ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 54 : PALI ROMAN Vibhanga.A. (sammoha.)

                         13. Appamannavibhanga
                       1. Suttantabhajaniyavannana
     [642] Idani tadanantare appamannavibhange catassoti gananaparicchedo.
Appamannayoti pharanaappamanavasena appamannayo. Eta hi arammanavasena
appamane va satte pharanti, ekasattampi va anavasesapharanavasena pharantiti
pharanaappamanavasena appamannayoti vuccanti. Idha bhikkhuti imasmim sasane bhikkhu.
Mettasahagatenati mettaya samannagatena. Cetasati cittena. Ekam disanti
ekissa disaya. Pathamapariggahitam sattam upadaya ekadisapariyapannasattapharanavasena
vuttam. Pharitvati phusitva arammanam karitva. Viharatiti brahmaviharadhitthitam
iriyapathaviharam pavatteti. Tatha dutiyanti yatha puratthimadisu disasu yankinci
ekam disam pharitva viharati, tatheva tadanantaram dutiyam tatiyam catutthancati attho.
     Iti uddhanti eteneva ca nayena uparimadisanti vuttam hoti. Adho tiriyanti
adhodisampi tiriyadisampi evameva. Ettha ca adhoti hettha. Tiriyanti anudisa. Evam
sabbadisasu assamandale assamiva mettasahagatam cittam saretipi paccasaretipiti
ettavata ekamekam disam pariggahetva odhiso mettapharanam dassitam. Sabbadhitiadi
pana anodhiso dassanattham vuttam. Tattha sabbadhiti sabbattha. Sabbattatayati sabbesu
hinamajjhimukkatthamittasapattamajjhattadippabhedesu attataya ayam parasattoti vibhagam
akatva attasamatayati vuttam hoti. Athava sabbattatayati sabbena cittabhavena
isakampi bahi avikkhipamanoti vuttam hoti. Sabbavantanti sabbasattavantam,
sabbasattayuttanti attho. Lokanti sattalokam.
     Vipulenati evamadipariyayadassanato panettha puna "mettasahagatena"ti
vuttam. Yasma va ettha odhiso pharane viya puna tathasaddo itisaddo va na
vutto, tasma puna "mettasahagatena cetasa"ti vuttam. Nigamanavasena va etam
Vuttam. Vipulenati ettha ca pharanavasena vipulata datthabba. Bhumivasena pana tam mahaggatam.
Pagunavasena appamanam. Sattarammanavasena ca appamanam. Byapadapaccatthikappahanena
averam. Domanassappahanato abyapajjham, 1- niddukkhanti vuttam hoti. Ayam tava
"mettasahagatena cetasa"tiadina nayena thapitaya matikaya attho.
     [643] Idani yadetam "kathanca bhikkhave mettasahagatena cetasa"ti-
adina nayena vuttam padabhajaniyam, tattha yasma idam kammatthanam dosacaritassa
sappayam, tasma yatharupe puggale ayam metta appanam papunati, tam mettaya
vatthubhutam puggalam tava dassetum seyyathapi nama ekam puggalantiadi vuttam. Tattha
seyyathapi namati upamatthe 2- nipato, yatha ekam puggalanti attho. Piyanti
pemaniyam. Manapanti hadayavuddhikaram. Tattha pubbeva sannivasena paccuppannahitena
va piyo nama hoti, siladigunasamayogena manapo nama. Danasamanattatahi
va piyata, piyavacanaatthacariyatahi manapata veditabba. Yasma cettha piyataya
imassa byapadappahanam hoti, tato metta sukham pharati, manapataya udasinata
na santhati, hirottappanca paccupatthati, tato hirottappanupalita metta na
parihayati, tasma tam upamam katva idam vuttam piyam manapanti. Mettayeyyati
mettaya phareyya, tasmim puggale mettam kareyya, pavatteyyati attho. Evameva
sabbe satteti yatha piyam puggalam mettayeyya, evam tasmim puggale appanappattaya
vasibhavam upagataya mettaya majjhattaverisankhatepi sabbe satte anukkamena
pharatiti attho. Metti mettayanatiadini vuttatthaneva.
     [644] Vidisam vati padam tiriyam vati etassa atthavibhavanattham vuttam.
     [645] Pharitvati arammanakaranavasena phusitva. Adhimuncitvati adhikabhavena
muncitva, yatha muttam sumuttam hoti suppasaritam suvitthatam, tatha muncitvati
attho.
@Footnote: 1 cha.Ma. abyapajjam             2 cha.Ma. opammatthe
     [648] Sabbadhiadiniddese yasma tinipi etani padani sabbasangahikani,
tasma nesam ekatova attham dassetum sabbena sabbantiadi vuttam. Tassa attho
hettha vuttoyeva.
     [650] Vipuladiniddese yasma yam appanappattam hutva anantasattapharanavasena
vipulam, tam niyamato bhumivasena mahaggatam hoti. Yanca mahaggatam, tam appamanagocaravasena
appamanam. Yam appamanam, tam paccatthikavighatavasena averam. Yanca averam, tam
vihatabyapajjhataya abyapajjham. Tasma "yam vipulam tam mahaggatan"tiadi vuttam.
Avero abyapajjhoti cettha lingavipariyayena vuttam. Manena va saddhim yojana
katabba:- yam appamanam cittam, so avero mano. Yo avero, so abyapajjhoti.
Apicettha hetthimam hetthimam padam uparimassa uparimassa uparimam uparimam va
hetthimassa hetthimassa atthotipi veditabbam. 1-
     [653] Seyyathapi nama ekam puggalam duggatam durupetanti idampi karunaya
vatthubhutam puggalam dassetum vuttam. Evarupasminhi puggale balavakarunanam
uppajjati. Tattha duggatanti dukkhena samangibhavam gatam. Durupetanti
kayaduccaritadihi upetam, gatikulabhogadivasena va tamabhave thito puggalo duggalo,
kayaduccaritadihi upetatta tamaparayanabhave thito durupetoti evamettha attho
veditabbo.
     [663] Ekam puggalam piyam manapanti idampi muditaya vatthubhutam
puggalam dassetum vuttam. Tattha gatikulabhogadivasena jotibhave thito piyo,
kayasucaritadihi upetatta jotiparayanabhave thito manapoti datthabbo.
     [673] Neva manapam na amanapanti idampi upekkhaya vatthubhutam
puggalam dassetum vuttam. Tattha mittabhavam asampattataya neva manapo, amittabhavam
asampattataya na amanapoti veditabbo. Sesamettha yam vattababam siya, tam sabbam
hettha cittuppadakande 2- vuttameva. Bhavanavidhanampi etesam kammatthananam
visuddhimagge vittharato kathitamevati.
                     Suttantabhajaniyavannana nitthita.
@Footnote: 1 cha.Ma. veditabbo          2 sangani.A. 1/251/247



             The Pali Atthakatha in Roman Book 54 page 404-406. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=54&A=9549&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=54&A=9549&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=35&i=741              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=35&A=8980              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=35&A=7443              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=35&A=7443              Contents of The Tipitaka Volume 35 http://84000.org/tipitaka/read/?index_35

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]