ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 53 : PALI ROMAN Sangani.A. (atthasalini)

                      Rupavibhattiekakaniddesavannana
     [594] Idani tassa attham bhajetva dassetum "sabbam rupam na hetumeva"tiadi
araddham, kasma panettha "katamam tam sabbam rupam na hetu"ti puccha na
katati. Bhedabhavato. Yatha hi dukadisu upadarupampi atthi no upadarupampi, evamidha
1- nahetupi sahetupiti 1- bhedo natthi, tasma puccham akatvava vibhattam. Tattha
sabbanti sakalam niravasesam. Rupanti ayamassa sitadihi ruppanabhavadipano
samannalakkhananiddeso. Na hetumevati sadharanahetupatikkhepaniddeso.
     Tattha hetuhetu paccayahetu uttamahetu sadharanahetuti catubbidho hetu.
Tesu "tayo kusalahetu, tayo akusalahetu, tayo abyakatahetu"ti 2- ayam hetuhetu
nama. "cattaro kho bhikkhu mahabhuta hetu cattaro mahabhuta paccayo
rupakkhandhassa pannapanaya"ti 3- ayam paccayahetu nama. Kusalakusalam attano
vipakatthane 4- uttamam, ittharammanam kusalavipakatthane uttamam, anittharammanam
akusalavipakatthaneti ayam uttamahetu nama. Yathaha "atitanagatapaccuppannanam
kammasamadananam thanaso hetuso vipakam yathabhutam pajanati"ti. 5- "eseva hetu
esa paccayo sankharanam, yadidam avijjati avijja sankharanampi sadharanahetu
hutva paccayattham pharati"ti ayam sadharanahetu nama. Yatha hi pathaviraso aporaso
ca madhurassapi amadhurassapi paccayo, evam avijja kusalasankharanampi akusala-
sankharanampi sadharanapaccayo hoti. Imasmim panatthe hetuhetu adhippeto. Iti "hetu
@Footnote: 1-1 cha.Ma. hetu, na hetutipi sahetukamahetukantipi     2 abhi. 34/1069/252
@3 Ma.u. 14/86/68, sam.kha. 17/82/82          4 Si. vipakadane
@5 Ma.mu. 12/148/107, khu.pati. 31/44/388, abhi. 35/760/384
Dhamma na hetu dhamma"ti 1- matikaya agatam hetubhavam rupassa niyametva
patikkhipanto "na hetumeva"ti aha. Imina nayena sabbapadesu patikkhepaniddeso
ca appatikkhepaniddeso ca veditabbo. Vacanattho pana sabbapadanam matikavannanaya
vuttoyeva.
     Sappaccayamevati ettha pana kammasamutthanam kammapaccayameva hoti, ahara-
samutthanadini aharadipaccayanevati evam rupasseva vuttacatupaccayavasena attho
veditabbo. Rupamevati "rupino dhamma arupino dhamma"ti 2- matikaya vuttam
arupibhavam 3- patikkhipati. Uppannam chahi vinnanehiti paccuppannam rupameva
cakkhuvinnanadihi chahi veditabbam. Niyamo 4- pana cakkhuvinnanadini sandhaya
gahito. Na hi tani atitanagatam vijananti, manovinnanam pana atitampi
anagatampi vijanati. Tam imasmim pancavinnanasote patitva 5- sotapatitameva
hutva gatam. Hutva abhavatthena pana aniccameva. Jaraya abhibhavitabbadhammakatta
jarabhibhutameva. Yasma va rupakaye jara pakata hoti, tasmapi "jarabhibhutameva"ti
vuttam.
     Evam ekavidhena rupasangahoti ettha vidhasaddo manasanthanakotthasesu
dissati. "seyyohamasmiti vidha, sadisohamasmiti vidha"tiadisu 6- hi mano vidha
nama. "kathamvidham silavantam vadanti, kathamvidham pannavantam vadanti"tiadisu 7- santhanam.
Kathamvidhanti hi padassa kathamsanthitanti attho, "ekavidhena nanavatthu, duvidhena
nanavatthu"tiadisu 8- kotthaso vidha nama. Idhapi kotthasova adhippeto.
     Sangahasaddopi jatisanjatikiriyagananaya vasena catubbidho. Tattha "sabbe
khattiya agacchantu, sabbe brahmana, sabbe vessa, sabbe sudda
agacchantu", "ya cavuso visakha sammavaca, yo ca sammakammanto, yo ca
@Footnote: 1 abhi. 34/1/5          2 abhi. 34/11/6      3 Si. arupabhavam
@4 cha.Ma. niyamo          5 cha. patitatta        6 abhi. 35/867/431-433
@7 sam.sa. 15/95/65       8 abhi. 34/751-2/377-8
Sammaajivo, ime dhamma silakkhandhe sangahita"ti 1- ayam jatisangaho nama.
"ekajatika agacchantu"ti vuttatthane viya hi idha sabbe jatiya ekasangaham
gata. "sabbe kosallaka agacchantu, sabbe magadhika, sabbe darutacchaka 2-
agacchantu ", "yo cavuso visakha sammavayamo, ya ca sammasati, yo ca
sammasamadhi, ime dhamma samadhikkhandhe sangahita"ti 1- ayam sanjatisangaho nama.
"ekatthane sata jatisambandha 3- sabbada agacchantu"ti vuttatthane viya
hi idha sabbe sanjatitthanena 4- nivutthokasena ekasangaham gata. "sabbe
hattharoha agacchantu, sabbe assaroha, sabbe rathika agacchantu ", "ya
cavuso visakha sammaditthi, yo ca sammasankappo, ime dhamma pannakkhandhe
sangahita"ti 1- ayam kiriyasangaho nama. Sabbeva hete attano kiriyakaranena
ekasangaham gata. "cakkhayatanam katamakkhandhagananam 5- gacchati? cakkhayatanam
rupakkhandhagananam gacchati. Hanci cakkhayatanam rupakkhandhagananam gacchati, tena vata re
vattabbe `cakkhayatanam rupakkhandhena sangahitan"ti 6- ayam gananasangaho nama. Ayamidha
adhippeto, ekakotthasena rupagananati ayam hettha attho. Esa nayo sabbattha.
                       ------------------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 53 page 362-364. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=53&A=9023&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=53&A=9023&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=34&i=514              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=34&A=4394              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=34&A=3911              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=34&A=3911              Contents of The Tipitaka Volume 34 http://84000.org/tipitaka/read/?index_34

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]