam purato
pesetva ekakova ogunthikam katva annatakavesena tattha gantva
naditire ekasmim gacchamule uddhanam karetva darudakam aharapetva
tvam gantva ekasmim magge thatva kincideva disva mama sannam
dadeyyasi maya pakkositakale ca agaccheyyasiti tam pesetva
aggim katva payasam paci.
     Tasmim khane sakko devaraja dasasahassayojanam alankatadevanagaram
satthiyojanam suvannavithim yojanasahassubbedham vejayantam pancayojanasatikam
sudhammasabham satthiyojanam pandukambalasilasanam pancayojanavattam
kancanamalam setacchattam addhateyyakotisankhata devacchara
alankatapatiyattam attabhavanti imam attano sirim oloketva kim
nukho katva maya ayam yaso laddhoti cintetva baranasiyam
setthibhutena pavattitam danam addasa tato mama puttadayo kuhim
nibbattati olokento putto me cando devaputto hutva
nibbatto tassa putto suriyo tassa putto matali tassa
putto pancasikho gandhabbadevaputto hutva nibbattiti sabbesam
nibbattatthanam disva pancasikhassa putto kidisoti olokento
Attano vamsassa upacchinnabhavam passi. Athassa etadahosi ayam
asappuriso macchari hutva neva attana paribhunjati na paresam
deti mama tena vamso upacchinno kalam katva niraye
nibbattissati ovadamassa datva mama vamsam patitthapetva etassa
imasmim devanagare nibbattanakaranam karissamiti. So candadayo
pakkosapetva etha manussalokam gamissama macchariyakosiyena
amhakam vamso upacchinno danasala jhapita neva attana
paribhunjati na paresam deti idani pana payasam bhunjitukamo
hutva ghare pacite annassapi payaso databbo bhavissatiti
arannam pavisitva ekakova pacati etam dametva danaphalam
janapetva agamissama apica kho pana amhehi sabbehi
ekato yaciyamano tattheva mareyya mama pathamam gantva payasam
yacitva nisinnakale tumhe brahmanavannena patipatiya gantva
yaceyyathati vatva sayam tava brahmanavannena tam upasankamitva
bho kataro baranasigamanamaggoti pucchi.
     Atha nam macchariyakosiyo kim ummattakosi baranasimaggampi
na janasi kim ito esi eto yahiti aha. Sakko
tassa vacanam sutva asunanto viya kim kathesiti tam upagacchateva.
Sopi are badhirabrahmana kim ito esi purato yahiti viravi.
Atha nam sakko bho kasma viravasi dhumo pannayati aggi
pannayati payaso pacito brahmananam nimantanatthanena
Bhavitabbam ahampi brahmananam bhojanakale thokam labhissami kim mam na
nimantesiti vatva natthettha brahmananam nimantanam purato
yahiti vutte tenahi kasma kujjhasi tava bhojanakale thokam
labhissamiti aha. Atha nam so aham te ekasitthampi na dassami
thokam idam mama yapanamattameva mayapi cetam yacitvava laddham tvam
annato tavaharam pariyesahiti bhariyam yacitva laddhabhavam sandhayeva
vatva gathamaha
                neva kinami na vikkinami
                na capi me sannicayo idhatthi
                sukiccharupam vatidam parittam
                patthodano nalamayam duvinnanti.
     Tam sutva sakko ahampi te madhurasaddena ekam silokam
kathessami tam sunohiti vatva na me tava silokena atthoti
tassa varentassa varentasseva gathadvayamaha
         appamha appakam dajja      anumajjhato majjhakam
         bahumha bahukam dajja        adanam nupapajjati.
         Tam tam vadami kosiya         dehi danani bhunja ca
         ariyamaggam samaruha          nekasi labhate sukhanti.
     Tattha anumajjhato majjhakanti appamattakampi majjhe bhetva
dve kotthase karitva ekakotthasam datva tato avasesakotthasatopi
anumajjhatopi puna majjhe bhetva eko kotthaso databboyeva.
Adanam nupapajjatiti appam va bahum va dinnam hotu adanam nama
na yujjati tampi danameva mahapphalamevati.
     So tassa vacanam sutva manapante brahmana kathitam payase
pakke thokam labhissasi nisidahiti aha. Sakko ekamante nisidi.
Tasmim nisinne cando teneva niyamena upasankamitva tatheva katham
pavattetva tassa varentassa varentasseva gathadvayamaha
         moghancassa hutam hoti        moghancapi samihitam
         atithismim yo nisinnasmim       eko bhunjati bhojanam.
         Tam tam vadami kosiya         dehi danani bhunja ca
         ariyamaggam samaruha          nekasi labhate sukhanti.
     Tattha samihitanti dhanuppadaviriyam.
     So tassa vacanam sutva tatheva katham pavattetva kicchena
kasirena tenahi nisida thokam labhissasiti aha. So gantva
sakkassa santike nisidi. Tato suriyo tenevupayena tam upasankamitva
tatheva katham pavattetva tassa varentassa varentasseva gathadvayamaha
          saccantassa hutam hoti       saccancapi samihitam
          atithismim yo nisinnasmim      neko bhunjati bhojanam.
          Tam tam vadami kosiya        dehi danani bhunja ca
          ariyamaggam samaruha         nekasi labhate sukhanti.
     Tassapi vacanam sutva kicchena kasirena tenahi nisida thokam
Labhissasiti aha. So gantva candassa santike nisidi. Atha
nam matali tenevupayena upasankamitva tatheva katham pavattetva tassa
varentassa varentasseva ima gatha abhasi
          saranca juhati poso       bahukaya gayaya ca
          done timbarutitthasmim      sighasote mahavahe.
          Atra cassa hutam hoti      atra cassa samihitam
          atithismim yo nisinnasmim     neko bhunjati bhojanam.
          Tam tam vadami kosiya       dehi danani bhunja ca
          ariyamaggam samaruha        nekasi labhate sukhanti.
    Tasam attho yo puriso nagayakkhadinam balikammam karissamiti
samuddasondipokkharaniadisu yam kinci saram upagantva juhati tattha
balikammam karoti tatha bahukaya nadiya gayaya pokkharaniya
donanamake ca timbarunamake ca titthe sighasote mahanteva
varivahe. Atra cassati yadi atrapi etesu saradisu assa
purisassa hutanceva samihitanca hoti saphalam sukhudrayam sampajjati. Atithismim
yo nisinnasmim neko bhunjati bhojananti ettha vattabbameva natthi.
Tena tam vadami kosiya danani ceva dehi sayam bhunja ca ariyanam
danabhiratanam buddhadinam maggam abhiruha na hi ekasi ekova
bhunjamano sukham nama na labhatiti.
     So tassa vacanam sutva pabbatakutena ottharanto viya kicchena
kasirena tenahi nisida thokam labhissasiti aha. Matali gantva
Suriyassa santike nisidi. Tato pancasikho teneva nayena upasankamitva
tatheva katham pavattetva tassa varentassa varentasseva gathadvayamaha
          balisam hi so nigilati       dighasuttam sabandhanam
          atithismim yo nisinnasmim     eko bhunjati bhojanam.
          Tam tam vadami kosiya       dehi danani bhunja ca
          ariyamaggam samaruha        nekasi labhate sukhanti
     macchariyakosiyo tam sutva dukkhavegeneva nitthunanto tenahi
nisida thokam labhissasiti aha. Pancasikho gantva matalissa
santike nisidi. Iti tesu pancasu brahmanesu nisinnamattesveva
payaso pacci. Atha nam kosiyo uddhana otaretva amhakam
pattani aharathati aha. Te anutthaya yathanisinnava hatthe
pasaretva himavantato maluvapannani aharimsu. Kosiyo tani
disva tumhakam etesu pattesu databbapayaso natthi khadiradinam
pattani aharathati. Te tani aharimsu. Ekekam pattam
yodhaphalakappamanam ahosi. So sabbesam dabbiya payasam adasi.
Sabbantimassa dinnakalepi ukkhaliya talam na pannayati. Pancannampi
datva sayam ukkhalim gahetva nisidi. Tasmim khane pancasikho
utthaya attabhavam vijahitva sunakho hutva tesam purato thatva
passavam karonto agamasi. Brahmana attano payasam hatthena
pidahimsu. Kosiyassa hatthapitthe passavabindu pati. Brahmana
kundikahi udakam gahetva payasam abbhukkiritva bhunjamana viya
Ahesum. Kosiyo mayhampi udakam detha hattham dhovitva bhunjissamiti
aha. Tava udakam aharitva hattham dhovitva bhunjahiti.
Maya tumhakam payaso dinno mayham thokam udakam dethati.
Mayam pindapatipindakammam nama na karomati. Tenahi imam ukkhalim
oloketha hattham dhovitva agamissamiti nadim otari. Tasmim
khane sunakho ukkhalim passavassa puresi. So tam passavam karontam
disva mahantam dandam adaya tam tajjento agacchati. So
assajaniyamatto hutva tam anubandhantova nanavanno hutva
kalopi hoti setopi suvannavannopi kabaropi nicopi uccopi
evam nanavanno hutva macchariyakosiyam anubandhi. So maranabhayabhito
brahmane upasankami. Tepi uppatitva akase thita.
So tesam tam iddhim disva gathamaha
                ularavanna vata brahmana ime
                ayanca vo sunakho kissa hetu
                uccavacam vannanibham pakubbati
                akkhatha no brahmana ke nu tumheti.
       Tam sutva sakko devaraja gathamaha
                cando ca suriyo ca idhagata
                ayam pana matali devasarathi
                sakkohamasmi tidasanamindo
                eso ca kho pancasikhoti vuccatiti.
Gatham vatva tassa yasam vannento gathamaha
        panissara mudinga ca        murajalambarani ca
        suttamenam pabodhenti         patibuddho ca nandatiti.
     So tam tassa vacanam sutva sakka evarupam dibbasampattim
kim katva labhatiti pucchi. Sakko adanasila tava papakamma
maccharino devalokam na gacchanti niraye nibbattantiti dassento
gathamaha
                ye kecime maccharino kadariya
                paribhasaka samanabrahmananam
                idheva nikkhippa sariradeham
                kayassa bheda nirayam vajanti teti.
Imam gatham vatva dhamme thitanam devalokam patilabham dassetum gathamaha
                ye kecime sugatim asimsamana
                dhamme thita samyame samvibhage
                idheva nikkhippa sariradeham
                kayassa bheda sugatim vajanti teti.
     Tattha asimsamanati asimsanta ye keci sugatim asimsanti
sabbe te samyamasankhate dasasiladhamme samvibhagasankhate danadhamme ca
thita hutva idheva sarirasankhatam deham nikkhipitva tassa kayassa
bheda sugatim vajantiti attho.
     Evam vatva ca pana kosiya na mayam tava santikam payasatthaya
agata karunnena pana tam anukampamana agatamhati tassa
pakasetum aha
                tvam no nati purimaya jatiya
                so macchari kosiyo papadhammo
                taveva atthaya idhagatamha
                ma papadhammo nirayam apatthati.
     Tattha soti so tvam. Ma papadhammoti ayam amhakam
nati papadhammo nirayam ma agamati etadattham agatamhati attho.
     Tam sutva kosiyo atthakama kira me ete mam niraya
uddharitva sagge patitthapetukamati tutthacitto aha
        addha hi me te hitakama     yam mam samanusasatha
        soham tatha karissami          sabbam vuttam hitesibhi.
                Esohamajjeva uparamami
                na capiham kinci kareyya papam
                na capi me kinci adeyyamatthi
                na capidatva udakam pivami.
                Evanca me dadato sabbakalam
                bhogapi me vasava khiyissanti
                tato aham pabbajissami sakka
                hitvana kamani yathathitaniti.
     Tattha meti mama. Teti tumhe. Yam manti yena mam samanusasatha tena
me tumhe hitakama. Tathati yatha vadatha tatheva karissasami. Uparamamiti
macchariyabhavato uparamami. Adeyyamatthiti ito patthaya ca mama alopato
upaddhampi adeyyam nama natthi. Na capidatvati udakam pasatamattampi caham
labhitva adatva na pivissami. Khiyissantiti kheyissanti. Yathathitaniti
vatthukamakilesakamavasena yathathitakotthasaniyeva.
     Sakko macchariyakosiyam dametva nibbisevanam katva danaphalam
janapetva dhammadesanaya pancasilesu patitthapetva saddhim tehi
sakadevanagarameva gato. Macchariyakosiyopi nagaram pavisitva rajanam
anujanapetva gahitagahitani bhajanani puretva ganhathati yacakanam
dhanam datva tasmim khane geha nikkhamitva himavantato dakkhinapasse
gangaya ceva ekassa ca jatasarassa antare pannasalam katva
pabbajitva vanamulaphalaharo tattha ciram vihasi jaram papuni.
     Tada sakkassa asa saddha siri hiriti catasso dhitaro
honti. Ta bahum dibbagandhamalam adaya udakakilanatthaya anotattadaham
gantva tattha kilitva manosilatale nisidimsu. Tasmim khane narado
nama brahmanatapaso tavatimsabhavanam divaviharatthaya gantva
nandanacittalatavanesu divaviharam katva parichattakapuppham chattam viya
chayatthaya dharayamano manosilatalamatthakena attano vasanatthanam
kancanaguham gacchati. Atha ta tassa hatthe tam puppham disva yacimsu.
     Tamattham pakasento sattha aha
                naguttame girivare gandhamadane
                modanti ta devavarabhipalita
                athagama isivaro sabbalokagu
                supupphitam dumavarasakhamadiya.
                Sucim sugandham tidasehi sakkatam
                pupphuttamam amaravarebhi sevitam
                aladdhamannehi va danavehi
                annatra devehi tadaraham hitam.
                Tato catasso kanakattacupama
                utthaya nariyo pamudadhipa munim
                asa ca saddha ca siri tato hiri
                iccabravum naradam devabrahmanam.
                Sace anuddittham taya mahamuni
                puppham idam parichattassa brahme
                dadahi no sabba gati te ijjhatu
                tvampi no hohi yatheva vasavo.
                Tam yacamanabhisamekkha narado
                iccabravi sakalaham udirayi
                na mayhamatthi imehi koci nam
                yayeva vo seyyasi sa pilandhatuti.
     Tattha girivareti purimassa vevacanam. Devavarabhipalitati sakkena
rakkhita. Sabbalokaguti devaloke ca manussaloke ca sabbattha
gamanasamattho. Dumavarasakhamadiyati sakhaya jatatta dumavarasakhanti
laddhanamam puppham gahetva. Sakkatanti katasakkaram. Amaravarebhiti
sakkam sandhaya vuttam. Annatra devehiti thapetva deve ca
iddhimante ca annehi manussehi va yakkhadihi va aladdham.
Tadaraham hitanti tesamyeva hitam araham anucchavikam. Kanakattacupamati
kanakupamataca. Utthayati ayyo malagandhavilepanadipativirato puppham
na pilandhissati ekasmim padese chaddessati etam yacitva puppham
pilandhissamati hatthe pasaretva yacamana ekappahareneva
utthahitva. Pamudadhipati pamudanam uttama. Muninti isim. Anudditthanti
asukassa nama dassamiti na uddittham. Sabba gati te ijjhatuti
sabba te cittagati ijjhatu patthitassa patthitassa labhi hohiti
tassa mangalam vadanti. Yatheva vasavoti yatha amhakam pita
vasavo icchiticchitam deti tatheva no tvampi hohiti. Tanti
tam puppham. Abhisamekkhati disva. Sakalahanti nanagaham
kalahavaddhanam katham udiresi. Imehiti imehi pupphehi nama mayham attho
natthi. Pativirato aham maladharanatoti dipeti. Yayeva vo
seyyasiti ya tumhakam antare jetthika. Sa pilandhatuti sa
etam pilandhatuti attho.
     Ta catassopi tassa vacanam sutva gathamahamsu
                Tvam nottamevabhisamekkha narada
                yassicchasi tassamanuppavecchasu
                yassa hi no narada tvam padassasi
                sayeva no hoti pasetthasammatati.
     Tattha tvam nottamevati uttama mahamuni tvameva no upadharehiti.
     Tasam vacanam sutva narado ta alapanto gathamaha
                akallametam vacanam sugatte
                ko brahmano ko kalaham udiraye
                gantvana bhutadhipameva pucchatha
                sace na janatha idhuttamadhammanti.
     Tassattho bhadde sugatte idam tumhehi vuttavacanam mama
ayuttam evam hi sati maya tumhesu ekam settham sesa hinati
karontena kalaho vaddhito bhavissati ko vahitapapo brahmano
ko kalaham udireyya vaddheyya evarupassa hi kalaham vaddhanam
nama ayuttam tasma ito gantva attano pitaram bhutadhipam
sakkameva pucchatha sace attano uttamam va dhammam va na janathati.
     Tato sattha gathamaha
                ta naradena paramappakopita
                udirita vannamadena matta
                samkasam gantvana sahassacakkhuno
                pucchimsu bhutadhipam ka nu seyyasiti.
     Tattha paramappakopitati puppham adadantena ativiya kopita
hutva. Udiritati bhutadhipameva pucchathati vutta. Sahassacakkhunoti
sakkassa santikam gantva. Ka nuti amhakam antare katara
uttamati pucchimsu.
     Evam pucchitva thita
                ta disva ayattamana purindado
                iccabravi devavaro katanjali
                sabbava vo hotha subhagge sadisi
                konedha bhadde kalaham udirayeti.
     Tattha ta disvati bhikkhave catassopi attano santikam agata
disva. Ayattamanati ussukkamana byavattacitta. Katanjaliti
namassamanahi devatahi paggahitanjali. Sadisiti sabbava tumhe
sadisiyo. Konedhati ko nu idha eva. Kalaham udirayeti imam
nanagaham viggaham kathesi vaddhesi.
     Athassa ta kathayamana gathamahamsu
                yo sabbalokancarako mahamuni
                dhamme thito narado saccanikkamo
                so no bravi girivare gandhamadane
                gantvana bhutadhipameva pucchatha
                sace na janatha idhuttamadhammanti.
     Tattha saccanikkamoti tathaparakkamo.
     Tam sutva sakko ima catassopi mayham dhitarova sacaham
etasu ekam gunasampanna uttamati vakkhami sesa kujjhissanti na
sakka ayam atto vinicchitum ima himavante kosiyatapasassa santikam
pesessami etasam attam vinicchinissatiti cintetva aham tumhakam
attam na vinicchinami himavante kosiyatapaso nama atthi tassaham
sudhabhojanam pesessami so parassa adatva na bhunjati dadanto
ca vinicchinitva gunavantanam deti ya tumhesu tassa hatthato bhattam
labhissati sa uttama bhavissatiti acikkhanto gathamaha
                asu braharannacaro mahamuni
                nadatva bhattam varagatte bhunjati
                dadanto vicinitva dadati kosiyo
                yassa hi so dassati sava seyyasiti.
     Tattha braharannacaroti mahaarannavasi.
     Iti so tapasassa santikam pesetva matalim pakkosapetva
tassa santikam pesento anantaram gathamaha
                asu hi so sammati dakkhinam disam
                gangaya tire himavantapassini
                sa kosiyo dullabhapanabhojano
                tassa sudham papaya devasarathiti.
     Tattha sammatiti vasati. Dakkhinanti himavantassa dakkhinadisaya.
Passiniti passe.
     Tato sattha aha
                so matali devavarena pesito
                sahassayuttam abhiruyha sandanam
                sukhippamevam upagamma assamam
                adissamano munino sudham adati.
     Tattha adissamanoti bhikkhave so matali devarajassa vacanam
sampaticchitva tam assamam gantva adissamanakayo hutva tassa
sudham adasi. Dadamanova rattim padhanamanuyunjitva paccusasamaye
aggim paricaritva pabhataya rattiya udentam suriyam namassamanassa
thitassa tassa hatthe sudhabhojanacatim thapesi.
     Kosiyo tam gahetva thitakova gathadvayamaha
                udaggihuttam upatitthato hi me
                pabhankaram lokatamonuduttamam
                sabbani bhutani adhicca vasavo
                ko neva me panisu kim sudhodahi.
                Sankhupamam setamatulyadassanam
                sucim sugandham piyarupamabbhutam
                aditthapubbam mama jatacakkhubhi
                ka devata panisu kim sudhodahiti.
     Tattha udaggihuttanti aggihuttam paricaritva aggisalato
nikkhamitva pannasaladvare thatva pabhankaram lokatamonudam uttamam
Adiccam upatitthato mama sabbani bhutani adhicca atikkamitva
vattamano vasavo nukho evam mama panisu kim sudham kinnametam
odahi. Sankhupamanti adihi thitakova visesam sudham vanneti.
     Tato matali aha
                aham mahindena mahesi pesito
                sudhabhihasim turito mahamuni
                janasi mam matali devasarathi
                bhunjassu bhattuttamam mabhivarayi.
                Bhutta ca sa dvadasa hanti papake
                khuddam pipasam aratim daratham kilam
                kodhupanahanca vivadapesunam
                 situnhatandinca rasuttamam idanti.
     Tattha sudhabhihasinti imam sudhabhojanam tuyham abhiharim. Janasi
manti janasi mam tvam ayam matali nama devasarathiti attho.
Mabhivarayiti na bhunjamiti apatikkhipitva bhunja ma papancam kari.
Papaketi ayam hi sudha bhutta dvadasa papadhamme hanati. Khuddanti.
Pathamam tava khuddam chatakabhavam hanati dutiyam paniyapipasam tatiyam
ukkanthitam catuttham kayadaratham pancamam kilantabhavam chattham
kodham sattamam upanaham atthamam vivadam navamam pesunam dasamam
sitam ekadasamam unham dvadasamam tandim alasiyabhavam idam
Rasuttamam uttamarasam sudhabhojanam ime dvadasa papadhamme hanati.
     Tam sutva kosiyo attano vatasamadanam avikaronto
gathamaha
                na kappati matali mayha bhunjitum
                pubbe adatva iti me vatuttamam
                na capi ekasanamariyapujitam
                asamvibhagi ca sukham na vindatiti
gatham vatva bhante tumhehi parassa adatva bhojane kam dosam
disva idam vatam samadinnanti matalina puttho aha
                thighataka ye kecime paradarika
                mittadduno ye ca sapanti subbate
                sabbeva te maccharipancamadhama
                tasma adatva udakampi nasmiye.
                Sohitthiya va purisassa va pana
                dassami danam vidusampavannitam
                saddha vadannu idha vitamacchara
                bhavanti hete sucisaccasammatati.
     Tattha pubbeti pathamam adatva. Athava. Iti me pubbe
vatuttamam idam pubbeva maya vatam samadinnanti dasseti. Ekasananti
ekakassa asanam na ariyehi buddhadihi pujitam. Sukhanti dibbamanusikam
sukham na labhati. Thighatakati itthighataka. Ye kecimeti ye keci
Ime. Sapantiti akkosanti. Subbateti dhammikasamanabrahmane.
Maccharipancamati macchari pancamo etesanti maccharipancama. Adhamati ime
panca adhamma nama. Tasmati tasma aham pancamaadhammabhavabhayena
adatva udakampi nasmiye na paribhunjissamiti imam vatam samadayim.
Sohitthiya vati so aham itthiya va. Vidusampavannitanti viduhi
panditehi buddhadihi vannitam. Sucisaccasammatati ete
okappaniyasaddhaya samannagata vadanna vitamacchara purisa suci
ceva uttamasammata ca hontiti attho.
     Tam sutva matali dissamanakayo atthasi. Tasmim khane
ta catasso devakannayo catuddisam atthamsu. Siri pacinadisayam
atthasi. Asa dakkhinadisayam. Saddha pacchimadisayam. Hiri
uttaradisayam.
     Tamattham pakasento sattha aha
                ato mata devavarena pesita
                kanna catasso kanakattacupama
                asa ca saddha ca siri tato hiri
                tam assamam agamu yattha kosiyo.
                Ta disva sabba paramappamodita
                subhena vannena sikharivaggino
                kanna catasso caturo catuddisa
                iccabravi matalinova sammukha.
                Purimadisam ka tvam bhasasi devate
                alankata taravarava osadhi
                pucchami tam kancanavelliviggahe
                acikkha me tvam katamasi devatati.
     Tam sutva siri attanam avikaronti aha
                siraha devi manujesu pujita
                apapasattupanisevini sada
                sudhavivadena tavantimagata
                tam mam sudhaya varapanna bhajaya.
                Yassahamicchami sukham mahamuni
                so sabbakamehi naro pamodati
                siritimam janahi juhatuttama
                tam mam sudhaya varapanna bhajayati.
     Tattha atoti tato. Matati anumata. Atha devavarena
anumata ceva pesita cati attho. Sabba paramappamoditati
anavasesa hutva atipamodita. Samantipi patho. Ta ca
devata samam disvati attho. Caturoti catura. Ayameva va
patho. Caturiyena samannagatati attho. Taravarati tarakanam
vara. Kancanavellaviggaheti kancanarupakasadisasarire. Sirahanti
siri aham. Tavantimagatati tava santikam agata. Bhajayati yatha
mam sudha bhajati tatha karohi sudham me dehiti attho. Janahiti
Janatu. Juhatuttamati aggim juhantanam uttama.
     Tam sutva kosiyo aha
                sippena vijjacaranena buddhiya
                nara upeta paguna sakammuna
                taya vihina na labhanti kinci nam
                tayidam na sadhu yadidam taya katam.
                Passami posam alasam mahagghasam
                sudukkulinampi arupimam naram
                tayanugutto siri jatimamapi
                peseti dasam viya bhogava sukhi.
                Tam tam asaccam avibhajja sevinim
                janami mulham viduranupatinim
                na tadisi arahati asanudakam
                kuto sudha gaccha na mayha ruccasiti.
     Tattha sippenati hatthiassarathadhanusippadina. Vijjacaranenati
vedattayasankhataya vijjaya ceva silena ca. Paguna sakammunati
attano purisakarena padhanagunasamannagata. Kinci nanti appamattakampi
yasam va sukham va na labhanti. Tayidanti yam etam issariyatthaya
sippani uggahetva carantanam taya vekallam katam tam na sadhu.
Arupimanti virupam. Tayanuguttoti taya anurakkhito. Jatimamapiti
jatisampannampi sippavijjacaranabuddhikammehi sampannampi. Pesetiti
Pesikarakam karoti. Tam tanti tasma tam. Asaccanti sabhavasankhate
sacce avattanataya asaccam uttamabhavarahitam. Avibhajja sevininti
avibhajitva yuttayuttam ajanitva sippadisampannepi itarepi
sevamanam. Viduranupatininti panditanupatinim pandite patetva
vihethetva caramanam. Kuto sudhati tadisaya hinagunaya kuto
sudhabhojanam na me ruccasi gaccha ma idha titthati.
     Sa tena patikkhitta tattheva antaradhayi. Tato so asaya
saddhim sallapento aha
                ka sukkadatha patimuttakundala
                cittangada kambuvimatthadharini
                osittavannam paridayha sobhati
                kusaggirattamva apilayha manjarim.
                Migiva bhanta saracapadharina
                viragita mandamiva udikkhasi
                ko te dutiyo idha mandalocane
                na bhayasi ekika kanane vaneti.
     Tattha cittangadati vicittehi angadehi samannagata.
Kambuvimatthadhariniti karanaparinitthitena vimatthasuvannalankaradharini.
Osittavannanti avasittaudakadharavannam dibbadukkulam. Paridayhati
nivasetva ceva parupitva ca. Kusaggirattanti kusatinaaggisikhavannam.
Apilayha manjarinti sapallavam asokakannikam kannesu
Pilandhitvati vuttam hoti. Saracapadharinati luddena. Viragitati
viraddhapahara. Mandamivati yatha sa migi bhita vanantare thatva
tam mandamandam oloketi evam olokesi.
     Tato asa aha
                na me dutiyo idhamatthi kosiya
                masakkasarappabhavamhi devata
                asa sudhaya tavantimagata
                tam mam sudhaya varapanna bhajayati.
     Tattha masakkasarappabhavamhiti tavatimsabhavane sambhava.
     Tam sutva kosiyo tvam kira yo te ruccati tassa
asaphalanipphadanena asam desi yo te na ruccati tassa na
desi natthi taya sama patthitavinasikati dipento aha
                asa yanti vanija dhanesino
                navam samaruyha parenti annave
                te tattha sidanti athopi ekada
                jinadhana enti vinatthapabhata.
                Asaya khettani kasanti kassaka
                vapanti bijani karontupayaso
                itinipatena avutthitaya va
                na kinci vindanti tato phalagamam.
                Athattakarani karonti bhattusu
                asam purakkhatva nara sukhesino
                te bhatturatthaya atitalita puna
                disa panassanti aladdha kinci nam.
                Jahitva dhannanca dhananca natake
                asaya saggadhimana sukhesino
                tapanti lukhampi tapam cirattaram
                kummaggamaruyha parenti duggatim.
                Asa visamvadikasammatasime
                ase sudhasam vinayassu attani
                na tadisi arahasi asanudakam
                kuto sudha gaccha na mayha ruccasiti.
     Tattha parentiti pakkhandanti. Jinadhanati jinadhana. Iti
tava vasena eke sampajjanti eke vipajjantiti natthi taya sadisa
papadhammati vadati. Karontupayasoti tam tam kiccam upayena karonti.
Itinipatenati visamadhatumusikasalabhasukarapanakasetatthikarogadinam
sassupaddavanam annataranipatena va. Tatoti tato sassato te
kinci phalam na vindanti tesampi asacchedanakammam tvameva karositi
vadati. Athattakaraniti yuddhabhumisu purisakare. Asam purakkhatvati
issariyasam purato katva. Bhatturatthayati samino atthaya.
Atitalitati paccatthikehi atipilita viluttasapateyya
Viddhamsitasenavahana hutva. Panassantiti palayanti. Aladdha kinci
nanti issariyam alabhitva. Iti etesampi issariyalabham tvameva
karositi vadati. Saggadhimanati saggam gantukama. Lukhanti nirojam
pancatapadikam kayakilamatham. Cirattaranti ciratarakalam. Asa
visamvadikasammatasimeti evam ime satta asaya duggatim gacchanti
tasma tvam asa nama visamvadikasammata visamvadikati sankham gata.
Aseti tam alapati.
     Sapi tena patikkhitta antaradhayi.
     Tato saddhaya saddhim sallapento gathamaha
                daddallamana yasasa yasassini
                jighannanamavhayanam disampati
                pucchami tam kancanavelliviggahe
                acikkha me tvam katamasi devatati.
     Tattha daddallamanati jalamana. Jighannanamavhayananti aparati
ca pacchimati ca evam jighannena lamakena namena vuccamanam.
Disampatiti daddallamana titthasi.
     Tato sa gathamaha
                saddhaha devi manujesu pujita
                apapasattupanisevini sada
                sudhavivadena tavantimagata
                tam mam sudhaya varapanna bhajayati.
     Tattha saddhati yassa kassaci vacanapatiyayana savajjapi hoti
anavajjapi. Pujitati anavajjakotthasavasena pujita. Apapasattu-
panisevini sadati anavajjasaddha ca ekantapatiyayanasabhavaya paresupi
patiyayanasamvidahanasamatthaya devatayetam namam.
     Atha nam kosiyo aha
                danam damam cagamathopi samyamam
                adaya saddhaya karonti hekada
                theyyam musa kutamathopi pesunam
                karonti heke puna viccuta taya.
                Bhariyasu poso sadisisu pekkhava
                silupapannasu patibbatasupi
                vineti chandam kuladhituyasupi
                karoti saddham puna kumbhadasiya.
                Tvameva saddhe paradarasevini
                papam karosi kusalam nirincasi
                na tadisi arahasi asanudakam
                kuto sudha gaccha na mayha ruccasiti.
     So hi tam tapaso ime satta yassa kassaci vacana
saddahitva tam tam karonti kattabbato akattabbameva bahutaram
karonti tam sabbam taya karitam nama hotiti vatva evamaha.
     Tattha dananti dasavatthukam pana cetanadanam. Damanti
Indriyadamanam. Caganti deyyadhammapariccagam. Samyamanti silam.
Adaya saddhayati etani danadini mahanisamsani kattabbaniti vadatam
vacanam saddhaya adiyitvapi karonti. Kutanti tulakutadikammam va
gamakutadikammam va karonti. Heketi eke manussa evarupesu nama
kalesu imesanca imesanca atthaya theyyadini kattabbaniti kesanci
vacanam saddahitva etanipi karonti. Puna viccuta tayati puna
taya viyutta savajjadukkhavipakani tani na kattabbaniti vadatam
vacanam appatiyayitvapi karonti iti tava vasena savajjampi anavajjampi
kariyyateva. Sadisisuti jatigottasiladihi sadisisu. Pekkhavati
pekkha vuccati tanha pekkhava satanhati attho. Chandanti
chandaragam karoti patibaddhacitto. Saddhanti kumbhadasiyapi vacanena
saddham karoti tassa aham tumhakam idam nama upakaram karissamiti
vadantiya patiyayitva kulitthiyopi ca chaddetva tameva patisevati
asuka nama tumhesu patibaddhacittati kumbhadasiya vacanena saddham
katvava paradaram patisevati. Tvameva saddhe paradaraseviniti yasma
tam tam patiyayitva tava vasena paradaram sevanti papam karonti kusalam
jahanti tasma tvameva paradarasevini tvam papani karosi
kusalam nirincasi natthi taya sama lokavinasana papadhamma
gaccha na me ruccasiti.
     Sa tattheva antaradhayi.
     Kosiyopi uttarato thitaya hiriya saddhim sallapanto gathadvayamaha
                jighannarattim arunasmi uhate
                ya dissati uttamarupadharini
                tathupama mam patibhasi devate
                acikkha me tvam katamasi acchara.
                Kala nidagheriva aggijariva
                anilerita lohitapattamalini
                ka titthasi mandamigava lokayam
                bhasesamanava giram na muncasiti.
     Tattha jighannarattinti pacchimarattim rattipariyosananti attho.
Uhateti arune uggate. Yati ya puratthimadisa rattim suvannavannataya
uttamarupadhara hutva dissati. Kala nidagherivati nidaghasamaye
kalavalli viya. Aggijarivati aggijala iva. Sapi navajhamakkhette
surattatarunautthitakalavalli viya. Lohitapattamaliniti lohitavannehi
pattehi parivuta. Ka titthasiti yatha sa tarunakalavalli vaterita
vilasamana sobhamana titthati evam ka nama tvam titthasi.
Bhasesamanavati maya saddhim bhasitukama viya ahosi na giram muncasiti.
     Tato sa gathamaha
                Hiraha devi manujesu pujita
                apapasattupanisevini sada
                sudhavivadena tavantimagata
                sa tam na sakkomi sudhampi yacitum
                kopinarupa viya yacanitthiyati.
     Tattha hirahati hiri aham. Sudhampiti saham sudhabhojanam tam
yacitumpi na sakkomi. Kimkarana. Kopinarupa viya yacanitthiyati
yasma itthiya yacana nama kopinarupa viya rahassangavivaranasadisa
hoti nillajjata viya hotiti attho.
     Tam sutva kosiyo dve gatha abhasi
                dhammena nayena sugatte lacchasi
                eso hi dhammo na hi yacana sudha
                tam tam ayacantimaham nimantaye
                sudham yam yamicchasi tampi dammi te.
                Sa tvam maya ajja sakamhi assame
                nimantita kancanavelliviggahe
                tvam hi me sabbarasehi pujita
                tam pujayitva sudham asmiyeti.
     Tattha dhammenati sabhavena. Nayenati karanena. Na hi
yacana sudhati na hi yacanaya sudha labbhati teneva karanena
itara tisso na labhimsu. Tam tanti tasma tam. Yam yamicchasiti
Na kevalam nimantemiyeva yanca sudham icchasi tampi dammi te.
Kancanavellaviggaheti kancanarasisassirikasarire. Pujitati na kevalam
sudhaya annehipi sabbarasehi tvam maya pujitabbayuttakava. Asmiyeti
tam pujitva sudhayapi avasesam bhavissati aham bhunjissamiti.
     Tamattham pakasento sattha aha
                sa kosiyenanumata jutimata
                atha hiri rammam pavisiyassamam
                udakavantam phalamariyapujitam
                apapasattupanisevini sada.
                Rukkhaggahana bahukettha pupphita
                amba piyala panasa ca kimsuka
                sobhanjana loddamathopi padmaka
                ketaka ca bhanga tilaka ca pupphita.
                Sala kareri bahukettha jambuyo
                assatthanigrodhamadhuka ca vedisa
                uddalaka patali sinduvarita
                manunnagandha muccalindaketaka.
                Harenuka veluka venutinduka
                samakanivaramathopi cinaka
                moca kadali bahukettha saliyo
                pavihayo abhujinopi tandula.
           Tassa ca uttarapubbena     jata pokkharani siva
           akakkasa apabbhara      sadu appatigandhika.
           Tattha maccha sannirata     khemino bahubhojana
           singusavanka sakula       satavanka ca rohita
           aligaggarakakinna       patina kakamacchaka.
           Tattha pakkhi sannirata      khemino bahubhojana
           hamsa konca mayura ca    cakavaka ca kukkuha
           kunalaka bahu citra      sikhinda jivajivaka.
           Tattha pana samayanti     nanamigagana bahu
           siha byaggha varaha ca   acchakokataracchayo.
           Palasada ca gavaja        mahisa rohita ruru
           eneyya ca varaha ca   ganino nikasukara.
           Kadalimiga bahu citra      vilara sasakannika
                chamagiri pupphacitrasanthata
              dijabhighuttha dijasanghasevitati.
     Tattha jutimatati anubhavasampannena. Pavisiyassamanti pavisi
assamam. Yakaro byanjanasandhikaro. Udakavantanti tesu tesu
thanesu udakasampannam. Phalanti anekaphalasampannam. Ariyapujitanti
nivaranadosarahitehi jhanalabhihi ariyehi pujitam pasattham. Rukkhaggahanati
pupphupagaphalupagarukkhagahanani. Sobhanjanati siggurukkha. Loddamathopi
padmakati loddarukkha ca padmaka ca. Ketaka ca bhanga cati
Evamnamaka rukkha eva. Kareriti karerirukkha. Uddalakati
vataghataka. Muccalindaketakati muccalinda ca pancavidhaketaka
ca. Harenukati aparannajati. Velukati vamsaporaka. Venuti
arannamasa. Tindukati timbarurukkha. Cinakati khuddakarajamasa.
Mocati atthikadaliyo. Saliyoti nanappakara jatasaram
upanissaya jata nanasaliyo ca. Pavihayoti nanappakara
vihayo. Abhujinoti bhujapatta. Tandulati nikkundakathusa sayam
jatatandulasisani. Tassa cati bhikkhave tassa ca assamassa
uttaradisabhage. Pokkharaniti pancavidhapadumasanchanna jatasarapokkharani.
Akakkasati macchapittasevaladikakkasarahita. Apabbharati acchinnatata
samatittha. Appatigandhikati appatikkulagandhena sugandhena udakena
samannagata. Tatthati tassa pokkharaniya. Kheminoti abhaya.
Singuti tesam macchanam namani. Kunalakati kokila. Citrati
citrapatta. Sikhindati utthitasikha mora annepi va matthake
jatasikha pakkhino. Pana samayantiti pana ayanti.
Palasadati khagga. Gavajati gavaya. Ganinoti gokanna.
Kannikati kannakamiga. Chamagiriti bhumisamamatthaka pitthipasana
pupphavicitrasanthata. Dijabhighutthati madhurassarehi dijehi abhighuttha
evarupa tattha bhumipabbata.
     Evam bhagava kosiyassa assamam vannesi.
     Idani hiriya tattha pavisanadini dassetum aha
                 Sa suttaca niladumabhilambita
                 vijjumahamegharivanupajjatha
                 tassa susambandhasiram kusamayam
                 sucim sugandham ajinupasevitam
                 atricchakoccham hirimetadabravi
                 nisida kalyani sukhayidamasanam.
                 Tassa tada kocchagataya kosiyo
                 yadicchamanaya jatajutindharo
                 navehi pattehi sayam sahudakam
                 sudhabhihasi turito mahamuni.
                 Sa tam patiggayha ubhohi panibhi
                 iccabravi attamana jatadharam
                 handaha etarahi pujita taya
                 gaccheyyam brahme tidivam jitavini.
                 Sa kosiyenanumata jutimata
                 udirita vannamadena matta
                 samkase gantvana sahassacakkhuno
                 ayam sudha vasava deti me jayam.
                 Tamenam sakkopi tada apujayi
                 sahinda deva surakannamuttamam
                 Sa panjali devamanussapujita
                 navamhi kocchamhi tada upavisiti.
     Tattha suttacati succhavi. Niladumabhilambitati nilesu dumesu
abhilambita hutva tam tam niladumasakham paramasantiti attho.
Mahamegharivati tena nimantita mahameghavijju viya tassa assamam
pavisi. Tassati tassa hiriya. Susambandhasiranti sutthu sambandhasiram.
Kusamayanti usiradimissakam kusatinamayam. Sugandhanti usirena ceva
annena ca sugandhatinena missakatta sugandham. Ajinupasevitanti
upari atthatena ajinacammena upasevitam. Atricchakocchanti evarupam
kocchasanam pannasaladvare attharitva. Sukhayidamasananti sukham nisida
idamasanam. Yadicchamanayati yavadattham sudham icchantiya. Navehi
pattehiti tam khananneva pokkharanito abhatehi allapaduminipattehi.
Sayanti sahatthena. Sahudakanti dakkhinodakasahitam. Sudhabhihasiti
sudham abhihari. Turitoti somanassavegena turito. Handati
upasaggatthe nipato. Jitaviniti jayappatta hutva.
Anumatati idani yatharucim gacchahiti anunnata. Udiritati
tidasapuram gantva sakkassa santike ayam sudhati udirisi. Surakannanti
devadhitaram. Uttamanti pavaram. Sa panjali devamanussapujitati
panjalihi devehi manussehi ca pujita. Tadati yada nisidanatthaya
sakkena dapite navakancanapithasankhate kocche sa upavisi. Tada tam
tattha nisinnam sakko ca sesadevata ca parichattakapupphadihi pujayimsu.
     Evam sakko tam pujayitva cintesi kena nukho karanena
kosiyo sesanam adatva imissava sudham adasiti. Tassa karanassa
jananatthaya puna matalim pesesi.
     Tamattham pakasento sattha aha
                 tameva asamsi punadeva matalim
                 sahassanetto tidasanamindo
                 gantvana vakyam mama bruhi kosiyam
                 asaya saddhaya siriya ca kosiya
                 hiriyeva sudham kenamalattha hetunati.
     Tattha asamsiti abhasi. Vakyam mamati mama vakyam kosiyam
bruhi. Asaya saddhaya siriya cati asato saddhato sirito
ca hiriyeva kena hetuna sudham alatthati.
     So tassa vacanam sampaticchitva vejayantarathamaruyha agamasi.
     Tamattham pakasento sattha aha
                 tam suplavattham udatarayi ratham
                 daddallamanam upakriyasadisam
                 jambonadisam tapaneyyasannibham
                 alankatam kancanacittasanthatam.
                 Suvannacandettha bahu nipatita
                 hatthi gavassa kimpurisabyagghadipiyo
                 Eneyyaka langhamayettha pakkhino
                 migettha veluriyamaya yuthayuta.
                 Tatthassarajahariyo ayojayum
                 dasasatani susunagasadise
                 alankate kancanajaluracchade
                 aveline saddagame asangite.
                 Tam yanasettham abhiruyha matali
                 dasa disa ima abhinadayittha
                 nabhanca selanca vanappatinim ca
                 sasagaram pabyatayittha medanim.
                 Sa khippamevam upagamma assamam
                 pavaramekamsakato katanjali
                 bahussutam vuddham vinitavattam
                 iccabravi matali devabrahmanam.
                 Indassa vakyam nisamehi kosiya
                 duto aham pucchati tam purindado
                 asaya saddhaya siriya ca kosiya
                 hiri sudham kenamalattha hetunati.
     Tattha tam suplavatthanti tam vejayantaratham sukhena plavanattham.
Udatarayiti uttaresi ukkhipitva gamanasajjamakasi. Upakriyasadisanti
upakaranabhandehi sadisam. Yatha tassa aggisikhaya samanavannani
Upakaranani jalanti tatheva jalitanti attho. Jambonadisanti
jambonadasankhatarattasuvannamayam isam. Kancanacittasanthatanti
kancanamayena sattaratanavicittena attharanamangalena samannagatam.
Suvannacandetthati suvannamayacandaka ettha rathe. Hatthiti
suvannamayarajatamayamanimaya hatthi. Gavadisupi eseva nayo.
Langhamayettha pakkhinoti ettha rathe langhamaya nanaratanamaya pakkhiganapi
patipatiyava thita. Yuthayutati attano attano yuthena saddhim yutta
hutva dassita. Assarajahariyoti harivanna manomayaassarajano.
Susunagasadiseti balasampattiya tarunanagasadise. Kancanajaluracchadeti
kancanajalamayena uracchadalankarena samannagate. Avelineti
avelasankhatehi kannalankarehi yutte. Saddagameti patodappaharam
vina saddamatteneva gamanasile. Asangiteti nissange sighajave
evarupe assaraje tattha yojesunti attho. Abhinadayitthati
yanasaddena ekaninnadam akasi. Vanappatinim cati vanappatini
ca vanasando cati attho. Pabyatayitthati kampayittha tattha
akasatthakavimanakampanena kampanam veditabbam. Pavaramekamsakatoti
ekamsakatapavaradibbavattho. Vuddhanti gunavuddham . Vinitavattanti
  vinitena acaravattena samannagatam. Iccabraviti tam ratham akase
thapetva otaritva evam abravi. Devabrahmananti devasetthabrahmanam.
     So tassa vacanam sutva gathamaha
                 Addha siri mam patibhati matali
                 saddha anicca pana devasarathi
                 asa visamvadikasammata hi me
                 hiri ca ariyamhi gune patitthitati.
     Tattha addhati sippadisampannepi asampannepi bhajanato addhati
mam patibhati. Saddha aniccati saddha pana tam tam vatthum pahaya
annasmim uppajjanato hutva abhavakarena aniccati mam patibhati.
Asa visamvadikasammatati asa pana yasma dhanatthika navaya
samuddam pakkhanditva vinatthapabhata enti tasma visamvadikati
mam patibhati. Ariyamhi guneti hiri pana hirottappasabhavasankhate
parisuddhe ariyagune ca patitthitati.
     Idani tassa gunam vannento aha
                 kumariyo yacima gottarakkhita
                 jinna ca ya ca sabhattuitthiyo
                 ta chandaragam purisesu uggatam
                 hiriya nivarenti sacittamattano.
                 Sangamasise sarasattisamyute
                 parajitanam patatam palayinam
                 hiriya nivattanti jahitva jivitam
                 te sampaticchanti puna hirimana.
                 Vela yatha sagaravegavarini
                 ayam hiri papajanam nivarini
                 tam sabbaloke hirimariyapujitam
                 indassa tam vedaya devasarathiti.
     Tattha jinnati vidhava. Sabhattuti sasamika tarunitthiyo.
Attanoti ta sabbapi parapurisesu attano chandaragam uggatam
viditva ayuttametam amhakanti hiriya sacittam nivarenti papakammam
na karonti. Patatam palayinti patantananca palayantananca
antare. Jahitva jivitanti ye hirimana honti attano jivitam
cajitva hiriya nivattanti evam nivatta ca pana te hirimana
puna attano samikam sampaticchanti amittahatthato mocetva ganhanti.
Papajanam nivariniti papato janam nivarini. Ayameva va patho.
Tanti tam hirim. Ariyapujitanti ariyehi buddhadihi pujitam. Indassa
tam vedayati yasma evam mahaguna ariyapujitavesa tasma tam
evam uttamavesati indassa kathehiti.
     Tam sutva matali imam gathamaha
                 ko te imam kosiya ditthimodahi
                 brahma mahindo athava pajapati
                 hiraya devesupi setthasammata
                 dhita mahindassa mahesi jayathati.
     Tattha ditthinti hiri nama mahaguna ariyapujitati ditthim.
Odahiti hadaye pavesesi. Setthasammatati tava santike sudhaya
laddhakalato patthaya indassa santike kancanasenasanam labhitva
sabbadevatahi pujiyamana uttamasammata jayathati.
     Evam tasmim kathenteyeva kosiyassa tam khananneva nassanadhammo
jato. Atha nam matali kosiya ayusankharo te ossattho
cavanadhammopi te sampatto kim te manussalokena devalokam
gacchamati tattha netukamo hutva gathamaha
                 handehi dani tidivam apakkama
                 ratham samaruyha mamayitam idam
                 indo ca tam indasagotta kankhati
                 ajjeva tvam indasahabyatam vajati.
     Tattha mamayitanti piyamanapam. Indasagottanti purimabhave
indena saddhim samanagottam. Kankhatiti tavagamanam icchanto kankhati.
     Iti tasmim kosiyena saddhim kathenteyeva kosiyo cavitva
upapatiko devaputto hutva aruyha dibbarathe atthasi. Atha
nam matali sakkassa santikam nesi. Sakko tam disvava tutthamanaso
hutva attano dhitaram hiridevim tassa aggamahesim katva adasi.
Aparimanamassa issariyam ahosi.
     Tamattham viditva anomasattanam kammam nama evam visujjhatiti
sattha osanagathamaha
                 Evam visujjhanti apapakammino
                 atho sucinnassa phalam na nassati
                 ye keci addakkhum sudhabhojanam
                 sabbeva te indasahabyatam gatati.
     Tattha apapakamminoti apapakamma satta evam visujjhanti.
Ye keci addakkhunti ye keci satta tasmim himavantappadese tada
kosiyena hiriya diyyamanam sudhabhojanam addasamsu. Sabbeva teti
sabbepi tam danam anumoditva cittam pasadetva indassa sahabyatam
gatati.
     Sattha imam dhammadesanam aharitva na bhikkhave idaneva
pubbepetam adanabhiratam thaddhamacchariyam samanam  aham damesimyevati vatva
jatakam samodhanesi tada hiridevadhita uppalavanna ahosi
kosiyo danapatibhikkhu pancasikho anuruddho matali anando
suriyo kassapo cando moggallano narado sariputto
sakko pana ahamevati.
                  Sudhabhojanajatakam nitthitam.
                         Tatiyam.
                       --------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 42 page 284-329. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=42&A=5778&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=42&A=5778&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=28&i=249              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=28&A=1598              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=28&A=1808              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=28&A=1808              Contents of The Tipitaka Volume 28 http://84000.org/tipitaka/read/?index_28

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]