ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 43 : PALI ROMAN Ja.A.9 mahanipat (1)

page53.

Mahanipata vannana ------------ mahajanakajatakam ko yam majjhe samuddasminti idam sattha jetavane viharanto mahabhinikkhamanaparamim arabbha kathesi. Ekadivasamhi bhikkhu dhammasabhayam tathagatassa mahabhinikkhamanam vannayanta nisidimsu. Sattha agantva kaya nuttha bhikkhave etarahi kathaya sannisinnati pucchitva imaya namati vutte na bhikkhave idaneva pubbepi bodhisattakale tathagato mahabhinikkhamanam nikkhantoyevati vatva tunhi ahosi tehi yacito atitam ahari. Atite bhikkhave videharatthe mithilayam mahajanako nama raja rajjam karesi. Tassa ranno dve putta ahesum aritthajanako ca polajanako ca. Tesam raja jetthaputtassa uparajjam adasi kanitthassa senapatitthanam adasi. Aparabhage mahajanake kalakate aritthajanako raja hutva itarassa uparajjam adasi. Tasseko padamuliko amacco ranno santikam gantava deva uparaja tumhe maretukamoti aha. Raja punappunam katham sutva kanitthassa sineham bhinditva polajanakam samkhalikahi bandhapetva rajanivesanato avidure ekasmim gehe thapetva arakkham ganhapesi. Kumaro sacaham

--------------------------------------------------------------------------------------------- page54.

Bhatu verimhi samkhalikapi me hatthapada ma muncantu davarampi ma vivariyatu no ceham bhatu verimhi samkhalikapi me hatthapada muncantu dvarampi vivariyatuti saccakiriyam akasi. Tavadeva samkhalikapi khandakhandam bhanjimsu davarampi vivari. Tato so nikkhamitva ekam paccantagamam gantva tattha vasam kappesi. Paccantagamavasino tam sanjanitva upatthahimsu. Atha nam raja gahapetum nasakkhi. So anupubbena paccantajanapadam hatthagatam katva mahaparivaro hutva cintesi aham pubbe mama bhatuno na verimhi idani pana verimhiti. So balanikayam sannipatetva mahajanaparivuto paccantagama nikkhamitva anupubbena mithilam patva bahinagare khandhavaram katva senam nivasapesi. Atha nagaravasino yodha kumaro kira agatoti sutva yebhuyyena hatthivahanadini gahetva tasseva santikam agamimsu annepi nagara agamimsu. So bhatu sasanam pesesi naham pubbe tumhakam veri idani pana verimhi setacchattam va me detha yuddham vati. Tam sutva raja yuddham katum icchanto aggamahesim amantetva bhadde yuddhe jayaparajayo nama na sakka janitum sace mama antarayo hoti tavam gabbham rakkheyyasiti vatva mahatiya senaya parivuto nagara nikkhami. Atha nam yuddhe polajanakassa yodha jivitakkhayam papesum. Raja matoti sutva sakalanagaram ekakolahalajatam. Devipi tassa matabhavam natva sighasigham suvannasaradini gahetva pacchiyam pakkhipitva matthake pilotikam attharitva upari tandule

--------------------------------------------------------------------------------------------- page55.

Pakkhipitva kilitthapilotikam nivasetva attano sariram virupam katva pacchim sise thapetva divadivaseyeva nagara nikkhami. Na koci nam janati. Sa uttaradvarena nikkhamitva katthaci agatapubbatta maggam ajananti disam vavatthapetum asakkonti kevalam kalacampakanagaram nama atthiti sutatta kalacampakanagaram gamika nama atthiti pucchiyamana etissam salayam nisidi. Kucchiyam panassa na yo va so va satto puritaparami pana mahasatto nibbatti tassa tejena sakkassa bhavanam unhakaram dassesi. Sakko avajjento tam karanam natva deviya kucchiyam nibbattasatto mahapunno maya tattha gantum vattatiti cintetva paticchannayoggam mapetva tattha mancam pannapetva mahallakapurisam viya attanam mapetva yoggam pajento taya nisinnasalaya dvare ratham thapetva kalacampakanagaram gamika nama atthiti tam pucchi. Tam sutva devi ahampi tata gamissamiti aha. Tenahi yoggam aruyha nisida ammati. Sa nikkhamitva tata aham paripunnagabbha na sakka maya yoggam abhiruhitum tava pacchato va gamissami apica imissa pana me pacchiya okasam dehiti aha. Amma kim vadesi yoggam pajetum jananto nama maya sadiso natthi ma bhayi yoggam abhiruyha nisida ammati. Tassa arohanakale attano puttassanubhavena pathavi vatapunnabhasmacammam viya unnamitva yoggassa pacchimante ahacca atthasi. Sa abhiruyha sirisayane nipajjitva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page56.

Devata ayam bhavissatiti annasi. Sa dibbasayane nipannamatta va niddam okkami. Atha nam sakko timsayojanamatthake ekam nadim patva devim pabodhetva amma imamha otaritva nadiyam nahayitva ussisake satakayugam atthi tam nivasehi antoyogge puvabhattam atthi tam gahetva paribhunjahiti aha. Sa tatha katva puna nipajjitva sayanhasamaye kalacampakanagaram patva dvarattalakapakare disva tata kinnametam nagaranti sakkam pucchi. Kalacampakanagaram ammati. Kim vadesi tata nanu amhakam nagarato kalacampakanagaram satthiyojanamatthake hotiti. Evam amma aham pana ujumaggam janamiti. Atha nam dakkhinadvarasamipe otaretva amma amhakam gamo purato hoti tavam pana imam nagaram pavisahiti vatva purato gacchanto viya gantva sakko antaradhayitva sakatthanameva gato. Devipi ekissam salayam nisidi. Tasmim khane eko disapamokkho kalacampakanagaravasi mantajjhayikabrahmano pancahi manavakasatehi parivuto nahanatthaya gacchanto durato va oloketva tam abhirupam sobhaggappattam devim tattha salayam nisinnam disva deviya kucchiyam nibbattamahasattassanubhavena saha dassaneneva sakakanitthabhagini viya sineham uppadetva manave bahi thapetva ekakova salayam pavisitva bhagini kataragamavasiti pucchi. Tata aham mithilayam aritthajanakaranno aggamahesimhiti. Amma idha kasma agatositi pucchi. Polajanakena raja marito athaham

--------------------------------------------------------------------------------------------- page57.

Bhita gabbham anurakkhissamiti agatati. Amma imasmim pana nagare tava koci natako atthiti. Natthi tatati. Tenahi ma cintayi aham udiccabrahmanamahasalo disapamokkho acariyo aham tam bhaginitthane thapetva patijaggissami tavam bhatikoti mam vatva padesu gahetva paridevahiti. Sa sadhuti sampaticchitva mahasaddam katva tassa padesu gahetva pati. Ubhopi annamannam paridevimsu. Atha antevasika tassa saddam sunanta upadhavitva salam pavisitva acariya kim te hotiti pucchimsu. Kanitthabhagini me tata asukakale nama maya vina jatati. Ditthakalato patthaya ma cintayittha acariyati ahamsu. So paticchannayoggam aharapetva tam tattha nisidapetva brahmaniya mama kanitthabhaginibhavam kathetva sabbakiccani katum vadethati vatva geham pesesi. Atha nam brahmani unhodakena nahapetva sayanam pannapetva nipajjapesi. Brahmanopi nahayitva geham agato bhojanakale bhagimnim me pakkosathati tam pakkosapetva taya saddhim ekato bhunjitva attano nivesaneyeva tam patijaggi. Sa nacirasseva suvannavannam puttam vijayi. Devi mahajanakakumarotissa ayyakassa santakam namam akasi. So vaddhamano darakehi saddhim kilanto ye nam rosenti asambhinnakhattiyakule jatatta mahabalataya ceva manathaddhataya ca te dalham gahetva pahari. Te mahasaddena rodanta kena pahatati vutte vidhavaputtenati vadanti. Kumaro cintesi ime mam vidhavaputtoti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page58.

Abhinham vadanti hotu mama mataram pucchissamiti. So ekadivasam mataram pucchi amma ko mayham pitati. Atha nam tata brahmano te pitati vancesi. So punadivase darake paharanto vidhavaputtenati vutte nanu brahmano me pitati vatva brahmano kim te hotiti vutte cintesi ime brahmano kim te hotiti vadanti mata me idam karanam yathabhutam na kathesi sa attano manena me na kathessati hotu kathapessami nanti so thannam pivanto matu thanam damsitva amma pitaram me kathehi no ce kathessasi thanante chindissamiti aha. Sa puttam vancetum asakkonti tata tavam mithilayam aritthajanakassa ranno putto pita te polajanakena marito ahantam anurakkhanti imam nagaram agatamhi ayam brahmano bhaginitthane thapetva patijaggiti kathesi. So tato patthaya vidhavaputtoti vuttepi na kujjhati. So solasavassabbhantareyeva tayo vede sabbasippani ca ugganhi solasavassikakale pana uttamarupadharo ahosi. So pitu santakam rajjam ganhissamiti cintetva mataram pucchi amma kinci te hatthagatam dhanam atthi udahu no aham voharam katva dhanam uppadetva pitu santakam rajjam ganhissamiti. Tata naham tucchahattha agata tayo sara mayham atthi manisaro muttasaro vajirasaroti tesu ekeko saro rajjaggahanappamano atthi tam gahetva rajjam ganhahi ma voharam kari tatati. Amma etam dhanam mayhameva upaddham

--------------------------------------------------------------------------------------------- page59.

Dehi tam gahetva suvannabhumim gantva bahudhanam aharitva pitu santakam rajjam ganhissamiti vatva so upaddham aharapetva bhandam gahetva suvannabhumigamikehi vanijehi saddhim navaya bhandam aropetva puna nivattitva mataram vanditva apucchitva amma aham suvannabhumim gamissamiti aha. Tata mahasamuddo nama appasiddhiko bahuantarayo ma gaccha rajjam gahanatthaya te dhanam bahunti. So gacchissamiyeva ammati mataram apucchitva vanditva padakkhinam katva nikkhamitva navam abhiruhi. Tam divasameva polajanakassa sarire rogo udapadi. Anutthanaseyyam sayi. Satta vanijasatani navam abhiruhimsu. Nava sattahi divasehi satta yojanasatani gata. Sa aticandaumivegena gantva attanam santharetum nasakkhi. Tarangavegena phalakani bhinnani honti. Tato tato udakam uggatam. Nava samuddamajjhe nimmugga. Mahajana maranabhayabhita rodanti paridevanti nana devatayo namassanti. Mahasatto pana neva rodati na paridevati na devatayo namassati. So navaya nimmujjanabhavam natva sappina saddhim khandhasakkharam omadditva kucchipuram khaditva dve matthasatake telena temetva dalham nivasetva kupakam nissaya thito navaya nimmujjanasamaye kupamatthakam abhiruhi. Mahajana macchakacchapabhakkha jata. Samanta udakam lohitavannam ahosi. Mahasatto kupamatthake thito va imaya nama disaya mithilati tam disam vavatthapetva kupamatthaka

--------------------------------------------------------------------------------------------- page60.

Upatitva macchakacchape atikkamma mahabalataya ekausabhamatthake pati. Tam divasameva polajanako kalamakasi. Tato patthaya mahasatto manivannasu umisu pavattento suvannakaddalikhando viya bahubalena mahasamuddam tarati. So yatha ekadivasam tarati evam sattaham tarati idani punnamidivasoti tam pana velam oloketva lonodakena mukham vikhaletva uposathiko hoti. Tada pana ye matuupatthanadigunayutta samudde maritum ananucchavika satta te upadharehiti catuhi lokapalehi manimekhala nama devadhita samuddarakkhika thapita hoti. Sa satta divase samuddam na oloketi. Dibbasampattim anubhavantiya kirassa sati pamuttha. Devadhita devasamagamam gatatipi keci vadanti. Ajja me sattamo divaso samuddam anolokentiya ka nukho pavuttiti cintetva olokenti mahasattam disva sace mahajanakakumaro samuddeyeva marissati devasamagamam pavisitum na labhissamiti cintetva mahasattassa avidure alankatasarira akase thatva mahasattam vimamsamana pathamam gathamaha koyam majjhe samuddasmim apassantiramayuhe kim tavam atthavasam natva evam vayamase bhusanti. Tattha apassantiranti tiram apassantova. Ayuheti viriyam karoti. Atha mahasatto ajja me sattamo divaso samuddam tarantassa na me dutiyo satto ditthapubbo ko nukho esa mam vadatiti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page61.

Akasam olokento tam disva dutiyagathamaha nisamma vattam lokassa vayamassa ca devate tasma majjhe samuddasmim apasantiramayuheti. Tattha nisamma vattam lokassati so aham lokassa vattam kiriyam nisamma upadharetva viharamiti attho. Vayamassa cati vayamassa ca anisamsam nisamma passitva viharamiti dipeti. Tasmati yasma nisamma viharami purisakaro nama na nassati sukhe patitthapetiti janami tasma tiram apassantopi ayuhe viriyam karomi. Kim nametam na ukkanthamiti. Sa tassa dhammakatham sotukama puna gathamaha gambhire appameyyasmim tiram yassa na dissati mogho te purisavayamo appatva va marissasiti. Tattha appatva vati tiram appatvayeva tvam marissasi. Atha nam mahasatto kinnametam kathesi aham vayamam katva marantopi garahato muncissamiti vatva gathamaha anano natinam hoti devanam pitunanca so karam purisakiccani na ca pacchanutappatiti. Tattha ananoti devate vayamam karonto marantopi natinanca devananca brahmananca antare anano hoti agarayho hotiti attho. Atha nam devata gathamaha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page62.

Aparaneyyam yam kammam apphalam kilamathuddhayam 1- tattha ko vayamenattho 2- maccu yassabhinipphatanti 3-. Tattha aparaneyyanti vayamena matthakam apapetabbam. Maccu yassabhinipphatanti yassa atthane vayamakaranakassa maccu maranameva nipphatti tattha ko vayamenatthoti. Evam vutte tam appatibhanam karonto mahasatto upari gatha abhasi aparaneyyam accantam yo viditvana devate na rakkhe attano panam janna so yadi hapaye adhippayaphalam eke asmim lokasmi devate payojayanti kammani tani ijjhanti va na va sanditthikam kammaphalam nanu passasi devate sanna anne taramaham tanca passami santike so aham vayamissami yathasati yathabalam gaccham param samuddassa kasam purisakariyanti. Tattha accantanti yo idam kammam viriyam katvapi nipphadetum na sakka accantameva aparaneyyanti viditva candahatthimattahatthiadayo apariharanto attano panam na rakkheyya. Janna so yadi hapayeti so yadi tadisesu thanesu viriyam hapeyya @Footnote: 1. kilamathuddayantipi patho. . 2. vayamenatthotipi patho . 3. yassabhinippatan @ tipi patho

--------------------------------------------------------------------------------------------- page63.

Janeyya tassa kusitabhavassa phalam tavam yam va tam va niratthakam vadasiti dipeti. Paliyam pana janna so yadi hapayanti likhitam tam atthakathasu natthi. Adhippayaphalanti attano adhippayassa phalam sampassamana ekacce purisa kasivanijjadini kammani payojenti. Tani ijjhanti va na vati ettha gamissami idam uggahessamiti kayikacetasikaviriyam karontassa tani ijjhanteva tasma tam katum vattatiyevati dasseti. Sanna anne taramahanti anne jana mahasamudde sanna nimmugga viriyam akaronta macchakacchapabhakkha jata aham pana ekako va tarami. Tanca passami santiketi idampi me viriyaphalam passa maya imina attabhavena devata nama na ditthapubba so aham tanca imina dibbattabhavena mama santike thitam passami. Yathasati yathabalanti attano satiya ca balassa ca anurupam. Kasanti karissami. Devata tassa tam dalham vacanam sutva tassa thutim karonti gathamaha yo tavam evam gate oghe appameyye mahannave dhammavayamasampanno kammuna navasidasi so tavam tattheva gacchahi yattha te nirato manoti. Tattha evam gateti evarupe appameyye oghe gambhire vitthare mahasamudde. Dhammavayamasampannoti dhammena vayamena samannagato. Kammuna navasidasiti tavam attano purisakarakammena navasidasi. Yattha teti yasmim thane tava mano nirato tattheva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page64.

Gacchahiti attho. Evanca pana vatva pandita mahaparakkama kuhim tam nessamiti pucchi. Mithilanagaranti vutte sa mahasattam malakalapam viya ukkhipitva ubhohi bahahi paggayha ure nipajjapetva piyaputtam viya adaya gacchanti akase pakkhandi. Mahasatto sattaham lonodakena upakilitthasariro dibbaphassena phuttho niddam okkami. Atha nam sa mithilam netva ambavane mangalasilapatte dakkhinapassena nipajjapetva uyyane devatahi tassa arakkham gahapetva sakatthanameva gata. Tada polajanakassa putto natthi eka panassa dhita sivalidevi nama ahosi pandita bayatta. Atha amacca tameva rajanam maranamance nipannam pucchimsu maharaja tumhesu divangatesu kassa rajjam dassamati. Atha raja mama dhitaram sivalidevim aradhetum samatthassa rajjam detha yo va pana caturassa pallankassa ussisakam janati yo va pana sahassathamadhanum aropetum sakkoti yo va pana solasamahanidhim niharitum sakkoti tassa rajjam dethati aha. Deva tesam no nidhinam udanam kathethati ahamsu. Raja suriyuggamane nidhi atho oggamane nidhi anto nidhi bahi nidhi na anto na bahi nidhi arohane mahanidhi atho orohane nidhi catusu mahasalesu samanta yojane nidhi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page65.

Dantaggesu mahanidhi balaggesu ca kepuke rukkhaggesu mahanidhi solasete mahanidhi sahassathamo pallanko sivalaradhanena cati nidhihi saddhim itaresampi udanam kathesi. Amacca ranno accayena tassa matasarirakiccam katva sattame divase sannipatitva mantayimsu ranna attano dhitaram aradhetum samatthassa rajjam databbanti vuttam ko tam aradhetum sakkhissatiti. Te senapati ranno vallabhoti tassa sasanam pesesum. So sasanam sutva sadhuti sampaticchitva rajjassatthaya rajadvaram gantva attano agatabhavam rajadhitaya arocapesi. Sa tassa agatabhavam natva atthi nu khavassa setacchattasirim dharetum dhititi tassa vimamsanatthaya khippam agacchatuti aha. So tam sasanam sutva tam aradhetukamo sopanapadamulato patthaya javena gantva tassa santike atthasi. Atha nam sa vimamsamana mahatale javena dhavatuti aha. So rajadhitaram tosessamiti vegena dhavi. Atha nam puna ehiti aha. So puna javena agato. Sa tassa dhitiya abhavam natva ehi pade me sambahati. So tassa aradhanattham nisiditva padesambahi. Atha nam ure padena paharitva uttanakam patetva imam andhabalam purisam dhitivirahitam pothetva givayam gahetva niharathati dasinam sannam adasi. Ta tatha karimsu. So tehi kim senapatiti puttho tumhe ma pucchatha nayam manussitthi yakkhini bhavissatiti aha.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page66.

Tato bhandagariko gato. Tampi tatheva lajjapesiyeva. Tatha setthim chattaggahakam asiggahakanti sabbepi lajajapesiyeva. Atha mahajano mantetva rajadhitaram tava aradhetum samattho nama natthi sahassathamadhanum aropetum samatthassa rajjam dethati aha. Tampi koci aropetum nasakkhi. Tato caturassa pallankassa ussisakam janantassa rajjam dethati aha. Pallankassa ussisakampi na koci janati. Tato solasa mahanidhi niharitum samatthassa rajjam dethati aha. Tepi koci niharitum nasakkhi. Tato arajikam nama rattham paletum na sakka kinnukho katabbanti mantayimsu. Atha ne purohito aha tumhe ma cintayittha phussaratham visajjetum vattati phussarathena hi laddharaja sakalajambudipe rajjam karetum samattho hotiti. Te sadhuti sampaticchitva nagaram alankarapetva mangalarathe kumudavanne cattaro asse yojetva uparicittattharanam attharitva pancarajakakudhabhandani aropetva caturanginiya senaya parivaresum. Sassamikassa rathassa purato turiyani vajjanti assamikassa pacchato tasma purohito sabbaturiyani pacchato vadethati vatva suvannabhingarena rathanandinca rasmiyo ca rathadhuranca patodanca abhisincitva yassa rajjam karetum punnam atthi tassa santikam gacchahiti vatva tam ratham visajjesi. Atha ratho rajageham padakkhinam katva vegena mahavithim abhiruhi. Senapatiadayo phussaratho mama santikam etuti mantayimsu. So sabbesam gehani atikkamitva nagaram padakkhinam katva pacinadvarena nikkhamitva uyyanabhimukho payasi. Atha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page67.

Nam vegena gacchantam disva ratham nivattethati ahamsu. Purohito ma nivattayittha gacchanto yojanasatampi gacchatu ma nivarethati aha. Ratho uyyanam pavisitva mangalasilapattam padakkhinam katva arohanasajjo hutva atthasi. Purohito mahasattam nipannam disva amacce amantetva ambho eko mangalasilapatte nipannako dissati setacchattanucchavika panassa dhiti atthi va natthi vati mayam na janama sace punnava bhavissati na utthahissati na olokessati sace kalakanni satto bhitatasato utthaya kampamano olokessati palayissati khippam sabbaturiyani pagganhathati aha. Tavadeva anekasatani turiyani pagganhimsu. Tesam saddo sagarakucchiyam nigghoso viya ahosi. Mahasatto tena saddena pabujjhitva sisam vivaritva orokento mahajanam disva setacchattena me agatena bhavitabbanti puna sisam parupitva parivattitva vamapassena nipajji. Purohito tassa pade vivaritva lakkhanani oloketva titthatu ayam eko dipo catunnampi mahadipanam rajjam karetum samatthoti puna turiyani pagganhapesi. Atha mahasatto puna mukham vivaritva parivattitva dakkhinapassena nipajjitva mahajanam olokesi. Purohito parisam osaretva anjalim paggayha avakujjo hutva utthehi deva rajjante papunatiti aha. Atha nam mahasatto aha tumhakam raja kuhinti. Kalakato devati vutte kim putto vassa bhata va natthiti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page68.

Natthi deva eka pana dhita atthiti. Atha mahasatto tassa vacanam sutva yadevam sadhu rajjam karessamiti vatva utthaya mangalasilapatte pallankena nisidi. Atha nam tattheva amaccapurohitadayo abhisincimsu. Mahajanakaraja nama ahosi. So rathavaram abhiruyha mahantena sirisobhaggena sirivibhavena nagaram pavisitva rajanivesanam abhiruhanto senapatiadinam taneva thanani hontuti vicaretva mahatalam abhiruhi. Rajadhita pana purimasannaya tassa vimamsanattham ekam purisam anapesi gaccha tavam rajanam upasankamitva evam vadehi deva sivali devi tam pakkosapesi khippam kiragacchatuti. So amacco tatha gantva tassa sasanam savesi. Raja panditataya tassa vacanam sutvapi asunanto viya aho sobhano pasadoti pasadassa vannam kathesi. So tam vacanam savetum asakkonto punagantva rajadhitaya arocesi ayye raja tumhakam vacanam na sunati pasadameva vanneti tumhakam vacanam tinam viya na ganetiti. Sa ayam mahantajjhasayo puriso bhavissatiti cintetva dutiyampi tatiyampi pesesiyeva. Rajapi attano ruciya pakatigamanena siho viya vijimhamano pasadam abhiruhi. Tasmim upasankamante rajadhita tassa tejena sakabhavena santharetum asakkonti agantva hattholambakam adasi. So tassa hattholambakam gahetva mahatalam abhiruhitva samussitasetacchatte rajapallanke nisiditva amacce amantetva ambho amacca atthi pana vo ranna kalam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page69.

Karontena koci ovado dinnoti pucchi. Atthi devati vutte tenahi vadethati. Deva sivalidevim aradhetum samatthassa rajjam databbanti tena vuttanti. Raja sivalideviya agantva hattholambako dinno ayam tava aradhita nama annam vadethati aha. Deva caturassa pallankassa ussisakam janitum samatthassa rajjam dethati tena vuttanti. Raja idam dujjanam upayena sakka janitunti cintetva sisato suvannasucim niharitva sivalideviya hatthe adasi imam thapehiti. Sa tam gahetva pallankassa ussisake thapesi. Khaggam adasitipi vadantiyeva. Tampi tathapi thapesiyeva. So taya sannaya idam ussisakanti natva tam katham asunanto viya kim kathethati vatva puna tehi tatha vutte nayidam janitum acchariyam etam ussisakanti vatva annam vadethati aha. Deva sahassathamadhanum aropetum samatthassa rajjam dethati tena vuttanti. Tenahi aharatha nanti te aharapetva so pallanke nisinnako va itthinam kappasapothanadhanum viya sahassathamadhanum aropetva annam vadethati aha. Deva solasamahanidhi niharitum samatthassa rajjam dethati tena vuttanti. Tesam kinci udanam atthiti. Atthi devati. Tenahi kathethati. Suriyuggamane nidhiti adim udanam kathayimsu. Tassa tam sunantasseva gaganatale punnacando viya so attho pakato ahosi. Atha ne raja aha ajja bhane vela natthi sve nidhayo ganhissamati. So punadivase amacce sannipatetva pucchi kvaci tumhakam raja

--------------------------------------------------------------------------------------------- page70.

Paccekabuddhe bhojesiti. Ama devati. So cintesi suriyo nama nayam suriyo suriyasadisatta paccekabuddha suriya nama tesam paccoggamanatthane nidhina bhavitabbanti. Tato raja tata paccekabuddhesu agacchantesu paccuggamanam karonto kataratthanam gacchatiti pucchitva asukatthanam namati vutte tam thanam khanitva nidhim niharathati nidhim niharapesi tesam gamanakale anugacchanto kattha thatva te uyyojesiti pucchitva asukatthane nama devati vutte tato nidhim niharathati nidhim niharapesi. Mahajana ukkutthisatasahassani pavattenta suriyuggamaneti vuttatta suriyuggamanadisayam khananta vicarimsu. Atho oggamaneti vuttatta suriyatthangamanadisayam khananta vicarimsu. Ayam pana nidhi idheva hoti aho acchariyam aho abbhutanti pitisomanassam pavedayimsu. Anto nidhiti rajagehe mahadvarassa anto ummara nidhim niharapesi. Bahi nidhiti mahadvarassa bahi ummara nidhim niharapesi. Na anto na bahi nidhiti hettha ummarato nidhim niharapesi. Arohane nidhiti mangalahatthim arohanakale suvannanisseniya attharanatthanato nidhim niharapesi. Atho orohane nidhiti hatthikkhandhato orohanatthanato nidhim niharapesi. Catusu mahasalesuti bhumiyam katapatitthane sirisayanassa cattaro pada salamaya tesam hettha catasso nidhikumbhiyo niharapesi. Samanta yojane nidhiti yojanam nama rathayugappamanam sirisayanassa samanta yugappamanato nidhikumbhiyo niharapesi. Dantakgesu mahanidhiti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page71.

Mangalahatthitthane tassa dvinnam dantanam abhimukhatthanato dve nidhikumbhiyo niharapesi. Balaggesuti mangalahatthitthane tassa baladhisam mukhatthanato nidhim niharapesi. Kepuketi kepukam vuccati udakam mangalapokkharanito udakam niharapetva nidhim dassesi. Rukkhaggesu mahanidhiti uyyane mahasalarukkhamule thitamajjhantikasamaye parimandalaya rukkhacchayaya anto nidhikumbhiyo niharapesi. Evam raja solasamahanidhiyo niharapetva atthi annam kinciti pucchi. Natthi devati. Mahajano hatthatuttho ahosi aho acchariyam ayam raja ativiya panditoti. Atha raja idam dhanam danamukhe vikirissamiti cintetva nagaramajjhe ceva catusu nagaradvaresu ca nivesanadvare cati cha danasalayo karapetva danavattam patthapesi. Raja kalacampakanagarato mataranca brahmananca pakkosapetva mahantam sakkaramakasi. Tassa tarunakale rajje thitasseva sakalavideharatthavasino aritthajanakaranno kira putto mahajanakaraja nama rajjam karesi raja kira pandito upayakusalo passissama nanti tassa dassanatthaya samkhubbhita ahesum. Tato tato bahu pannakarani gahetva agamimsu. Nagarepi mahachanam sajjayimsu. Rajanivesane hatthattharanadini santharitva gandhadamamaladamadini osaretva vippa kinnalaja kusumavasadhupagandhupakaranam karetva nanappakaram panabhojanam upatthapesum. Ranno pannakaratthaya rajatasuvannabhajanadisu nanappakarani khadaniyabhojaniyamadhuphanitaphalaphaladini puretva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page72.

Tattha tattha samparivaretva atthamsu. Ekato amaccamandalam nisidi. Ekato brahmanagano nisidi ekato setthiadayo ekato uttamarupadhara natakitthiyo. Brahmanapi sotthikaneva sajjhayimsu. Mukhamangalikapi mangalani ghosayimsu. Gitadisu kusala gitadini pavattayimsu. Anekasatani turiyani vajjayimsu. Rajanivesanam yugandharavatapahatasagarakucchi viya ekaninnadam ahosi. Olokitolokitatthanam kampi. Mahasatto setacchattassa hettha rajasane nisinno sakkassa sirisadisam mahantam sirivilasam oloketva attana mahasamudde katavayamam anussari. Athassa viriyannama kattabbayuttakam sacaham mahasamudde viriyam na karissam idam sampattim na labhissamiti tam vayamam anussarantassa piti uppajji. So pitivegena udanam udanento aha asimsetheva puriso na nibbindeyya pandito passami voham attanam yatha icchim tatha ahum 1- asimsetheva puriso na nibbindeyya pandito passami voham attanam udaka thalamubbhatam vayametheva puriso na nibbindeyya pandito passami voham attanam yatha icchim tatha ahum vayametheva puriso na nibbindeyya pandito passami voham attanam udaka thalamubbhatam dukkhupanitopi naro sapanno asam na chindeyya sukhagamaya @Footnote: 1 ahutipi patho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page73.

Bahu hi phassa ahita hitaca avitakkitaro maccumuppajjanti acintitampi bhavati cintitampi vinassati na hi cintamaya bhoga itthiya purisassavati. Tattha asimsethevati asachedakammam akatva attano kammam asam karontova. Na nibbindeyyati viriyam karonto na nibbindeyya na alaseyya. Yatha icchinti yatha rajabhavam icchim tatheva raja jatomhi. Ubbhatanti upanitam niharitam. Dukkhupanitopiti kayikacetasikena dukkhena phutthopiti attho. Ahita hita cati dukkhasamphassa ahita sukhasamphassa hita. Avitakkitaroti avitakkitaro acintitaro. Idam vuttam hoti tesu phassesu ahitaphassena phuttha satta hitaphassapi atthi viriyam karonta tampi papunantiti acintetva viriyam na karonti te imassa atthassa avitakkitaro acintitaro hitasamphassam alabhitva va maccumuppajjantiti maranam papunanti tasma viriyannama kattabbamevati. Acintitampiti imesam sattanam acintitampi hoti. Cintitampi vinassatiti mayapi hi ayujjhitvava rajjam labhissamiti idam acintitam suvannabhumito dhanam aharitva yujjhitva va rajjam ganhissamiti idam cintitam tam idani pana me cintitam nattham acintitampi jatam. Na hi cintamaya bhogati sattanam hi bhoga cintaya anipajjanato na cintamaya nama honti tasma viriyameva kattabbam viriyavato hi acintitam hotiti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page74.

So tato patthaya dasavidharadhamme akopetva dhammena rajjam karesi paccekabuddhe upatthahi. Aparabhage sivalidevi dhannapunnalakkhanasampannam puttam vijayi. Dighavukumarotissa namam karimsu. Tassa vayappattassa raja uparajjam datva sattavassasahassani rajjam karesi. Ekadivasam uyyanapalena nanaphalaphalesu ceva nanapupphesu ca abhatesu so tani disva tuttho tassa sammanam karetva samma uyyanapala uyyanam passitukamomhi alankarapehi nanti aha. So sadhuti sampaticchitva tatha katva ranno nivedesi. So hatthikkhandhavaragatova mahantena parivarena nagara nikkhamitva uyyanadvaram sampapuni. Tattheva dve amba nilobhasa eko aphalo eko phaladharo. So pana ativiya madhuro. Ranno aggaphalam aparibhuttatta 1- tato koci phalam gahetum na ussahati. Raja hatthikkhandhavaragatova tato ekam phalam gahetva paribhunji. Tassa tam jivhagge thapitamattameva dibboja viya upatthasi. So nivattanakale bahum khadissamiti cintetva uyyanam pavisi. Ranna aggaphalam paribhuttanti natva anne uparajanam adim katva antamaso hatthimenadaassamendadayopi phalam gahetva paribhunjimsu. Annepi tam phalam alabhanta dandehi sakham bhinditva nippattam akamsu. Rukkho obhaggavibhaggo atthasi. Itaro pana manipabbato viya vilasamano thito. Raja uyyana @Footnote: 1. ranna agga phalassa aparibhuttattati yuttataram.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page75.

Nikkhamanto tam disva kim idanti amacce pucchi. Devena aggaphalam paribhuttanti natva mahajano nam vilumpanto khaditi. Kim nukho bhane imassa pana pattam va vannova khino itarassa ca no khinoti. Nipphalataya na khino devati. Tam sutva raja samvegam patilabhitva ayam rukkho nipphalataya nilobhaso thito ayam pana rukkho saphalataya obhaggavibhaggo thito idampi rajjam saphalarukkhasadisam pabbajja nipphalarukkhasadisa sakincanasseva bhayam hoti nakincanassa aham pana saphalarukkho viya ahutva nipphalarukkhasadiso bhavissami sampattim cajitva nikkhamitva pabbajissamiti dalham katva manam adhitthahitva nagaram pavisitva pasadam abhiruyha pasadadvare thito va senapatim pakkosapetva mahasenapati ajjato patthaya bhattaharakanceva mukhodakadantakatthadayakanca ekam upatthakam thapetva anne mam datthum ma labhantu tumhe poranakavinicchayamacce gahetva rajjam anusasatha aham pana ito patthaya upari mahatale samanadhammam karissamiti vatva pasadam abhiruyha ekakova samanadhammam akasi. Evam gate kale mahajano rajangane sannipatitva mahasattam adisva na no raja poranako viyati vatva gathadvayamaha aporano vata bho raja sabbabhummo disampati najja nacce nisameti na gite kurute mano na mige napi uyyane napi hamse udikkhati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page76.

Mugova tunhimasino na atthamanusasatiti. Tattha migeti sabbasangahikavacanam. Pubbe hatthi yujjhapesi mende yujjhapesi mige yujjhapesi ajja tepi na oloketiti attho. Uyyaneti uyyanakilampi nanubhoti. Hamseti pancapadumasanchannasu uyyanapokkharanisu hamsagane na oloketi. Mugovati te kira bhattaharakanca upatthakanca pucchimsu raja tumhehi saddhim kinci attham mantetiti. Te na mantetiti vadimsu. Tasma evamahamsu. Raja kamesu analliyantena vivekaninnena cittena kulupakapaccekabuddhe anussaritva ko nu kho me tesam siladigunasampayuttanam akincananam vasanatthanam acikkhissatiti tihi gathahi udanam udanesi sukhakama rahosila vaggabandha uparuta kassa nu khavajja arame dahara vuddha ca acchare atikkantavatha dhira namo tesam mahesinam ye ussukkamhi lokamhi viharanti anussuka te chetva maccuno jalam tantam mayavino dalham sandhalayanta gacchanti ko tesam gatimanayeti 1-. Tattha sukhakamati nibbanasukhakama. Rahosilati paticchannasila anantagunapakasana 2-. Vaggabandhati kilesabandha. Uparutati apagata. Dahara vuddha cati daharaceva mahallaka @Footnote: 1 gatipapayetipi patho. 2 na attano gunapakasana.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page77.

Ca. Acchareti vasanti. Tassevam tesam paccekabuddhanam gune anussarantassa mahati piti uppajji. Atha pallankato utthaya uttarasihapanjaram vivaritva uttaradisabhimukho sirasi anjalim patitthapetva evarupe uttamagunasamannagate paccekabuddhe namassamano atikkantavathati adimaha. Tattha atikkantavathati pahinatanha. Mahesinanti mahante silakkhandhadayo gune esitva thitanam. Ussukkamhiti ragadihi ussukkamapanne. Maccuno jalanti kilesamarena pasaritam tanhajalam. Tantam mayavinoti atimayavino attano nanena sandhalayanta padaletva gacchanti. Ko tesam gatimanayeti ko mam tesam paccekabuddhanam nivasanatthanam papeyya mam gahetva gaccheyyati attho. Tassa pasadeyeva samanadhammam karontassa cattaro masa atikkanta. Athassa ativiya pabbajjaya cittam onami. Agaram 1- lokantanirayo viya khayati. Tassa tayo bhava aditta viya upatthahimsu. So pabbajjabhimukhena cittena kada nukho imam sakkabhavanam viya alankatapatiyattam mithilam pahaya himavantam pavisitva pabbajitavesag gahanakalomayham bhavissatiti cintetva mithilavannanam nama arabhi kadaham mithilam phitam vibhattam bhagaso mitam pahaya pabbajissami tam kada su bhavissati kadaham mithilam phitam visalam sabbato pabham @Footnote: 1. agarantipi saddo.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page78.

Pahaya pabbajissami tam kada su bhavissati kadaham mithilam phitam bahupakaratoranam pahaya pabbajissami tam kada su bhavissati kadaham mithilam phitam dalhamattalakotthakam pahaya pabbajissami tam kada su bhavissati kadaham mithilam phitam suvibhattam mahapatham pahaya pabbajissami tam kada su bhavissati kadaham mithilam phitam suvibhattantarapanam pahaya pabbajissami tam kada su bhavissati kadaham mithilam phitam gavassarathapilitam pahaya pabbajissami tam kada su bhavissati kadaham mithilam phitam aramavanamalinim pahaya pabbajissami tam kada su bhavissati kadaham mithilam phitam uyyanavanamalinim pahaya pabbajissami tam kada su bhavissati kadaham mithilam phitam pasadavaramalinim pahaya pabbajissami tam kada su bhavissati kadaham mithilam phitam tipuram rajabandhanim mapitam somanassena vedehena yasassina pahaya pabbajissami tam kada su bhavissati @Footnote: nicitetipi patho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page79.

Kadaham vedehe phite niccite 1- dhammarakkhite pahaya pabbajissami tam kada su bhavissati kadaham vedehe phite ajjeyye dhammarakkhite pahaya pabbajissami tam kada su bhavissati kadaham antepuram rammam vibhattam bhagaso mitam pahaya pabbajissami tam kada su bhavissati kadaham antepuram rammam sudhamattikalepanam pahaya pabbajissami tam kada su bhavissati kadaham antepuram rammam sucigandham manoramam pahaya pabbajissami tam kada su bhavissati kadaham kutagare ca vibhatte bhagaso mite pahaya pabbajissami tam kada su bhavissati kadaham kutagare ca sudhamattikalepane pahaya pabbajissami tam kada su bhavissati kadaham kutagare ca sucigandhe manorame pahaya pabbajissami tam kada su bhavissati kadaham kutagare ca suvilitte candanaphosite pahaya pabbajissami tam kada su bhavissati kadaham suvannapallanke gonake cittasanthare pahaya pabbajissami tam kada su bhavissati kadaham manipallanke gonake cittasanthare

--------------------------------------------------------------------------------------------- page80.

Pahaya pabbajissami tam kada su bhavissati kadaham kappasakoseyyam khomakodumbarani ca pahaya pabbajissami tam kada su bhavissati kadaham pokkharani ramma cakavakupakujjita mandalakehi sanchanna padumuppalakehi ca pahaya pabbajissami tam kada su bhavissati kadaham hatthigumbe ca sabbalankarabhusite suvannakacche matange hemakappanivasase arulhe gamaniyebhi tomarankusapanibhi pahaya pabbajissami tam kada su bhavissati kadaham assagumbe ca sabbalankarabhusite ajaniye ca jatiye sindhave sighabahane arulhe gamaniyebhi indiya capadharibhi pahaya pabbajissami tam kada su bhavissati kadaham rathaseniyo sannaddhe ussitaddhaje dipe athopi veyyagghe sabbalankarabhusite arulhe gamaniyebhi capahatthehi cammibhi 1- pahaya pabbajissami tam kada su bhavissati kadaham suvannarathe sannaddhe ussitaddhaje dipe athopi veyyagghe sabbalankarabhusite @Footnote: 1. vammibhitipatho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page81.

Arulhe gamaniyebhi capahatthehi cammibhi pahaya pabbajissami tam kada su bhavissati kadaham sajjhurathe ca sannaddhe ussitaddhaje dipe athopi veyyagghe sabbalankarabhusite arulhe gamaniyebhi capahatthehi cammibhi pahaya pabbajissami tam kada su bhavissati kadaham assarathe ca sannaddhe ussitaddhaje dipe athopi veyyagghe sabbalankarabhusite arulhe gamaniyebhi capahatthehi cammibhi pahaya pabbajissami tam kada su bhavissati kadaham ottharathe ca sannaddhe ussitaddhaje dipe athopi veyyagghe sabbalankarabhusite arulhe gamaniyebhi capahatthehi cammibhi pahaya pabbajissami tam kada su bhavissati kadaham ajarathe ca sannaddhe ussitaddhaje dipe athopi veyyagghe sabbalankarabhusite arulhe gamaniyebhi capahatthehi cammibhi pahaya pabbajissami tam kada su bhavissati kadaham mendarathe ca sannaddhe ussitaddhaje dipe athopi veyyagghe sabbalankarabhusite arulhe gamaniyebhi capahatthehi cammibhi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page82.

Pahaya pabbajissami tam kada su bhavissati kadaham migarathe ca sannaddhe ussitaddhaje dipe athopi veyyagghe sabbalankarabhusite arulhe gamaniyebhi capahatthehi cammibhi pahaya pabbajissami tam kada su bhavissati kadaham gonarathe ca sannaddhe ussitaddhaje dipe athopi veyyagghe sabbalankarabhusite arulhe gamaniyebhi capahatthehi cammibhi pahaya pabbajissami tam kada su bhavissati kadaham hattharohe ca sabbalankarabhusite nilacammadhare sure tomarankusapanino pahaya pabbajissami tam kada su bhavissati kadaham assarohe ca sabbalankarabhusite nilacammadhare sure kancanavelladharino pahaya pabbajissami tam kada su bhavissati kadaham dhanuggahe ca sabbalankarabhusite nilacammadhare sure capahatthe kalapino pahaya pabbajissami tam kada su bhavissati kadaham rajaputte ca sabbalankarabhusite citracammadhare sure kancanavelladharino pahaya pabbajissami tam kada su bhavissati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page83.

Kadaham ariyagane vatthavante alankate haricandanalittange kasikuttamadharino pahaya pabbajissami tam kada su bhavissati kadaham sattasata bhariya sabbalankarabhusita pahaya pabbajissami tam kada su bhavissati kadaham sattasata bhariya susanna tanumajjhima pahaya pabbajissami tam kada su bhavissati kadaham sattasata bhariya assava piyabhanini pahaya pabbajissami tam kada su bhavissati kadaham satapallakamsam sovannam satarajikam pahaya pabbajissami tam kada su bhavissati kada su mam hatthigumba sabbalankarabhusita suvannakaccha matanga hemakappanivasasa arulha gamaniyebhi tomarankusapanibhi yantam mam nanuyissanti tam kada su bhavissati kada su mam assagumba sabbalankarabhusita ajaniya ca jatiya sindhava sighabahana arulha gamaniyebhi indiya capadharibhi yantam mam nanuyissanti tam kada su bhavissati kada su mam rathaseniyo sannaddha ussitaddhaja dipa athopi veyyaggha sabbalankarabhusita

--------------------------------------------------------------------------------------------- page84.

Arulha gamaniyebhi capahatthehi cammibhi yantam mam nanuyissanti tam kada su bhavissati kada sumam suvannaratha sannaddha ussitaddhaja dipa athopi veyyaggha sabbalankarabhusita arulha gamaniyebhi capahatthehi cammibhi yantam mam nanuyissanti tam kada su bhavissati kada su mam sajjhuratha sannaddha ussitaddhaja dipa athopi veyyaggha sabbalankarabhusita arulha gamaniyebhi capahatthehi cammibhi yantam mam nanuyissanti tam kada su bhavissati kada su mam assaratha sannaddha ussitaddhaja dipa athopi veyyaggha sabbalankarabhusita arulha gamaniyebhi capahatthehi cammibhi yantam mam nanuyissanti tam kada su bhavissati kada su mam ottharatha sannaddha ussitaddhaja dipa athopi veyyaggha sabbalankarabhusita arulha gamaniyebhi capahatthehi cammibhi yantam mam nanuyissanti tam kada su bhavissati kada su mam ajaratha sannaddha ussitaddhaja dipa athopi veyyaggha sabbalankarabhusita arulha gamaniyebhi capahatthehi cammibhi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page85.

Yantam mam nanuyissanti tam kada su bhavissati kada su mam mendaratha sannaddha ussitaddhaja dipa athopi veyyaggha sabbalankarabhusita arulha gamaniyebhi capahatthehi cammibhi yantam mam nanuyissanti tam kada su bhavissati kada su mam migaratha sannaddha ussitaddhaja dipa athopi veyyaggha sabbalankarabhusita arulha gamaniyebhi capahatthehi cammibhi yantam mam nanuyissanti tam kada su bhavissati kada su mam gonaratha sannaddha ussitaddhaja dipa athopi veyyaggha sabbalankarabhusita arulha gamaniyebhi capahatthehi cammibhi yantam mam nanuyissanti tam kada su bhavissati kada su mam hattharoha sabbalankarabhusita nilacammadhara sura tomarankusapanino yantam mam nanuyissanti tam kada su bhavissati kada su mam assaroha sabbalankarabhusita nilacammadhara sura indiya capadharino yantam mam nanuyissanti tam kada su bhavissati kada su mam dhanuggaha sabbalankarabhusita nilacammadhara sura capahattha kalapino

--------------------------------------------------------------------------------------------- page86.

Yantam mam nanuyissanti tam kada su bhavissati kada su mam rajaputta sabbalankarabhusita citracammadhara sura kancanavelladharino yantam mam nanuyissanti tam kada su bhavissati kada su mam ariyagana vatthavanta alankata haricandanalittanga kasikuttamadharino yantam mam nanuyissanti tam kada su bhavissati kada su mam sattasata bhariya sabbalankarabhusita yantam mam nanuyissanti tam kada su bhavissati kada su mam sattasata bhariya susanna tanumajjhima yantam mam nanuyissanti tam kada su bhavissati kada su mam sattasata bhariya assava piyabhanini yantam mam nanuyissanti tam kada su bhavissati kadaham pattam gahetvana mundo samghatiparuto pindikaya carissami tam kada su bhavissati kadaham pamsukulanam ujjhitanam mahapathe samghatim dharayissami tam kada su bhavissati kadaham sattaham meghe ovutthe allacivaro pindikaya carissami tam kada su bhavissati kadaham sabbanham gantva rukkha rukkham vana vanam anapekkho carissami tam kada su bhavissati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page87.

Kadaham giriduggesu pahinabhayabheravo adutiyo viharissami tam kada su bhavissati kadaham vinarujjako va sattatantim manoramam cittam ujum karissami tam kada su bhavissati kadaham rathakaro va parikantam upahanam kamasamyojane checcham ye dibbe ye ca manuseti. Tattha kadati kalaparivitakkanam. Phitanti vatthalankaradihi phullitam punnam. Vibhattam bhagaso mitanti chekehi nagaramapakehi rajanivesanadinam vasena vibhattam dvaravithinam vasena bhagaso kotthasato mitam. Tam kada su bhavissatiti tam evarupam nagaram pahaya pabbajitum kada nama bhavissati. Sabbato pabhanti samantato alankarobhasayuttam. Bahupakaratorananti bahalena puthulena pakarena ceva dvaratoranehi ca samannagatam. Dalhamattalakotthakanti dalhehi ca attalakehi ca davarakotthakehi ca samannagatam. Pilitanti samakinnam. Tipuranti tihi purehi samannagatam tipakaranti attho. Athava. Tipuranti tikkhattum paripunnanti attho. Rajabandhaninti rajanatakeheva puram tikkhattum punnanti attho. Somanassenati evam namakena videharajena. Nicciteti dhannaniccayadisampanne. Ajjeyyeti paccamittehi ajetabbe. Candanaphositeti lohitacandanena paripposite. Khomakodumbaraniti khomaratthato kodumbararatthato uppannani vatthani. Hatthigumbeti hatthighatayo.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page88.

Hemakappanivasaseti hemamayena sisalankarasamkhatena kappanena ca hemajalena ca samannagate. Gamaniyebhiti hatthacariyehi. Ajaniye ca jatiyeti karanakaranajananataya ajaniye ca jatisampannataya jatiye tadisanam assanam gumbe. Gamaniyebhiti assacariyehi. Indiya capadharibhiti indiyanca capanca dharentehi. Rathaseniyoti rathaghatayo. Sannaddheti sutthu sannaddhe. Dipe athopi veyyaggheti dipibayagghacammaparikkhite. Gamaniyebhiti rathacariyehi. Sajjhuratheti rajatarathe. Ajarathe mendarathe migarathe sobhanatthaya yojanti. Ariyaganeti brahmanagane. Te kira tada ariyacara ahesum. Tena te evamaha. Haricandanalittangeti kancanavannena candanena littasarire. Sattasatati piyabhariyayeva sandhayaha. Susannati sutthu sannata. Assavati vacanakarika. Satapallanti pallasatena suvannena karitam. Kamsanti patim. Satarajikanti pitthipasse rajisatena samannagatam. Yantam manti anugata vanasande ekameva gacchantam mam kada nanugamissanti. Sattaham megheti sattaham samutthite meghe sattaham vutthikaleti 1- attho. Sabbanhanti sabbarattim sabbadivasam. Vinarujjakoti vinavadako. Kamasamyojaneti kamasamyojanam. Dibbeti dibbam. Manuseti manusam. So kira dasavassasahassayukakale nibbatto sattavassasahassani rajjam karetva tini vassasahassani avasitthe ayumhi pabbaji. @Footnote: 1 vaddaliketipi patho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page89.

Pabbajanto panesa uyyanadvare ambarukkhassa ditthakalato patthaya cattaro mase agare vasitva imamha rajavesa pabbajitaveso varataro pabbajissamiti cintetva upatthakam rahassena anapesi tata kanci ajanapetva antarapanato kasavavatthani ceva mattikapattanca aharahiti. So tatha akasi. Raja kappakam pakkosapetva kesamassum oharetva kappakassa gamavaram datva kappakam uyyojetva ekam kasavam nivasetva ekam parupitva ekam anse katva mattikapattam thavikaya osametva anse laggetva tato kattaradandam gahetva mahatale katipaye vare paccekabuddhalilaya aparaparam cankamitva aho sukham paramasukham pabbajja narasukhanti udanam udanesi. So tam divasam tattheva vasitva punadivase suriyuggamanavelaya pasada otaritum arabhi. Tada sivalidevi ta sattasata vallabhitthiyo pakkosapetva ciram na dittho no raja cattaro masa atikkanta ajja nam passissama sabbalankarehi alankaritva tumhe yathabalam itthikuttakappabhavahasitakathitagitadike vilase dassetva tam kilesabandhanena bandhitum vayameyyathati aha. Sapi alankatapatiyatta tahi saddhim rajanam passissamiti pasadam abhiruhanti tam otarantam disvapi na sanjananti ranno ovadam datum agato paccekabudadho bhavissatiti sannaya tam vanditva ekamantam atthasi. Mahasattopi pasada otari. Itarapi pasadam abhiruhanti sirisayanapitthe ranno bhamarapattavanne kese ca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page90.

Pasadhanabhandanca disva neso paccekabuddho amhakam piyasamiko bhavissati etha nam yacitva nivattessamati vatva mahatalato otaritva rajangane rajanam sampapuni patva ca pana sabbahi tahi saddhim kese mocetva pitthiyam vikiritva hatthehi hadayam paharitva kasma evarupam karotha maharajati atikalunam paridevamana rajanam anubandhi. Atha sakalanagaram samkhubbhitam ahosi. Tepi raja no kira pabbajito kuto puna evarupam dhammikam rajanam labhissamati vatva rodamana rajanam anubandhimsu. Tattha tasam itthinam paridevanasaddanceva paridevantiyopi tayo pahaya ranno gamananca avikaronto sattha aha ta ca sattasata bhariya sabbalankarabhusita baha paggayha pakkandum kasma no vijahissasi ta ca sattasata bhariya susanna tanumajjhima baha paggayha pakkandum kasma no vijahissasi ta ca sattasata bhariya assava piyabhanini baha paggayha pakkandum kasma no vijahissasi ta ca sattasata bhariya sabbalankarabhusita hitva sampadavi raja pabbajjaya purakkhito ta ca sattasata bhariya susanna tanumajjhima hitva sampadavi raja pabbajjaya purakkhito ta ca sattasata bhariya assava piyabhanini

--------------------------------------------------------------------------------------------- page91.

Hitva sampadavi raja pabbajjaya purakkhito hitva satapallakansam sovannam satarajikam aggahi mattikapattam tam dutiyabhisecananti. Tattha paggayhati ukkhipitva. Sampadaviti bhikkhave so mahajanako raja ta ca sattasta bhariyayo kim no deva pahaya ekakova gacchasi ko amhakam dosoti vilapantiyo va chaddetva sampadavigato pabbajjaya yahiti codiyamano viya purakkhito hutva gatoti attho. Tanti bhikkhave tam mattikapattaggahanam dutiyam abhisecanam katva so raja nikkhamantoti. Sivalidevi paridevamanapi rajanam nivattetum asakkonti attheko upayoti cintetva mahasenaguttam pakkosapetva tata ranno purato gamanadisabhage jinnagharesu ca jinnasalasu ca aggim dehi tinapannani samharitva tasmim tasmim thane mahadhumam karehiti anapesi. So tatha akasi. Sa ranno santikam gantva padesu nipatitva mithilaya adittabhavam arocenti gathadvayamaha bhesma aggisamajala kosa dayhanti bhagaso rajatajatarupanca mutta veluriya bahu manayo samkhamutta ca vatthakam haricandanam ajinam dantabhandanca loham kalayasam bahum ehi raja nivattassu ma te tam vinassa dhananti. Tattha bhesmati bhayanaka. Aggisamajalati tesam tesam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page92.

Manussanam gehani aggina dayhanti so ekasamaya jalaya jalitoti attho. Kosati rajatakotthagaradini. Bhagasoti kotthasato suvibhattapi no ete aggina dayhanti devati vadati. Lohanti tambalohadikam. Ma te tam vinassa dhananti ma te etam dhanam vinassatu. Ehi tam nibbapehi paccha gamissasi nagaram dayhamanam asoloketva va nikkhamantoti tumhakam garaha bhavissati taya vo lajjaya vipatisaro bhavissati ehi amacce anapetva aggim nibbapehi devati. Atha nam mahasatto devi kim evam vadesi yesam kincanam atthi tesam tam dayhati mayam pana akincanati dipento gathamaha susukham vata jivama yesanno natthi kincanam mithilaya dayhamanaya na me kinci adayhathati. Tattha natthi kincananti yesam amhakam palibodhakilesasamkhatam kincanam natthi te mayam tena akincanabhavena susukham vata jivama tena karanena mithilaya dayhamanaya na me kinci adayhathati mayham appamattakampi attano bhandakam dayhamanam na passamiti vadati. Evanca pana vatva mahasatto uttaradvarena nikkhami. Tapi sattasata bhariyayo nikkhamimsu. Puna sivalidevi ekam upayam cintetva tumhe gamaghatakaratthavilumpanakaranam viya dassethati amacce anapesi. So tatha akasi. Tam khananneva avudhahatthe purise tato tato adhavante adhavante vilumpante viya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page93.

Sarire lakharasam sincitva laddhappahare viya phalake nipajjapetva nadiya vuyhante mate viya ca ranno dassesum. Mahajano tam upakkosi maharaja tumhesu dharantesuyeva tava rattham cora vilumpanti mahajanam ghatentiti. Devipi rajanam vanditva nivattanatthaya gathamaha ataviyo samuppanna rattham viddhamsayantite ehi raja nivattassu ma rattham vinassa idanti. Tattha ataviyoti maharaja tumhesu dharantesuyeva ataviyo cora samuppanna. Ratthanti tatharupam dhammarakkhitam tava rattham viddhamsenti. Ehi raja nivattassu idam tava rattham ma vinassatu. Tam sutva raja mayi dharanteyeva cora utthaya rattham viddhamsenta nama natthi sivalideviya kiriya esa bhavissatiti cintetva tam appatibhanam karonto aha susukham vata jivama yesanno natthi kincanam ratthe vilumpamanamhi na me kinci aharatha susukham vata jivama yesanno natthi kincanam pitibhakkha bhavissama deva abhassara yathati. Tattha vilumpamanamhiti vilumpamane. Abhassara yathati yatha te brahmano pitibhakkha hutva samapattisukhena kalam vitinamenti tatha vitinamessamati. Evam vuttepi mahajano rajanam anubandhatiyeva. Athassa etadahosi ayam mahajano nivattitum na icchati nivattessami nanti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page94.

Addhagavutamaggam gatakale nivattetva mahapathe thito amacce pucchi kassetam rajjanti. Tumhakam devati. Tenahi tata imam lekham antaram karontassa rajadandam karothati vatva kattaradandena tiriyam lekham akaddhi. Tejavata ranna katam lekham koci antaram katum nasakkhi. Mahajano lekham ussisake katva balavaparidevam paridevi. Devipi tam lekham antaram katum asakkonti rajanam pitthim datva gacchantam disva sokam santharetum asakkonti uram paharitva mahamagge tiriyam patitva parivattamana tam atikkamitva agamasi. Mahajano lekhasamikehi lekha bhinnati deviya gatamaggeneva gato. Mahasatto uttarahimavantabhimukho agamasi. Devipi sabbasenabalabahanam adaya teneva saddhim gata. Raja mahajanam nivattetum asakkontoyeva satthiyojanamaggam gato. Tada narado nama tapaso himavante suvannaguhayam vasitva pancabhinnajhanasukhena vitinametva sattaham atikkamitva jhanasukhato vutthaya aho sukham paramam sukhanti udanam udanesi. So atthi nu kho koci jambudipatale imam sukham pariyesatiti dibbena cakkhuna lokam volokento mahajanakam buddhankuram disva so raja mahabhinikkhamanam nikkhamanto sivalidevippamukham mahajanam nivattetum na sakkoti antarayampissa kareyya bhiyyoso mattaya tassa dalhasamadanattham ovadam dassamiti cintetva iddhibalenagantva ranno purato akase thito va tassa ussaham janetum aha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page95.

Kimheso mahato ghoso kanu gameva kiliya samana taveva pucchami katthesobhisato janoti. Tattha kimhesoti kimhi karane esa hatthikayadivasena mahato samuhassa ghoso. Ka nu gameva kiliyati ka nu esa taya saddhim agacchanta game viya kilikilayamana. Katthesoti kimattham eso mahajano. Abhisatoti sannipatito tam parivaretva agacchatiti pucchati. Raja aha mamam ohaya gacchantam etthesobhisato jano simatikkamanam yantam munimonassa pattiya missam nandihi gacchantam kim janamanupucchasiti. Tattha mamanti aham janam pahaya gacchami tam mam ohaya gacchantam. Etthati etasmim thane eso mahajano abhisato anubandhanto agato. Simatikkamanam yantanti tavam pana kim pucchasi mam kilesasimam atikkamma anagariyamuninanasamkhatassa monassa pattiya yantam pabbajitam. Missam nandihi gacchantanti pabbajitomhiti nandim avijahitva khane khane uppajjamanahi nandihi missameva gacchantam kim jananto pucchasi udahu ajananto mahajanako kira videharattham chaddetva pabbajitoti kim sasanam na sutam tayati. Athassa so dalhasamadanatthaya puna gathamaha massu tinno amannittho sariram dharayam imam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page96.

Atiraneyyamidam kammam bahu hi paripanthayoti. Tattha massu tinno amannitthoti imam bhandakasavavattham sariram dharento imina pabbajitalingaggahanamatteneva kilesasimam tinno atikkantosmiti ma amannittho. Atiraneyyamidanti idam kilesajatam nama na ettakena tiretabbam. Bahu hi paripanthayoti saggamaggam avaritva thita hi tava bahu kilesaparipantha. Tato mahasatto aha ko nu me paripanthassa mama evam viharino yo neva ditthe naditthe kamanamabhipatthayeti. Tattha yo neva ditthe nadittheti yo aham neva ditthe manussaloke neva aditthe devaloke kamanam abhipatthayami tassa mama evam ekaviharino ko nu paripantho assati vadati. Athassa so paripanthe dassento gathamaha nidda tandi vijimhita arati bhattasammado avasanti sarirattha bahu hi paripanthayoti. Tattha niddati kapinidda. Tanditi alasiyam. Aratiti ukkanthita. Bhattasammadoti bhattaparilaho. Idam vuttam hoti. Samana tavam pasadiko abhirupo suvannavanno rajjam pahaya pabbajitomhiti vutte tuyham panitam ojavantam pindapatam dassanti so tavam pattapuramadaya yavadattham bhunjitva pannasalam pavisitva katthattharikaya nipajjitva kakacchamano niddam okkamitva antara

--------------------------------------------------------------------------------------------- page97.

Pabuddho aparaparam parivattetva hatthapade sampasarento utthaya civaravansam gahetva alasiyo hutva neva sammajjanim adaya assamam sammajjissasi na paniyam aharissasi puna nipajjitva niddayissasi kamavitakkam vitakkissasi tada pabbajjaya ukkanthissasi bhattaparilaho te bhavissatiti. Avasanti sariratthati ime ettaka paripantha tava sariratthaka hutva avasanti sarireyeva te nibbattantiti dasseti. Athassa mahasatto thutim karonto gathamaha kalyanam vata mam bhavam brahmana anusasasi brahmanataveva pucchami ko nu tavamasi marisati. Tattha brahmana anusasasiti brahmana kalyanam vata mam anusasasi. Tato narado aha narado iti namena kassapo iti mam vidu bhoto samkase agacchim sadhu sabbhi samagamo tassa te sabbo anando viharo upavattatu yadunam tam paripurehi khantiya upasamena ca pasaraya sannattanca unnattanca pasaraya kammam vijjanca dhammanca sakkatvana paribbajati. Tattha viduti namagottena mam kassapoti jananti. Sabbhiti panditehi saddhim samagamo nama sadhu hotiti agatomhiti. Anandoti tassa tava imissa pabbajjaya anando tutthi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page98.

Somanassameva hotu ma ukkanthi. Viharoti catubbidho brahmaviharo. Upavattatuti nibbattatu. Yadunanti yantena silena kasinaparikammena jhanena ca unam tam etehi siladihi paripuraya. Khantiya upasamena cati aham rajapabbajitoti manam akatva adhivasanakhantiya ca kilesupasamena ca samannagato hohiti. Pasarayati attanam ma ukkhipi ma pattharamanam pajahati attho. Sannattanca unnattancati kim jatiko nama ahanti adina nayena pavattam avamananca ahamasmi jatisampannoti adina nayena pavattam atimananca. Kammanti dasakusalakammapatham. Vijjanti pancabhinnaatthasamapattinanam. Dhammanti kasinaparikammasamkhatam samanadhammam. Sakkatvana paribbajati ete gune sakkatva vattassu ime va gune sakkatva dalham samadaya paribbaja pabbajjam palehi ma ukkanthiti. Evam so mahasattam ovaditva akasena sakatthanameva gato. Tasmim gate aparo migajino nama tapaso tatheva samapattito vutthaya lokam olokento mahasattam disva mahajanam nivattanatthaya tassa ovadam dassamiti tathevagantava akase thatva attanam dassetva aha bahu hatthi ca asse ca nagare janapadani ca hitva janaka pabbajito kapalle ratimajjhaga kacci nu te janapada mittamacca ca nataka

--------------------------------------------------------------------------------------------- page99.

Dubhim akamsu janaka kasma te tam aruccathati. Tattha kapalleti mattika pattam sandhayaha. Idam vuttam hoti mahajanaka tavam evarupam issariyam pahaya pabbajito imasmim kapalle ratim ajjhagati pabbajjakaranam pucchanto evamaha. Dubhinti kinnu ete tava antare kinci aparadham akamsu kasma tava evarupam issariyasukham pahaya etam kapallameva aruccathati. Tato mahasatto aha na migajina jatucche aham kinci kudacanam adhammena jine natim na capi natayo mamanti. Tattha na migajinati ambho migajina. Jatuccheti ekamseneva. Aham kinci kudacananti kisminci kale na aham kinci natim adhammena jinami. Tepi natayo mam adhammena na jinanti. Iti na koci nati mayi dubhinnama akasiti attho. Evamassa panham patikkhipitva idani yena karanena pabbajito tam dassento aha disvana lokavattantam khajjantam kaddamikatam hannare vajjhare cettha yattha sanno puthujjano etaham upamam katva bhikkhukosmi migajinati. Tattha lokavattantanti vattanugatassa balalokassa vattam pavenim aham addasam tam disva pabbajitomhiti dipeti. Khajjantam kaddamikatanti kilesehi khajjantam teheva ca kaddamikatam lokam disva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page100.

Yattha sannoti yamhi kilesavatthumhi sanno laggo nimmuggo puthujjano tattha lagga bahu satta hannanti ceva attabandhanadihi 1- ca vajjhanti. Etahanti ahampi sace ettha vajjhissami ime satta viya vihannissami vajjhissami cati etadeva karanam attano upamam katva bhikkhuko jatoti attho. Migajinati tam alapati. Katham pana tena tassa namam natanti. Patisantharakale pathameva pucchitatta. Tapaso tam karanam vittharato sotukamo hutva gathamaha ko nu te bhagava sattha kassetam vacanam sucim na hi kappam va vijjam va paccakkhaya rathesabha samanamahu vattantam yatha dukkhassatikkamoti. Tattha kassetanti etam taya vuttam sucivacanam kassa vacanam nama. Kappanti kappetva pavattitanam abhinnasamapattinam labhim 2- kammavadim tapasam. Vijjanti asavakkhayananavijjaya samannagatam paccekabuddham. Idam vuttam hoti rathesabhati mahajanakarajanam alapati. Na hi kappasamanam va vijjasamanam va paccakkhaya tassovadam vina yatha dukkhassa atikkamo hoti evam vattantam samanamahu tesam vacanam sutva sakka evam patipajjitum tasma vadehi ko nu te bhagava satthati. Atha nam mahasatto aha @Footnote: 1 andubandhanadihitipi patho. 2 labhinotipi patho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page101.

Na migajina jatucche aham kinci kudacanam samanam brahmanam vapi sakkatva anupavisinti. Tattha sakkatvati pabbajjaya gunam pucchanatthaya pujetva. Anupavisinti na kinci anupavitthapubbosmi na maya koci samano pucchitabboti vadati. Imina hi paccekabuddhanam santike dhammam sunantenapi na kadaci udissakavasena pabbajjaya guno pucchitabbo tasma evamaha evanca pana vatva mahasatto yena karanena pabbajito tam adito patthaya dassetum aha mahata vanubhavena 1- gacchanto siriya jalam giyamanesu gitesu vajjamanesu vaggusu turiyatalitasamghutthe sammatalasamahite samigajinamaddakkhim phalim ambam tirocchadam tudamanam manussehi phalakamehi jantubhi so kho hantam sirim hitva orohitva migajina mulam ambassupaganchim phalino nipphalassa ca phalim ambam hatam disva viddhattam vinalikatam athekam itaram ambam nilobhasam manoramam evameva nuna amhe issare bahukantake amitta no vadhissanti yatha ambo phalo hato @Footnote: 1 canubhavenatipi patho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page102.

Ajinamhi hannate dipi nago dantesu hannate dhanamhi dhanino hanti aniketamasanthavam phalo ambo aphalo ca te sattharo ubho mamanti. Tattha vaggusuti madhurasaresu turiyesu vajjamanesu. Turiyatalitasamghuttheti turiyanam talitehi samghutthe uyyane. Sammatalasamahiteti sammahi ca talehi ca samannagate. Samigajinati migajina so aham addakkhim. Phalim ambanti phalavantam ambam phalitam ambarukkhanti attho. Tirocchadanti tiropakaram uyyanassa antova thitam bahipakaram nissaya jatam ambarukkham addasam. Tudamananti pothiyamanam. Orohitvati hatthikkhandhato otaritva. Vinalikatanti nipattanalikatam. Evamevati evam eva. Phaloti phalasampanno. Ajinamhiti cammatthaya cammakarana. Dantesuti attano dantesu hannate dante nimittam hannateti attho. Hantiti hannati. Aniketamasanthavanti yo pana niketam pahaya pabbajitatta aniketo nama sabbasamkharavatthukassa tanhasanthavassa abhava asanthavo nama. Tam aniketam asanthavam ko hanissatiti adhippayo. Te sattharoti te dve rukkha mama sattharo ahesunti vadati. Tam sutva migajino appamatto hohi rajati ranno ovadam datva sakatthanameva gato. Tasmim gate sivalidevi ranno padesu nipatitva aha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page103.

Sabbo jano pabyathito 1- raja pabbajito iti hattharoha anikattha rathika pattikaraka assasayitva janatam thapayitva paticchadam puttam rajje thapetvana atha paccha pabbajissasiti. Tattha pabyathitoti bhito utrasito. Paticchadanti amhe dayhamanepi vilumpamanepi raja na oloketiti pabyathitassa mahajanassa avaranam rakkham thapetva. Puttanti puttam dighavukumaram rajje thapetva abhisincitva paccha pabbajahiti. Tato bodhisatto aha catta maya janapada mittamacca ca nataka santi putta vedehanam dighavu ratthavaddhano te rajjam karayissanti mithilayam pajapatiti. Tattha santi puttati sivali samananam putta nama natthi videharatthavasinam pana putta dighavu atthi te rajjam karayissantiti. Pajapatiti devim alapati. Atha nam sivali devi aha deva tumhe tava pabbajita aham pana kim karomiti. Atha nam so devi ahantam anusikkhami mama vacanam karohiti vatva aha ehi tam anusikkhami yam vakyam mama ruccati rajjam tuvam karayanti papam duccaritam bahum @Footnote: 1 pavyadhitotipi pabyaditotipi patha.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page104.

Kayena vaca manasa yena gacchasi duggatim paradinnakena paranitthitena pindena yapemi sadhiradhammoti. Tattha tuvanti tavam puttassa chattam ussapetva mama putto rajati rajjam anusasamana bahum papam karissasi. Gacchasiti yena kayadihi katena bahupapena tavam duggatim gacchasi. Sadhiradhammoti pindiyalopena yapetabbanti esa dhiranam dhammoti. Evam mahasatto tassa ovadam adasi. Tesam annamannam sallapantanam gacchantanam suriyo atthangato. Devi patirupe thane khandhavaram nivasapesi. Mahasatto ekam rukkhamulam upagato. So tattheva rattim vasitva puna divase sarirapatijagganam katva maggam patipajji. Devipi sena pacchato agacchatuti tassa pacchatova ahosi. Te bhikkhacaravelaya thunam nama nagaram sampapunimsu. Tasmim khane antonagare eko puriso sunapanato mahantam mamsakhandam kinitva sulakena angaresu pacitva nibbapanatthaya phalakakotiyam thapetva atthasi. Tassa annavihatassa eko sunakho tam adaya palayi. So natva tam anubandhanto yava bahidakkhinadvaram gantava nibbinno nivatti niralayo. Raja ca devi ca sunakhassa purato agacchanta dvedha ahesum. So bhayena mamsam chaddetva palayi. Mahasatto tam disva cintesi ayam sunakho imam mamsam chaddetva anapekkho va palato annopissa samiko na pannayati evarupo anavajjo pamsukulapindapato nama atthi paribhunjissami

--------------------------------------------------------------------------------------------- page105.

Nanti. So mattikapattam niharitva tam mamsakhandam adaya punchitva patte pakkhipitva udakaphasukatthanam gantava paccavekkhitva tam paribhunjitum arabhi. Tato devi cintesi sace esa rajjena atthiko bhaveyya na evarupam jiguccham pamsumakkhitam sunakhacchitthakam khadeyya na idaneva amhakam samiko bhavissatiti atha nam maharaja evarupam jiguccham mamsam khadasiti aha. Devi tavam andhabalataya imassa pindapatassa visesam na janasiti vatva tassa patitthitatthane paccavekkhitva amatam viya tam paribhunjitva mukham vikkhaletva hatthapade dhovi. Tasmim khane devi rajanam nindiyamana aha yopi catutthe bhattakale na bhunje ajjhutthamariva 1- khudhaya miyye na tveva pindam lulitam anariyam kulaputtarupo sappuriso nu seve tayidam na sadhu tayidam na sutthu sunakhucchitthakam janaka bhunjase tuvanti. Tattha ajjhutthamarivati asannamaranamiva. Lulitanti pamsumakkhitam. Anariyanti asundaram. Nu seveti nukaro patipucchanatthe nipato. Idam vuttam hoti sacepi catutthe bhattakale na bhunjeyya khudaya va mareyya na nu evam santepi kulaputtarupo sappuriso evarupam pindam na taveva seveyyati. Tayidanti tam idam. Mahasatto aha na capi me sivali so abhakkho yam hoti cattam gihino sunakhassa va @Footnote: 1 ajaddhumarivatipi patho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page106.

Yekeci bhoga idha dhammaladdha sabbo so bhakkho anavayoti vuttoti. Tattha abhakkhoti so pindapato mama abhakkho nama na hoti. Yam hotiti yam gihino sunakhassa va cattam hoti tam pamsukulannama assamikatta anavajjam. Ye keciti tasma annepi ye keci dhammaladdha bhoga. Sabbo so bhakkho anavayoti anavajjo punappunam olokiyamanopi anavayo paripunnaguno anavajjo adhammaladdham pana labham satasahassagghanikampi jigucchaniyameva hoti. Evam te annamannam kathenta va thunanagaradvaram sampapunimsu tatra darakesu kilantesu eka kumarika khuddakasupikena balukam photesi 1-. Tassa ekasmim hatthe ekam valayam patimukkam ekasmim hatthe dve valayani patimukkani tani annamannam ghattenti saddam karonti itaram nissaddam jatam. Raja tam karanam natva idani sivali mama pacchato carati itthi ca nama pabbajitassa malam hoti anne jana tam disva ayam pabbajitvapi bhariyam jahitum na sakkotiti mam garahissanti sacayam kumarika pandita bhavissati sivalideviya nivattanakaranam kathessati imissa katham sutva sivalim uyyojessamiti cintetva tam upasankamitva pucchanto gathamaha kumarike upaseniye niccam niggalamandite kasma te eko bhujo sunati eko tena sunatibhujoti. Tattha upaseniyeti mataram upagantva sayanike. @Footnote: 1 khuddakakapallenavadhukam pothesitipi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page107.

Niggalamanditeti aggalitamandanena mandasiliketi vadati. Sunatiti saddam karoti. Kumarika aha imasmim me samana hatthe patimukka dunivara samghata jayate saddo dutiyasseva sa gati imasmim me samana hatthe patimukko ekanivaro so adutiyo na sunati munibhutova titthati vivadappatto dutiyo keneko vivadissati tassa te saggakamassa ekattamuparocatanti. Tattha dunnivarati dve valayani. Samghatati samhanato samghatanatotiattho. Gatiti nipphati. Dutiyassa hi nipphati evarupa hoti. Soti so nivaro. Munibhuto vati pahinasabbakileso ariyapuggalo viya titthati. Vivadappattoti samana dutiyako nama vivadapanno hoti kalaham karoti nana gaham ganhati. Kenekoti eko pana kena saddhim vivadissati. Ekattamuparocatanti ekibhavo te ruccatu. Evanca pana vatva sa puna evamaha ayya samana nama bhaginimpi adaya na carantiyeva kim pana tavam evarupam uttamarupadharam bhariyam gahetva vicarasi ayam te antarayam karissati imam pana niharitva ekako va samanadhammam yuttameva karohiti mahasattam ovadi. So tassa daharakumarikaya vacanam sutva paccayam labhitva deviya saddhim kathento aha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page108.

Sunasi sivali gatha kumariya pavedita pesiya mam garahita 1- dutiyasseva sa gati ayam dvedha patho bhadde anucinno pathavihi tesam tavam ekam ganhahi ahamekam punaparam ma ca mam tavam pati meti naham bhariyati tam punati. Tattha kumariyati kumarikaya kathita. Pesiyati sacaham rajjam kareyyam esa me pesiya vacanakarika bhaveyya oloketumpi mam na visaheyya idani pana attano pesam viya dasam viya ca mam vigarahittha dutiyasseva sa gatiti ovadati. Anucinnoti unusancarito. Pathavihiti pathikehi. Ekanti tava ruccanakam ekam ganha aham pana taya gahitavasesam aparam ganhissami. Ma ca mam tavanti sivali ito patthaya puna tavam mam pati meti ma ca vada ahanca pana tam bhariya meti na avacanti. Sa tassa vacanam sutva deva tumhe uttama dakkhinamaggam ganhatha aham pana hinajatika vamamaggam ganhissamiti vatva mahasattam vanditva thokam gantva sokam santharetum asakkonti punagantava ranna saddhim caranti ekatova thunam nagaram pavisi. Tamattham pakasento sattha upaddhagathamaha imameva kathayanta thunam nagaramupagamunti 2-. Tattha nagaramupagamunti nagaram pavittha. @Footnote: 1 garahitthoti yuttataram. 2 nagarupagamunti yuttataram.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page109.

Pavisitva ca pana mahasatto pindaya caranto usukarassa gehadvaram sampatto. Sivalipi pacchato anugantva ekamantam atthasi. Tasmim samaye usukaro angarakapalle usum tapetva kanjikena temetva ekam akkhim nimmiletva ekena akkhina olokento ujum karoti. Tam disva mahasatto sacayam pandito bhavissati mayham ekam karanam kathessati pucchissami nanti cintetva tam upasankamitva pucchi. Tamattham pakasento sattha aha kotthake usukarassa bhattakale upatthite tatra ca so usukaro ekam dandam ujum katam ekanca cakkhum niggayha jimhamekena pekkhatiti. Tattha kotthaketi bhikkhave so raja attano bhattakale upatthite usukarassa kotthake atthasi. Tatra cati tasminca kotthake. Niggayhati nimmiletva. Jimhamekenati ekena cakkhuna vankam pekkhati. Atha nam mahasatto aha evanno sadhu passasi usukara sunohi me yamekam cakkhum niggayha jimhamekena pekkhasiti. Tassattho samma usukara evam nu tavam sadhu passasi yam ekam nimmiletva ekena akkhina vankam pekkhasiti. Athassa so kathento aha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page110.

Dvihi samana cakkhuhi visalam viya khayati appatva paramam lingam nujjubhavaya kappati ekanca cakkhum niggayha jimhamekenapekkhato sampatva paramam lingam ujubhavaya kappati vivadappatto dutiyo keneko vivadissati tassa te saggakamassa ekattamuparocatanti. Tattha visalam viyati vitthinnam viya hutva khayati. Appatva paramam linganti purato vankatthanam appatva. Nujjubhavayati na ujubhavaya. Idam vuttam hoti visale khayamane purato ujukatthanam na papunissati tasmim asampatte adissamane ujubhavaya kiccam na kappati na sampajjatiti. Sampatvati cakkhuna patva disvati attho. Vivadappattoti yatha dutiye akkhimhi ummilite lingam na pannayati vankatthanampi ujukam pannayati ujukatthanampi vankam pannayatiti vivado hoti evante samanassapi dutiyo vivadamapanno hoti kalaham karoti nanagaham ganhati. Kenekoti eko pana kena saddhim vivadissati. Ekattamuparocatanti ekibhavo te ruccatu. Samana nama bhaginimpi adaya na caranti kim pana tavam uttamarupadharam bhariyam gahetva vicarasi ayante antarayam karissati imam niharitva ekako va samanadhammam yuttam karohiti so tam ovadi. So evamassa ovadam datva tunhi ahosi. Mahasatto pindaya caritva missakabhattam samkaddhitva nagara

--------------------------------------------------------------------------------------------- page111.

Nikkhamitva udakaphasukatthane nisiditva paribhunji. So katabhattakicco mukham vikhaletva pattam dhovitva thavikaya osaretva sivalim amantetva aha sunasi sivali gatha usukarena pavedita pesiyo mam garahito dutiyasseva sa gati ayam dvedha patho bhadde anucinno pathavihi tesam tvam ekam ganhahi ahamekam punaparam neva mam tavam pati meti naham bhariyati tam punati. Tattha sunasiti sunohi tavam gatha. Pesiyo manti idam pana kumarikaya ovadameva sandhayaha. Sa kira ma ca 1- tavam pati metiti vuttapi mahasattam anubandhiyeva. Raja pana tam nivattetum na sakkoti. Mahajanopi tam anubandhiyeva. Tato pana eka atavi avidure hoti. Atha mahasatto nilavanarajim disva devim nivattetukamo hutva gacchantoyeva maggasamipe munjatinam addasa. So tato isakam luncitva devim pakkosapetva bhadde sivali imam passa ayam pana idha puna ghatetum na sakka evameva puna mayham taya saddhim samvaso nama ghatetum na sakkotiti vatva imam upaddhagathamaha munja isaka pabyulha eka vihara sivaliti. Tattha ekati bhadde sivali munjatina pabyulha maya @Footnote: 1 neva mantipi ma vaca mantipi veditabbam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page112.

Luncita puna ghatetum na sakka yatha evampi tava maya samvasam katum na sakka yasma tasma sivali aham ekibhavena viharissami tavampi ekava viharahiti tassa ovadam adasi. Sa tassa vacanam sutva ito patthaya mayham mahajanakanarindena saddhim samvaso nama natthiti vatva sokam santharetum asakkonti ubhohi hatthehi uram paharitva balavaparidevam paridevitva visanni hutva mahamagge pati. Mahasatto tassa visannibhavam natva padam vikopetva arannam pavisi. Tasmim khane amacca agantava tassa sarire udakam asincitva hatthapade parimajjanti. Sa sannam patilabhitva utthaya tata kuhim rajati pucchi. Nanu tumhepi janathati. Upadharetha tatati. Te ito cito ca dhavitva tam na passimsu. Sa mahaparidevam paridevitva ranno thitatthane cetiyam karetva gandhamaladihi pujetva nivatti. Mahasattopi himavantam pavisitva sattahabbhantareyeva abhinna ca samapattiyo ca nibbattetva puna manussapatham nagami. Devipi nivattitva usukarena saddhim kathitatthane ca kumarikaya saddhim kathitatthane ca mamsaparibhogatthane ca migajinena saddhim kathitatthane ca naradena saddhim kathitatthane cati sabbattha thanesu cetiyani karetva gandhamaladihi pujetva senangaparivuta paccha gantava mithilanagaram patva ambavanuyyane puttassa abhisekam karetva tam senangaparivutam nagaram pesetva sayam isinipabbajjam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page113.

Pabbajitva tattheva uyyane vasanti kasinaparikammam katva jhanam nibbattetva aparihinajjhana ayuhapariyosane brahmalokaparayana ahosi. Mahasattopi aparihinajjhano brahmalokupago ahosi. Sattha imam dhammadesanam aharitva na bhikkhave idaneva pubbepi tathagato mahabhinikkhamanam nikkhantoyevati vatva jatakam samodanesi tada sakko anuruddho ahosi disapamokkhabrahmano kassapo samuddarakkhita devata uppalavanna narado sariputto migajino moggallano kumarika khemabhikkhuni usukaro anando sesaparisaba buddhaparisa ahesum sivali rahulamata dighavukumaro rahulo matapitaro maharajakulani ahesum mahajanakanarindo pana ahameva sammasambuddho ahosi mahajanakajatakam dutiyam nitthitam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page114.

@Footnote: @*** hanranir m+mikhramula ***


             The Pali Atthakatha in Roman Book 43 page 53-114. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=43&A=1078&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=43&A=1078&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=28&i=442              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=28&A=2871              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=28&A=3426              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=28&A=3426              Contents of The Tipitaka Volume 28 http://84000.org/tipitaka/read/?index_28

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]