ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 54 : PALI ROMAN Vibhanga.A. (sammoha.)

page413.

15. Patisambhidavibhanga 1. Suttantabhajaniya 1. Sangahavaravannana [718] Idani tadanantare patisambhidavibhange catassoti gananaparicchedo. Patisambhidati pabheda. Yasma pana parato atthe nanam atthapatisambhidatiadimaha, tasma na annassa kassaci pabheda, nanasseva pabhedati veditabba. Iti "catasso patisambhida"ti padena cattaro nanappabhedati ayamattho sangahito. Atthapatisambhidati atthe patisambhida, atthappabhedassa sallakkhanavibhavanavavatthanakaranasamattham atthe pabhedagatam nananti attho. Sesapadesupi eseva nayo. Dhammappabhedassa hi sallakkhanavibhavanavavatthanakaranasamattham dhamme pabhedagatam nanam dhammapatisambhida nama. Niruttippabhedassa sallakkhanavibhavanavavatthanakaranasamattham niruttabhilape pabhedagatam nanam niruttipatisambhida nama. Patibhanappabhedassa sallakkhanavibhavanavavatthanakaranasamattham patibhane pabhedagatam nanam patibhanapatisambhida nama. Idani yathanikkhitta patisambhida bhajetva dassento atthe nanam atthapatisambhidatiadimaha. Tattha atthoti sankhepato hetuphalam. Tanhi hetuvasena araniyam gantabbam pattabbam, tasma atthoti vuccati. Pabhedato pana yankinci paccayasamuppannam, nibbanam, bhasitattho, vipako, kiriyati ime panca dhamma atthoti veditabbo, 1- tam attham paccavekkhantassa tasmim atthe pabhedagatam nanam atthapatisambhida. Dhammoti sankhepato paccayo. So hi yasma tam tam vidahati pavatteti ceva papeti ca, tasma dhammoti vuccati. Pabhedato pana yo koci phalanibbattako @Footnote: 1 cha.Ma. veditabba

--------------------------------------------------------------------------------------------- page414.

Hetu, ariyamaggo, bhasitam, kusalam, akusalanti ime panca dhamma dhammoti veditabbo, 1- tam dhammam paccavekkhantassa tasmim dhamme pabhedagatam nanam dhammapatisambhida. Tatra dhammaniruttabhilape nananti tasmim atthe ca dhamme ca ya sabhavanirutti, tassa abhilape tam sabhavaniruttim saddam arammanam katva paccavekkhantassa tasmim sabhavaniruttabhilape pabhedagatam nanam niruttipatisambhida. Evamayam niruttipatisambhida saddarammana nama jata, na pannattiarammana. Kasma? yasma saddam sutva "ayam sabhavanirutti, ayam na sabhavanirutti"ti Jananti. Patisambhidappatto hi "phasso"ti vutte "ayam sabhavanirutti"ti janati, "phassa"ti va "phassan"ti va vutte pana "ayam na sabhavanirutti"ti janati. Vedanadisupi eseva nayo. Annam panesa namakhyataupasaggabyanjanasaddam janati na janatiti? yadaggena saddam sutva "ayam sabhavanirutti, ayam na sabhavanirutti"ti janati, tadaggenetampi janissatiti. Tam pana nayidam patisambhidakiccanti patikkhipitva idam vatthu kathitam:- tissadattatthero kira bodhimandale 2- suvannasalakam gahetva attharasasu bhasasu katarabhasaya kathemiti pavaresi. Tam pana tena attano uggahe thatva pavaritam, na patisambhidaya thitena. So hi mahapannataya tam tam bhasam kathapetva kathapetva ugganhi. Tato uggahe thatva evam pavaresi. Bhasam nama satta ugganhantiti vatva ca panettha idam kathitam. Matapitaro hi daharakale kumarake mance va pithe va nipajjapetva tam tam kathayamana tani tani kiccani karonti. Daraka tesam tam tam bhasam vavatthapenti "imina idam vuttam, imina idam vuttan"ti. Gacchante gacchante kale sabbampi bhasam jananti. Mata damili, pita andhako. Tesam jatadarako sace matu katham @Footnote: 1 cha.Ma. veditabbo 2 cha.Ma. bodhimande

--------------------------------------------------------------------------------------------- page415.

Pathamam sunati, damilabhasam bhasissati. Sace pitu katham pathamam sunati, andhakabhasam bhasissati. Ubhinnampi pana katham asunanto magadhabhasam bhasissati. Yopi agamake mahaaranne nibbatto, tattha anno kathento nama natthi, sopi attano dhammataya vacanam samutthapento magadhabhasameva bhasissati. Niraye tiracchanayoniyam pittivisaye manussaloke devaloketi sabbattha magadhabhasava ussanna. Tattha sesa ottakirataandhakayonakadamilabhasadika attharasa bhasa parivattanti, [1] ayameveka yathabhuccabrahmavoharaariyavoharasankhata magadhabhasava na parivattati. Sammasambuddhopi tepitakam buddhavacanam tantim aropento magadhabhasayaeva aropesi. Kasma? evanhi attham aharitum sukham hoti. Magadhabhasaya hi tantim arulhassa buddhavacanassa patisambhidappattanam sotapathagamanameva papanco. Sote pana sanghattitamatteyeva nayasatena nayasahassena attho upatthati. Annaya pana bhasaya tantim arulham pothetva pothetva uggahetabbam hoti. Bahumpi uggahetva pana puthujjanassa patisambhidappatti nama natthi, ariyasavako no patisambhidappatto nama natthi. Nanesu nananti sabbatthakananam arammanam katva nanam paccavekkhantassa pabhedagatam nanam patibhanapatisambhidati. Ima pana catassopi patisambhida dvisu thanesu pabhedam gacchanti, pancahi karanehi visada hontiti veditabba. Katamesu dvisu? sekkhabhumiyanca asekkhabhumiyanca. Tattha sariputtattherassa mahamoggallanattherassa mahakassapattherassa mahakaccayanattherassa mahakotthitattherassati asitiyapi mahatheranam patisambhida asekkhabhumiyam pabhedam gata, anandattherassa cittassa gahapatino dhammikassa upasakassa upalissa gahapatino khujjuttaraya upasikayati evamadinam patisambhida sekkhabhumiyam pabhedam gatati imasu dvisu bhumisu pabhedam gacchanti. @Footnote: (1) Ma. kalantarena annatha honti vinassanti ca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page416.

Katamehi pancahi karanehi patisambhida visada hontiti? adhigamena pariyattiya savanena paripucchaya pubbayogenati. Tattha adhigamo nama arahattam. Tanhi pattassa patisambhida visada honti. Pariyatti nama buddhavacanam. Tanhi ugganhantassa patisambhida visada honti. Savanam nama dhammassavanam. Sakkaccam 1- dhammam sunantassa hi patisambhida visada honti. Paripuccha nama atthakatha. Uggahitapaliya attham kathentassa hi patisambhida visada honti. Pubbayogo nama pubbayogavacarata atitabhave haranapaccaharananayena parihatakammatthanata. 2- Pubbayogavacarassa hi patisambhida visada honti. Tattha arahattappattiya punabbasukutumbikaputtassa tissattherassa patisambhida visada ahesum. So kira tambapannidipe 3- buddhavacanam ugganhitva paratiram gantva yonakadhammarakkhitattherassa santike buddhavacanam ugganhitva agacchanto navam abhiruhanatitthe ekasmim pade uppannakankho yojanasatikam maggam 4- nivattitva acariyassa santikam gacchanto antaramagge ekassa kutumbikassa panham kathesi. So pasiditva satasahassagghanikam kambalam adasi. Sopi tam aharitva acariyassa adasi. Thero vasiya kottetva nisidanatthane paribhandam karesi. Kimatthayati? pacchimaya janataya anuggahatthayati. Evam kirassa ahosi "amhakam gatamaggam avajjitva anagate sabrahmacarino patipattim puretabbam mannissanti"ti. Tissattheropi acariyassa santike kankham chinditva jambukolapattane oruyha cetiyanganasammajjanavelaya valikaviharam patva sammajji. Tassa sammajjitatthanam disva "idam vitaragassa bhikkhuno sammajjanatthanan"ti 5- therassa vimamsanatthaya panham pucchimsu. Thero patisambhidappattataya pucchitapucchite panhe kathesiti. Pariyattiya pana tissadattattherassa ceva nagasenattherassa ca patisambhida visada ahesum. Sakkaccam dhammassavanena sudhammasamanerassa patisambhida @Footnote: 1 cha.Ma. sakkaccanhi 2 cha.Ma. pariggahita.... 3 cha.Ma. tamba.... @4 cha.Ma. yojanasatamaggam 5 cha.Ma. sammatthatthanam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page417.

Visada ahesum. So kira talangarasidhammadinnattherassa 1- bhagineyyo khuraggeyeva arahattam patto. Matulattherassa dhammavinicchayatthane nisiditva sunantoyeva tini pitakani pagunani akasi. Uggahitapaliya attham kathentassa pana tissadattattherasseva patisambhida visada ahesum. Gatapaccagatavattam pana puretva yava anulomam kammatthanam ussukkapetva agatanam visadabhavappattapatisambhidanam pubbayogavacaranam anto natthi. Etesu pana karanesu pariyatti, savanam, paripucchati imani tini pabhedasseva balavakaranani. Pubbayogo adhigamassa balavapaccayo, pabhedassa hoti na hotiti? hoti, na pana tatha. Pariyattisavanaparipuccha hi pubbe hontu va ma va, pubbayogena pana 2- pubbe ceva etarahi ca sankharasammasanam vina patisambhida nama natthi. Ime pana dvepi ekato hutva patisambhida upatthambhetva visada karontiti. Sangahavaravannana nitthita. ------------- 2. Saccavaradivannana [719] Idani ye sangahavare panca attha ca dhamma ca sangahita, tesam pabhedadassananayena patisambhida vibhajitum puna catassotiadina nayena pabhedavaro araddho. So saccavarahetuvaradhammavarapaccayakaravarapariyattivaravasena pancavidho. Tattha paccayasamuppannassa dukkhassa 3- paccayena pattabbassa nibbanassa ca atthabhavam phalanibbattakassa samudayassa nibbanasampapakassa ariyamaggassa ca dhammabhavanca dassetum saccavaro vutto. Yassa kassaci pana phalanibbattakassa 4- hetuno dhammabhavam hetuphalassa ca atthabhavam dassetum hetuvaro @Footnote: 1 Ma. valankaravaSi...., cha. talangaravaSi.... 2 cha.Ma. ayam saddo na dissati @3 cha.Ma. dukkhasaccassa 4 cha.Ma. hetuphala....

--------------------------------------------------------------------------------------------- page418.

Vutto. Tattha ca hetuphalakkamavasena uppatipatiya pathamam dhammapatisambhida niddittha. Ye pana dhamma tamha tamha ruparupappabheda hetuto jata, tesam atthabhavam tassa tassa ca ruparupadhammappabhedassa hetuno dhammabhavam dassetum dhammavaro vutto. Jaramaranadinam pana atthabhavam jaramaranadisamudayasankhatanam jatiadinanca dhammabhavam dassetum paccayakaravaro vutto. Tato pariyattisankhatassa tassa tassa bhasitassa dhammabhavam bhasitasankhatena paccayena pattabbassa bhasitatthassa ca atthabhavam dassetum pariyattivaro vutto. Tattha ca yasma bhasitam natva tassattho nayati, tasma bhasitabhasitatthakkamena uppatipatiya pathamam dhammapatisambhida niddittha. Pariyattidhammassa pana pabhedadassanattham "tattha katama dhammapatisambhida"ti pucchapubbangamo patiniddesavaro vutto. Tattha suttantiadihi navahi angehi nippadesato tanti gahita. Ayam imassa bhasitassa attho, ayam imassa bhasitassa atthoti imasmimpi thane bhasitavasena nippadesato tantieva gahitati. Suttantabhajaniyavannana nitthita. --------------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 54 page 413-418. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=54&A=9758&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=54&A=9758&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=35&i=777              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=35&A=10060              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=35&A=8032              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=35&A=8032              Contents of The Tipitaka Volume 35 http://84000.org/tipitaka/read/?index_35

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]