ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 54 : PALI ROMAN Vibhanga.A. (sammoha.)

                          9. Iddhipadavibhanga
                       1. Suttantabhajaniyavannana
     [431] Idani tadanantare iddhipadavibhange cattaroti gananaparicchedo.
Iddhipadati ettha ijjhatiti iddhi, samijjhati nipphajjatiti attho. Ijjhanti
va etaya satta iddha vuddha ukkamsagata hontitipi iddhi. Pathamenatthena
iddhieva pado iddhipado, iddhikotthasoti attho. Dutiyenatthena iddhiya
padoti iddhipado, padoti patittha adhigamupayoti attho. Tena hi yasma
uparupari visesasankhatam iddhim pajjanti papunanti, tasma padoti vuccati.
Ettavata 1- "cattaro iddhipada"ti ettha attho veditabbo.
     Idani te bhajetva dassetum idha bhikkhutiadi araddham. Tattha idha bhikkhuti
imasmim sasane bhikkhu. Chandasamadhipadhanasankharasamannagatanti ettha chandahetuko
chandadhiko va samadhi chandasamadhi. Kattukamyatachandam adhipatim karitva
patiladdhasamadhissetam adhivacanam. Padhanabhuta sankhara padhanasankhaRa. Catukiccasadhakassa
sammappadhanaviriyassetam adhivacanam. Samannagatanti chandasamadhina ca padhanasankharehi
ca upetam. Iddhipadanti nipphattipariyayena va ijjhanatthena 2- ijjhanti etaya
satta iddha vuddha ukkamsagata hontiti imina va pariyayena iddhiti
sankhagatanam upacarajjhanadikusalacittasampayuttanam chandasamadhipadhanasankharanam
adhitthanatthena padabhutam sesacittacetasikarasinti attho. Yanhi parato "iddhipadoti
tathabhutassa vedanakkhandho .pe. Vinnanakkhandho"ti vuttam, tam imina atthena
yujjati. Imina nayena sesesupi attho veditabbo. Yatheva hi chandam adhipatim
karitva patiladdhasamadhi chandasamadhiti vutto, evam viriyam .pe. Cittam. Vimamsam
adhipatim karitva patiladdhasamadhi vimamsasamadhiti vuccati.
@Footnote: 1 cha.Ma. evam tava          2 cha.Ma. ijjhanakatthena
     Idani chandasamadhiadini padani bhajetva dassetum kathanca bhikkhutiadi
araddham. Tattha chandance bhikkhu adhipatim karitvati yadi bhikkhu chandam adhipatim chandam
jetthakam chandam dhuram chandam pubbangamam katva samadhim patilabhati nibbatteti, evam
nibbattito ayam samadhi chandasamadhi nama vuccatiti attho. Viriyancetiadisupi
eseva nayo. Ime vuccanti padhanasankharati ettavata chandiddhipadam bhavayamanassa
bhikkhuno padhanabhisankharasankhatam catukiccasadhakam viriyam kathitam. Tadekajjham
abhisannuhitvati tam sabbampi ekato rasim katvati attho. Sankhyam gacchatiti
ekam 1- voharam gacchatiti veditabbanti attho.
     [433] Idani "../../bdpicture/chandasamadhipadhanasankharo"ti etasmim padasamuhe chandadidhamme
bhajetva dassetum tattha katamo chandotiadi araddham. Tam uttanatthameva.
     Upeto hotiti iddhipadasankhato dhammarasi upeto hoti. Tesam dhammananti
tesam sampayuttakanam chandadidhammanam. Iddhi samiddhitiadini sabbani
nipphattivevacananeva. Evam santepi ijjhanakatthena iddhi. Sampunna iddhi
samiddhi. Upasaggena va padam vaddhitam. Ijjhanakaro ijjhana. Samijjhanati upasaggena
padam vaddhitam. Attano santane patubhavavasena labhanam labho. Parihinanampi viriyarambhavasena
puna labho patilabho. Upasaggena va padam vaddhitam. Pattiti adhigamo.
Aparihanavasena samma pattiti sampatti. Phusanati patilabhaphusana. Sacchikiriyati
patilabhasacchikiriyava. Upasampadati patilabhaupasampadaevati veditabba.
     Tathabhutassati tenakarena bhutassa, te chandadidhamme patilabhitva thitassati
attho. Vedanakkhandhotiadihi chandadayo anto katva cattaropi khandha kathita.
Te dhammeti te cattaro arupakkhandhe, chandadayo va tayo dhammetipi vuttam.
Asevatitiadini vuttatthaneva. Sesaiddhipadaniddesesupi iminava nayena attho
veditabbo.
@Footnote: 1 cha.Ma. etam
     Ettavata kim kathitanti? catunnam bhikkhunam matthakappattam kammatthanam
kathitam. Eko hi bhikkhu chandam avassayati, kattukamyatakusaladhammacchandena
atthanibbattiyam 1- sati aham lokuttaradhammam nibbattessami, natthi mayham etassa
nibbattane bharoti chandam jetthakam chandam dhuram chandam pubbangamam katva
lokuttaradhammam nibbatteti. Eko viriyam avassayati, eko cittam avassayati, eko
pannam avassayati, pannaya atthanibbattiyam sati aham lokuttaradhammam nibbattessami,
natthi mayham etassa nibbattane bharoti pannam jetthakam pannam dhuram pannam
pubbangamam katva lokuttaradhammam nibbatteti.
     Katham? yatha hi catusu amaccaputtesu thanantaram patthetva vicarantesu
Eko upatthanam avassayi, eko surabhavam, eko jatim, eko mantam, katham? tesu
Hi pathamo upatthane appamadakaritaya atthanibbattiya sati labbhamanam "lacchametam
thanantaran"ti upatthanam avassayi. Dutiyo upatthane appamattopi "ekacco sangame
paccupatthite santhatum na sakkoti, avassam kho pana ranno paccanto kuppissati.
Tasmim kuppite rathadhure kammam katva rajanam aradhetva aharapessametam
thanantaran"ti surabhavam avassayi. Tatiyo "surabhavepi sati ekacco hinajatiko
hoti, jatim sodhetva thanantaram dadanta mayham dassanti"ti jatim avassayi.
Catuttho "jatimapi eko amantaniyo hoti, mantena kattabbakicce uppanne
aharapessametam thanantaran"ti mantam avassayi. Te sabbepi attano attano
avassayabalena thanantarani papunimsu.
     Tattha upatthane appamatto hutva thanantarappatto viya chandam avassaya
kattukamyatakusaladhammacchandena "atthanibbattiyam sati aham lokuttaradhammam
nibbattessami, natthi mayham etassa nibbattane bharo"ti chandam jetthakam chandam
dhuram chandam pubbangamam katva lokuttaradhammanibbattako datthabbo ratthapalatthero
@Footnote: 1 cha.Ma. atthanipphattiyam. evamuparipi
Viya. 1- So hi ayasma chandam dhuram katva lokuttaradhammam nibbattesi. Surabhavena
rajanam aradhetva thanantarappatto viya viriyam jetthakam viriyam dhuram viriyam
pubbangamam katva lokuttaradhammanibbattako datthabbo sonatthero viya. 2- So hi
ayasma viriyam dhuram katva lokuttaradhammam nibbattesi.
     Jatisampattiya thanantarappatto viya cittam jetthakam cittam dhuram cittam
pubbangamam katva lokuttaradhammanibbattako datthabbo sambhutatthero viya. So
hi ayasma cittam dhuram katva lokuttaradhammam nibbattesi. Mantam avassaya
thanantarappatto viya vimamsam jetthakam vimamsam dhuram vimamsam pubbangamam katva
lokuttaradhammanibbattako datthabbo thero mogharaja viya. So hi ayasma vimamsam dhuram
katva lokuttaradhammam nibbattesi.
     Ettha pana 3- tayo chandasamadhipadhanasankharasankhata dhamma iddhipi honti
iddhipadapi, sesa pana sampayuttaka cattaro khandha iddhipadayeva.
Viriyacittavimamsasamadhipadhanasankhatapi tayo dhamma iddhipi honti iddhipadapi,
sesa pana sampayuttaka cattaro khandha iddhipadayeva. Ayam tava abhedato katha.
     Bhedato pana chando iddhi nama, chandadhurena bhavita cattaro khandha
chandiddhipado nama. Samadhi padhanasankharoti dve dhamma sankharakkhandhavasena
chandiddhipade pavisanti. Pade pavitthatipi vattum vattatiyeva. Tattheva samadhi
iddhi nama, samadhidhurena bhavita cattaro khandha samadhiddhipado nama. Chando
padhanasankharoti dve dhamma sankharakkhandhavasena samadhiddhipade pavisanti. Pade
pavitthatipi vattum vattatieva. Tattheva padhanasankharo iddhi nama, padhanasankharabhavita
cattaro khandha padhanasankhariddhipado nama. Chando samadhiti dve dhamma
sankharakkhandhavasena padhanasankhariddhipade pavisanti. Pade pavitthatipi vattum
@Footnote: 1 Ma.Ma. 13/293/268      2 vinaYu. 5/243/4    3 cha.Ma. ettha ca
Vattatieva. Tattheva viriyam iddhi nama, cittam iddhi nama, vimamsa iddhi nama
.pe. Pade pavitthatipi vattum vattatieva. Ayam bhedato katha nama.
     Ettha pana abhinavam natthi, gahitameva vibhutadhatukam katam. Katham? chando samadhi
Padhanasankharoti ime tayo dhamma iddhipi honti iddhipadapi, sesa
sampayuttaka cattaro khandha iddhipadayeva. Ime hi tayo dhamma ijjhamana
sampayuttakehi catuhi khandhehi saddhimyeva ijjhanti, na vina. Sampayuttaka pana
cattaro khandha ijjhanakatthena iddhi nama honti, patitthanatthena pado
nama. Iddhiti va iddhipadoti va na annassa kassaci adhivacanam, sampayuttakanam
catunnam khandhanamyeva adhivacanam. Viriyacittavimamsasamadhipadhanasankharoti tayo dhamma
.pe. Catunnam khandhanamyeva adhivacanam.
     Apica pubbabhago pubbabhago iddhipado nama, patilabho patilabho
iddhi namati veditabbo. Ayamattho upacarena va vipassanaya va dipetabbo.
Pathamajjhanaparikammanhi iddhipado nama, pathamajjhanam iddhi nama.
Dutiyatatiyacatutthaakasanancayatanavinnanancayatanaakincannayatananevasannanasannayatana-
parikammam iddhipado nama, nevasannanasannayatanam iddhi nama. Sotapattimaggassa
vipassana iddhipado nama, sotapattimaggo iddhi nama. Sakadagamianagami-
arahattamaggassa vipassana iddhipado nama, arahattamaggo iddhi nama,
patilabhenapi dipetum vattatiyeva. Pathamajjhananhi iddhipado nama, dutiyajjhanam
iddhi nama. Dutiyajjhanam iddhipado nama, tatiyajjhanam iddhi nama .pe.
Anagamimaggo iddhipado nama, arahattamaggo iddhi nama.
     Kenatthena iddhi, kenatthena padoti. Ijjhanakattheneva iddhi, patitthanattheneva
pado. Evamidhapi iddhiti va padoti va na annassa kassaci adhivacanam, sampayuttakanam
catunnam khandhanamyeva adhivacananti. Evam vutte pana idamahamsu:- catunnam
Khandhanameva adhivacanam bhaveyya, yadi sattha parato uttaraculabhajaniyam nama na
ahareyya. Uttaraculabhajaniye pana "../../bdpicture/chandoyeva chandiddhipado, viriyameva, cittameva,
vimamsava vimamsiddhipado"ti kathitam. Keci pana "iddhi nama anipphanna, iddhipado
nipphanno"ti vadimsu. Tesam vacanam patikkhipitva iddhipi iddhipadopi nipphanno
tilakkhanabbhahatoti sannitthanam katam. Iti imasmim suttantabhajaniye
lokiyalokuttaramissaka iddhipada kathitati.
                     Suttantabhajaniyavannana nitthita.
                         --------------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 54 page 325-330. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=54&A=7717&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=54&A=7717&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=35&i=505              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=35&A=6810              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=35&A=5903              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=35&A=5903              Contents of The Tipitaka Volume 35 http://84000.org/tipitaka/read/?index_35

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]