ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 49 : PALI ROMAN Apa.A.1 (visuddha.1)

                      4 Anuruddhattherapadanavannana
      sumedham bhagavantahantiadikam ayasmato anuruddhattherassa apadanam. Ayampi
purimabuddhesu katadhikaro tattha tattha bhave vivattupanissayani punnani
upacinanto padumuttarassa bhagavato kale vibhavasampanne kutumbikakule nibbatti.
Vayappatto ekadivasam viharam gantva satthu santike dhammam sunanto satthara
ekam bhikkhum dibbacakkhukanam aggatthane thapentam disva sayampi tam thanam
patthetva satasahassabhikkhuparivarassa bhagavato sattaham mahadanam pavattetva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page323.

Sattame divase bhagavato bhikkhusamghassa ca uttamani vatthani datva panidhanam akasi. Satthapissa anantarayena samijjhanabhavam disva "anagate gotamassa sammasambuddhassa sasane dibbacakkhukanam aggo bhavissati"ti byakasi. Sopi tattha punnani karonto satthari parinibbute sattayojanike kanakathupe bahukamsapatiyo diparukkhehi dipakapallikahi ca "dibbacakkhunanassa upanissayo 1- hotu"ti ularam dipapujam akasi. Evam yavajivam punnani katva devamanussesu samsaranto kassapassa bhagavato kale baranasiyam kutumbikagehe nibbattitva vinnutam patto satthari parinibbute nitthite yojanike kanakathupe bahukamsapatiyo sappimandassa puretva majjhe ca ekekam gulapindam thapetva mukhavattiya mukhavattim phusapento cetiyam parikkhipapesi. Attana gahitakamsapatim sappimandassa puretva sahassavattiyo jalapetva sise thapetva sabbarattim cetiyam anupariyayi. Evam tasmimpi attabhave yavajivam kusalam katva devaloke nibbattitva tattha yavatayukam thatva tato cuto anuppanne buddhe baranasiyamyeva duggatakule nibbatti, "annabharo"tissa namam ahosi. So sumanasetthissa nama gehe kammam karonto jivati. Ekadivasam so uparittham nama paccekabuddham nirodhasamapattito vutthaya gandhamadanapabbatato akasenagantva baranasinagaradvare otaritva civaram parupitva nagare pindaya carantam disva pasannamanaso pattam gahetva attano atthaya thapitam bhagabhattam 2- patte pakkhipitva paccekabuddhassa datukamo arabhi. Bhariyapissa attano bhagabhattanca tattheva pakkhipi. So tam netva paccekabuddhassa hatthe thapesi. Paccekabuddho tam gahetva anumodanam katva pakkami. Tam divasam sumanasetthissa chatte adhivattha devata "aho danam paramadanam, uparitthe suppatitthitan"ti mahasaddena anumodi. Tam sutva sumanasetthi "evam devataya anumoditam idameva uttamadanan"ti cintetva tattha pattim yaci. Annabharo pana tassa pattim adasi. Tena pasannacitto @Footnote: 1 Si. paccayo. 2 Si., Ma., i. bhattavaddhitam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page324.

Sumanasetthi tassa sahassam datva "ito patthaya tuyham sahassena kammakaranakiccam natthi, patirupam geham katva niccam vasahi"ti aha. Yasma nirodhasamapattito vutthitassa paccekabuddhassa dinnapindapato tam divasameva ularavipako hoti, tasma sumanasetthi ranno santikam gacchanto tam gahetva agamasi. Raja pana tam adaravasena olokesi. Setthi "maharaja ayam oloketabbayuttoyeva"ti vatva tada tena katakammam attanapissa sahassadinnabhavanca kathesi. Tam sutva raja tassa tussitva sahassam datva "asukasmim thane geham katva vasahi"ti gehatthanamassa anapesi. Tassa tam thanam sodhapentassa mahanta mahanta nidhikumbhiyo utthahimsu. So ta disva ranno arocesi. Raja sabbam dhanam uddharapetva rasikatam disva "ettakam dhanam imasmim nagare kassa gehe atthi"ti pucchi. Na kassaci devati. "tena hi ayam annabharo imasmim nagare mahadhanasetthi nama hotu"ti tam divasameva tassa setthichattam ussapesi. So setthi hutva yavajivam kalyanakammam katva devaloke nibbatto, digharattam devamanussesu samsaritva amhakam bhagavato uppajjanakakale kapilavatthunagare sukkodanasakkassa 1- gehe patisandhim ganhi. Tassa jatassa anuruddhoti namam akamsu. So mahanamasakkassa kanitthabhata bhagavato culapitu putto paramasukhumalo mahapunno ahosi. Suvannapatiyamyeva cassa bhattam uppajji. Athassa mata ekadivasam "mama putto natthi"ti padam 2- na janati, tam janapessami"ti cintetva ekam suvannapatim tucchakamyeva annaya suvannapatiya pidahitva tassa pesesi, antaramagge devata tam dibbapuvehi puresum. Evam mahapunno tinnam utunam anucchavikesu tisu pasadesu alankatanatakitthihi parivuto devo viya mahasampattim anubhavi. @Footnote: 1 mahanamasikkhapadatika oloketabba. 2 Ma. saddam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page325.

Amhakampi bodhisatto tasmim samaye tusitapura cavitva suddhodanamaharajassa aggamahesiya kucchimhi nibbattitva anukkamena vuddhippatto ekunatimsa vassani agaramajjhe vasitva mahabhinikkhamanam nikkhamitva anukkamena patividdhasabbannutannano bodhimande sattasattaham vitinametva isipatane migadaye dhammacakkam pavattetva lokanuggaham karonto rajagaham gantva veluvane vihasi. Tada suddhodanamaharaja "putto kira me rajagaham anuppatto, gacchatha bhane mama puttam anethati sahassasahassaparivare dasa amacce pesesi. Te sabbe ehibhikkhupabbajjaya pabbajimsu. Tesu udayittherena carikagamanam ayacito bhagava visatisahassakhinasavaparivuto rajagahato nikkhamitva kapilavatthupuram gantva natisamagame anekani patihariyani dassetva patihariyavicittam dhammadesanam kathetva mahajanam amatapanam payetva dutiyadivase pattacivaramadaya nagaradvare thatva "kim nu kho kulanagaram agatanam sabbabuddhanam acinnan"ti avajjamano "sapadanam pindaya caranam acinnan"ti natva sapadanam pindaya carati. Raja "putto te pindaya carati"ti sutva turitaturito agantva antaravithiyam dhammam sutva attano nivesanam pavesetva mahantam sakkarasammanam akasi. Bhagava tattha kattabbam natisangaham katva rahulakumaram pabbajetva nacirasseva kapilavatthunagarato mallaratthe carikam caramano anupiyambavanam papuni. Tasmim samaye suddhodanamaharaja sakiyaganam sannipatetva aha "sace mama putto agaram ajjhavasissa, raja abhavissa cakkavatti sattaratanasampanno khattiyaganaparivaro, nattapi me rahulakumaro khattiyaganena saddhim tam parivaretva acarissa, 1- tumhepi etamattham janatha. Idani pana mama putto buddho jato, khattiyavassa parivara hontu, tumhe ekekakulato ekekam @Footnote: 1 Si. agamissa, i. acarissa.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page326.

Darakam detha"ti. Evam vutte ekappahareneva dveasitisahassakhattiyakumara pabbajimsu. Tasmim samaye mahanamo sakko kutumbasamiko, so attano kanittham anuruddham sakkam upasankamitva etadavoca "etarahi tata anuruddha abhinnata abhinnata sakyakumara bhagavantam pabbajitam anupabbajanti, amhakanca kula natthi koci agarasma anagariyam pabbajito, tena hi tvam va pabbajahi, aham va pabbajissami"ti. Tam sutva anuruddho gharavase rucim akatva attasattamo agarasma anagariyam pabbajito. Tassa pabbajjanukkamo samghabhedakakkhandhake 1- agatoyeva. Evam anupiyam gantva pabbajitesu pana tesu tasmimyeva antovasse bhaddiyatthero arahattam papuni, anuruddhatthero dibbacakkhum nibbattesi, devadatto attha samapattiyo nibbattesi, anandatthero sotapattiphale patitthasi, bhagutthero ca kimbilatthero 2- ca paccha arahattam papunimsu. Tesam sabbesampi theranam attano attano agatatthanesu pubbapatthanabhiniharo avi bhavissati. Ayam anuruddhatthero dhammasenapatissa santike kammatthanam gahetva cetiyaratthe pacinavamsadayam gantva samanadhammam karonto satta mahapurisavitakke vitakkesi, atthame kilamati. Sattha "anuruddho atthame mahapurisavitakke kilamati"ti natva "tassa sankappam puressami"ti tattha gantva pannattavarabuddhasane nisinno atthamam mahapurisavitakkam puretva catupaccayasantosabhavanaramapatimanditam mahaariyavamsapatipadam 3- kathetva akase uppatitva bhesakalavanameva gato. Thero tathagate gatamatteyeva tevijjo mahakhinasavo hutva "sattha mayham manam janitva agantva atthamam mahapurisavitakkam puretva adasi, so ca me manoratho matthakam patto"ti buddhanam dhammadesanam attano ca pativedhadhammam arabbha ima udanagatha abhasi:- @Footnote: 1 vi. cula. 7/330 adi/112. 2 cha.Ma. kimilatthero. 3 an. atthaka. 23/30/187-8.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page327.

"mama sankappamannaya sattha loke anuttaro manomayena kayena iddhiya upasankami. Yada 1- me ahu sankappo tato uttari desayi nippapancarato buddho nippapancamadesayi. Tassaham dhammamannaya vihasim sasane rato tisso vijja anuppatta katam buddhassa sasanan"ti. 2- Atha nam aparabhage sattha jetavane mahavihare viharanto "dibbacakkhukanam bhikkhunam anuruddho aggo"ti 3- aggatthane thapesi. [421] Evam so bhagavato santika dibbacakkhukanam aggatthanam labhitva attano pubbakammam saritva somanassavasena pubbacaritapadanam pakasento sumedham bhagavantahantiadimaha. Tattha sundara upatthapanapanna maggaphalapanna vipassanapanna catupatisambhidadisankhata medha yassa bhagavato so sumedho, tam sumedham bhagyasampannatta bhagavantam lokassa jettham settham padhanabhutam samsarato 4- pathamam niggatam naranam asabham purecarikam vupakattham vivekabhutam ganasanganikaramato apagatam viharantam aham addasanti sambandho. [422] Sabbadhammanam sayameva buddhatta sambuddham, upagantvana samipam gantvati attho. Anjalim paggahetvanati dasanguliputam muddhani katvati attho. Sesam uttanatthameva. [430] Diva rattinca passamiti tada devaloke ca manussaloke ca uppannakale mamsacakkhuna samantato yojanam passamiti attho. [431] Sahassalokam nanenati pannacakkhuna sahassacakkavalam passamiti attho. Satthu sasaneti idani gotamassa bhagavato sasane. Dipadanassa dipapujaya idam phalam, imina phalena dibbacakkhum anuppatto patiladdho uppadesinti attho. Anuruddhattherapadanavannana nitthita. @Footnote: 1 Si., i. yatha. 2 an. atthaka. 23/30/193. 3 an. ekaka. 20/192/23. 4 i., Ma. @sankharato.


             The Pali Atthakatha in Roman Book 49 page 322-327. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=49&A=8064&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=49&A=8064&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=32&i=6              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=32&A=757              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=32&A=1053              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=32&A=1053              Contents of The Tipitaka Volume 32 http://84000.org/tipitaka/read/?index_32

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]