บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
Kiriyabyakatavannana manodhatucittavannana [566] Idani kiriyabyakatam bhajetva dassetum puna "katame dhamma abyakata"tiadi araddham. Tattha kiriyati karanamattam. Sabbesuyeva hi kiriyacittesu yam javanabhavam appattam, tam vatapuppham viya, yam javanabhavappattam, tam chinnamulakarukkhapuppham viya aphalam hoti, tamtamkiccasadhanavasena pavattatta pana karanamattameva hoti. Tasma "kiriya"ti vuttam. Neva kusala nakusalatiadisu kusalamulasankhatassa kusalahetuno abhava neva kusala, akusalamulasankhatassa akusalahetuno abhava neva akusala, yonisomanasikaraayonisomanasikarasankhatanampi Kusalakusalappaccayanam abhava neva kusala nakusala. Kusalakusalasankhatassa janakahetuno abhava na ca kammavipaka. 1- Idhapi cittekaggataniddese pavattitthitimattameva labbhati. Dve pancavinnanani, tisso manodhatuyo, tisso manovinnanadhatuyo, vicikicchasahagatanti imesu hi 2- sattarasasu cittesu dubbalatta "santhiti avatthiti"tiadini na labbhanti. Sesam sabbam vipakamanodhatuniddese vuttanayeneva veditabbam annatra uppattitthana. Tam hi cittam pancavinnananantaram uppajjati, idam pana pancadvare valanjanakappavattikale 3- sabbesam pure uppajjati. Katham? cakkhudvare tava itthaitthamajjhattaanitthanitthamajjhattesu ruparammanesu yena kenaci pasade ghattite tam arammanam gahetva avajjanavasena purecarikam hutva bhavangam avattiyamanam uppajjati. Sotadvaradisupi eseva nayoti. Kiriyamanodhatucittam nitthitam. -------------- Kiriyamanovinnanadhatucittani [568] Manovinnanadhatu uppanna hoti .pe. Somanassasahagatati idam cittam annesam asadharanam khinasavasseva patipuggalikam chasu dvaresu labbhati. Cakkhudvare hi padhanasaruppam thanam disva khinasavo imina cittena somanassito hoti, sotadvare bhandabhajaniyatthanam patva mahasaddam katva luddhaluddhesu ganhantesu "evarupa nama me loluppatanha pahina"ti imina cittena somanassito hoti, ghanadvare gandhehi va pupphehi va cetiyam pujento imina cittena somanassito hoti, jivhadvare rasasampannam pindapatam laddham 4- bhajetva paribhunjanto "saraniyadhammo vata me purito"ti imina cittena somanassito hoti, kayadvare abhisamacarikavattam karonto "kayadvare me vattam paripuritan"ti 5- imina cittena somanassito hoti. Evam tava pancadvare labbhati. @Footnote: 1 ka. neva kammavipaka 2 cha.Ma. ayam saddo na dissati 3 Si.,Ma. valanjanappavattikale @4 cha.Ma. laddha 5 cha.Ma. puritanti Manodvare pana atitanagatam arabbha uppajjati. Jotipalamanavamagha- devarajakanhatapasadikalasmim 1- hi katam karanam avajjetva tathagato sitam patvakasi. Tam pana pubbenivasananasabbannutanananam kiccam, tesam pana dvinnam nananam cinnapariyante idam cittam hasayamanam uppajjati. "anagate tantissaro mudingasaro paccekabuddho bhavissati"ti sitam patvakasi. Tampi pana anagatamsananasabbannutanananam kiccam, tesam pana dvinnam nananam cinnapariyante idam cittam hasayamanam uppajjati. Niddesavare panassa sesaahetukacittehi balavatarataya cittekaggata samadhibalam papetva thapita, viriyampi viriyabalam papetva. Uddesavare pana "samadhibalam hoti, viriyabalam hoti"ti anagatatta paripunnena balatthenetam dvayam balam nama na hoti. Yasma pana neva kusalam nakusalam, tasma `balan'ti avatva 2- thapitam. Yasma pana na nippariyayena balam, tasma sangahavarepi "dve balani honti"ti na vuttam. Sesam sabbam somanassasahagatahetukamanovinnanadhatuniddese vuttanayeneva veditabbam. [574] Upekkhasahagatati idam cittam tisu bhavesu sabbesam sacittakasattanam sadharanam, na kassaci sacittakasattassa na uppajjati nama. Uppajjamanam pana pancadvare votthavanam hoti, manodvare avajjanam. Cha asadharananananipi imina gahitarammanameva ganhanti. Mahagajam nametam cittam. Imassa anarammanam nama natthi. "asabbannutananam sabbannutananagatikam nama kataman"ti vutte "idan"ti vattabbam. Sesamettha purimacitte vuttanayeneva veditabbam. Kevalanhi tattha sappitikatta navangiko sankharakkhandho vibhatto, idha nippitikatta atthangiko. Idani yani kusalato attha mahakiriyacittaneva khinasavassa uppajjanataya kiriyani jatani, tasma tani kusalaniddese vuttanayeneva veditabbani. @Footnote: 1 Ma.Ma. 13/283/259, 13/309/289 2 Si. vatva, cha.Ma. vatvana Idha thatva hasanakacittani samodhanetabbani, kati panetani hontiti? vuccate:- terasa. Puthujjana hi kusalato catuhi somanassasahagatehi, akusalato catuhiti atthahi cittehi hasanti. Sekkha kusalato catuhi somanassasahagatehi, akusalato dvihi ditthigatavippayuttasomanassasahagatehiti chahi cittehi hasanti. Khinasava kiriyato pancahi somanassasahagatehi hasantiti. Rupavacararupavacarakiriyavannana [577] Rupavacararupavacarakiriyaniddesesu ditthadhammasukhaviharanti ditthadhamme imasmimyeva attabhave sukhaviharamattakam. Tattha khinasavassa puthujjanakale nibbattitasamapatti yava nam na samapajjati, tava kusalava. Samapannakale kiriya hoti, khinasavakale panassa nibbattitasamapatti kiriyava hoti. Sesam sabbam tamsadisatta kusalaniddese vuttanayeneva veditabbanti. Atthasaliniya dhammasangahatthakathaya cittuppadakandakatha nitthita. Abyakatapadam pana tava neva nitthatiti. 1- Cittuppadakandavannana nitthita. -------------- @Footnote: 1 cha.Ma. nitthitantiThe Pali Atthakatha in Roman Book 53 page 351-354. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=53&A=8763&modeTY=2 อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=53&A=8763&modeTY=2 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=34&i=482 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=34&A=4005 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=34&A=3548 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=34&A=3548 Contents of The Tipitaka Volume 34 http://84000.org/tipitaka/read/?index_34
|
บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]