ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
previous bookno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 46 : PALI ROMAN Nid.A.2 (saddhammapaj.)

page1.

Khuddakanikaya culaniddesatthakatha ------ namo tassa bhagavato arahato sammasambuddhassa. Parayanavagga 1. Ajitamanavasuttaniddesavannana parayanavaggassa pathame ajitasuttaniddese:- [1] "kenassu nivuto loko (iccayasma ajito) kenassu nappakasati kissabhilepanam brusi 1- kimsu tassa mahabbhayan"ti ajitamanavassa pucchite pathamapanhe ca uparupari panhe ca niddesesu ca vuttanca uttananca vajjetva visesameva vakkhama. Tattha nivutoti paticchadito. Kissabhilepanam brusiti kim assa lokassa abhilepanam vadesi. Avutoti avarito. Nivutoti paticchadito. Ophutoti 2- hettha paticchadito. Pihitoti uparibhagena chadito. Paticchannoti avivato. Patikujjitoti adhomukham chadito. Nappakasatiti nappakaso hoti. Nappabhasatiti nanappabhasam na karoti. Na tapatiti nanatapam 3- na karoti. Na virocatiti nanavirocanam na karoti. Na nayatiti 4- na janiyati. Na pannayatiti nappannayate. @Footnote: 1 ka. bruhi 2 cha.Ma. ovutoti 3 ka. nanobhasam 4 ka. na sannayatiti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page2.

Kena littoti kena limpito. Palitto upalittoti 1- upasaggena padam vaddhitam. Acikkhahi 2- niddesavasena. Desehi 3- patiniddesavasena pannapehi 4- tena tena pakarena. Attham bodhento patthapehi. 5- Tassa tassatthassa karanam dassento vivarahi. 6- Byanjanabhavam dassento vibhajahi. 7- Nikkujjitabhavam gambhirabhavanca haritva sotunam nanassa patittham janayanto uttanikarohi. 8- Sabbehipi imehi akarehi sotunam annanandhakaram vidhamento pakasehiti 9- evamattho datthabbo. [2] Veviccha pamada nappakasatiti macchariyahetu ca pamadahetu ca nappakasati. Macchariyam hissa danadihi gunehi pakasitum na deti, pamado siladihi. Jappabhilepananti tanha assa lokassa makkatalepo viya makkatassa abhilepanam. Dukkhanti jatiadikam dukkham. Yesam dhammananti yesam rupadidhammanam. Adito samudagamanam pannayatiti pathamato uppado pannayati. Atthangamato nirodho pannayatiti bhangato nirujjhanam pannayati. Kammasannissito vipakoti kusalakusalavipako kammam amuncitva pavattanato kammasannissito vipakoti vuccati. Vipakasannissitam kammanti kusalakusalam kammam vipakassa okasam katva thitatta vipakasannissitam kammanti vuccati. Namasannissitam rupanti pancavokare rupam namam amuncitva pavattanato namasannissitam rupanti vuccati. Rupasannissitam namanti pancavokare namam rupam amuncitva pavattanato rupasannissitam namanti vuccati. [3] Savanti sabbadhi sotati sabbesu rupadiayatanesu tanhadika sota sandanti. Kinnivarananti tesam kim avaranam ka rakkha. Samvaram bruhiti tam tesam nivaranasankhatam samvaram bruhi. Etena savasesappahanam pucchati. Kena @Footnote: 1 cha.Ma. samlitto upalittoti 2 cha.Ma. acikkhasi 3 cha.Ma. desesi @4 cha.Ma. pannapesi 5 cha.Ma. patthapesi 6 cha.Ma. vivarasi @7 cha.Ma. vibhajasi 8 cha.Ma. uttanikarosi 9 cha.Ma. pakasesiti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page3.

Sota pithiyyareti 1- kena dhammena ete sota pithiyyanti 2- pacchijjanti. Etena anavasesappahanam pucchati. Savantiti uppajjanti. Asavantiti adhogamino hutva savanti. Sandantiti nirantaragamino hutva sandamana pavattanti. 3- Pavattantiti punappunam vattanti. [4] Sati tesam nivarananti vipassanayutta kusalakusaladhammanam gatiyo samanvesamana sati tesam sotanam nivaranam. Sotanam samvaram brumiti tamevaham satim sotanam samvaram brumiti adhippayo. Pannayete pithiyyareti rupadisu pana aniccatadipativedhasadhikaya maggapannaya ete sota sabbaso pithiyyanti. Pacchijjantiti ucchijjanti. Samudayancati paccayanca. Atthangamancati uppannanam abhavagamananca anuppannanam anuppadam va. Assadancati anisamsanca. Adinavancati dosanca. Nissaranancati niggamananca. [5] Panna cevati panhagathaya ya cayam taya vutta panna, ya ca sati, yanca tadavasesam namarupam, etam sabbampi kattha nirujjhati. Etam me panham puttho pabruhiti evam sankhepattho veditabbo. Katthetam uparujjhatiti etam namarupam kattha na bhavati. Vupasamatiti nibbati. Atthangacchatiti abhavam gacchati. Patippassambhatiti sannisidati. [6] Vissajjanagathaya panassa yasma pannasatiyo nameneva sangaham gacchanti. Tasma ta visum na vutta. Ayam hettha 4- sankhepattho:- yam mam tvam ajita etam panham apucchi "katthetam uparujjhati"ti yadetam 5- yattha namanca rupanca asesam uparujjhati, tante vadami. Tassa tassa hi vinnanassa nirodhena saheva apubbam acarimam etthetam uparujjhati, ettheva vinnananirodhena nirujjhati @Footnote: 1 pidhiyareti, evamuparipi 2 cha.Ma. pidhiyanti, evamuparipi 3 ka. hutva savanti @4 cha.Ma. ayamettha 5 cha.Ma. tadetam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page4.

Etam, 1- pacchimavinnananirodha 2- tassa tassa nirodho hoti, tam nativattatiti vuttam hoti. Sotapattimaggananena abhisankharavinnanassa nirodhenati sotapatti- maggasampayuttapannaya kusalakusalacetanasampayuttacittassa abhabbuppattikavasena nirujjhanena. Tattha duvidho nirodho anupadinnakanirodho upadinnakanirodhoti. Sotapattimaggena hi cattari ditthisampayuttani vicikicchasahagatanti panca cittani nirujjhanti, tani rupam samutthapenti. Tam anupadinnakarupakkhandho, tani cittani vinnanakkhandho, tamsampayutta vedanasannasankhara tayo arupakkhandha. Tattha sace sotapannassa sotapattimaggo abhavito abhavissa, tani panca cittani chasu arammanesu pariyutthanam papuneyyum. Sotapattimaggo pana nesam pariyutthanuppattim varayamano setusamugghatam abhabbuppattikabhavam kurumano anupadinnakam nirodheti nama. Sakadagamimaggena cattari ditthivippayuttani dve domanassasahagataniti olarikakamaragabyapadavasena cha cittani nirujjhanti anagamimaggena anusahagatakamaragabyapadavasena pana tani eva cha cittani nirujjhanti. Arahattamaggena cattari ditthivippayuttani uddhaccasahagatancati panca akusalacittani nirujjhanti. Tattha sace tesam ariyanam te magga abhavita assu, tani cittani chasu arammanesu pariyutthanam papuneyyum. Te pana tesam magga pariyutthanuppattim varayamana setusamugghatam abhabbuppattikabhavam kurumana anupadinnakam nirodhenti nama. Evam anupadinnakanirodho veditabbo. Sace pana sotapannassa sotapattimaggo abhavito abhavissa, thapetva satta bhave anamatagge samsaravatte upadinnakakkhandhappavattam pavatteyya. Kasma? tassa pavattiya hetunam atthitaya. Tini sannojanani 3- ditthanusayo Vicikicchanusayoti ime pana panca kilese so maggo uppajjamanova samugghateti. Idani kuto sotapannassa satta bhave thapetva anamatagge samsaravatte @Footnote: 1 ka. evam 2 cha.Ma. vinnananirodha 3 cha.Ma. samyojanani

--------------------------------------------------------------------------------------------- page5.

Upadinnakappavattam pavattissati. Evam sotapattimaggo upadinnakappavattam appavattam kurumano upadinnakam nirodheti nama. Sace sakadagamissa sakadagamimaggo abhavito abhavissa, thapetva dve bhave pancasu bhavesu upadinnakappavattam pavatteyya. Kasma? tassa pavattiya hetunam atthitaya. Olarikani kamaragapatighasannojanani olariko kamaraganusayo patighanusayoti ime pana cattaro kilese so maggo uppajjamanova samugghateti. Idani kuto sakadagamissa dve bhave thapetva pancasu bhavesu upadinnakappavattam pavattissati. Evam sakadagamimaggo upadinnakappavattam appavattam kurumano upadinnakam nirodheti nama. Sace anagamissa anagamimaggo abhavito abhavissa, thapetva ekam bhavam dutiyabhave upadinnakappavattam pavatteyya. Kasma? tassa pavattiya hetunam atthitaya. Anusahagatani kamaragapatighasannojanani anusahagato kamaraganusayo patighanusayoti ime pana cattaro kilese so maggo uppajjamanova samugghateti. Idani kuto anagamissa ekam bhavam thapetva dutiyabhave upadinnakappavattam pavattissati. Evam anagamimaggo upadinnakappavattam appavattam kurumano upadinnakam nirodheti nama. Sace arahato arahattamaggo abhavito abhavissa, ruparupabhavesu upadinnakappavattam pavatteyya. Kasma? tassa pavattiya hetunam atthitaya. Ruparago aruparago mano uddhaccam avijja mananusayo bhavaraganusayo avijjanusayoti ime pana attha kilese so maggo uppajjamanova samugghateti. Idani kuto khinasavassa punabbhave upadinnakappavattam pavattissati. Evam arahattamaggo upadinnakappavattam appavattam kurumano upadinnakam nirodheti nama. Sotapattimaggo cettha apayabhavam nirodheti. Sakadagamimaggo sugatikamabhavekadesam. Anagamimaggo kamabhavam. Arahattamaggo ruparupabhavam, sabbabhavepi nirodheti evati vadanti. Evam upadinnakanirodho veditabbo.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page6.

Tattha "abhisankharavinnanassa nirodhena"ti etena anupadinnakanirodham dasseti. "ye uppajjeyyum namanca rupanca, etthete nirujjhanti"ti imina pana upadinnakanirodham dasseti. Tattha satta bhave thapetvati kamabhavato kamabhavam samsarantassa satta bhave vajjetva. Anamatagge samsareti:- "khandhananca patipati dhatuayatanana ca abbocchinnam vattamana `samsaro'ti pavuccati"ti 1- evam vannite samsaravatte. Ye uppajjeyyum namanca rupancati namanalakkhanam catukkhandhasankhatam namanca ruppanalakkhanam bhutopadayasankhatam rupanca ete dhamma uppajjeyyum. Etthete nirujjhantiti etasmim sotapattimagge ete namarupadhamma abhabbuppattikavasena nirodham gacchanti. Sakadagamimaggananenati ettha patisandhivasena sakimyeva imam lokam agacchatiti sakadagami, tassa maggo sakadagamimaggo. Tena maggena sampayuttananena. Dve bhave thapetvati kamadhatuyayeva patisandhivasena dve bhave vajjetva. Pancasu bhavesuti tadavasitthesu pancasu bhavesu. Etthete nirujjhantiti ettha sakadagamimagge 2- ete dhamma vuttanayena nirujjhanti. Ekam bhavam thapetvati ukkatthavasena rupadhatuya va arupadhatuya va ekam bhavam vajjetva. Rupadhatuya va arupadhatuya vati dutiyakabhave rupadhatuya ceva arupadhatuya ca. Namanca rupancati ettha rupabhave namarupam, arupabhave namameva. Etthete nirujjhantiti ettha anagamimagge 2- ete namarupadhamma vuttanayena nirujjhanti. Arahatoti kilesehi arakatta "araha"ti laddhanamassa khinasavassa. Anupadisesaya nibbanadhatuyati duvidha hi nibbanadhatu saupadisesa ca anupadisesa ca. Tattha upadiyati "aham mama"ti bhusam ganhiyatiti upadi, khandhapancakassetam adhivacanam. Upadiyeva seso avasittho upadiseso, saha @Footnote: 1 visuddhi. 3/145 (sya), abhi. A. 1/11, mano. pu. 2/435, udana. @A. 3/289, itivuttaka. A. 14/66 pati.sam.A. 2/18 (bam+a) 2 ka....maggena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page7.

Upadisesena vattatiti saupadisesa. Natthettha upadisesoti anupadisesa. Ayam pana anupadisesa, 1- taya anupadisesaya nibbanadhatuya. Parinibbayantassati nirindhanassa viya jatavedassa nibbayantassa appavattam pavisantassa. Carimavinnanassa nirodhenati ettha assasapassasanam nirodhavasena. Tayo carima bhavacarimo jhanacarimo cuticarimoti. Bhavesu hi kamabhave assasapassasa pavattanti, ruparupabhavesu nappavattanti. Tasma so bhavacarimo. Jhanesu purimajjhanattayeva pavattanti, catutthe nappavattanti. Tasma so jhanacarimo. Ye pana cuticittassa purato solasamena cittena sahuppanna, te cuticittena saha nirujjhanti. Ayam 2- cuticarimo nama. Ayam idha carimoti adhippeto. Ye hi keci buddha va paccekabuddha va ariyasavaka va antamaso kunthakipillikam upadaya sabbe bhavangacitteneva abyakatena dukkhasaccena kalam karonti. Tasma carimavinnanassa nirodhenati cuticittassa nirodhenati attho. Panna ca sati ca namancati etehi catunnam arupakkhandhanam gahanam paccetabbam. Rupancati etena catunnam mahabhutanam catuvisatiupadayarupananca gahanam paccetabbam. Idani tassa nirujjhanupayam dassento "vinnanassa nirodhena, etthetam uparujjhati"ti aha. Tattha vinnananti carimavinnanampi abhisankharavinnanampi. Abhisankharavinnanassa pahinanirodhena etthetam uparujjhati nirujjhati dipasikha viya apannattikabhavam yati, carimavinnanassa anuppadapaccayatta anuppadanirodhena anuppadavaseneva uparujjhatiti. 3- [7] Ettavata ca "dukkhamassa mahabbhayan"ti imina pakasitam dukkhasaccam, "yani sotani"ti imina samudayasaccam, "pannayete pithiyyareti imina maggasaccam, "asesam uparujjhati"ti imina nirodhasaccanti evam cattari saccani sutvapi ariyabhumim anadhigato. Puna sekkhasekkhapatipadam pucchanto "ye ca sankhatadhammase"ti gathamaha. Tattha sankhatadhammati aniccadivasena parivimamsitadhamma, arahantanametam adhivacanam. Sekkhati siladini sikkhamana avasesa ariyapuggala. Puthuti bahu @Footnote: 1 cha.Ma. ayam pana anupadisesati na dissanti 2 cha.Ma. so 3 su.vi. 1/327

--------------------------------------------------------------------------------------------- page8.

Sattajana. Tesam me nipako iriyam puttho pabruhiti tesam me sekkhasekkhanam nipako pandito tvam puttho patipattim pabruhi. 1- Tesam khandha sankhatati tesam pancakkhandha appatisandhikam katva desita, 2- sankhepam katva thapita va. Dhatuadisupi eseva nayo. Iriyanti payogam. Cariyanti kiriyam. Vuttinti. Pavattim acaranti caranam. Gocaranti paccayam. Viharanti iriyapathappavattanam. Patipadanti vipassanam. [8] Athassa bhagava yasma sekkhena kamacchandanivaranam adim katva sabbakilesa pahatabba eva, tasma "kamesu"ti upaddhagathaya sekkhapatipadam dassesi. 3- Tassattho:- vatthukamesu kilesakamena nabhigijjheyya, kayaduccaritadayo ca manaso avilabhavakare dhamme pajahanto manasa anavilo siyati. Yasma pana asekkho aniccadivasena sabbasankharadinam paritulitatta kusalo sabbadhammesu kayanupassanasatiadihi ca sato sakkayaditthiadinam bhinnatta bhikkhubhavam patto hutva sabbairiyapathesu paribbajati, tasma "kusalo"ti upaddhagathaya asekkhapatipadam dasseti. Nabhigijjheyyati gedham napajjeyya. Na paligijjheyyati lobham napajjeyya. Na palibujjheyyati 4- lobhavasena na alliyeyya. Avilakare kilese pajaheyyati cittalulakare upatapasankhate kilese pajaheyya. Sabbe dhamma anattati nibbanam antokaritva vuttam. Yam kinci samudayadhammanti yam kinci sappaccayasabhavam. Saha gathapariyosanati gathavasaneneva saddhim. Ye te brahmanena saddhim ekacchandati ye ete ajitamanavena kalyanacchandena ekajjhasaya. Ekappayogati kayavacimanopayogehi ekappayoga. Ekadhippayati eko @Footnote: 1 cha.Ma. bruhi 2 ka. khepita 3 cha.Ma. dasseti 4 cha.Ma. na palibundheyyati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page9.

Adhippayo ruci etesanti ekadhippaya, ekarucikati attho. Ekavasanavasitati atitabuddhasasane tena saddhim bhavitabhavana. Anekapanasahassananti anekesam devamanussasankhatanam panasahassanam. Virajam vitamalanti ragadirajavirahitam ragadimalavirahitanca. Dhammacakkhunti idha sotapattimaggo adhippeto. Annattha hetthamaggattayam. Tassa uppattikaranadassanattham "yam kinci samudayadhammam, sabbantam nirodhadhamman"ti aha. Tam hi nirodham arammanam katva kiccavasena evam sabbasankhatam pativijjhantam uppajjati. Tassa ca 1- brahmanassa anupadaya asavehi cittam vimucciti tassa ca ajitabrahmanassa antevasikasahassassa ca 2- tanhadihi aggahetva kamasavadihi maggakkhane cittam vimuccamanam phalakkhane vimucci. saha arahattappattati arahattappattiya ca saheva ayasmato ajitassa ca antevasikasahassassa ajinajatavakaciratidandakamandaluadayo antaradhayimsu. Sabbeva iddhimayapattacivaradhara dvangulakesa ehibhikkhu hutva bhagavantam namassamana panjalika nisidimsu. Paliyam pana ajitattherova pannayati. Tattha anvatthapatipattiyati sayam paccasisitaladdhapatipattiya, 3- nibbanam laddhabhavenati attho. Sesam sabbattha pakatameva. Evam bhagava arahattanikutena desanam nitthapesiti. Saddhammappajjotikaya culaniddesatthakathaya ajitamanavasuttaniddesavannana nitthita. Pathamam. -------------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 46 page 1-9. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=46&A=1&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=46&A=1&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=30&i=57              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=30&A=170              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=30&A=143              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=30&A=143              Contents of The Tipitaka Volume 30 http://84000.org/tipitaka/read/?index_30

previous bookno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]