ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
previous bookdispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 55 : PALI ROMAN Panca.A. (paramatthadi.)

                             Abhidhammapitaka
                       dhatukathadipancapakaranatthakatha
                           dhatukathavannana
                            ---------
                namo tassa bhagavato arahato sammasambuddhassa.
                            Arambhakatha
                attharasahi bhedehi     vibhangam marabhanjano
                desayitva mahaviro    yam tasseva anantaram.
                Adesayi dhatukatham       dhatubhedappakasano
                tassattham dipayissami     tam sunatha samahitati.
                          1. Matikavannana
                         1. Nayamatikavannana
     [1] Sangaho asangahotiadinanhi vasena idam pakaranam "cuddasavidhena
vibhattan"ti vuttam. Tam sabbampi uddesaniddesato dvidha thitam. Tassa 1- matika
uddeso. Sa pancadha thita 2- nayamatika abbhantaramatika nayamukhamatika
lakkhanamatika bahiramatikati. Tattha sangaho asangaho .pe. Vippayuttena
sangahitam asangahitanti ayam cuddasahi padehi nikkhitta nayamatika nama. Ayanhi
imina sangahadikena nayena dhatukathayam 3- dhamma vibhattati dassetum thapitatta
nayamatikati vuccati. Etesam padanam mulabhutatta mulamatikatipi vattum vattati.
@Footnote: 1 cha.Ma. tattha    2 cha.Ma. sa pancavidha    3 cha.Ma. dhatukatha
                       2. Abbhantaramatikavannana
     [2] Pancakkhandha .pe. Manasikaroti ayam pancavisadhikena padasatena
nikkhitta abbhantaramatika nama. Ayanhi "sabbapi dhammasangani dhatukathaya
matika"ti evam avatva sangahadina nayena vibhajitabbe khandhadidhamme sarupato
dassetva dhatukathaya abbhantareyeva thapitatta abbhantaramatikati vuccati. Khandhadinam
padanam dhammasanganimatikaya asangahitatta pakinnakamatikatipi vattum vattati.
                        3. Nayamukhamatikavannana
     [3] Tihi sangaho. Tihi asangaho. Catuhi sampayogo. Catuhi vippayogoti
ayam catuhi padehi nikkhitta nayamukhamatika nama. Ayanhi sabbesupi pancakkhandhadisu
ceva kusalattikadisu ca matikadhammesu tihi khandhayatanadhatupadeheva sangaho
ca asangaho ca yojetabbo. Tatha catuhi arupakkhandhehi sampayogo ca vippayogo
ca. Etani imesam sangahadinam 1- nayanam mukhaniti dassetum thapitatta nayamukhamatikati
vuccati.
                        4. Lakkhanamatikavannana
     [4] Sabhago. Visabhagoti ayam dvihi padehi nikkhitta lakkhanamatika
nama. Ayanhi sabhagalakkhanehi dhammehi sangahanayo, visabhagalakkhanehi asangahanayo,
tatha sampayogavippayoganayo yojetabboti tam 2- sabhagavisabhagalakkhanavasena
sangahadilakkhanam dassetum thapitatta lakkhanamatikati vuccati.
                        5. Bahiramatikavannana
     [5] Sabbapi dhammasangani dhatukathaya matikati ayam chasatthi tikapadani
dve ca dukapadasatani sankhipitva nikkhitta bahiramatika nama. Ayanhi
@Footnote: 1 cha.Ma. sangahasangahadinam     2 cha.Ma. ayam patho na dissati
"pancakkhandha .pe. Manasikaro"ti evam dhatukathaya abbhantare avatva "sabbapi
dhammasangani"ti evam dhatukathaya matikato bahi thapitatta bahiramatikati vuccati.
     Evam matikaya pancadha thitabhavam viditva idani "sangaho asangaho"ti-
adisu sangaho tava jatisanjatikiriyagananavasena catubbidho. Tattha "sabbe
khattiya agacchantu, sabbe brahmana, sabbe vessa, sabbe  sudda
agacchantu," "ya cavuso visakha sammavaca, yo ca sammakammanto, yo ca
sammaajivo. Ime dhamma silakkhandhena sangahita"ti 1-  ayam jatisangaho nama.
  "ekajatika agacchantu"ti vuttatthane viya hi idha sabbepi jatiya ekasangaham
gata. "sabbe kosalaka agacchantu, sabbe magadhaka agacchantu, 2- sabbe
arukacchaka 3- agacchantu," "yo cavuso visakha sammavayamo, ya ca sammasati,
yo ca sammasamadhi. Ime dhamma samadhikkhandhena  sangahita"ti 1- ayam sanjati-
sangaho nama. "ekatthane jatisambandha 4- agacchantu"ti vuttatthane viya hi
idha sabbepi sanjatitthanena nivutthokasena ekasangaham gata.  "sabbe
hattharoha agacchantu, sabbe assaroha agacchantu, 2- sabbe rathika
agacchantu," "ya cavuso visakha sammaditthi, yo ca sammasankapPo. Ime
dhamma pannakkhandhena sangahita"ti 1- ayam kiriyasangaho nama. Sabbepi 5-
hete 6- attano kiriyakaranena ekasangaham gata. "cakkhayatanam katamakkhandhagananam
gacchatiti. Rupakkhandhagananam gacchatiti. Hanci cakkhayatanam rupakkhandhagananam gacchati,
tena vata re vattabbe `cakkhayatanam rupakkhandhena sangahitan"ti 7- ayam gananasangaho
nama. Ayamidhadhippeto. Tappatipakkhena asangaho veditabbo. Tesam vikappato
@Footnote: 1 Ma.mu. 12/462/412  2 cha.Ma. ayam patho na dissati
@3 cha.Ma. bharukacchaka, arukacuchesu jata arukacchakati yojana
@4 cha.Ma. ekatthane jata samvaddha
@5 cha.Ma. sabbeva  6 Si. hi te  7 abhi. 37/471/284
Sangahitena asangahitadini. Ekuppadekanirodhaekavatthukaekarammanatavasena
sampayogo. Tappatipakkhato vippayogo. Tesam vikappato sampayuttena vippayuttadini.
Tadubhayasamsaggavikappato sangahitena sampayuttam vippayuttantiadini. Pancakkhandhati-
adini pana khandhavibhangadisu vuttanayeneva veditabbani. Phassadayo panettha
sannitathanavasena vuttasabbacittuppadasadharanato vuttati.
                        Matikavannana nitthita.
                           -----------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 55 page 1-4. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=55&A=1&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=55&A=1&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=36&i=1              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=36&A=1              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=36&A=1              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=36&A=1              Contents of The Tipitaka Volume 36 http://84000.org/tipitaka/read/?index_36

previous bookdispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]