ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 55 : PALI ROMAN Panca.A. (paramatthadi.)

                     24. Avigatapaccayaniddesavannana
     [24] Avigatapaccayaniddese cattaro khandhatiadinam sabbakarena
atthipaccayaniddese vuttanayeneva attho veditabbo. Imassapi hi paccayassa
atthipaccayena saddhim byanjanamatteyeva nanattam, na attheti.
                    Avigatapaccayaniddesavannana nitthita.
                           -----------
                     Paccayaniddesapakinnakavinicchayakatha
     idani evam uddesaniddesato dassitesu imesu catuvisatiya paccayesu
nanacarassa visadabhavattham anekadhammanam ekapaccayabhavato, ekadhammassa anekapaccaya-
bhavato, ekapaccayassa anekapaccayabhavato, paccayasabhagato, paccayavisabhagato,
yugalakato, janakajanakato, sabbatthanikasabbatthanikato, rupam rupassatiadivikappato,
bhavabhedatoti imesam dasannam padanam vasena pakinnakavinicchayo veditabbo. Tattha
anekadhammanam ekapaccayabhavatoti etesu hi thapetva kammapaccayam avasesesu tevisatiya
paccayesu anekadhamma ekato paccaya honti, kammapaccayo pana eko cetana-
dhammoyevati evam tavettha anekadhammanam ekapaccayabhavato vinicchayo veditabbo.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page444.

Ekadhammassa anekapaccayabhavatoti hetupaccaye tava amoho eko dhammo, so purejatakammaharajjhanapaccayova na hoti, sesanam visatiya paccayanam vasena paccayo hoti. Alobhadosa indriyamaggapaccayapi na honti, sesanam attharasannam paccayanam vasena paccaya honti. Lobhamoha vipakapaccayapi na honti, sesanam sattarasannam paccayanam vasena paccaya honti. Doso adhipatipaccayopi na hoti, sesanam solasannam paccayanam vasena paccayo hoti. Arammanapaccaye rupayatanam cakkhuvinnanadhatuya arammanapurejataatthiavigatavasena catudha paccayo, tatha manodhatuya ahetukamanovinnanadhatuya ca. Sahetukaya pana arammanadhipatiarammanupanissayavasenapi paccayo hotiti. Imina nayena sabbesam arammanapaccayadhammanam anekapaccayabhavo veditabbo. Adhipatipaccaye arammanadhipatino arammanapaccaye vuttanayeneva aneka- paccayabhavo veditabbo. Sahajatadhipatisu vimamsa amohahetu viya visatidha paccayo hoti. Chando hetupurejatakammaaharindriyajjhanamaggapaccayo na hoti, sesanam sattarasannam paccayanam vasena paccayo hoti. Cittam hetupurejatakammajjhanamagga- paccayo na hoti, sesanam ekunavisatiya paccayanam vasena paccayo hoti. Viriyam hetupurejatakammaharajjhanapaccayo na hoti, sesanam ekunavisatiya paccayanam vasena paccayo hoti. Anantarapaccaye "cakkhuvinnanadhatu"tiadina nayena vuttesu catusu khandhesu vedanakkhandho hetupurejatakammaharamaggapaccayo na hoti, sesanam ekunavisatiya paccayanam vasena paccayo hoti. Sannakkhandho indriyajjhanapaccayopi na hoti, sesanam sattarasannam vasena paccayo hoti. Sankharakkhandhe hetu hetupaccaye vuttanayena, chandaviriyani adhipatipaccaye vuttanayeneva paccaya honti. Phasso hetupurejatakammaindriyajjhanamaggapaccayo na hoti, sesanam attharasannam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page445.

Vasena paccayo hoti. Cetana hetupurejataindriyajjhanamaggapaccayo na hoti, sesanam ekunavisatiya vasena paccayo hoti. Vitakko hetupurejatakammaaharindriya- paccayo na hoti, sesanam ekunavisatiya vasena paccayo hoti. Vicaro maggapaccayopi na hoti, sesanam attharasannam vasena paccayo hoti. Piti tesanneva attharasannam 1- vasena paccayo hoti. Cittekaggata hetupurejata- kammaharapaccayo na hoti, sesanam visatiya vasena paccayo hoti. Saddha hetupurejatakammaharajjhanamaggapaccayo na hoti, sesanam attharasannam vasena paccayo hoti. Sati tehi ceva maggapaccayena cati ekunavisatiya vasena paccayo hoti. Jivitindriyam saddhaya vuttanam attharasannam vasena paccayo hoti. Hirottappam tato indriyapaccayam apanetva sesanam sattarasannam vasena paccayo hoti. Tatha kayapassaddhadini yugalakani, yevapanakesu adhimokkhamanasikaratatramajjhattata karunamudita ca. Viratiyo pana tehi ceva maggapaccayena cati attharasadha paccaya honti. Micchaditthi tato vipakapaccayam apanetva sattarasadha, micchavaca- kammantajiva tehi ceva kammaharapaccayehi cati ekunavisatidha. Ahirikam anottappam mano thinam middham uddhaccanti ime hetupurejatakammavipakaharindriyajjhana- maggapaccaya na honti, sesanam pana solasannam paccayanam vasena paccaya honti. Vicikicchaissamacchariyakukkuccani tato adhipatipaccayam apanetva pannarasadha. Vinnanakkhandhassa adhipatipaccaye vuttanayeneva anekapaccayabhavo veditabbo. Samanantarapaccayepi eseva nayo. Sahajatapaccaye catusu tava khandhesu ekekassa dhammassa anekapaccayabhavo vuttanayeneva veditabbo. Cattari mahabhutani arammanaarammanadhipatisahajata- annamannanissayaupanissayapurejataatthiavigatavasena navadha paccaya honti. Hadayavatthu @Footnote: 1 cha.Ma. ayam patho na dissati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page446.

Tesanceva vippayuttapaccayassa 1- ca vasena dasadha paccayo hoti. Annamannapaccaye apubbam natthi. Nissayapaccaye cakkhvayatanadini arammanaarammanadhipatinissayaupa- nissayapurejataindriyavippayuttaatthiavigatavasena navadha paccaya honti. Upanissaya- paccaye apubbam natthi. Purejatapaccaye rupasaddagandharasayatanani arammana- arammanadhipatiupanissayapurejataatthiavigatavasena chadha paccaya honti. Ettaka- mevettha apubbam. Pacchajatadisu apubbam natthi. Aharapaccaye kabalinkaraharo arammanaarammanadhipatiupanissayaaharaatthiavigatavasena chadha paccayo hoti. Indriyadisu apubbam natthi. Evamettha ekadhammassa anekapaccayabhavatopi vinnatabbo vinicchayo. Ekapaccayassa anekapaccayabhavatoti hetupaccayadisu yassa kassaci ekapaccayassa yenakarena yenatthena yo paccayuppannanam paccayo hoti, tam akaram tam attham avijahitvava annehipi yehakarehi yehi atthehi so tasminneva khane tesam dhammanam anekapaccayabhavam gacchati, tato anekapaccayabhavato tassa vinicchayo veditabboti attho. Seyyathidam? amoho hetupaccayo, so hetupaccayattam avijahantova adhipatisahajataannamannanissayavipakaindriyamaggasampayuttavippayuttaatthiavigatanam vasena aparehipi ekadasahakarehi anekapaccayabhavam gacchati. Alobhadosa tato adhipatiindriyamaggapaccaye tayo apanetva sesanam vasena anekapaccayabhavam gacchanti. Idam vipakahetusuyeva labbhati, kusalakiriyesu pana vipakapaccayata parihayati. Lobhadosamoha te tayo vipakancati cattaro apanetva sesanam vasena anekapaccayabhavam gacchanti. Arammanapaccayo tam arammanapaccayattam avijahantoyeva 2- arammana- dhipatinissayupanissayapurejatavippayuttaatthiavigatanam vasena aparehipi sattahakarehi @Footnote: 1 cha.Ma. vippayuttassa 2 cha.Ma. avijahantamyeva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page447.

Anekapaccayabhavam gacchati. Ayamettha ukkatthaparicchedo, arupadhammanam pana atitanagatanam va rupadhammanam arammanapaccayabhave sati arammanadhipatiarammanupanissayamattanneva uttarim labbhati. Adhipatipaccaye vimamsa amohasadisa, chando adhipatipaccayo adhipatipaccayattam avijahantova sahajataannamannanissayavipakasampayuttavippayuttaatthi- avigatanam vasena aparehipi atthahakarehi anekapaccayabhavam gacchati. Viriyam tesanceva indriyamagganancati 1- imesam vasena aparehipi dasahakarehi anekapaccayabhavam gacchati. Cittam tato maggapaccayam apanetva aharapaccayam pakkhipitva imesam vasena adhipatipaccayato uttarim dasahakarehi anekapaccayabhavam gacchati. Arammanadhipatino pana hettha arammanapaccaye vuttanayeneva anekapaccayabhavo veditabbo. Anantarasamanantarapaccaya anantarasamanantarattam avijahantava upanissayakammasevana- natthivigatanam vasena aparehipi pancahakarehi anekapaccayabhavam gacchanti. Ariyamaggacetanayevettha kammapaccayatam labhati, na sesadhamma. Sahajatapaccayo sahajatapaccayattam avijahantova hetuadhipatiannamannanissayakammavipakaaharindriyaj- jhanamaggasampayuttavippayuttaatthiavigatanam vasena aparehipi cuddasahakarehi anekapaccayabhavam gacchati. Ayampi ukkatthaparicchedo, vatthusahajatadinam pana vasenettha hetupaccayadinam abhavopi veditabbo. Annamannapaccayepi eseva nayo. Nissayapaccayo nissayapaccayattam avijahantova catuvisatiya paccayesu attano nissayapaccayattanceva anantarasamanantarapacchajatasevananatthivigatapaccaye ca cha apanetva sesanam vasena aparehipi sattarasahakarehi anekapaccayabhavam gacchati. Ayampi ukkatthaparicchedo, vatthunissayadinam pana vasenettha hetupaccayadinam abhavopi veditabbo. @Footnote: 1 cha.Ma. indriyamaggapaccayanancati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page448.

Upanissayapaccaye arammanupanissayo arammanadhipatisadiso. Anantarupanissayo anantararupanissayattam avijahantova anantarasamanantarakammasevananatthivigatanam vasena aparehipi chahakarehi anekapaccayabhavam gacchati. Ariyamaggacetanayevettha kammapaccayatam labhati, na sesadhamma. Pakatupanissayo pakatupanissayova. Purejatapaccayo attano purejatapaccayattam avijahantova arammanaarammanadhipatinissayupanissayaindriya- vippayuttaatthiavigatanam vasena aparehipi atthahakarehi anekapaccayabhavam gacchati. Ayampi ukkatthaniddesova, arammanapurejate panettha nissayaindriyavippayutta- paccayata na labbhati. Ito uttarimpi labbhamanalabbhamanampi veditabbam. Pacchajatapaccayo attano pacchajatapaccayattam 1- avijahantova vippayuttaatthi- avigatanam vasena aparehipi tihakarehi anekapaccayabhavam gacchati. Asevanapaccayo asevanapaccayattam avijahantova anantarasamanantarupanissayanatthivigatanam vasena aparehipi pancahakarehi anekapaccayabhavam gacchati. Kammapaccayo kammapaccayattam avijahantova ekakkhaniko tava sahajata- annamannanissayavipakaharasampayuttavippayuttaatthiavigatanam vasena aparehipi navahakarehi anekapaccayabhavam gacchati, nanakkhaniko upanissayanantarasamanantara- natthivigatanam vasena aparehipi pancahakarehi anekapaccayabhavam gacchati. Vipakapaccayo vipakapaccayattam avijahantova hetuadhipatisahajataannamannanissayakammaharindriyaj- jhanamaggasampayuttavippayuttaatthiavigatanam vasena aparehipi cuddasahakarehi anekapaccayabhavam gacchati. Aharapaccaye kabalinkaraharo aharapaccayattam avijahantova atthiavigatanam vasena aparehipi dvihakarehi anekapaccayabhavam gacchati. Sesa tayo aharapaccayattam avijahantava yathanurupam adhipatisahajataannamannanissayakamma- vipakindriyasampayuttavippayuttaatthiavigatanam vasena aparehipi ekadasahakarehi anekapaccayabhavam gacchanti. @Footnote: 1 cha.Ma. pacchajatapaccayabhavam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page449.

Indriyapaccaye rupino pancindriya indriyapaccayattam avijahantava nissayapurejatavippayuttaatthiavigatanam vasena aparehipi pancahakarehi anekapaccayabhavam gacchanti. Rupajivitindriyampi indriyapaccayattam avijahantanneva atthiavigatanam vasena aparehipi dvihakarehi anekapaccayabhavam gacchati. Arupino indriyanipi yathanurupam indriyapaccayattam avijahantaneva hetuadhipatisahajataannamannanissaya- vipakaharajjhanamaggasampayuttavippayuttaatthiavigatanam vasena aparehipi terasahakarehi anekapaccayabhavam gacchanti. Jhanapaccayo jhanapaccayattam avijahantova yathanurupam sahajataannamannanissayavipakindriyamaggasampayuttavippayuttaatthiavigatanam vasena aparehipi dasahakarehi anekapaccayabhavam gacchati. Maggapaccayo maggapaccayattam avijahantova yathanurupam jhanapaccaye vuttanam dasannam hetuadhipatinancati imesam vasena aparehipi dvadasahakarehi anekapaccayabhavam gacchati. Sampayuttapaccayo sampayuttapaccayattam avijahantova yathanurupam hetuadhipati- sahajataannamannanissayakammavipakaharindriyajjhanamaggaatthiavigatanam vasena aparehipi terasahakarehi anekapaccayabhavam gacchati. Vippayuttapaccayo vippayutta- paccayattam avijahantova anantarasamanantarasevanasampayuttanatthivigatasankhate cha paccaye apanetva sesanam vasena yathanurupam aparehipi sattarasahakarehi anekapaccayabhavam gacchati. Tattha rupassa ceva arupassa ca paccayavibhago veditabbo. Atthipaccayo atthipaccayattam avijahantova anantarasamanantarasevananatthivigatasankhate panca paccaye apanetva sesanam vasena yathanurupam aparehipi attharasahakarehi anekapaccayabhavam gacchati. Natthipaccayavigatapaccaya anantarapaccayasadisa. Avigatapaccayo atthipaccayasadisoyevati evamettha ekapaccayassa anekapaccayabhavatopi vinnatabbo vinicchayo.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page450.

Paccayasabhagatoti etesu hi catuvisatiya paccayesu anantarasamanantarupanissaya- sevananatthivigata sabhaga, tatha arammanaarammanadhipatiarammanupanissayati imina upayenettha paccayasabhagatopi vinnatabbo vinicchayo. Paccayavisabhagatoti purejatapaccayo panettha pacchajatapaccayena visabhago, tatha sampayuttapaccayo vippayuttapaccayena, atthipaccayo natthipaccayena, vigatapaccayo avigatapaccayenati imina upayenettha paccayavisabhagatopi vinnatabbo vinicchayo. Yugalakatoti etesu ca atthasarikkhataya saddasarikkhataya kalapatipakkhataya hetuphalataya annamannapatipakkhatayati imehi karanehi yugalakato vinnatabbo vinicchayo. Anantarasamanantara hi atthasarikkhataya ekam yugalakam nama, nissayupanissaya saddasarikkhataya, purejatapacchajata kalapatipakkhataya, kammapaccayavipakapaccaya hetuphalataya, sampayuttavippayutta annamannapatipakkhataya ekam yugalakam nama. Tatha atthinatthipaccaya vigatavigatapaccaya cati evamettha yugalakatopi vinnatabbo vinicchayo. Janakajanakatoti etesu ca anantarasamanantaranantarupanissayapakatupanissaya- sevanapaccaya nanakkhaniko kammapaccayo natthivigatapaccayati ime paccaya janakayeva, na ajanaka, pacchajatapaccayo kevalam upatthambhakoyeva, na janako, sesa janaka ca ajanaka ca upatthambhaka cati attho. Evamettha janakajanakatopi vinnatabbo vinicchayo. Sabbatthanikasabbatthanikatoti etesu ca sahajatanissayaatthiavigatapaccaya sabbatthanika nama, sabbesam sankhatanam ruparupadhammanam thanabhuta karanabhutati attho. Etehi vina uppajjamano ekadhammopi natthiti. Arammanaarammanadhipati- anantarasamanantaranantarupanissayapakatupanissayasevanasampayuttanatthivigatapaccaya asabbatthanika nama, na sabbesam ruparupadhammanam thanabhuta, arupakkhandhananneva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page451.

Pana thanabhuta karanabhutati attho. Arupadhammayeva hi etehi uppajjanti, na rupadhamma. Purejatapacchajatapi asabbatthanika aruparupananneva yathakkamena paccayato. 1- Vuttavasesapi ekaccanam ruparupadhammanam uppattihetuto na sabbatthanikati evamettha sabbatthanikasabbatthanikatopi vinnatabbo vinicchayo. Rupam rupassatiadivikappatoti etesu ca catuvisatiya paccayesu ekapaccayopi ekantena rupameva hutva rupasseva paccayo nama natthi, ekantena pana rupam hutva arupasseva paccayo nama atthi. Kataro panesoti. Purejatapaccayo. Purejatapaccayo hi ekantena rupameva hutva arupasseva paccayo hoti. Ekantena rupameva hutva ruparupasseva paccayo namatipi natthi, ekantena pana arupam hutva arupasseva paccayo nama atthi. Kataro panesoti. Anantarasamanantarasevana- sampayuttanatthivigatavasena chabbidho hoti. So hi sabbopi ekantena arupameva hutva arupasseva paccayo hoti. Ekantena arupameva hutvapi ekantena rupasseva paccayo namatipi atthi. Kataro panesoti. Pacchajatapaccayo. So hi ekantena arupam hutva rupasseva paccayo hoti. Ekantena pana arupadhammova hutva ruparupanam paccayopi atthi. Kataro panesoti. Hetukammavipakajjhanamaggavasena pancavidho. So hi sabbopi ekantena arupameva hutva rupadhammanampi arupadhammanampi paccayo hoti. Ekantena pana ruparupameva hutva rupasseva paccayo namatipi natthi, arupasseva pana hoti. Kataro panesoti. Arammanapaccayo ceva upanissaya- paccayo ca. Idanhi dvayam ekantena ruparupameva hutva arupasseva paccayo hoti. Ekantena ruparupameva hutva pana ruparupasseva paccayo namatipi atthi. Kataro panesoti. Adhipatisahajataannamannanissayaharindriyavippayuttaatthiavigatavasena navavidho. So hi sabbopi ekantena ruparupameva hutva ruparupasseva paccayo hotiti evamettha rupam rupassatiadivikappatopi vinnatabbo vinicchayo. @Footnote: 1 cha.Ma. paccayabhavato

--------------------------------------------------------------------------------------------- page452.

Bhavabhedatoti imesu pana catuvisatiya paccayesu pancavokarabhave tava na koci paccayo na labbhati nama. Catuvokarabhave pana tayo purejatapacchajata- vippayuttapaccaye apanetva sesa ekavisatimeva labbhanti. Ekavokarabhave sahajataannamannanissayakammaindriyaatthiavigatavasena satteva labbhanti. Bahire pana anindriyabaddharupe sahajataannamannanissayaatthiavigatavasena panceva labbhantiti evamettha bhavabhedatopi vinnatabbo vinicchayoti. Paccayaniddesavaravannana nitthita. ----------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 55 page 443-452. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=55&A=10012&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=55&A=10012&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=36&i=530              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=36&A=2715              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=36&A=2760              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=36&A=2760              Contents of The Tipitaka Volume 36 http://84000.org/tipitaka/read/?index_36

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]