ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 42 : PALI ROMAN Ja.A.8 pannasa–asitinipata

                      Sudhabhojanajatakam
     naguttame girivare gandhamadaneti idam sattha jetavane viharanto
ekam danajjhasayam bhikkhum arabbha kathesi.
     So kira savatthiyam eko kulaputto satthu dhammadesanam sutva
pasannacitto pabbajitva silesu paripurikari dhutangagunena samannagato
sabrahmacarisu pavattamettacitto divasassa tikkhattum buddhadhammasanghupatthanesu
appamatto acarasampanno danajjhasayo saraniyadhammapurako
ahosi. So attana laddham patiggahakesu vijjamanesu
chinnabhatto hutvapi detiyeva tasma so danajjhasayo danabhirato
bhikkhusanghe pakato ahosi. Athekadivasam bhikkhu dhammasabhayam katham
samutthapesum avuso asuko nama bhikkhu danajjhasayo danabhirato
attana laddham pasatamattam paniyampi lobham chinditva sabrahmacarinam
deti bodhisattasseva ajjhasayoti. Sattha tam katham dibbaya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page285.

Sotadhatuya sutva gandhakutito nikkhamitva agantva kayanuttha bhikkhave etarahi kathaya sannisinnati pucchitva imaya namati vutte ayam bhikkhave bhikkhu pubbe adanasilo macchari tinaggena telabindussapi adata ahosi atha nam aham dametva nibbisevanam katva danaphalam vannetva dane patitthapesim so pasatamattampi khuddakam labhitva adatva na pivissamiti mama santike varam aggahesi tassa phalena danajjhasayo danabhirato jatoti vatva tunhi ahosi tehi bhikkhuhi desananusandhikusalehi yacito atitam ahari. Atite baranasiyam brahmadatte rajjam karente eko gahapati addho ahosi mahaddhano asitikotivibhavo bodhisatto hutva nibbatti. Athassa raja setthitthanam adasi. So rajapujito nagarajanapadapujito ahosi. So ekadivasam attano sampattim oloketva cintesi ayam yaso maya atitabhave neva niddayantena na kayaduccaritadini karontena laddho kayasucaritadini puretva laddho anagatepi maya mama patitthanam katum vattatiti. So ranno santikam gantva deva mama ghare asitikotidhanam atthi tam ganhahiti vatva na mayham tava dhanena attho bahu me dhanam itopi yadicchasi tam ganhahiti vutte kim nu deva mama dhanam datum labhamiti aha. Atha ranna yatharucim karohiti vutte catusu nagaradvaresu nagaramajjhe nivesanadvare cati cha danasalayo karapetva devasikam devasikam chasatasahassapariccagam karonto

--------------------------------------------------------------------------------------------- page286.

Mahadanam pavattesi. So yavajivam danam datva imam mana danavamsam ma upacchindathati putte anusasetva jivitapariyosane sakko hutva nibbatti. Puttopissa tatheva danam datva cando hutva nibbatti. Tassa putto suriyo hutva nibbatti. Tassa putto matali hutva nibbatti. Tassa putto pancasikho hutva nibbatti. Tassa pana putto chattho setthitthanam laddha macchariyakosiyo nama ahosi asitikotivibhavoyeva. So mama pitupitamaha bala ahesum dukkhena sambhatam dhanam chaddesum aham pana dhanam rakkhissami kassaci kinci na dassamiti cintetva danasala viddhamsetva aggina jhapetva thaddhamacchari ahosi. Athassa gehadvare yacaka sannipatitva baha paggayha mahasetthi ma attano pitupitamahanam danavamsam nasayi danameva dehiti mahasaddena paridevimsu. Sutva mahajano macchariyakosiyena attano danavamso upacchinnoti tam garahi. So lajjito nivesanadvare yacakanam agatanam nivaretum arakkham thapesi. Te nippaccaya hutva puna tassa gehadvaram na olokesum. So tato patthaya dhanameva samharati neva attana paribhunjati na puttadaradinam deti kanjikabilangadutiyam sakundakabhattam paribhunjati mulaphalamattatantani thulavatthani nivasesi pannachattakam matthake dharetva jajjaragonayuttena jajjararathakena yati. Iti tassa asappurisassa santakam dhanam sunakhena laddham nalikeram viya ahosi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page287.

So ekadivasam rajupatthanam gacchanto anusetthim adaya gamissamiti tassa geham agamasi. Tasmim khane anusetthi puttadhitahi parivuto navasappipakkamadhusakkharapunnehi abhisankhatam payasam bhunjamano hoti. So macchariyakosiyam disva asana vutthaya ehi mahasetthi imasmim pallanke nisida payasam bhunjissamati aha. Tassa tam payasam disva mukhe khelo uppajji bhunjitukamo ahosi evam pana cintesi sacaham bhunjissami anusetthino mama geham gatakale patisakkaro katabbo bhavissati evam me dhanam nassissati na bhunjissamiti. Atha nam punappunam yaciyamanopi idani me bhuttam suhitosmiti na icchi. Anusetthimhi bhunjante pana olokento mukhe sanjayamanena khelena nisiditva tassa bhattakiccavasane tena saddhim rajanivesanam gantva rajanivesana otaritva attano geham anuppatto payasatanhaya piliyamano cintesi sacaham payasam bhunjitukamomhiti vakkhami mahajano bhunjitukamo bhavissati bahu tanduladayo nassissanti na kassaci kathessamiti. So rattindivam payasameva cintento vitinametvapi dhananasabhayena kassaci akathetvava pipasam adhivasetva anukkamena adhivasetum asakkonto upandupandukajato ahosi. Evam santepi dhananasabhayena akathento aparabhage dubbalo hutva sayanam upaguyhitva nipajji. Atha nam bhariya upagantva hatthena pitthim parimajjanta kinte sami aphasukanti pucchi. Natthi bhaddeti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page288.

Taveva sarire aphasukam atthiti. Mama sarire aphasukam natthiti. Sami upandupandukajatosi kim nu te kaci cinta atthi udahu raja te kupito adu puttehi avamano kato athava pana kaci tanha uppannati. Ama tanha me uppannati. Tenahi kathehiti. Sakkhissasi nam rakkhitunti. Rakkhitabbayuttaka ce rakkhissamiti. Evam santepi dhananasabhayena kathetum na ussahi. Taya punappunam piliyamano kathesi. Bhadde aham ekadivasam anusetthim navasappimadhusakkharapunnabhisankhatam payasam bhunjantam disva tato patthaya tadisam payasam bhunjitukamo jatoti. Asappurisa kim tvam duggatosi sakalanagaravasinam pahonakam payasam pacissamiti. Athassa sise dandena paharanakalo viya ahosi. So tassa kujjhitva janamiham tava mahaddhanabhavam sace te kulaghara abhatam atthi payasam pacitva nagaranam dehiti aha. Tenahi ekavithivasinam pahonakam katva pacamiti. Kim te etehi attano santakam khadantuti. Tenahi itocitoca sattasattagharavasinam pahonakam katva pacamiti. Kim te etehiti. Tenahi imasmim gehe parijanassati. Kim te etenati. Tenahi bandhujanasseva pahonakam katva pacamiti. Kim te etenati. Tenahi tuyhanca mayhanca pacissamiti. Kasi tvam na tuyham vattatiti. Tenahi ekasseva te pacamiti vutte tvam pana mayham idha gehe ma paci mayham pana gehe pacite bahu jana paccasimsanti mayham pana

--------------------------------------------------------------------------------------------- page289.

Pitthatandulanam catubhagam katva khirassa accharam sakkharaya karandakam sappissa karandakam madhussa ekanca pacanabhajanam dehi arannam pavisitva tattha pacitva bhunjissamiti. Sa tatha akasi. So tam sabbam cetakena gahapetva gaccha asukatthane titthati tam purato pesetva ekakova ogunthikam katva annatakavesena tattha gantva naditire ekasmim gacchamule uddhanam karetva darudakam aharapetva tvam gantva ekasmim magge thatva kincideva disva mama sannam dadeyyasi maya pakkositakale ca agaccheyyasiti tam pesetva aggim katva payasam paci. Tasmim khane sakko devaraja dasasahassayojanam alankatadevanagaram satthiyojanam suvannavithim yojanasahassubbedham vejayantam pancayojanasatikam sudhammasabham satthiyojanam pandukambalasilasanam pancayojanavattam kancanamalam setacchattam addhateyyakotisankhata devacchara alankatapatiyattam attabhavanti imam attano sirim oloketva kim nukho katva maya ayam yaso laddhoti cintetva baranasiyam setthibhutena pavattitam danam addasa tato mama puttadayo kuhim nibbattati olokento putto me cando devaputto hutva nibbatto tassa putto suriyo tassa putto matali tassa putto pancasikho gandhabbadevaputto hutva nibbattiti sabbesam nibbattatthanam disva pancasikhassa putto kidisoti olokento

--------------------------------------------------------------------------------------------- page290.

Attano vamsassa upacchinnabhavam passi. Athassa etadahosi ayam asappuriso macchari hutva neva attana paribhunjati na paresam deti mama tena vamso upacchinno kalam katva niraye nibbattissati ovadamassa datva mama vamsam patitthapetva etassa imasmim devanagare nibbattanakaranam karissamiti. So candadayo pakkosapetva etha manussalokam gamissama macchariyakosiyena amhakam vamso upacchinno danasala jhapita neva attana paribhunjati na paresam deti idani pana payasam bhunjitukamo hutva ghare pacite annassapi payaso databbo bhavissatiti arannam pavisitva ekakova pacati etam dametva danaphalam janapetva agamissama apica kho pana amhehi sabbehi ekato yaciyamano tattheva mareyya mama pathamam gantva payasam yacitva nisinnakale tumhe brahmanavannena patipatiya gantva yaceyyathati vatva sayam tava brahmanavannena tam upasankamitva bho kataro baranasigamanamaggoti pucchi. Atha nam macchariyakosiyo kim ummattakosi baranasimaggampi na janasi kim ito esi eto yahiti aha. Sakko tassa vacanam sutva asunanto viya kim kathesiti tam upagacchateva. Sopi are badhirabrahmana kim ito esi purato yahiti viravi. Atha nam sakko bho kasma viravasi dhumo pannayati aggi pannayati payaso pacito brahmananam nimantanatthanena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page291.

Bhavitabbam ahampi brahmananam bhojanakale thokam labhissami kim mam na nimantesiti vatva natthettha brahmananam nimantanam purato yahiti vutte tenahi kasma kujjhasi tava bhojanakale thokam labhissamiti aha. Atha nam so aham te ekasitthampi na dassami thokam idam mama yapanamattameva mayapi cetam yacitvava laddham tvam annato tavaharam pariyesahiti bhariyam yacitva laddhabhavam sandhayeva vatva gathamaha neva kinami na vikkinami na capi me sannicayo idhatthi sukiccharupam vatidam parittam patthodano nalamayam duvinnanti. Tam sutva sakko ahampi te madhurasaddena ekam silokam kathessami tam sunohiti vatva na me tava silokena atthoti tassa varentassa varentasseva gathadvayamaha appamha appakam dajja anumajjhato majjhakam bahumha bahukam dajja adanam nupapajjati. Tam tam vadami kosiya dehi danani bhunja ca ariyamaggam samaruha nekasi labhate sukhanti. Tattha anumajjhato majjhakanti appamattakampi majjhe bhetva dve kotthase karitva ekakotthasam datva tato avasesakotthasatopi anumajjhatopi puna majjhe bhetva eko kotthaso databboyeva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page292.

Adanam nupapajjatiti appam va bahum va dinnam hotu adanam nama na yujjati tampi danameva mahapphalamevati. So tassa vacanam sutva manapante brahmana kathitam payase pakke thokam labhissasi nisidahiti aha. Sakko ekamante nisidi. Tasmim nisinne cando teneva niyamena upasankamitva tatheva katham pavattetva tassa varentassa varentasseva gathadvayamaha moghancassa hutam hoti moghancapi samihitam atithismim yo nisinnasmim eko bhunjati bhojanam. Tam tam vadami kosiya dehi danani bhunja ca ariyamaggam samaruha nekasi labhate sukhanti. Tattha samihitanti dhanuppadaviriyam. So tassa vacanam sutva tatheva katham pavattetva kicchena kasirena tenahi nisida thokam labhissasiti aha. So gantva sakkassa santike nisidi. Tato suriyo tenevupayena tam upasankamitva tatheva katham pavattetva tassa varentassa varentasseva gathadvayamaha saccantassa hutam hoti saccancapi samihitam atithismim yo nisinnasmim neko bhunjati bhojanam. Tam tam vadami kosiya dehi danani bhunja ca ariyamaggam samaruha nekasi labhate sukhanti. Tassapi vacanam sutva kicchena kasirena tenahi nisida thokam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page293.

Labhissasiti aha. So gantva candassa santike nisidi. Atha nam matali tenevupayena upasankamitva tatheva katham pavattetva tassa varentassa varentasseva ima gatha abhasi saranca juhati poso bahukaya gayaya ca done timbarutitthasmim sighasote mahavahe. Atra cassa hutam hoti atra cassa samihitam atithismim yo nisinnasmim neko bhunjati bhojanam. Tam tam vadami kosiya dehi danani bhunja ca ariyamaggam samaruha nekasi labhate sukhanti. Tasam attho yo puriso nagayakkhadinam balikammam karissamiti samuddasondipokkharaniadisu yam kinci saram upagantva juhati tattha balikammam karoti tatha bahukaya nadiya gayaya pokkharaniya donanamake ca timbarunamake ca titthe sighasote mahanteva varivahe. Atra cassati yadi atrapi etesu saradisu assa purisassa hutanceva samihitanca hoti saphalam sukhudrayam sampajjati. Atithismim yo nisinnasmim neko bhunjati bhojananti ettha vattabbameva natthi. Tena tam vadami kosiya danani ceva dehi sayam bhunja ca ariyanam danabhiratanam buddhadinam maggam abhiruha na hi ekasi ekova bhunjamano sukham nama na labhatiti. So tassa vacanam sutva pabbatakutena ottharanto viya kicchena kasirena tenahi nisida thokam labhissasiti aha. Matali gantva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page294.

Suriyassa santike nisidi. Tato pancasikho teneva nayena upasankamitva tatheva katham pavattetva tassa varentassa varentasseva gathadvayamaha balisam hi so nigilati dighasuttam sabandhanam atithismim yo nisinnasmim eko bhunjati bhojanam. Tam tam vadami kosiya dehi danani bhunja ca ariyamaggam samaruha nekasi labhate sukhanti macchariyakosiyo tam sutva dukkhavegeneva nitthunanto tenahi nisida thokam labhissasiti aha. Pancasikho gantva matalissa santike nisidi. Iti tesu pancasu brahmanesu nisinnamattesveva payaso pacci. Atha nam kosiyo uddhana otaretva amhakam pattani aharathati aha. Te anutthaya yathanisinnava hatthe pasaretva himavantato maluvapannani aharimsu. Kosiyo tani disva tumhakam etesu pattesu databbapayaso natthi khadiradinam pattani aharathati. Te tani aharimsu. Ekekam pattam yodhaphalakappamanam ahosi. So sabbesam dabbiya payasam adasi. Sabbantimassa dinnakalepi ukkhaliya talam na pannayati. Pancannampi datva sayam ukkhalim gahetva nisidi. Tasmim khane pancasikho utthaya attabhavam vijahitva sunakho hutva tesam purato thatva passavam karonto agamasi. Brahmana attano payasam hatthena pidahimsu. Kosiyassa hatthapitthe passavabindu pati. Brahmana kundikahi udakam gahetva payasam abbhukkiritva bhunjamana viya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page295.

Ahesum. Kosiyo mayhampi udakam detha hattham dhovitva bhunjissamiti aha. Tava udakam aharitva hattham dhovitva bhunjahiti. Maya tumhakam payaso dinno mayham thokam udakam dethati. Mayam pindapatipindakammam nama na karomati. Tenahi imam ukkhalim oloketha hattham dhovitva agamissamiti nadim otari. Tasmim khane sunakho ukkhalim passavassa puresi. So tam passavam karontam disva mahantam dandam adaya tam tajjento agacchati. So assajaniyamatto hutva tam anubandhantova nanavanno hutva kalopi hoti setopi suvannavannopi kabaropi nicopi uccopi evam nanavanno hutva macchariyakosiyam anubandhi. So maranabhayabhito brahmane upasankami. Tepi uppatitva akase thita. So tesam tam iddhim disva gathamaha ularavanna vata brahmana ime ayanca vo sunakho kissa hetu uccavacam vannanibham pakubbati akkhatha no brahmana ke nu tumheti. Tam sutva sakko devaraja gathamaha cando ca suriyo ca idhagata ayam pana matali devasarathi sakkohamasmi tidasanamindo eso ca kho pancasikhoti vuccatiti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page296.

Gatham vatva tassa yasam vannento gathamaha panissara mudinga ca murajalambarani ca suttamenam pabodhenti patibuddho ca nandatiti. So tam tassa vacanam sutva sakka evarupam dibbasampattim kim katva labhatiti pucchi. Sakko adanasila tava papakamma maccharino devalokam na gacchanti niraye nibbattantiti dassento gathamaha ye kecime maccharino kadariya paribhasaka samanabrahmananam idheva nikkhippa sariradeham kayassa bheda nirayam vajanti teti. Imam gatham vatva dhamme thitanam devalokam patilabham dassetum gathamaha ye kecime sugatim asimsamana dhamme thita samyame samvibhage idheva nikkhippa sariradeham kayassa bheda sugatim vajanti teti. Tattha asimsamanati asimsanta ye keci sugatim asimsanti sabbe te samyamasankhate dasasiladhamme samvibhagasankhate danadhamme ca thita hutva idheva sarirasankhatam deham nikkhipitva tassa kayassa bheda sugatim vajantiti attho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page297.

Evam vatva ca pana kosiya na mayam tava santikam payasatthaya agata karunnena pana tam anukampamana agatamhati tassa pakasetum aha tvam no nati purimaya jatiya so macchari kosiyo papadhammo taveva atthaya idhagatamha ma papadhammo nirayam apatthati. Tattha soti so tvam. Ma papadhammoti ayam amhakam nati papadhammo nirayam ma agamati etadattham agatamhati attho. Tam sutva kosiyo atthakama kira me ete mam niraya uddharitva sagge patitthapetukamati tutthacitto aha addha hi me te hitakama yam mam samanusasatha soham tatha karissami sabbam vuttam hitesibhi. Esohamajjeva uparamami na capiham kinci kareyya papam na capi me kinci adeyyamatthi na capidatva udakam pivami. Evanca me dadato sabbakalam bhogapi me vasava khiyissanti tato aham pabbajissami sakka hitvana kamani yathathitaniti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page298.

Tattha meti mama. Teti tumhe. Yam manti yena mam samanusasatha tena me tumhe hitakama. Tathati yatha vadatha tatheva karissasami. Uparamamiti macchariyabhavato uparamami. Adeyyamatthiti ito patthaya ca mama alopato upaddhampi adeyyam nama natthi. Na capidatvati udakam pasatamattampi caham labhitva adatva na pivissami. Khiyissantiti kheyissanti. Yathathitaniti vatthukamakilesakamavasena yathathitakotthasaniyeva. Sakko macchariyakosiyam dametva nibbisevanam katva danaphalam janapetva dhammadesanaya pancasilesu patitthapetva saddhim tehi sakadevanagarameva gato. Macchariyakosiyopi nagaram pavisitva rajanam anujanapetva gahitagahitani bhajanani puretva ganhathati yacakanam dhanam datva tasmim khane geha nikkhamitva himavantato dakkhinapasse gangaya ceva ekassa ca jatasarassa antare pannasalam katva pabbajitva vanamulaphalaharo tattha ciram vihasi jaram papuni. Tada sakkassa asa saddha siri hiriti catasso dhitaro honti. Ta bahum dibbagandhamalam adaya udakakilanatthaya anotattadaham gantva tattha kilitva manosilatale nisidimsu. Tasmim khane narado nama brahmanatapaso tavatimsabhavanam divaviharatthaya gantva nandanacittalatavanesu divaviharam katva parichattakapuppham chattam viya chayatthaya dharayamano manosilatalamatthakena attano vasanatthanam kancanaguham gacchati. Atha ta tassa hatthe tam puppham disva yacimsu.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page299.

Tamattham pakasento sattha aha naguttame girivare gandhamadane modanti ta devavarabhipalita athagama isivaro sabbalokagu supupphitam dumavarasakhamadiya. Sucim sugandham tidasehi sakkatam pupphuttamam amaravarebhi sevitam aladdhamannehi va danavehi annatra devehi tadaraham hitam. Tato catasso kanakattacupama utthaya nariyo pamudadhipa munim asa ca saddha ca siri tato hiri iccabravum naradam devabrahmanam. Sace anuddittham taya mahamuni puppham idam parichattassa brahme dadahi no sabba gati te ijjhatu tvampi no hohi yatheva vasavo. Tam yacamanabhisamekkha narado iccabravi sakalaham udirayi na mayhamatthi imehi koci nam yayeva vo seyyasi sa pilandhatuti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page300.

Tattha girivareti purimassa vevacanam. Devavarabhipalitati sakkena rakkhita. Sabbalokaguti devaloke ca manussaloke ca sabbattha gamanasamattho. Dumavarasakhamadiyati sakhaya jatatta dumavarasakhanti laddhanamam puppham gahetva. Sakkatanti katasakkaram. Amaravarebhiti sakkam sandhaya vuttam. Annatra devehiti thapetva deve ca iddhimante ca annehi manussehi va yakkhadihi va aladdham. Tadaraham hitanti tesamyeva hitam araham anucchavikam. Kanakattacupamati kanakupamataca. Utthayati ayyo malagandhavilepanadipativirato puppham na pilandhissati ekasmim padese chaddessati etam yacitva puppham pilandhissamati hatthe pasaretva yacamana ekappahareneva utthahitva. Pamudadhipati pamudanam uttama. Muninti isim. Anudditthanti asukassa nama dassamiti na uddittham. Sabba gati te ijjhatuti sabba te cittagati ijjhatu patthitassa patthitassa labhi hohiti tassa mangalam vadanti. Yatheva vasavoti yatha amhakam pita vasavo icchiticchitam deti tatheva no tvampi hohiti. Tanti tam puppham. Abhisamekkhati disva. Sakalahanti nanagaham kalahavaddhanam katham udiresi. Imehiti imehi pupphehi nama mayham attho natthi. Pativirato aham maladharanatoti dipeti. Yayeva vo seyyasiti ya tumhakam antare jetthika. Sa pilandhatuti sa etam pilandhatuti attho. Ta catassopi tassa vacanam sutva gathamahamsu

--------------------------------------------------------------------------------------------- page301.

Tvam nottamevabhisamekkha narada yassicchasi tassamanuppavecchasu yassa hi no narada tvam padassasi sayeva no hoti pasetthasammatati. Tattha tvam nottamevati uttama mahamuni tvameva no upadharehiti. Tasam vacanam sutva narado ta alapanto gathamaha akallametam vacanam sugatte ko brahmano ko kalaham udiraye gantvana bhutadhipameva pucchatha sace na janatha idhuttamadhammanti. Tassattho bhadde sugatte idam tumhehi vuttavacanam mama ayuttam evam hi sati maya tumhesu ekam settham sesa hinati karontena kalaho vaddhito bhavissati ko vahitapapo brahmano ko kalaham udireyya vaddheyya evarupassa hi kalaham vaddhanam nama ayuttam tasma ito gantva attano pitaram bhutadhipam sakkameva pucchatha sace attano uttamam va dhammam va na janathati. Tato sattha gathamaha ta naradena paramappakopita udirita vannamadena matta samkasam gantvana sahassacakkhuno pucchimsu bhutadhipam ka nu seyyasiti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page302.

Tattha paramappakopitati puppham adadantena ativiya kopita hutva. Udiritati bhutadhipameva pucchathati vutta. Sahassacakkhunoti sakkassa santikam gantva. Ka nuti amhakam antare katara uttamati pucchimsu. Evam pucchitva thita ta disva ayattamana purindado iccabravi devavaro katanjali sabbava vo hotha subhagge sadisi konedha bhadde kalaham udirayeti. Tattha ta disvati bhikkhave catassopi attano santikam agata disva. Ayattamanati ussukkamana byavattacitta. Katanjaliti namassamanahi devatahi paggahitanjali. Sadisiti sabbava tumhe sadisiyo. Konedhati ko nu idha eva. Kalaham udirayeti imam nanagaham viggaham kathesi vaddhesi. Athassa ta kathayamana gathamahamsu yo sabbalokancarako mahamuni dhamme thito narado saccanikkamo so no bravi girivare gandhamadane gantvana bhutadhipameva pucchatha sace na janatha idhuttamadhammanti. Tattha saccanikkamoti tathaparakkamo.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page303.

Tam sutva sakko ima catassopi mayham dhitarova sacaham etasu ekam gunasampanna uttamati vakkhami sesa kujjhissanti na sakka ayam atto vinicchitum ima himavante kosiyatapasassa santikam pesessami etasam attam vinicchinissatiti cintetva aham tumhakam attam na vinicchinami himavante kosiyatapaso nama atthi tassaham sudhabhojanam pesessami so parassa adatva na bhunjati dadanto ca vinicchinitva gunavantanam deti ya tumhesu tassa hatthato bhattam labhissati sa uttama bhavissatiti acikkhanto gathamaha asu braharannacaro mahamuni nadatva bhattam varagatte bhunjati dadanto vicinitva dadati kosiyo yassa hi so dassati sava seyyasiti. Tattha braharannacaroti mahaarannavasi. Iti so tapasassa santikam pesetva matalim pakkosapetva tassa santikam pesento anantaram gathamaha asu hi so sammati dakkhinam disam gangaya tire himavantapassini sa kosiyo dullabhapanabhojano tassa sudham papaya devasarathiti. Tattha sammatiti vasati. Dakkhinanti himavantassa dakkhinadisaya. Passiniti passe.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page304.

Tato sattha aha so matali devavarena pesito sahassayuttam abhiruyha sandanam sukhippamevam upagamma assamam adissamano munino sudham adati. Tattha adissamanoti bhikkhave so matali devarajassa vacanam sampaticchitva tam assamam gantva adissamanakayo hutva tassa sudham adasi. Dadamanova rattim padhanamanuyunjitva paccusasamaye aggim paricaritva pabhataya rattiya udentam suriyam namassamanassa thitassa tassa hatthe sudhabhojanacatim thapesi. Kosiyo tam gahetva thitakova gathadvayamaha udaggihuttam upatitthato hi me pabhankaram lokatamonuduttamam sabbani bhutani adhicca vasavo ko neva me panisu kim sudhodahi. Sankhupamam setamatulyadassanam sucim sugandham piyarupamabbhutam aditthapubbam mama jatacakkhubhi ka devata panisu kim sudhodahiti. Tattha udaggihuttanti aggihuttam paricaritva aggisalato nikkhamitva pannasaladvare thatva pabhankaram lokatamonudam uttamam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page305.

Adiccam upatitthato mama sabbani bhutani adhicca atikkamitva vattamano vasavo nukho evam mama panisu kim sudham kinnametam odahi. Sankhupamanti adihi thitakova visesam sudham vanneti. Tato matali aha aham mahindena mahesi pesito sudhabhihasim turito mahamuni janasi mam matali devasarathi bhunjassu bhattuttamam mabhivarayi. Bhutta ca sa dvadasa hanti papake khuddam pipasam aratim daratham kilam kodhupanahanca vivadapesunam situnhatandinca rasuttamam idanti. Tattha sudhabhihasinti imam sudhabhojanam tuyham abhiharim. Janasi manti janasi mam tvam ayam matali nama devasarathiti attho. Mabhivarayiti na bhunjamiti apatikkhipitva bhunja ma papancam kari. Papaketi ayam hi sudha bhutta dvadasa papadhamme hanati. Khuddanti. Pathamam tava khuddam chatakabhavam hanati dutiyam paniyapipasam tatiyam ukkanthitam catuttham kayadaratham pancamam kilantabhavam chattham kodham sattamam upanaham atthamam vivadam navamam pesunam dasamam sitam ekadasamam unham dvadasamam tandim alasiyabhavam idam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page306.

Rasuttamam uttamarasam sudhabhojanam ime dvadasa papadhamme hanati. Tam sutva kosiyo attano vatasamadanam avikaronto gathamaha na kappati matali mayha bhunjitum pubbe adatva iti me vatuttamam na capi ekasanamariyapujitam asamvibhagi ca sukham na vindatiti gatham vatva bhante tumhehi parassa adatva bhojane kam dosam disva idam vatam samadinnanti matalina puttho aha thighataka ye kecime paradarika mittadduno ye ca sapanti subbate sabbeva te maccharipancamadhama tasma adatva udakampi nasmiye. Sohitthiya va purisassa va pana dassami danam vidusampavannitam saddha vadannu idha vitamacchara bhavanti hete sucisaccasammatati. Tattha pubbeti pathamam adatva. Athava. Iti me pubbe vatuttamam idam pubbeva maya vatam samadinnanti dasseti. Ekasananti ekakassa asanam na ariyehi buddhadihi pujitam. Sukhanti dibbamanusikam sukham na labhati. Thighatakati itthighataka. Ye kecimeti ye keci

--------------------------------------------------------------------------------------------- page307.

Ime. Sapantiti akkosanti. Subbateti dhammikasamanabrahmane. Maccharipancamati macchari pancamo etesanti maccharipancama. Adhamati ime panca adhamma nama. Tasmati tasma aham pancamaadhammabhavabhayena adatva udakampi nasmiye na paribhunjissamiti imam vatam samadayim. Sohitthiya vati so aham itthiya va. Vidusampavannitanti viduhi panditehi buddhadihi vannitam. Sucisaccasammatati ete okappaniyasaddhaya samannagata vadanna vitamacchara purisa suci ceva uttamasammata ca hontiti attho. Tam sutva matali dissamanakayo atthasi. Tasmim khane ta catasso devakannayo catuddisam atthamsu. Siri pacinadisayam atthasi. Asa dakkhinadisayam. Saddha pacchimadisayam. Hiri uttaradisayam. Tamattham pakasento sattha aha ato mata devavarena pesita kanna catasso kanakattacupama asa ca saddha ca siri tato hiri tam assamam agamu yattha kosiyo. Ta disva sabba paramappamodita subhena vannena sikharivaggino kanna catasso caturo catuddisa iccabravi matalinova sammukha.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page308.

Purimadisam ka tvam bhasasi devate alankata taravarava osadhi pucchami tam kancanavelliviggahe acikkha me tvam katamasi devatati. Tam sutva siri attanam avikaronti aha siraha devi manujesu pujita apapasattupanisevini sada sudhavivadena tavantimagata tam mam sudhaya varapanna bhajaya. Yassahamicchami sukham mahamuni so sabbakamehi naro pamodati siritimam janahi juhatuttama tam mam sudhaya varapanna bhajayati. Tattha atoti tato. Matati anumata. Atha devavarena anumata ceva pesita cati attho. Sabba paramappamoditati anavasesa hutva atipamodita. Samantipi patho. Ta ca devata samam disvati attho. Caturoti catura. Ayameva va patho. Caturiyena samannagatati attho. Taravarati tarakanam vara. Kancanavellaviggaheti kancanarupakasadisasarire. Sirahanti siri aham. Tavantimagatati tava santikam agata. Bhajayati yatha mam sudha bhajati tatha karohi sudham me dehiti attho. Janahiti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page309.

Janatu. Juhatuttamati aggim juhantanam uttama. Tam sutva kosiyo aha sippena vijjacaranena buddhiya nara upeta paguna sakammuna taya vihina na labhanti kinci nam tayidam na sadhu yadidam taya katam. Passami posam alasam mahagghasam sudukkulinampi arupimam naram tayanugutto siri jatimamapi peseti dasam viya bhogava sukhi. Tam tam asaccam avibhajja sevinim janami mulham viduranupatinim na tadisi arahati asanudakam kuto sudha gaccha na mayha ruccasiti. Tattha sippenati hatthiassarathadhanusippadina. Vijjacaranenati vedattayasankhataya vijjaya ceva silena ca. Paguna sakammunati attano purisakarena padhanagunasamannagata. Kinci nanti appamattakampi yasam va sukham va na labhanti. Tayidanti yam etam issariyatthaya sippani uggahetva carantanam taya vekallam katam tam na sadhu. Arupimanti virupam. Tayanuguttoti taya anurakkhito. Jatimamapiti jatisampannampi sippavijjacaranabuddhikammehi sampannampi. Pesetiti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page310.

Pesikarakam karoti. Tam tanti tasma tam. Asaccanti sabhavasankhate sacce avattanataya asaccam uttamabhavarahitam. Avibhajja sevininti avibhajitva yuttayuttam ajanitva sippadisampannepi itarepi sevamanam. Viduranupatininti panditanupatinim pandite patetva vihethetva caramanam. Kuto sudhati tadisaya hinagunaya kuto sudhabhojanam na me ruccasi gaccha ma idha titthati. Sa tena patikkhitta tattheva antaradhayi. Tato so asaya saddhim sallapento aha ka sukkadatha patimuttakundala cittangada kambuvimatthadharini osittavannam paridayha sobhati kusaggirattamva apilayha manjarim. Migiva bhanta saracapadharina viragita mandamiva udikkhasi ko te dutiyo idha mandalocane na bhayasi ekika kanane vaneti. Tattha cittangadati vicittehi angadehi samannagata. Kambuvimatthadhariniti karanaparinitthitena vimatthasuvannalankaradharini. Osittavannanti avasittaudakadharavannam dibbadukkulam. Paridayhati nivasetva ceva parupitva ca. Kusaggirattanti kusatinaaggisikhavannam. Apilayha manjarinti sapallavam asokakannikam kannesu

--------------------------------------------------------------------------------------------- page311.

Pilandhitvati vuttam hoti. Saracapadharinati luddena. Viragitati viraddhapahara. Mandamivati yatha sa migi bhita vanantare thatva tam mandamandam oloketi evam olokesi. Tato asa aha na me dutiyo idhamatthi kosiya masakkasarappabhavamhi devata asa sudhaya tavantimagata tam mam sudhaya varapanna bhajayati. Tattha masakkasarappabhavamhiti tavatimsabhavane sambhava. Tam sutva kosiyo tvam kira yo te ruccati tassa asaphalanipphadanena asam desi yo te na ruccati tassa na desi natthi taya sama patthitavinasikati dipento aha asa yanti vanija dhanesino navam samaruyha parenti annave te tattha sidanti athopi ekada jinadhana enti vinatthapabhata. Asaya khettani kasanti kassaka vapanti bijani karontupayaso itinipatena avutthitaya va na kinci vindanti tato phalagamam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page312.

Athattakarani karonti bhattusu asam purakkhatva nara sukhesino te bhatturatthaya atitalita puna disa panassanti aladdha kinci nam. Jahitva dhannanca dhananca natake asaya saggadhimana sukhesino tapanti lukhampi tapam cirattaram kummaggamaruyha parenti duggatim. Asa visamvadikasammatasime ase sudhasam vinayassu attani na tadisi arahasi asanudakam kuto sudha gaccha na mayha ruccasiti. Tattha parentiti pakkhandanti. Jinadhanati jinadhana. Iti tava vasena eke sampajjanti eke vipajjantiti natthi taya sadisa papadhammati vadati. Karontupayasoti tam tam kiccam upayena karonti. Itinipatenati visamadhatumusikasalabhasukarapanakasetatthikarogadinam sassupaddavanam annataranipatena va. Tatoti tato sassato te kinci phalam na vindanti tesampi asacchedanakammam tvameva karositi vadati. Athattakaraniti yuddhabhumisu purisakare. Asam purakkhatvati issariyasam purato katva. Bhatturatthayati samino atthaya. Atitalitati paccatthikehi atipilita viluttasapateyya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page313.

Viddhamsitasenavahana hutva. Panassantiti palayanti. Aladdha kinci nanti issariyam alabhitva. Iti etesampi issariyalabham tvameva karositi vadati. Saggadhimanati saggam gantukama. Lukhanti nirojam pancatapadikam kayakilamatham. Cirattaranti ciratarakalam. Asa visamvadikasammatasimeti evam ime satta asaya duggatim gacchanti tasma tvam asa nama visamvadikasammata visamvadikati sankham gata. Aseti tam alapati. Sapi tena patikkhitta antaradhayi. Tato saddhaya saddhim sallapento gathamaha daddallamana yasasa yasassini jighannanamavhayanam disampati pucchami tam kancanavelliviggahe acikkha me tvam katamasi devatati. Tattha daddallamanati jalamana. Jighannanamavhayananti aparati ca pacchimati ca evam jighannena lamakena namena vuccamanam. Disampatiti daddallamana titthasi. Tato sa gathamaha saddhaha devi manujesu pujita apapasattupanisevini sada sudhavivadena tavantimagata tam mam sudhaya varapanna bhajayati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page314.

Tattha saddhati yassa kassaci vacanapatiyayana savajjapi hoti anavajjapi. Pujitati anavajjakotthasavasena pujita. Apapasattu- panisevini sadati anavajjasaddha ca ekantapatiyayanasabhavaya paresupi patiyayanasamvidahanasamatthaya devatayetam namam. Atha nam kosiyo aha danam damam cagamathopi samyamam adaya saddhaya karonti hekada theyyam musa kutamathopi pesunam karonti heke puna viccuta taya. Bhariyasu poso sadisisu pekkhava silupapannasu patibbatasupi vineti chandam kuladhituyasupi karoti saddham puna kumbhadasiya. Tvameva saddhe paradarasevini papam karosi kusalam nirincasi na tadisi arahasi asanudakam kuto sudha gaccha na mayha ruccasiti. So hi tam tapaso ime satta yassa kassaci vacana saddahitva tam tam karonti kattabbato akattabbameva bahutaram karonti tam sabbam taya karitam nama hotiti vatva evamaha. Tattha dananti dasavatthukam pana cetanadanam. Damanti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page315.

Indriyadamanam. Caganti deyyadhammapariccagam. Samyamanti silam. Adaya saddhayati etani danadini mahanisamsani kattabbaniti vadatam vacanam saddhaya adiyitvapi karonti. Kutanti tulakutadikammam va gamakutadikammam va karonti. Heketi eke manussa evarupesu nama kalesu imesanca imesanca atthaya theyyadini kattabbaniti kesanci vacanam saddahitva etanipi karonti. Puna viccuta tayati puna taya viyutta savajjadukkhavipakani tani na kattabbaniti vadatam vacanam appatiyayitvapi karonti iti tava vasena savajjampi anavajjampi kariyyateva. Sadisisuti jatigottasiladihi sadisisu. Pekkhavati pekkha vuccati tanha pekkhava satanhati attho. Chandanti chandaragam karoti patibaddhacitto. Saddhanti kumbhadasiyapi vacanena saddham karoti tassa aham tumhakam idam nama upakaram karissamiti vadantiya patiyayitva kulitthiyopi ca chaddetva tameva patisevati asuka nama tumhesu patibaddhacittati kumbhadasiya vacanena saddham katvava paradaram patisevati. Tvameva saddhe paradaraseviniti yasma tam tam patiyayitva tava vasena paradaram sevanti papam karonti kusalam jahanti tasma tvameva paradarasevini tvam papani karosi kusalam nirincasi natthi taya sama lokavinasana papadhamma gaccha na me ruccasiti. Sa tattheva antaradhayi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page316.

Kosiyopi uttarato thitaya hiriya saddhim sallapanto gathadvayamaha jighannarattim arunasmi uhate ya dissati uttamarupadharini tathupama mam patibhasi devate acikkha me tvam katamasi acchara. Kala nidagheriva aggijariva anilerita lohitapattamalini ka titthasi mandamigava lokayam bhasesamanava giram na muncasiti. Tattha jighannarattinti pacchimarattim rattipariyosananti attho. Uhateti arune uggate. Yati ya puratthimadisa rattim suvannavannataya uttamarupadhara hutva dissati. Kala nidagherivati nidaghasamaye kalavalli viya. Aggijarivati aggijala iva. Sapi navajhamakkhette surattatarunautthitakalavalli viya. Lohitapattamaliniti lohitavannehi pattehi parivuta. Ka titthasiti yatha sa tarunakalavalli vaterita vilasamana sobhamana titthati evam ka nama tvam titthasi. Bhasesamanavati maya saddhim bhasitukama viya ahosi na giram muncasiti. Tato sa gathamaha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page317.

Hiraha devi manujesu pujita apapasattupanisevini sada sudhavivadena tavantimagata sa tam na sakkomi sudhampi yacitum kopinarupa viya yacanitthiyati. Tattha hirahati hiri aham. Sudhampiti saham sudhabhojanam tam yacitumpi na sakkomi. Kimkarana. Kopinarupa viya yacanitthiyati yasma itthiya yacana nama kopinarupa viya rahassangavivaranasadisa hoti nillajjata viya hotiti attho. Tam sutva kosiyo dve gatha abhasi dhammena nayena sugatte lacchasi eso hi dhammo na hi yacana sudha tam tam ayacantimaham nimantaye sudham yam yamicchasi tampi dammi te. Sa tvam maya ajja sakamhi assame nimantita kancanavelliviggahe tvam hi me sabbarasehi pujita tam pujayitva sudham asmiyeti. Tattha dhammenati sabhavena. Nayenati karanena. Na hi yacana sudhati na hi yacanaya sudha labbhati teneva karanena itara tisso na labhimsu. Tam tanti tasma tam. Yam yamicchasiti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page318.

Na kevalam nimantemiyeva yanca sudham icchasi tampi dammi te. Kancanavellaviggaheti kancanarasisassirikasarire. Pujitati na kevalam sudhaya annehipi sabbarasehi tvam maya pujitabbayuttakava. Asmiyeti tam pujitva sudhayapi avasesam bhavissati aham bhunjissamiti. Tamattham pakasento sattha aha sa kosiyenanumata jutimata atha hiri rammam pavisiyassamam udakavantam phalamariyapujitam apapasattupanisevini sada. Rukkhaggahana bahukettha pupphita amba piyala panasa ca kimsuka sobhanjana loddamathopi padmaka ketaka ca bhanga tilaka ca pupphita. Sala kareri bahukettha jambuyo assatthanigrodhamadhuka ca vedisa uddalaka patali sinduvarita manunnagandha muccalindaketaka. Harenuka veluka venutinduka samakanivaramathopi cinaka moca kadali bahukettha saliyo pavihayo abhujinopi tandula.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page319.

Tassa ca uttarapubbena jata pokkharani siva akakkasa apabbhara sadu appatigandhika. Tattha maccha sannirata khemino bahubhojana singusavanka sakula satavanka ca rohita aligaggarakakinna patina kakamacchaka. Tattha pakkhi sannirata khemino bahubhojana hamsa konca mayura ca cakavaka ca kukkuha kunalaka bahu citra sikhinda jivajivaka. Tattha pana samayanti nanamigagana bahu siha byaggha varaha ca acchakokataracchayo. Palasada ca gavaja mahisa rohita ruru eneyya ca varaha ca ganino nikasukara. Kadalimiga bahu citra vilara sasakannika chamagiri pupphacitrasanthata dijabhighuttha dijasanghasevitati. Tattha jutimatati anubhavasampannena. Pavisiyassamanti pavisi assamam. Yakaro byanjanasandhikaro. Udakavantanti tesu tesu thanesu udakasampannam. Phalanti anekaphalasampannam. Ariyapujitanti nivaranadosarahitehi jhanalabhihi ariyehi pujitam pasattham. Rukkhaggahanati pupphupagaphalupagarukkhagahanani. Sobhanjanati siggurukkha. Loddamathopi padmakati loddarukkha ca padmaka ca. Ketaka ca bhanga cati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page320.

Evamnamaka rukkha eva. Kareriti karerirukkha. Uddalakati vataghataka. Muccalindaketakati muccalinda ca pancavidhaketaka ca. Harenukati aparannajati. Velukati vamsaporaka. Venuti arannamasa. Tindukati timbarurukkha. Cinakati khuddakarajamasa. Mocati atthikadaliyo. Saliyoti nanappakara jatasaram upanissaya jata nanasaliyo ca. Pavihayoti nanappakara vihayo. Abhujinoti bhujapatta. Tandulati nikkundakathusa sayam jatatandulasisani. Tassa cati bhikkhave tassa ca assamassa uttaradisabhage. Pokkharaniti pancavidhapadumasanchanna jatasarapokkharani. Akakkasati macchapittasevaladikakkasarahita. Apabbharati acchinnatata samatittha. Appatigandhikati appatikkulagandhena sugandhena udakena samannagata. Tatthati tassa pokkharaniya. Kheminoti abhaya. Singuti tesam macchanam namani. Kunalakati kokila. Citrati citrapatta. Sikhindati utthitasikha mora annepi va matthake jatasikha pakkhino. Pana samayantiti pana ayanti. Palasadati khagga. Gavajati gavaya. Ganinoti gokanna. Kannikati kannakamiga. Chamagiriti bhumisamamatthaka pitthipasana pupphavicitrasanthata. Dijabhighutthati madhurassarehi dijehi abhighuttha evarupa tattha bhumipabbata. Evam bhagava kosiyassa assamam vannesi. Idani hiriya tattha pavisanadini dassetum aha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page321.

Sa suttaca niladumabhilambita vijjumahamegharivanupajjatha tassa susambandhasiram kusamayam sucim sugandham ajinupasevitam atricchakoccham hirimetadabravi nisida kalyani sukhayidamasanam. Tassa tada kocchagataya kosiyo yadicchamanaya jatajutindharo navehi pattehi sayam sahudakam sudhabhihasi turito mahamuni. Sa tam patiggayha ubhohi panibhi iccabravi attamana jatadharam handaha etarahi pujita taya gaccheyyam brahme tidivam jitavini. Sa kosiyenanumata jutimata udirita vannamadena matta samkase gantvana sahassacakkhuno ayam sudha vasava deti me jayam. Tamenam sakkopi tada apujayi sahinda deva surakannamuttamam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page322.

Sa panjali devamanussapujita navamhi kocchamhi tada upavisiti. Tattha suttacati succhavi. Niladumabhilambitati nilesu dumesu abhilambita hutva tam tam niladumasakham paramasantiti attho. Mahamegharivati tena nimantita mahameghavijju viya tassa assamam pavisi. Tassati tassa hiriya. Susambandhasiranti sutthu sambandhasiram. Kusamayanti usiradimissakam kusatinamayam. Sugandhanti usirena ceva annena ca sugandhatinena missakatta sugandham. Ajinupasevitanti upari atthatena ajinacammena upasevitam. Atricchakocchanti evarupam kocchasanam pannasaladvare attharitva. Sukhayidamasananti sukham nisida idamasanam. Yadicchamanayati yavadattham sudham icchantiya. Navehi pattehiti tam khananneva pokkharanito abhatehi allapaduminipattehi. Sayanti sahatthena. Sahudakanti dakkhinodakasahitam. Sudhabhihasiti sudham abhihari. Turitoti somanassavegena turito. Handati upasaggatthe nipato. Jitaviniti jayappatta hutva. Anumatati idani yatharucim gacchahiti anunnata. Udiritati tidasapuram gantva sakkassa santike ayam sudhati udirisi. Surakannanti devadhitaram. Uttamanti pavaram. Sa panjali devamanussapujitati panjalihi devehi manussehi ca pujita. Tadati yada nisidanatthaya sakkena dapite navakancanapithasankhate kocche sa upavisi. Tada tam tattha nisinnam sakko ca sesadevata ca parichattakapupphadihi pujayimsu.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page323.

Evam sakko tam pujayitva cintesi kena nukho karanena kosiyo sesanam adatva imissava sudham adasiti. Tassa karanassa jananatthaya puna matalim pesesi. Tamattham pakasento sattha aha tameva asamsi punadeva matalim sahassanetto tidasanamindo gantvana vakyam mama bruhi kosiyam asaya saddhaya siriya ca kosiya hiriyeva sudham kenamalattha hetunati. Tattha asamsiti abhasi. Vakyam mamati mama vakyam kosiyam bruhi. Asaya saddhaya siriya cati asato saddhato sirito ca hiriyeva kena hetuna sudham alatthati. So tassa vacanam sampaticchitva vejayantarathamaruyha agamasi. Tamattham pakasento sattha aha tam suplavattham udatarayi ratham daddallamanam upakriyasadisam jambonadisam tapaneyyasannibham alankatam kancanacittasanthatam. Suvannacandettha bahu nipatita hatthi gavassa kimpurisabyagghadipiyo

--------------------------------------------------------------------------------------------- page324.

Eneyyaka langhamayettha pakkhino migettha veluriyamaya yuthayuta. Tatthassarajahariyo ayojayum dasasatani susunagasadise alankate kancanajaluracchade aveline saddagame asangite. Tam yanasettham abhiruyha matali dasa disa ima abhinadayittha nabhanca selanca vanappatinim ca sasagaram pabyatayittha medanim. Sa khippamevam upagamma assamam pavaramekamsakato katanjali bahussutam vuddham vinitavattam iccabravi matali devabrahmanam. Indassa vakyam nisamehi kosiya duto aham pucchati tam purindado asaya saddhaya siriya ca kosiya hiri sudham kenamalattha hetunati. Tattha tam suplavatthanti tam vejayantaratham sukhena plavanattham. Udatarayiti uttaresi ukkhipitva gamanasajjamakasi. Upakriyasadisanti upakaranabhandehi sadisam. Yatha tassa aggisikhaya samanavannani

--------------------------------------------------------------------------------------------- page325.

Upakaranani jalanti tatheva jalitanti attho. Jambonadisanti jambonadasankhatarattasuvannamayam isam. Kancanacittasanthatanti kancanamayena sattaratanavicittena attharanamangalena samannagatam. Suvannacandetthati suvannamayacandaka ettha rathe. Hatthiti suvannamayarajatamayamanimaya hatthi. Gavadisupi eseva nayo. Langhamayettha pakkhinoti ettha rathe langhamaya nanaratanamaya pakkhiganapi patipatiyava thita. Yuthayutati attano attano yuthena saddhim yutta hutva dassita. Assarajahariyoti harivanna manomayaassarajano. Susunagasadiseti balasampattiya tarunanagasadise. Kancanajaluracchadeti kancanajalamayena uracchadalankarena samannagate. Avelineti avelasankhatehi kannalankarehi yutte. Saddagameti patodappaharam vina saddamatteneva gamanasile. Asangiteti nissange sighajave evarupe assaraje tattha yojesunti attho. Abhinadayitthati yanasaddena ekaninnadam akasi. Vanappatinim cati vanappatini ca vanasando cati attho. Pabyatayitthati kampayittha tattha akasatthakavimanakampanena kampanam veditabbam. Pavaramekamsakatoti ekamsakatapavaradibbavattho. Vuddhanti gunavuddham . Vinitavattanti vinitena acaravattena samannagatam. Iccabraviti tam ratham akase thapetva otaritva evam abravi. Devabrahmananti devasetthabrahmanam. So tassa vacanam sutva gathamaha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page326.

Addha siri mam patibhati matali saddha anicca pana devasarathi asa visamvadikasammata hi me hiri ca ariyamhi gune patitthitati. Tattha addhati sippadisampannepi asampannepi bhajanato addhati mam patibhati. Saddha aniccati saddha pana tam tam vatthum pahaya annasmim uppajjanato hutva abhavakarena aniccati mam patibhati. Asa visamvadikasammatati asa pana yasma dhanatthika navaya samuddam pakkhanditva vinatthapabhata enti tasma visamvadikati mam patibhati. Ariyamhi guneti hiri pana hirottappasabhavasankhate parisuddhe ariyagune ca patitthitati. Idani tassa gunam vannento aha kumariyo yacima gottarakkhita jinna ca ya ca sabhattuitthiyo ta chandaragam purisesu uggatam hiriya nivarenti sacittamattano. Sangamasise sarasattisamyute parajitanam patatam palayinam hiriya nivattanti jahitva jivitam te sampaticchanti puna hirimana.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page327.

Vela yatha sagaravegavarini ayam hiri papajanam nivarini tam sabbaloke hirimariyapujitam indassa tam vedaya devasarathiti. Tattha jinnati vidhava. Sabhattuti sasamika tarunitthiyo. Attanoti ta sabbapi parapurisesu attano chandaragam uggatam viditva ayuttametam amhakanti hiriya sacittam nivarenti papakammam na karonti. Patatam palayinti patantananca palayantananca antare. Jahitva jivitanti ye hirimana honti attano jivitam cajitva hiriya nivattanti evam nivatta ca pana te hirimana puna attano samikam sampaticchanti amittahatthato mocetva ganhanti. Papajanam nivariniti papato janam nivarini. Ayameva va patho. Tanti tam hirim. Ariyapujitanti ariyehi buddhadihi pujitam. Indassa tam vedayati yasma evam mahaguna ariyapujitavesa tasma tam evam uttamavesati indassa kathehiti. Tam sutva matali imam gathamaha ko te imam kosiya ditthimodahi brahma mahindo athava pajapati hiraya devesupi setthasammata dhita mahindassa mahesi jayathati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page328.

Tattha ditthinti hiri nama mahaguna ariyapujitati ditthim. Odahiti hadaye pavesesi. Setthasammatati tava santike sudhaya laddhakalato patthaya indassa santike kancanasenasanam labhitva sabbadevatahi pujiyamana uttamasammata jayathati. Evam tasmim kathenteyeva kosiyassa tam khananneva nassanadhammo jato. Atha nam matali kosiya ayusankharo te ossattho cavanadhammopi te sampatto kim te manussalokena devalokam gacchamati tattha netukamo hutva gathamaha handehi dani tidivam apakkama ratham samaruyha mamayitam idam indo ca tam indasagotta kankhati ajjeva tvam indasahabyatam vajati. Tattha mamayitanti piyamanapam. Indasagottanti purimabhave indena saddhim samanagottam. Kankhatiti tavagamanam icchanto kankhati. Iti tasmim kosiyena saddhim kathenteyeva kosiyo cavitva upapatiko devaputto hutva aruyha dibbarathe atthasi. Atha nam matali sakkassa santikam nesi. Sakko tam disvava tutthamanaso hutva attano dhitaram hiridevim tassa aggamahesim katva adasi. Aparimanamassa issariyam ahosi. Tamattham viditva anomasattanam kammam nama evam visujjhatiti sattha osanagathamaha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page329.

Evam visujjhanti apapakammino atho sucinnassa phalam na nassati ye keci addakkhum sudhabhojanam sabbeva te indasahabyatam gatati. Tattha apapakamminoti apapakamma satta evam visujjhanti. Ye keci addakkhunti ye keci satta tasmim himavantappadese tada kosiyena hiriya diyyamanam sudhabhojanam addasamsu. Sabbeva teti sabbepi tam danam anumoditva cittam pasadetva indassa sahabyatam gatati. Sattha imam dhammadesanam aharitva na bhikkhave idaneva pubbepetam adanabhiratam thaddhamacchariyam samanam aham damesimyevati vatva jatakam samodhanesi tada hiridevadhita uppalavanna ahosi kosiyo danapatibhikkhu pancasikho anuruddho matali anando suriyo kassapo cando moggallano narado sariputto sakko pana ahamevati. Sudhabhojanajatakam nitthitam. Tatiyam. --------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 42 page 284-329. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=42&A=5778&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=42&A=5778&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=28&i=249              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=28&A=1598              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=28&A=1808              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=28&A=1808              Contents of The Tipitaka Volume 28 http://84000.org/tipitaka/read/?index_28

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]