ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 48 : PALI ROMAN Patisam.A.2 (saddhamma.2)

                        8. Lokuttarakathavannana
     [43] Idani lokuttaradhammavatiya dhammacakkakathaya anantaram kathitaya
lokuttarakathaya apubbatthanuvannana. Tattha lokuttarapadassa attho niddesavare avi
bhavissati. Cattaro satipatthanatiadayo sattatimsa bodhipakkhiyadhamma yathayogam
maggaphalasampayutta. Te bujjhanatthena bodhiti evamladdhanamassa ariyassa pakkhe bhavatta
bodhipakkhiya nama. Pakkhe bhavattati upakarabhave thitatta. Tesu arammanesu
okkantitva pakkhanditva upatthanato upatthanam, satiyeva upatthanam satipatthanam.
Kayavedanacittadhammesu panassa asubhadukkhaniccanattakaraggahanavasena
subhasukhaniccaattasannapahanakiccasadhanavasena ca pavattito catudha bhedo hoti. Tasma
cattaro satipatthanati vuccati. Padahanti etenati padhanam, sobhanam padhanam sammappadhanam,
samma va padahanti etenati sammappadhanam, sobhanam va tam kilesavirupapavattavirahitato 2-
padhananca hitasukhanipphadakatthena setthabhavavahanato padhanabhavakaranato vati sammappadhanam.
Viriyassetam adhivacanam. Tayidam uppannanuppannanam akusalanam pahananuppatti-
kiccam, anuppannuppannananca kusalanam uppattitthitikiccam sadhayatiti
catubbidham hoti. Tasma cattaro sammappadhanati vuccati. Nipphattipariyayena
ijjhanatthena, ijjhanti etaya satta iddha vuddha ukkamsagata hontiti imina va
pariyayena iddhi, tassa sampayuttaya pubbangamatthena phalabhutaya pubbabhagakaranatthena
ca iddhiya padoti iddhipado. So chandaviriyacittavimamsavasena catubbidhova hoti.
Tasma cattaro iddhipadati vuccati. Assaddhiyakosajjapamadavikkhepasammohanam
abhibhavanato abhibhavanasankhatena adhipatiyatthena indriyam. Assaddhiyadihi
anabhibhavaniyato akampiyatthena balam. Tadubhayampi saddhaviriyasatisamadhipannavasena
pancavidham hoti. Tasma pancindriyani panca balaniti vuccati. Bujjhanakassa 3- pana
@Footnote: 1 i. lokuttaradhammappavatikaya  2 kilesavirupattavirahato (visuddhi. 3/28-sya)
@3 cha.Ma. bujjhanakasattassa
Angabhavena satiadayo satta dhamma bojjhanga, niyyanatthena ca sammaditthiadayo
attha magganga honti. Tena ca vuccati satta bojjhanga ariyo atthangiko
maggoti.
     Iti ime sattimsa bodhipakkhiya dhamma pubbabhage lokiyavipassanaya vattamanaya
cuddasavidhena kayam parigganhato ca kayanupassanasatipatthanam, navavidhena vedanam
parigganhato ca vedananupassanasatipatthanam, solasavidhena cittam parigganhato ca
cittanupassanasatipatthanam, pancavidhena dhamme parigganhato ca dhammanupassana-
satipatthanam. Iti imasmim attabhave anuppannapubbam parassa uppannam akusalam
disva "yatha patipannassa tassa tam uppannam, na tatha patipajjissami, evam me etam
nuppajjissati"ti tassa anuppadaya vayamanakale pathamam sammappadhanam, attano
samudacarappattamakusalam disva tassa pahanaya vayamanakale dutiyam, imasmim attabhave
anuppannapubbam jhanam va vipassanam va uppadetum vayamantassa tatiyam, uppannam
yatha na parihayati, evam punappunam uppadentassa catuttham sammappadhanam. Chandam
dhuram katva kusaluppadanakale chandiddhipado, viriyam, cittam, vimamsam dhuram katva
kusaluppadanakale vimamsiddhipado. Micchavacaya viramanakale sammavaca,
micchakammanta, micchajiva, viramanakale sammajivoti evam nanacittesu labbhanti.
Catumaggakkhane pana ekacitte labbhanti, phalakkhane thapetva cattaro sammappadhane
avasesa tettimsa labbhanti. Evam ekacitte labbhamanesu cetesu ekava nibbanarammana
sati kayadisu subhasannadippahanakiccasadhanavasena "cattaro satipatthanati
vuccati. Ekameva ca viriyam anuppannuppannanam anuppadadikiccasadhanavasena
"cattaro sammappadhana"ti vuccati. Sesesu hapanavaddhanam natthi.
     Apica tesu:-
              nava ekavidha eko    dvedhatha catupancadha
              atthadha navadha ceva    iti chaddha bhavanti te.
Nava ekavidhati chando cittam piti passaddhi upekkha sankappo vaca kammanto
ajivoti ime nava chandiddhipadadivasena ekavidhava honti, annakotthasam na
bhajanti. 1- Eko dvedhati saddha indriyabalavasena dvedha thita. Atha
catupancadhati athanno eko catudha, anno pancadha thitoti attho. Tattha samadhi
eko indriyabalabojjhangamaggangavasena catudha thito, panna tesam catunnam
iddhipadakotthasassa ca vasena pancadha. Atthadha navadha cevati aparo eko
atthadha, eko navadha thitoti attho. Catusatipatthanaindriyabalabojjhangamaggangavasena
sati atthadha thita, catusammappadhanaiddhipadaindriyabalabojjhangamaggangavasena viriyam
navadhati. Evam:-
              cuddaseva asambhinna    hontete bodhipakkhiya
              kotthasato sattavidha   sattatimsa pabhedato.
              Sakiccanipphadanato      sarupena ca vuttito
              sabbeva ariyamaggassa    sambhave sambhavanti te.
     Evam maggaphalasampayutte sattatimsa bodhipakkhiyadhamme dassetva puna te maggaphalesu
sankhipitva cattaro ariyamagga cattari ca samannaphalaniti aha. Samanabhavo
samannam, catunnam ariyamagganametam namam. Samannanam phalani samannaphalani.
Nibbanam pana sabbehi asammissameva. Iti vittharato sattatimsabodhipakkhiyacatumagga-
catuphalanibbananam vasena chacattalisa lokuttaradhamma, tato sankhepena catumaggacatuphala-
nibbananam vasena nava lokuttaradhamma, tatopi sankhepena maggaphalanibbananam vasena
@Footnote: 1 i. gacchanti
Tayo lokuttaradhammati veditabbam. Satipatthanadinam maggaphalananca lokuttaratte vutte
tamsampayuttanam phassadinampi lokuttarattam vuttameva hoti. Padhanadhammavasena pana
satipatthanadayova vutta. Abhidhamme 1- ca lokuttaradhammaniddese maggaphalasampayuttanam
phassadinam lokuttarattam vuttamevati.
     Lokam tarantiti lokam atikkamanti. Sabbamidha idisam vattamanakalavacanam cattaro
ariyamagge sandhaya vuttam. Sotapattimaggo hi apayalokam tarati, sakadagamimaggo
kamavacaralokekadesam tarati, anagamimaggo kamavacaralokam tarati, arahattamaggo
ruparupavacaralokam tarati. Loka uttarantiti loka uggacchanti. Lokatoti ca
lokamhati ca tadeva nissakkavacanam visesetva dassitam. Lokam samatikkamantiti pathamam
vuttatthameva. Tattha upasaggattham anapekkhitva vuttam, idha saha upasaggatthena vuttam.
Lokam samatikkantati yathavuttam lokam samma atikkanta. Sabbamidha idisam
atitakalavacanam phalanibbanani sandhaya vuttam, sotapattiphaladini hi yathavuttam lokam
atikkamitva thitani, sada nibbanam sabbalokam atikkamitva thitam. Lokena
atirekati lokato adhikabhuta. Idam sabbepi lokuttaradhamme sandhaya vuttam.
Nissarantiti niggacchanti. Nissatati niggata. Loke na titthantitiadini attharasa
vacanani sabbalokuttaresupi yujjanti. Na titthantiti loke apariyapannatta vuttam.
Loke 2- na limpantiti khandhasantane vattamanapi tasmim na limpantiti attho.
Lokena na limpantiti akatapativedhanam kenaci cittena, katapativedhanam akusalena
asamatthena 3- ca cittena na limpantiti attho. Asamlitta anupalittati upasaggena
veditabbam.
     Vippamuttati alittattameva nanabyanjanena visesitam. Ye keci hi
yattha yena va alitta, te tattha tena va vippamutta honti. Loka
@Footnote: 1 abhi.san. 34/277,505/84,136 pabbapitthadisu  2 pu. lokamhi 3 cha.Ma.
@appamattenapi
Vippamuttatiadini tini nissakkavasena vuttani. Visannuttati
vippamuttattavisesanam. Ye keci hi yattha yena yato vippamutta, te tattha tena tato
visannutta nama honti. Loka sujjhantiti lokamalam dhovitva loka sujjhanti.
Visujjhantiti tadeva upasaggena visesitam. Vutthahantiti 1- utthita honti.
Vivattantiti nivattanti. Na sajjantiti 2- na lagganti. Na gayhantiti na
ganhiyanti. Na bajjhantiti na badhiyanti. Samucchindantiti appavattim karonti.
Yatha ca lokam samucchinnattati, tatheva "loka visuddhatta"tiadi vuttameva
hoti. Patippassambhentiti nirodhenti. Apathatiadini cattari sabbesupi
lokuttaresu yujjanti. Apathati amagga. Agatiti appatittha. Avisayati anayatta.
Asadharanati asamana. Vamantiti uggilanti. Na paccavamantiti vuttapatipakkhanayena
vuttam, vantam puna na adantiti attho. Etena vantassa suvantabhavo vutto hoti.
Anantaradukattayepi eseva nayo. Visinentiti vikiranti vimuccanti, na bandhantiti
attho. Na ussinentiti na vikiranti na vimuccanti. "visinenti"ti "na
ussinenti"ti rassam katva patho sundaro. Vidhupentiti nibbapenti. Na
samdhupentiti na ujjalanti. Lokam samatikkamma abhibhuyya titthantiti sabbehipi
lokuttara dhamma lokam samma atikkamitva abhibhavitva ca titthantiti lokuttaRa.
Sabbepi imehi yathavuttehi pakarehi lokuttaranam lokato uttarabhavo
adhikabhavo ca vutto hotiti.
                      Lokuttarakathavannana nitthita.
                        ----------------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 48 page 261-265. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=48&A=5878&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=48&A=5878&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=31&i=620              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=31&A=9277              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=31&A=10754              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=31&A=10754              Contents of The Tipitaka Volume 31 http://84000.org/tipitaka/read/?index_31

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]