ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 47 : PALI ROMAN Patisam.A.1 (saddhamma.1)

                      11. Magganananiddesavannana
     [61] Magganananiddese micchaditthiya vutthatiti ditthanusayappahanena
samucchedavasena dvasatthibhedato 1- micchaditthito vutthati. Tadanuvattakakilesehiti
micchaditthisampayogavasena ca micchaditthiupanissayena ca uppajjamanehi ca miccha-
ditthim anuvattamanehi nanavidhehi kilesehi. Tena tadekatthakilesappahanam vuttam hoti.
Duvidham hi ekattham sahajekattham pahanekatthanca. Taya ditthiya saha ekasmim citte,
ekasmim puggale va yava pahana thitati tadekattha. Ditthiya hi pahiyamanaya ditthi-
sampayuttesu dvisu asankharikacittesu taya ditthiya sahajata lobho moho uddhaccam
ahirikam anottappanti ime kilesa, dvisu sasankharikacittesu taya ditthiya
sahajata lobho moho thinam uddhaccam ahirikam anottappanti ime kisela sahajekatthavasena
pahiyanti. Ditthikileseyeva pahiyamane tena saha ekasmim puggale thita apayagamaniya
lobho doso moho mano vicikiccha thinam uddhaccam ahirikam anottappanti ime
kilesa pahanekatthavasena pahiyanti. Khandhehiti tadanuvattakeheva khandhehi, tam
ditthim anuvattamanehi sahajekatthehi ca pahanekatthehi ca catuhi arupakhandhehi,
tamsamutthanarupehi va saha pancahi khandhehi micchaditthiadikilesapaccaya anagate
uppajjitabbehi vipakakkhandhehi. Bahiddha ca sabbanimittehiti yathavuttakilesa-
khandhato bahibhutehi sabbasankharanimittehi. Micchasankappa vutthatiti sotapatti-
maggena pahatabbesu catusu ditthisampayuttesu, vicikicchasahagate cati pancasu
cittesu apayagamaniyasesakusalacittesu ca micchasankappa vutthati.
     Micchavacaya vutthatiti musavadato ceva apayagamaniyapisunapharusa-
samphappalapehi ca vutthati. Micchakammanta vutthatiti panatipatadinnadana-
micchacarehi vutthati. Miccha ajiva vutthatiti kuhana lapana nemittakata
@Footnote: 1 tesatthibhedato (sabbattha)
Nippesikata labhenalabhamnijigisanata ajivahetukehi va sattahi kayavacikammehi
vutthati. Micchavayamamicchasatimicchasamadhihi vutthanam micchasankappavutthane
vuttanayeneva veditabbam. Micchasatiti ca satiya patipakkhakarena uppajjamana
kusalacittuppadamattameva. Uparimaggattaye "dassanatthena sammaditthi"tiadini attha
maggangani yatha pathamajjhanike pathamamagge labbhanti, tatheva labbhanti. Tattha
pathamamagge sammaditthi micchaditthim pajahatiti sammaditthi. Sammasankappadayopi
micchasankappadinam pajahanattheneva veditabba. Evam sante pathamamaggeneva dvasatthiya
ditthigatanam pahinatta uparimaggattayena pahatabba ditthi nama natthi.
     Tattha sammaditthiti namam katham hotiti? yatha visam atthi va hotu ma
Va, agado agadotveva vuccati, evam micchaditthi atthi va hotu ma va,
ayam sammaditthi eva nama. Yadi evam nanamattamevetam hoti, uparimaggattaye pana
sammaditthiya kiccabhavo apajjati, maggangani na paripurenti. Tasma sammaditthi
sakiccaka katabba, maggangani paripuretabbaniti. Sakiccaka cettha sammaditthi
yathalabhaniyamena dipetabba. Upaparimaggattayavajjho hi eko mano atthi, so
ditthitthane titthati, sa tam manam pajahatiti sammaditthi. Sotapattimaggasmim hi
sammaditthi micchaditthim pajahati. Sotapannassa pana sakadagamimaggavajjho mano
atthi, tam manam pajahatiti sammaditthi. Tasseva sattaakusalacittasahajato sankappo
atthi, teheva cittehi vacangacopanam atthi, kayangacopanam atthi, paccayaparibhogo
atthi, sahajatavayamo atthi, assatiyabhavo atthi, sahajatacittekaggata atthi, ete
micchasankappadayo nama. Sakadagamimagge sammasankappadayo tesam pahanena
sammasankappadayoti veditabba. Evam sakadagamimagge atthangani sakiccaka honti.
Sakadagamissa anagamimaggavajjho mano atthi, so ditthitthane titthati. Tasseva
sattahi cittehi sahajata sankappadayo atthi. Tesam pahanena anagamimagge
Atthannam anganam sakiccakata veditabba. Anagamissa arahattamaggavajjho mano
atthi, so ditthitthane titthati. Yani panassa panca akusalacittani, tehi sahajata
sankappadayo atthi. Tesam pahanena arahattamagge atthannam anganam sakiccakata
veditabba.
     Olarikati kayavacidvare vitikkamassa paccayabhavena thulabhutamha.
Kamaragasannojanati methunaragasankhata sannojana. So hi kamabhave sannojetiti
sannojananti vuccati. Patighasannojanati byapadasannojana. So hi arammane
patihannatiti patighanti vuccati. Te eva thamagatatthena santane anusentiti anusaya.
Anusahagatati anubhuta, sukhumabhutati attho. Tabbhave hi ettha sahagatasaddo.
Sakadagamissa hi kamaragabyapada dvihi karanehi anubhuta adhiccuppattiya
ca pariyutthanamandataya ca. Tassa hi balaputhujjanassa viya kilesa abhinham na
uppajjanti, kadaci karahaci uppajjanti. Uppajjamana ca balaputhujjanassa viya
maddanta pharanta chadenta andhaandham karonta na uppajjanti, dvihi pana
maggehi pahinatta mandamanda tanukakara hutva uppajjanti, vitikkamam papetum
samattha na honti. Evam tanubhuta anagamimaggena pahiyanti. Ruparagati rupabhave
chandaraga. Aruparagati arupabhave chandaraga. Manati unnatilakkhana. Uddhaccati
avupasamalakkhana. Avijjayati andhalakkhanaya. Bhavaraganusayati ruparagaruparagavasena
pavattabhavaraganusaya.
     [62] Idani maggananasamvannanam karonto ajatam jhapetitiadimaha. Tattha
ajatam jhapetiti jatena, jhanangena pavuccatiti attano santane patubhutena
tena tena lokuttarajhanena tamsamangipuggalo ajatameva tam tam kilesam jhapeti
dahati samucchindatiti, tena karanena tam lokuttaram jhananti pavuccatiti attho.
Jhanavimokkhe kusalatati tasmim ariyamaggasampayutte vitakkadike jhane ca
vimokkhasankhate ariyamagge ca asammohavasena kusalataya pathamamamggeneva pahinasu
nanaditthisu na kampati. Jhanam nama duvidham arammanupanijjhananca
lakkhanupanijjhananca. Lokiyapathamajjhanadikam kasinadiarammanupanijjhanatthena jhanam,
vipassanasankharanam sabhavasamannalakkhanupanijjhanatthena jhanam, lokuttaram nibbane
tathalakkhanupanijjhanatthena jhanam. Idha pana gotrabhunapi sadharanam
lakkhanupanijjhanattham anamasitva asadharanena kilesajhapanatthena jhanam vuttam.
Vimokkhattho panettha nibbanarammane sutthu adhimuccanattho kilesehi ca sutthu
muccanattho.
     Samadahitva yatha ce vipassatiti appanupacarakhanikasamadhinam annatarena
samadhina pathamam cittasamadhanam katva paccha yatha vipassati ca. Samuccayattho
cesaddo vipassanam samuccinoti. Vipassamano tatha ce samadaheti vipassana
namesa lukhabhuta nirassada, samatho ca nama siniddhabhuto saassado. Tasma
taya lukhabhutam sinehetum vipassamano tatha ca samadahe. Vipassamano puna samadhim
pavisitva cittasamadhananca tatheva kareyya, yatheva vipassananti attho. Idha
cesaddo samadahanam samuccinoti. Na ubhayatthapi gathabandhanuvattanena cekaro
kato, attho pana cakarattho eva. Vipassana ca samatho tada ahuti yasma
samathavipassananam yuganaddhabhave sati ariyamaggapatubhavo hoti, tasma
ariyamaggajananasamatthatta yada tadubhayasahayogo hoti, tada vipassana ca samatho ca
ahu, samathavipassana bhuta nama hotiti attho. Ta ca samathavipassana
ariyamaggabhimukhikale ca maggakkhane ca samanabhaga yuganaddha vattare samano
samo bhago kotthaso etesanti samanabhaga, yuge naddha viyati yuganaddha,
annamannam anativattatthena samadhura samabalati attho. Vittharo panassa
yuganaddhakathayam avibhavissati.
     Dukkha sankhara sukho, nirodho iti dassanam. Dubhato vutthita panna,
phasseti amatam padanti dukkha sankhara, sukho nirodho nibbananti patipannassa
tato nibbanadassanam ariyamaggananam dubhato vutthita panna nama. Sa eva
ca panna amatam padam nibbanam arammanaphusanena phusati, patilabhatiti attho. Nibbanam
hi atappakatthena amatasadisanti amatam, nassa matam maranam vayo atthitipi amatam,
pubbabhagato patthaya mahata ussahena mahatiya patipadaya pajjati patipajjiyatiti
padanti vuccati.
     Vimokkhacariyam janatiti vimokkhappavattim asammohavasena janati, paccavekkhana-
vasena janati. "dubhato vutthano vimokkho, dubhato vutthana cattaro vimokkha,
dubhato vutthanam anuloma cattaro vimokkha, dubhato vutthana patippassaddhi
cattaro vimokkha"ti hi upari vimokkhakathayamyeva 1- agata vimokkhacariya veditabba.
Tesam vittharo tattheva agato. Nanattekattakovidoti tesam vimokkhanam nana-
bhave ekabhave ca kusalo. Dubhatovutthanavimokkhavasena hi tesam ekattam, catuariyamagga-
vasena nanattam, ekekassapi va ariyamaggassa anupassanabhedena nanattam,
ariyamaggabhavena ekattam veditabbam. Dvinnam nananam kusalatati dassanasankhatassa
ca bhavanasankhatassa cati imesam dvinnam nananam kusalataya. Dassananti hi
sotapattimaggo. So hi pathamam nibbanadassanato dassananti vutto. Gotrabhu
pana kincapi pathamataram nibbanam passati, yatha pana ranno santikam kenacideva
karaniyena agato puriso duratova rathikaya carantam hatthikkhandhagatam rajanam disvapi
"dittho te raja"ti puttho disva kattabbakiccassa akatatta "na passami"ti
aha, evameva nibbanam disva kattabbassa kilesappahanassabhava "na
dassanan"ti vuccati. Tam hi nanam maggassa avajjanatthane titthati. Bhavanati
@Footnote: 1 khu.pati. 31/209/250
Sesamaggattayam. Tam hi pathamamaggena ditthasmimyeva dhamme bhavanavasena uppajjati,
na aditthapubbam kinci passati, tasma "bhavana"ti vuccati. Hettha pana bhavana-
maggassa aparinitthitatta "dvinnam nananan"ti avatva sotapattisakadagami-
anagamimaggalabhino sandhaya "jhanavimokkhe kusalata"ti vuttam, arahattamaggalabhino
pana bhavanamaggassa parinitthitatta "dvinnam nananam kusala"ti vuttanti veditabbam.
                     Magganananiddesavannana nitthita.
                          -------------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 47 page 296-301. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=47&A=6611&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=47&A=6611&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=31&i=143              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=31&A=1646              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=31&A=1964              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=31&A=1964              Contents of The Tipitaka Volume 31 http://84000.org/tipitaka/read/?index_31

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]