ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 53 : PALI ROMAN Sangani.A. (atthasalini)

     [1121] Sannojanesu mananiddese "seyyohamasmi"ti manoti
uttamatthena "aham seyyo"ti evam uppannamano. "sadisohamasmi"ti manoti
samasamatthena "aham sadiso"ti evam uppannamano. "hinohamasmi"ti manoti
lamakatthena "aham hino"ti evam uppannamano. Evam seyyamano sadisamano
hinamanoti ime tayo mana tinnam jananam uppajjanti. Seyyassapi hi
"aham seyyo, sadiso, hino"ti tayo mana uppajjanti sadisassapi hinassapi.
Tattha seyyassa seyyamanopi 1- yathavamano, itare dve ayathavamana. Sadisassa
sadisamanova .pe. Hinassa hinamanova yathavamano, itare dve ayathavamana.
Imina kim kathitam? ekassa tayo mana uppajjantiti kathitam. Khuddakavatthuke 2- pana
Pathamamanabhajaniye eko mano tinnam jananam uppajjatiti kathito.
     Manakaranavasena mano. Mannana mannitattanti akarabhavaniddeso. 3- Ussitatthena
unnati. Yassuppajjati, tam puggalam unnameti ukkhipitva thapetiti unnamo.
Samussitatthena dhajo. Ukkhipanatthena cittam sampagganhatiti sampaggaho.
Ketu vuccati bahusu dhajesu accuggatadhajo, mano hi punappunam uppajjamano
aparapare upadaya accuggatatthena ketu viyati ketu, ketum icchatiti ketukamyam,
tassa bhavo ketukamyata. Sa pana cittassa, na attano. Tena vuttam
"ketukamyata cittassa"ti. Manasampayuttam hi cittam ketum icchati, tassa ca bhavo
ketukamyata, ketusankhato manoti.
@Footnote: 1 cha.Ma. seyyamanova               2 abhi. 35/832,866/421,431
@3 cha.Ma. akarabhavaniddesa
     [1126] Issaniddese ya paralabhasakkaragarukaramananavandanapujanadisu 1-
issati ya etesu paresam labhadisu "kim imina imesan"ti parasampattikhiyanalakkhana
issa. Tattha labhoti civaradinam catunnam paccayanam patilabho. Issuki hi puggalo
parassa tam labham khiyati, "kim imassa imina"ti na icchati. Sakkaroti tesamyeva
paccayanam sukatanam sundaranam patilabho. Garukaroti garukiriya bhariyakaranam. Manananti
manena piyakaranam. Vandananti pancapatitthitena vandanam. Pujanati gandhamaladihi
pujana. Issayanavasena issa. Issakaro issayana. Issayitabhavo issayitattam.
Usuyadini issadivevacanani. 2-
     Imissa pana issaya khiyanalakkhanam agarikenapi anagarikenapi veditabbam. 3-
Agarikopi ekacco kasivanijjadisu annatarena ajivena attano purisakaram
nissaya bhaddakam yanam va vahanam va ratanam va labhati. Itaro 4- tassa alabhatthiko
tena labhena na tussati, "kada nu kho esa imissa sampattiya parihayitva kapano
hutva parihayissati"ti 5- cintetva ekena karanena tasmim taya sampattiya parihine
attamano hoti. Anagarikopi eko issamanako annam attano suttapariyattiadini
nissaya uppannalabhadisampattim disva "kada nu kho esa 6- imehi labhadihi
parihayissati"ti cintetva yada tam ekena karanena parihinam passati, tada
attamano hoti. Evam parasampattikhiyanalakkhana issati veditabba.
     [1127] Macchariyaniddese vatthuto macchariyadassanattham panca macchariyani
avasamacchariyantiadi vuttam. Tattha avase macchariyam avasamacchariyam. Sesapadesupi
eseva nayo.
     Avaso nama sakalaramopi parivenampi ekovarakopi rattitthanadinipi. 7-
Tesu vasanta sukham vasanti, paccaye labhanti. Eko bhikkhu vattasampannasseva
pesalassa bhikkhuno tattha agamanam na icchati, "agatopi khippam gacchatu"ti
@Footnote: 1 cha.Ma.....pujanasu     2 Ma. issavevacanani     3 cha.Ma. dipetabbam
@4 cha.Ma. aparo         5 cha.Ma. carissatiti        6 cha.Ma. eso
@7 cha.Ma. rattitthanadivatthanadinipi
Cinteti, idam avasamacchariyam nama. Bhandanakarakadinam pana tattha vasam anicchato
avasamacchariyam nama na hoti.
     Kulanti upatthakakulampi natikulampi. Tattha annassa upasankamanam anicchato
kulamacchariyam hoti. Papapuggalassa pana upasankamanam anicchatopi macchariyam nama 1-
na hoti. So hi tesam pasadabhedaya patipajjati. Pasadanam 2- rakkhitum samatthasseva
pana bhikkhuno tattha upasankamanam anicchato macchariyam nama hoti.
     Labhoti catupaccayalabhova. Tam annasmim silavante labhanteyeva "ma labhatu"ti
cintentassa labhamacchariyam hoti. Yo pana saddhadeyyam vinipateti,
aparibhogadupparibhogadivasena vinaseti, putibhavam gacchantampi annassa na deti, tam
disva "sace imam esa na labheyya, anno silava labheyya, paribhogam gaccheyya"ti
cintentassa macchariyam nama natthi.
     Vanno nama sariravannopi gunavannopi. Tattha sariravannamaccharipuggalo
"paro pasadiko rupava"ti vutte tam na kathetukamo hoti. Gunavannamacchari
silena dhutangena patipadaya acarena vannam na kathetukamo hoti.
     Dhammoti pariyattidhammo ca pativedhadhammo ca. Tattha ariyasavaka pativedhadhammam
na maccharayanti, attana patividdhadhamme sadevakassa lokassa pativedham icchanti.
"tam pana pativedham pare janantu"ti icchanti. Tantidhammeyeva pana dhammamacchariyam
nama hoti. Tena samannagato puggalo yam gulham gantham va kathamaggam va
janati, tam annam na janapetukamo hoti. Yo pana puggalam upaparikkhitva
dhammanuggahena dhammam va upaparikkhitva puggalanuggahena na deti, ayam
dhammamacchariyo 3- nama na hoti.
@Footnote: 1 cha. anicchantopi macchari naMa. evamuparipi
@2 cha.Ma. pasadam    3 cha.Ma. dhammamacchari. evamuparipi
     Tattha ekacco puggalo lolo hoti, kalena samano hoti, kalena brahmano
kalena nigantho. Yo hi bhikkhu "ayam puggalo paveniagatam tantim sanham sukhumam
dhammuttaram 1- bhinditva alulissati"ti na deti, ayam puggalam upaparikkhitva
dhammanuggahena na deti nama. Yo pana "ayam dhammo sanho sukhumo, sacayam pugaglo
ganhissati, annam byakaritva attanam avikatva nassissati"ti na deti, ayam
dhammam upaparikkhitva puggalanuggahena na deti nama. Yo pana "sacayam imam dhammam
ganhissati, amhakam samayam bhinditum samattho bhavissati"ti na  deti, ayam dhammamacchariyo
nama hoti.
     Imesu pancasu macchariyesu avasamacchariyena tava yakkho va peto va
hutva tasseva avasassa sankaram sisena ukkhipitva vicarati. Kulamacchariyena
tasmim kule annesam danamananadini karonte disva "bhinnam vatidam kulam
mama"ti cintayato lohitampi mukhato uggacchati, kucchivirecanampi hoti, antanipi
khandakhandani hutva nikkhamanti. Labhamacchariyena samghassa va ganassa va
santake labhe maccharayitva puggalikaparibhogam viya paribhunjitva yakkho va
peto va mahaajagaro va hutva nibbattati. Sariravannagunavannamaccharena
pariyattidhammamaccharena ca attano vannam vanneti, paresam vanne "kim vanno
eso"ti tam tam dosam vadanto pariyattidhammanca kassaci kinci adento dubbanno
ceva elamugo ca hoti.
     Apica avasamacchariyena lohagehe paccati, kulamacchariyena appalabho hoti,
labhamacchariyena guthaniraye nibbattati, vannamacchariyena bhave bhave nibbattassa
vanno nama na hoti, dhammamacchariyena kukkulaniraye nibbattati.
     Maccharayanavasena maccheram. Maccharayanakaro maccharayana. Maccharena ayitassa 2-
maccherasamangino bhavo maccharayitattam. Mayhameva hontu, ma annassati sabbapi
@Footnote: 1 cha.Ma. dhammantaram     2 cha.Ma. ayitassa
Attano sampattiyo byapetum na icchatiti viviccho. Vivicchassa bhavo veviccham,
mudumacchariyassetam namam. Kadariyo vuccati anadaro, tassa bhavo kadariyam,
thaddhamacchariyassetam namam. Tena hi samannagato puggalo parampi paresam dadamanam
nivareti. Vuttampi cetam:-
              kadariyo papasankappo         micchaditthi anadaro
              dadamanam nivareti            yacamanana bhojananti. 1-
     Yacake disva katkabhavena cittam ancati sankocetiti katukancuko,
tassa bhavo katukancukata. Aparo nayo,:- katukancukata vuccati katacchuggaho,
samatittikapunnaya hi ukkhaliya bhattam ganhanto sabbato bhagena sankutitena 2-
aggakatacchuna 3- ganhati puretva gahetum na sakkoti, evam maccharipuggalassa
cittam sankucati, tasmim sankucite kayopi tatheva sankucati patikutati patinivattati na
sampasariyatiti maccheram "katukancukata"ti vuttam.
     Aggahitattam cittassati paresam upakarakarane danadinakarena yatha na
sampasariyati, evam avaritva gahitabhavo cittassa. Yasma pana macchari puggalo
attano santakam paresam adatukamo hoti, parasantakam ganhitukamo. Tasma
"idamacchariyam mayhameva hotu ma annassa"ti pavattivasenassa attasampattinam
niguhanalakkhanata parasampattiggahanalakkhanata 4- va veditabba. Sesam imasmim
gocchake uttanatthameva.
     Imani pana sannojanani kilesapatipatiyapi aharitum vattati maggapatipatiyapi.
Kilesapatipatiya kamaragapatighasannojanani anagamimaggena pahiyanti,
manasannojanam arahattamaggena, ditthivicikicchasilabbataparamasa sotapattimaggena.
Bhavaragasannojanam arahattamaggena. Issamacchariyani sotapattimaggena, avijja
@Footnote: 1 sam. sa. 15/132/115       2 Si. sankucitena
@3 Si. aggaggakatacchuna         4 cha.Ma. atsampattiggahanalakkhanata
Arahattamaggena. Maggapatipatiya ditthivicikicchasilabbataparamasaissamacchariyani
sotapattimaggena pahiyanti, kamaragapatigha anagamimaggena, manabhavaragaavijja
arahattamaggenati.



             The Pali Atthakatha in Roman Book 53 page 430-435. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=53&A=10696&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=53&A=10696&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=34&i=719              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=34&A=6337              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=34&A=5708              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=34&A=5708              Contents of The Tipitaka Volume 34 http://84000.org/tipitaka/read/?index_34

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]