ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 54 : PALI ROMAN Vibhanga.A. (sammoha.)

                        5. Pancakaniddesavannana
     [940] Pancakaniddese yasma yesam sakkayaditthiadini appahinani,
te bhavaggepi nibbattante 2- etani akaddhitva kamabhaveyeva patenti,
tasma orambhagiyani sannojananiti vuttani. Iti etani panca gacchantam na
varenti, gatam pana anenti. Ruparagadinipi panca gacchantam na varenti,
agantum pana na denti. Ragadayo panca lagganatthena sanga, anupavitthatthena
pana sallati vutta.
@Footnote: 1 cha.Ma. timbarukaditthi, sam.ni. 16/18/22            2 cha.Ma. nibbatte
     [941] Cetokhilati cittassa thaddhabhava kacavarabhava khanukabhava. Satthari kankhatiti
satthu sarire va gune va kankhati. Sarire kankhamano "davattimsavaralakkhanapatimanditam
nama sariram atthi nu kho natthi"ti kankhati. Gune kankhamano
"atitanagatapaccuppannajananasamattham sabbannutannanam atthi nu kho natthi"ti kankhati.
Vicikicchatiti vicinanto kicchati, dukkham apajjati, vinicchetum na sakkoti.
Nadhimuccatiti evametanti adhimokkham na patilabhati. Na sampasidatiti gunesu
otaritva nibbicikicchabhavena pasiditum anavilo bhavitum na sakkoti.
     Dhammeti pariyattidhamme ca pativedhadhamme ca kankhati. 1- Pariyattidhamme
kankhamano "tepitakam buddhavacanam caturasiti dhammakkhandhasahassaniti vadanti, atthi
nu kho etam natthi"ti kankhati. Pativedhadhamme kankhamano "vipassananissando
maggo nama, magganissando phalam nama, sabbasankharanam patinissaggo
nibbanam namati vadanti, tam atthi nu kho natthi"ti kankhati.
     Samghe kankhatiti "ujupatipannotiadinam padanam vasena evarupam patipadam
patipanna cattaro maggattha cattaro phalatthati atthannam puggalanam samuhabhuto
samgho nama atthi nu kho natthi"ti kankhati. Sikkhaya kankhamano "adhisilasikkha
adhicittasikkha adhipannasikkhati vadanti, sa atthi nu kho natthi"ti kankhati.
     Cetaso vinibandhati cittam bandhitva mutthiyam katva viya ganhantiti cetaso
vinibandha. Kameti vatthukamepi kilesakamepi. Kayeti attano kaye. Rupeti
bahiddharupe. Yavadatthanti yattakam icchati, tattakam. Udaravadehakanti udarapuram.
Tanhi udaram avadehanato udaravadehakanti vuccati. Seyyasukhanti pancapithasukham
utusukham va. Passasukhanti yatha samparivattakam sayantassa dakkhinapassavamapassanam sukham
hoti, evam uppannasukham. Middhasukhanti niddasukham. Anuyuttoti yuttapayutto
@Footnote: 1 cha.Ma. ayam patho na dissati
Viharati. Panidhayati patthayitva. Silenatiadisu silanti catuparisuddhisilam. Vatanti
vatasamadanam. Tapoti tapacaranam. Brahmacariyanti methunavirati. Devo va bhavissamiti
mahesakkhadevo va bhavissami. Devannataro vati appesakkhadevesu va annataro.
Kusaladhamme avaranti nivarentiti nivaranani.
     Mata jivita voropita hotiti manusseneva sakajanika manussamata
jivita voropita hoti. Pitapi manussapitava. Arahapi manussaarahava. Dutthena
cittenati vadhakacittena.
     Sanniti sannasamangi. Arogoti nicco. Itthethe abhivadantiti ittham eke
abhivadanti, evameke abhivadantiti attho. Ettavata solasa sannivada kathita.
Asanniti sannavirahito. Imina padena attha asannivada 1- kathita. Tatiyapadena
attha nevasanninasannivada kathita. Sato va pana sattassati athava pana
vijjamanasseva sattassa. Ucchedanti upacchedam. Vinasanti adassanam. Vibhavanti
bhavavigamam. 2- Sabbanetani annamannavevacananeva. Tattha dve jana ucchedaditthim
ganhanti labhi ca alabhi ca. Tattha labhi arahato dibbena cakkhuna cutim
disva upapattim apassanto yo va cutimattameva datthum sakkoti, na upapatam.
So ucchedaditthim ganhati. Alabhi "ko paralokam janati"ti kamasukhagiddhataya
va "yatha rukkhapannani 3- patitani na puna viruhanti, evam satta"tiadina
vitakkena va ucchedam ganhati. Idha pana tanhaditthinam vasena tatha ca
annatha ca vikappetvava uppanna satta ucchedavada kathita. Tesanhi idam
sangahavacanam. Ditthadhammanibbanam va paneketi ettha ditthadhammoti paccakkhadhammo
vuccati. Tattha tattha patiladdhattabhavassetam adhivacanam. Ditthadhamme nibbanam
@Footnote: 1 cha.Ma. sannivada      2 cha.Ma. bhavavigamam        3 cha.Ma. rukkhato pannani
Ditthadhammanibbanam, imasmimyeva attabhave dukkhavupasamananti 1- attho. Idam pancanna
ditthadhammanibbanavadanam sangahavacanam.
     [942] Verati veracetana. Byasanati vinasa. Akkhantiyati anadhivasanaya.
Appiyoti dassanasavanapatikulatta 2- na piyayitabbo. Cintetumpi patikulatta
mano etasmim na appetiti amanaPo. Verabahuloti bahuvero. Vajjabahuloti
bahudoso.
     Ajivakabhayanti ajivam jivitavuttim paticca uppannam bhayam, tam agarikassapi
hoti anagarikassapi. Tattha agarikena tava ajivahetu bahum akusalam katam
hoti. Athassa maranasamaye niraye upatthahante bhayam uppajjati. Anagarikenapi
bahu anesana kata honti. 3- Athassa maranakale niraye upatthahante bhayam
uppajjati. Idam ajivakabhayam nama. Asilokabhayanti garahabhayam. Parisasarajjabhayanti
katapapassa puggalassa sannipatitam parisam upasankamantassa sarajjasankhatam bhayam
uppajjati. Idam parisasarajjabhayam nama. Itaradvayam pakatameva.
     [943] Ditthadhammanibbanavadesu 4- pancahi kamagunehiti manapiyarupadihi
pancahi kamakotthasehi bandhanehi va. Samappitoti sutthu appito allino
hutva. Samangibhutoti  samannagato. Paricaretiti tesu kamagunesu yathasukham
indriyani careti sancareti ito cito ca upaneti. Athava pana lalati ramati
kilatiti. Ettha ca duvidha kamaguna manussaka ceva dibba ca. Manussaka
mandhatukamagunasadisa datthabba, dibba paranimmitavasavattidevarajassa
kamagunasadisati. Evarupe kame upagatanhi te paramaditthadhammanibbanappatto hotiti
vadanti. Tattha paramaditthadhammanibbananti paramam ditthadhammanibbanam, uttamanti
attho.
@Footnote: 1 cha.Ma. dukakha vupasammantiti       2 cha.Ma. dassanasavanapatikulataya
@3 cha.Ma. hoti                 4 cha.Ma......varesu
     Dutiyavare hutva abhavatthena anicca, patipilanatthena dukkha,
pakatijahanatthena viparinamadhammati veditabba. Tesam viparinamannathabhavati
tesam kamanam viparinamasankhata annathabhava. "yampi me ahosi, tampi me
natthi"ti vuttanayeneva uppajjanti sokaparidevadukkhadomanassupayasa. Tattha
antonijjhayanalakkhano soko, tannissitalalappalakkhano paridevo,
kayapatipilanalakkhanam dukkham, manovighatalakkhanam domanassam. Visadalakkhano 1- upayaso.
     Vitakkitanti abhiniropanavasena pavatto vitakko. Vicaritanti anumajjanavasena
pavatto vicaro. Etena etanti etena vitakkitena ca vicaritena ca 2- etam
pathamajjhanam olarikam sakantakam viya khayati.
     Pitigatanti pitiyeva. Cetaso ubbilavitanti cittassa ubbilabhavakaranam. 3-
Cetaso abhogoti jhana vutthaya tasmim sukhe punappunam cittassa abhogo
manasikaroti. Sesam sabbattha uttanatthamevati.
                      Pancakaniddesavannana nitthita.
                           -----------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 54 page 545-549. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=54&A=12819&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=54&A=12819&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=35&i=976              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=35&A=12911              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=35&A=10281              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=35&A=10281              Contents of The Tipitaka Volume 35 http://84000.org/tipitaka/read/?index_35

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]